Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 17/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

Uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. Ś.

Sąd Apelacyjny nie przeprowadzał dowodów, ani nie dokonywał odmiennej oceny dowodów przeprowadzonych w I instancji.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na uznaniu, że K. Ś. zarzuconego mu czynu dopuścił się z zamiarem ewentualnym, podczas gdy analiza materiału dowodowego wskazuje, że działał on z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia swojego syna P. Ś. - rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary polegającej na orzeczeniu wobec niego kary 12 (dwunastu) lat pozbawienia wolności, podczas gdy właściwa analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do jednoznacznego wniosku, że orzeczona kara pozbawienia wolności jest zbyt łagodna, a względy prewencji indywidualnej i ogólnej, jak również postawa oskarżonego oraz jego właściwości i warunki osobiste ujawnione w okolicznościach popełnienia przypisanego mu czynu pozwalają uznać, że cele kary, a w szczególności zapobieżenie powrotowi do przestępstwa, zostaną osiągnięte jedynie poprzez wymierzenie w zdecydowanie wyższym niż orzeczony zaskarżonym wyrokiem wymiarze.

Obrońca wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

l. rażącą obrazę przepisów procedury karnej, mającą wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranych dowodów, niezgodną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz niekonsekwentną, którą Sąd wypełnił brakujące ogniwa zarówno w materiale dowodowym, jak i logice wywodu, czemu dał wyraz w: - pomięciu wyjaśnień oskarżonego, nie zweryfikowanych negatywnie przez żaden inny dowód, z których wynika, że oskarżony został zaatakowany w swoim mieszkaniu przez P. Ś., zaś w celu odparcia tego ataku oskarżony wymierzył cios nożem, nie mierząc miejsca uderzenia,

- pominięciu, że oskarżony od początku postępowania konsekwentnie wskazywał, że P. Ś. zaatakował go, zaś on nie miał zamiaru pozbawienia syna życia,

- przyjęciu w sposób całkowicie dowolny, niewynikający z żadnego dowodu, że oskarżony zadał pokrzywdzonemu cios nożem, chcąc aby ten opuścił jego mieszkanie, pominięcie, że kanał rany przebiegał w kanale międzyżebrowym, w związku z czyn nawet uderzenie wykonane z niewielką siłą mogło doprowadzić do penetracji, jak w niniejszej sprawie, aż do przedsionka serca,

- pominięcie, że nie odnaleziono noża, którym miał oskarżony miał ugodzić pokrzywdzonego.

Na skutek opisanej wyżej niewłaściwej, nie znajdującej oparcia w przepisach procedury karnej oceny dowodów Sąd Okręgowy popełnił błąd w ustaleniach faktycznych, który legł u podstaw wydania zaskarżonego wyroku, mający istotny wpływ na jego treść, a polegający na:

- przyjęciu, że oskarżony miał zamiar ewentualny pozbawienia życia pokrzywdzonego, gdyż zadał cios nożem z dość dużą siłą w okolice serca, podczas gdy oskarżony wyjaśnił, że uderzenie zadał na ślepo, nie celując w określone miejsce, a nadto uderzenie to zostało wyprowadzone wyłącznie z obawy o swoje życie i zdrowie, wobec agresji pokrzywdzonego i jego ataku na oskarżonego, w ramach obrony koniecznej,

- pominięciu, że pokrzywdzony był tego dnia osobą bardzo agresywną i wulgarną, przez co został wyrzucony z działki przez oskarżycielkę posiłkową, zaś wobec oskarżonego zachowywał się najpierw arogancko i prowokująco, a następnie fizycznie zaatakował oskarżonego,

- przyjęcie, że pokrzywdzony nie stanowił realnego zagrożenia dla oskarżonego gdyż był bardzo mocno pijany, posiadając ok. 2,5 promila alkoholu w organizmie, podczas gdy pokrzywdzony był osobą młodszą, silniejszą, wyższą i sprawniejszą, a nadto jego stan upojenia alkoholowego winien zostać potraktowany jako okoliczność mogąca wywołać u oskarżonego przekonanie o nieobliczalności i wybuchowości pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przed szczegółowym odniesieniem się do zarzutów apelacyjnych zarówno prokuratora, jak i obrońcy oskarżonego K. Ś., należy wyrazić pogląd, że postępowanie zakończone wydaniem zaskarżonego wyroku przeprowadzono z poszanowaniem wszelkich zasad procesowych. Poczynione przez sąd a quo ustalenia faktyczne mają walor prawdziwych, a przez to zgodnych z wymogiem wynikającym z przepisu art. 2 § 2 k.p.k. Dokonano ich w sposób obiektywny, badając okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego K. Ś.. Materiał dowodowy, o który oparto rozstrzygnięcie, miał charakter kompletny oraz poddano go wszechstronnej analizie. Oceny, na podstawie których sformułowano kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy wnioski, realizowane były w sposób swobodny, przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, a także wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Stanowisko sądu I instancji znalazło kompleksowe odzwierciedlenie w treści pisemnego uzasadnienia wyroku, które w pełnym zakresie poddaje się kontroli instancyjnej.

Sąd odwoławczy wskazuje, iż uznając apelację prokuratora częściowo za zasadną dokonał zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie kary wymierzonej oskarżonemu, o czym mowa będzie w dalszej części uzasadnienia, niemniej jednak w pozostałej części zaskarżone orzeczenie utrzymał w mocy.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji prokuratora w zakresie zamiaru popełnienia zabójstwa przez K. Ś. stwierdzić należy, że stanowiska zaprezentowane w apelacji nie zasługuje na akceptację Sądu odwoławczego, gdyż jest pozbawione słuszności. Słuszności swojego stanowiska oskarżyciel publiczny upatruje w następujących okolicznościach zdarzenia, które miało miejsce w S. przy ul. (...) z udziałem oskarżonego, a mianowicie: umiejscowienie zadanego ciosu, powód zadanego ciosu, który zdaniem oskarżyciela publicznego jawi się, jako absurdalny, fakt, iż cios nożem został zadany podczas awantury wszczętej pod wpływem alkoholu, powodem zaś miało być chęć zmuszenia pokrzywdzonego do opuszczenia mieszkania. Również apelujący wskazał, iż wieloletni negatywny stosunek do syna (wulgarne zachowanie oskarżonego), jawi się argumentem bezpośredniego zamachu na życie pokrzywdzonego. W ocenie apelującego, oskarżony musiał akceptować konsekwencje wynikające ze stworzonego przezeń układu okoliczności faktycznych. W ocenie prokuratora te wszystkie powołane wyżej okoliczności wskazują na to, że oskarżony K. Ś. działał z zamiarem bezpośrednim zabójstwa pokrzywdzonego P. Ś., a Sąd I instancji czyniąc inne ustalenia faktyczne dopuścił się obrazy prawa procesowego pod postacią wskazanych w zarzucie przepisów, czego konsekwencją był błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 r., V KK 344/10 stwierdzono: "W sytuacji, gdy na podstawie wyjaśnień oskarżonego nie da się w sposób nie budzący wątpliwości ustalić zamiaru sprawcy, sąd powinien sięgać do najbardziej uchwytnych i widocznych elementów działania sprawcy, to jest okoliczności przedmiotowych (LEX 966834). Najbardziej przekonujące wydaje się być jednak ujęcie optujące za koniecznością uwzględnienia przy rekonstrukcji strony podmiotowej czynu zabronionego kompleksowej analizy całokształtu zarówno przedmiotowych, jak i podmiotowych okoliczności badanego stanu faktycznego. Tak więc dla rekonstrukcji strony podmiotowej niezbędne będzie wnioskowanie sądu opierające się na analizie nie tylko przedmiotowych okoliczności samego czynu, ale także wszelkich innych ujawnionych faktów, dotyczących osoby sprawcy, osoby pokrzywdzonego, zachodzących między nimi relacji, tła rozważanego czynu, poprzedzających go zdarzeń i ich logicznego ciągu. Ustalenia dotyczące zamiaru ewentualnego zabójstwa nie mogą opierać się wyłącznie na fragmentarycznych faktach wiążących się ze stroną wykonawczą, lecz powinny być wnioskiem koniecznym wynikającym z analizy całokształtu przedmiotowych i podmiotowych okoliczności zajścia, a w szczególności ze stosunku sprawcy do pokrzywdzonego, jego właściwości osobistych i dotychczasowego trybu życia, pobudek oraz motywów działania, siły ciosu, głębokości, kierunku rany i rozmiarów użytego narzędzia oraz z wszelkich innych przesłanek wskazujących na to, że sprawca chcąc spowodować uszkodzenie ciała, zgodą swą stanowiącą realny proces psychiczny, obejmował tak wyjątkowo ciężki skutek, jakim jest śmierć ofiary (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 1977 r., VI KRN 14/77, OSNKW 1978/4-5/43). Przyjęcie, że sprawca usiłował dokonać zabójstwa człowieka wymaga - oprócz ustalania przesłanek przedmiotowych (jak np. użycie niebezpiecznego narzędzia, godzenie w ważne dla życia ludzkiego organy ciała itp.) - wszechstronnego rozważenia także przesłanek natury podmiotowej takich, jak przyczyny oraz tło zajścia, osobowość sprawcy, jego zachowanie się przed popełnieniem czynu i po jego popełnieniu, stosunek do pokrzywdzonego oraz wiele innych okoliczności, które mogłyby prowadzić do niewątpliwego wniosku, iż sprawca skutek śmiertelny co najmniej przewidywał i nań się godził (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1974 r., II KR 339/73, OSNKW 1974/10/184; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2006 r., III KK 123/05,LEX 172208; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 maja 1995 r., II AKr 153/95, OSA1998/9/48). A zatem: "Użycie narzędzia mogącego spowodować śmierć człowieka samo przez się nie decyduje jeszcze o tym, że sprawca działał w zamiarze zabicia człowieka, chociażby w zamiarze ewentualnym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 9 listopada 2010 r., II AKa 270/10, LEX 785261).

Dalej wskazać należy, iż dla wykazania wypełnienia podmiotowej strony zbrodni zabójstwa tak w postaci zamiaru bezpośredniego jak i ewentualnego nie jest wystarczające wskazanie na sposób działania, w tym takie jego elementy jak rodzaj użytego narzędzia, siła ciosu czy skierowanie agresywnych działań przeciwko ośrodkom ważnym dla życia pokrzywdzonego. Są to niewątpliwie bardzo istotne elementy, które jednakże nie mogą automatycznie przesądzić zarówno o spełnieniu strony podmiotowej zbrodni zabójstwa, jak i zdecydować o przypisanej sprawcy postaci zamiaru. Zazwyczaj niezbędna jest nadto analiza motywacji sprawcy, stosunków pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym w czasie poprzedzającym agresywne działania sprawcy, tła zajścia itp.” (zob. wyrok SN z dnia 4.01.2006 r., sygn. III KK 123/05, LEX nr 172208). Zatem, ani zadanie ciosu w miejsce dla życia niebezpieczne, ani nawet użycie narzędzia mogącego spowodować śmierć człowieka, samo przez się nie decyduje jeszcze o tym, że sprawca działał w zamiarze bezpośrednim zabicia człowieka. Sąd I instancji na stronie w pkt 3 uzasadnienia ustalił, że oskarżony działał w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia P. Ś., i tezę tą w sposób trafny uzasadnił. Sąd odwoławczy wskazuje, iż zamiar bezpośredni (dolus directus) polega bowiem na tym, że sprawca chce popełnić czyn zabroniony. Owa chęć jest aktem jego woli, której zaistnienie uwarunkowane jest świadomością obejmującą okoliczności tworzące zespół znamion przedmiotowych czynu zabronionego. Na zamiar składają się: strona intelektualna (wyobrażenie celu) i strona woluntatywna (motywacja jego osiągnięcia). Zamiar określony w art. 7 k.k. (art. 9 § 1 k.k. z 1997r.), jak powiedział to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1977r., sygn. III KR 68/77 (OSNPG 1977/11/ 94) to przy tym „proces zachodzący w psychice sprawcy, wyrażający się w świadomej woli zrealizowania przedmiotowych znamion czynu zabronionego, przy czym zamiar zarówno bezpośredni jak i ewentualny oznacza zjawisko obiektywnej rzeczywistości, realny przebieg procesów psychicznych (...).” W takim to też zakresie winien on być szczegółowo rozważony i wykazany. Natomiast zamiar ewentualny (dolus eventualis) występuje wtedy, gdy sprawca przewiduje realną możliwość popełnienia przestępstwa, na to się godzi. Występuje zawsze w związku z jakimś zachowaniem celowym i oznacza akceptacje ("godzenie się") możliwości, że to zachowanie może realizować znamiona czynu zabronionego albo wywołać skutki objęte takimi znamionami. Oznacza zawsze w swej istocie godzenie się z ewentualnością, a nie nieuchronnością popełnienia przestępstwa.

W sprawie oskarżony K. Ś. w początkowym etapie postępowania przyznał fakt ugodzenia nożem pokrzywdzonego P. Ś. w okolice serca. I o ile w kolejnych wyjaśnieniach zmieniała się ich treść i modyfikował je, to jednak w sposób konsekwentny wyjaśniał, iż nie zamierzał zabić pokrzywdzonego, a tym samym zaprzeczył, aby miał zamiar dokonania zabójstwa swojego syna. Nie można również tracić z pola widzenia, iż w trakcie wyjaśnień złożonych w dniu 19 stycznia 2020 r. wskazując, jak wyglądał jeden cios zadany pokrzywdzonemu, to sposób działania zostało potwierdzone protokołem sekcji zwłok. W realiach dowodowych sprawy i w sposób niebudzący wątpliwości oraz zgodny z regułami procedowania nie sposób zatem przyjąć, że działał on z zamiaru bezpośredniego zabójstwa P. Ś.. Przeciwko przyjęciu zamiaru bezpośredniego w realiach dowodowych sprawy przemawia i to zdecydowanie także fakt, iż oskarżony mimo iż miał możliwość zadawania pokrzywdzonemu kolejnych ciosów, pokrzywdzony był wszak osłabiony spożytym alkoholem, ciosów tych jednak mu nie zadał, zadając zaś jeden cios nie miał i nie mógł mieć gwarancji, że osiągnął zamierzony skutek. Do tego cios zadał w trakcie szarpaniny z synem. W powyższych realiach można zatem i należało przyjąć, że oskarżony K. Ś. przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. dopuścił się działając z zamiarem ewentualnym zabójstwa P. Ś.. Użył bowiem noża i ugodził nim pokrzywdzonego w okolice lewej strony klatki piersiowej w linii pachowej środkowej na wysokości brodawki sutkowej, gdzie skupione są ważne dla życia organy, a także ważne arterie krwionośne. Przemawia za tym niewątpliwie okoliczności w jakich cios zadał, a także przesłanki podmiotowe, a w szczególności: tło i powody zajścia, pobudki działania oskarżonego, jego dotychczasowy tryb życia, cechy charakteru, z których niezbicie wynika, że oskarżony chcąc spowodować u pokrzywdzonego skutek w postaci ciężkiego uszkodzenia ciała, swą zgodą obejmował także potencjalny skutek w postaci śmierci pokrzywdzonego. Każdy bowiem przeciętnie doświadczony człowiek ma niewątpliwie świadomość tego, że uderzenie nożem w okolice serca może powodować nie tylko ciężkie uszkodzenie ciała, ale również skutek śmiertelny. Nie sposób jednak w sprawie przyjąć, jak żąda tego apelujący, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonego, bowiem oskarżony działał bowiem z zamiarem ewentualnym zabójstwa P. Ś.. Taki też zamiar praktycznie - zdaniem Sądu Apelacyjnego - sąd I instancji dowodzi w uzasadnieniu swego wyroku. Tak argumentując Sąd odwoławczy nie uwzględnił apelacji prokuratora w części dotyczącej zamiaru, jaki przepisywał oskarżonemu w trakcie inkryminowanego zdarzenia.

Podzielając dokonaną ocenę dowodów i prawidłowość przyjętych ustaleń faktycznych, a także ocenę prawną czynu przypisanego K. Ś. Sąd Apelacyjny uznał, że kara mu wymierzona za popełnione przestępstwo jest karą rażąco łagodną. Wymiar kary zawsze bowiem odnieść należy do czynu oskarżonego, popełnionego konkretnie, w konkretnych okolicznościach, ten zaś jest zbrodnią. Po stronie czynu brak jest zaś jakichkolwiek okoliczności łagodzących. Kara, zgodnie zaś z dyrektywami sądowego wymiaru kary określonymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., winna czynić zadość dyrektywie współmierności kary do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oraz celom zapobiegawczym i wychowawczym wobec sprawcy (prewencja indywidualna) oraz potrzebom w zakresie społecznego oddziaływania kary (prewencja ogólna). Społeczna szkodliwości czynu wyraża zaś łączną miarę czynu przestępczego, obejmującą jego elementy przedmiotowe (rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu) i podmiotowe (rodzaj zamiaru, motywy i pobudki działania sprawcy). W owej szkodliwości wyraża się przede wszystkim stopień naruszenia, względnie zagrożenia dla dobra chronionego prawem, a zaatakowanego przez sprawcę. Ocena podmiotowa zaś wyraża sposób działania sprawcy, wskazujący – wraz z motywacją czynu – na stopień nasilenia złej woli sprawcy względem norm prawnych, a więc i prawdopodobieństwo ponownego zagrożenia przezeń społeczeństwu czy jednostce, istotne dla wybrania dyrektywy prewencyjnej wymiaru kary. Rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, zamiar i motywacja temu towarzysząca, powodują, iż przypisaną oskarżonemu zbrodnię cechuje niewątpliwie bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu. To zaś domaga się orzeczenia wobec oskarżonego znacznie surowszej kary niż ta orzeczona przez sąd I instancji. Kształtując karę sąd winien przy tym oczywiście baczyć, aby ukształtowana dolegliwość nie przekraczała stopnia winy sprawcy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Oskarżony w czasie czynu nie miał bowiem zniesionej ani ograniczonej znacznie zdolności rozumienia znaczenia czynu ani kierowania swoim postępowaniem. Stopień winy K. Ś. jest zatem niewątpliwie także bardzo wysoki. Nie można tu też zapominać i tego, że oskarżony w realiach sprawy jawi się jako osobnik zdemoralizowany i to niewątpliwie również w wysokim stopniu. Także zresztą charakter i rodzaj popełnionego czynu jest tu, a co podkreślić należy, jednym z wyznaczników stopnia jego demoralizacji i jego niewątpliwie przejawem. Prewencja indywidualna nie przesądza zaś liberalizmu przy orzekaniu kary (zob. wyrok SN z dnia 28.02.1995r., sygn. III KRN 211/94, Prok. i Pr. 1995/7-8/2). Natomiast społeczne oddziaływania kary, owa potrzeba prawidłowego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jako jeden z celów kary jest podyktowane potrzebą przekonania społeczeństwa o nieuchronności kary za naruszenie dóbr chronionych prawem i nieopłacalności zamachów na te dobra, wzmożenia poczucia odpowiedzialności, ugruntowania poszanowania prawa i wyrobienia właściwego poczucia sprawiedliwości oraz poczucia bezpieczeństwa, co oznacza potrzebę wymierzenia takich kar, które odpowiadają społecznemu poczuciu sprawiedliwości, dają gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości oraz tworzą atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego. Orzeczona kara winna mieć zatem wpływ na każdego, kto w jakikolwiek sposób dowiedział się o przestępstwie i zapadłym orzeczeniu. Chodzi przy tym nie tylko o wpływ na środowisko sprawcy, ale i na środowisko osoby pokrzywdzonej, aby ugruntować świadomość, że kto w przestępny sposób narusza dobra będące pod ochroną, zostanie sprawiedliwie ukarany. Kara jest również jednym z ważnych środków zwalczania przestępczości, tak w sensie jej funkcji odstraszającej, jak i w zakresie kształtowania społecznie pożądanych postaw. Chodzi zaś tu o to, aby nawet osoby skazane wdrażać do poszanowania zasad współżycia społecznego oraz do przestrzegania porządku prawnego i tym samym przeciwdziałać ich powrotowi do przestępstwa.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny podzielił w konsekwencji stanowisko prokuratora, iż wymierzona K. Ś. kara jest karą rażąco łagodną, a karą adekwatną winna być kara 15 lat pozbawienia wolności i do tej wysokości karę tę podwyższył. Tak zaś ukształtowana kara – w ocenie Sądu Apelacyjnego – jest współmierna do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego i nie przekracza stopnia jego winy a jako taka winna właściwie spełnić swoje zadania w zakresie społecznego oddziaływania kary i cele szczególnoprewencyjne. W realiach sprawy wymierzonej kary żadną miarą nie sposób uznać za karę rażąco niewspółmiernie surową. Oskarżony bowiem podczas postępowania nie wykazał żadnej skruchy i żalu za to co się stało. Powyższe stanowi zarazem odpowiedź na podniesiony w apelacji prokuratora zarzut rażącej surowości orzeczonej kary i czyni go zasadnym.

Przechodząc do zarzutów obrońcy oskarżonego, również i te twierdzenia nie zasługują na aprobatę.

W pierwszej kolejności, Sąd odwoławczy wskazuje, iż nie będzie ponownie wykazywać, z jakim zamiarem – czy to ewentualnym, czy to z bezpośrednim – oskarżony działał, albowiem kwestia ta została w sposób jasny i klarowny wyartykułowana omawiając apelację prokuratora. Dodatkowo jedynie wskazać należy, iż Sąd I instancji wziął pod uwagę postawę, jaką prezentował w trakcie zdarzenia sam pokrzywdzony w stosunku do oskarżonego, niemniej nie może to wpłynąć na ocenę prawną zachowania K. Ś..

Zdaniem Sądu ad quem argumenty przytoczone w apelacji obrońcy oskarżonego nie są w stanie zdyskwalifikować zaskarżonego orzeczenia. Przypomnieć należy, iż dla zaistnienia obrony koniecznej niezbędnym jest, aby sprawca działał z zamiarem obrony bezpośrednio zaatakowanego dobra prawnego. Wszelkie działania przedsięwzięte w celu odwzajemnienia krzywd doznanych uprzednio nie mają charakteru obronnego. Niezbędnym podmiotowym elementem obrony koniecznej jest więc to, aby akcja broniącego się wynikała ze świadomości, że odpiera on zamach i podyktowana była wolą obrony. Ten podmiotowy element działania w obronie koniecznej ułatwia rozgraniczenie rzeczywistych działań obrony od społecznie negatywnych aktów zemsty, samosądu lub chuligaństwa. (por. wyrok SN z 19 lutego 1997 r., sygn. IV KKN 292/96, publ. Prok. i Pr. 1997/7-8/1). Zatem, osoba bezprawnie zaatakowana nie ma obowiązku ustępowania przed atakiem, w szczególności ratowania się ucieczką, ukrywania się przed napastnikiem lub „znoszenia napaści ograniczającej jej swobodę” (por. m.in. wyrok SN z dnia 4 lutego 1972 r., IV KR 337/71, OSNKW 1972, nr 5, poz. 83 i z dnia 30 września 1975 r., VI KRN 39/75, OSNKW 1976, nr 2, poz. 23; por. też wyrok SA w Krakowie z dnia 20 marca 1996 r., II AKa 34/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, nr 1, poz. 15). Dalej wskazać należy, iż w orzecznictwie panuje słuszny pogląd, że „nie ma przekroczenia granic obrony koniecznej z powodu wystąpienia poważnego skutku obrony, przekraczającego niezbędność powstrzymania ataku. Przekroczenie obrony koniecznej może polegać bądź na nieuzasadnionym wyprzedzeniu ataku, bądź na działaniu po ustaniu zamachu, albo na użyciu niewspółmiernego narzędzia czy sposobu obrony. Natomiast odpowiedzialność za skutek obrony obciąża nie broniącego się, ale napastnika.” (postanowienie SN z 7. 10. 2014r., V KK 116/14, LEX 1532784).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy z żadnego fragmentu wyjaśnień oskarżonego nie wynika, aby jego finalne działanie nie było ukierunkowane na obronę przed pokrzywdzonym. Bezspornie K. Ś. chciał, aby pokrzywdzony opuścił jego mieszkanie oraz był pod wpływem alkoholu. Niemniej, dla właściwej oceny zachowania sprawcy decydujące znaczenie ma ocena zachowania się osoby atakującej w całym przebiegu zdarzenia, a nie tylko w tym fragmencie, który bezpośrednio łączył się z zadaniem ciosu eliminującego przeciwnika. Przepis art. 25 § 1 k.k. stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Jeżeli zatem przez konieczność obrony rozumieć niezbędność, a więc i dopuszczalność czynnego odpierania bezpośredniego i bezprawnego zamachu na dobro chronione prawem, to te elementy nie wystąpiły w niniejszej sprawie. Na pewno niczego w tej materii nie mogą zmienić twierdzenia, iż pokrzywdzony był osobą młodszą i sprawniejszą, Należy zwrócić uwagę, iż pokrzywdzony był pod silnym wpływem alkoholu oscylującym przy 2,5 promila alkoholu. Tym samym, mimo szarpaniny do jakiej doszło z udziałem oskarżonego i pokrzywdzonego, P. Ś. nie mógł stanowić tak wysokiego zagrożenia dla oskarżonego, aby ten drugi musiał się w jakikolwiek sposób się bronić, a w szczególności sięgając po nóż.

Rekapitulując, ustalając przebieg zdarzenia, jakie rozegrało się dnia 18 stycznia 2020 r. w mieszkaniu oskarżonego między stronami, uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy, zebrane dowody poddał wszechstronnej ocenie, zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, a w konsekwencji nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść wyroku. Ocena prawna zachowania oskarżonego również nie budzi zastrzeżeń. Wnioski i zarzuty w tym zakresie zawarte w apelacji okazały się zatem nie trafne.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez

Obrońca wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że oskarżony działał w ramach obrony koniecznej, przy jednoczesnym odstąpieniu od wymierzenia mu kary, względnie

- zmianę zaskarżonego poprzez uznanie, że czyn oskarżonego wypełnił znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 156 § 3 k.k. w zw. z art. 156 § 1 k.k. i wymierzeniu mu kary 5 lat pozbawienia wolności, ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Apelacje stanowią jedynie li tylko polemikę z zaskarżonym orzeczeniem.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

1. Oskarżonego K. Ś. uznał za winnego tego, że w dniu 18 stycznia
2020 r. w S. przy ul. (...) w mieszkaniu, działając w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia swojego syna P. Ś., zadał mu z dość dużą siłą jeden cios ostrym narzędziem, nożem kuchennym, w okolice klatki piersiowej, pachowej lewej, powodując ranę kłuto-ciętą, drążącą, o długości ok. 11 mm i szerokości 2 mm, powodując tym obrażenia i krwotok wewnętrzny, co w konsekwencji skutkowało zgonem P. Ś. i wymierza mu karę 12 (dwanaście) lat pozbawienia wolności.

2. Na podstawie art. 46 § 1 kk zasądzil od oskarżonego K. Ś. na rzecz pokrzywdzonej M. K. zadośćuczynienie w kwocie 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych;

3. Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia
18 stycznia 2020 roku, godzina 13:30.

4. Na podstawie art. 62 kk orzekł wobec oskarżonego K. Ś. terapeutyczny system wykonania kary pozbawienia wolności.

5. Na podstawie § 17 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 5, § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2019, poz. 18) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii adw. R. F. kwotę 1140 (jeden tysiąc sto czterdzieści) złotych oraz podatek VAT 23 % od tej kwoty tytułem wynagrodzenia adwokata za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną
z urzędu dla oskarżonego K. Ś..

6 Na podstawie § 11 ust. 2 pkt 5, § 17 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018, poz. 265) zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. K. kwotę 1680 (jeden tysiąc sześćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w sprawie.

7. podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany orzeczenia wynikają z pkt 3 niniejszego uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

SSA Piotr Brodniak SSA Janusz Jaromin SSA Maciej Żelazowski

1.2.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Rejonowy Szczecin-Śródmieście w Szczecinie

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie kary do 15 lat pozbawienia wolności

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana

1.2.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie kary do 15 lat pozbawienia wolności

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana