Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Wojciech Wołoszyk

Sędziowie : Sylwia Durczak-Żochowska

Artur Fornal

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2023 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym

sprawy upadłościowej M. F. nie prowadzącego działalności gospodarczej

w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli , umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli , bądź warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli

na skutek zażalenia upadłego na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 16 września 2022 r. , sygn. akt XV GUp 736/21

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sylwia Durczak-Żochowska Wojciech Wołoszyk Artur Fornal

Sygn. akt VIII Gz 227/22

UZASADNIENIE

Syndyk masy upadłości wniósł o ustalenie planu spłaty wierzycieli upadłego M. F. w kwocie 400 zł miesięcznie przez okres 36 miesięcy. Jednocześnie syndyk stwierdził, że na dłużniku ciążą zobowiązania, które powstały wskutek jego celowego działania, a także pozostałe zobowiązania wobec, których w ocenie syndyka nie można stwierdzić iż zostały dokonane wskutek celowego działania, bądź rażącego niedbalstwa. Wierzyciel (...) we W. domagał się ustalenia planu spłaty wierzycieli w wymiarze 72 miesięcy, Skarb Państwa reprezentowany przez (...) w B. w stanowisku do propozycji planu spłaty wierzycieli stwierdził, że dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności celowo, a zatem należy ustalić plan spłaty wierzycieli na maksymalny możliwy okras 84 miesięcy, z kolei (...) nie wnosił zastrzeżeń do przedstawionej propozycji. W przedmiocie projektu planu spłaty wierzyciel (...) reprezentowany przez (...) wskazał, że z przedstawionej informacji wynika, iż realizacja planu pokryje koszty postępowania oraz w części wierzytelności kategorii II, (...)natomiast domaga się uznania wierzytelności w kategorii I zgodnie z dokonanym zgłoszeniem. W konsekwencji wierzyciel wnosił o zmianę planu spłaty i odpowiednie w nim zakwalifikowanie wierzytelności przysługującej (...). Mając na uwadze powyższe okoliczności syndyk dokonał odpowiednich zmian kategorii w planie spłaty, doręczając go ponownie wierzycielom.

Dłużnik oświadczył , że mimo, iż zaproponowany przez syndyka plan spłaty wierzycieli będzie dla niego trudny do zrealizowania, to postara się on sprostać temu zadaniu. Podczas rozprawy w dniu 13 września 2022 r. zarówno syndyk, jak i upadły podtrzymali swoje stanowiska.

Sąd upadłościowy ustalił, iż postanowieniem z dnia 30 grudnia 2021 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ogłosił upadłość M. F. (numer PESEL (...)) osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej. Dłużnik ma 45 lat, nie posiada zawodu, ma wykształcenie podstawowe. Upadły mieszka wraz z żoną, jej córką oraz z teściową w Ś.. Dłużnik prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z żoną, natomiast teściowa prowadzi oddzielne gospodarstwo, nie partycypuje w kosztach utrzymania. Dom, w którym upadły zamieszkuje wraz z rodziną żony stanowi jej własność. Między małżonkami istnieje ustrój rozdzielności majątkowej. Upadły podał, że miesięczny koszt utrzymania nieruchomości wynosi ok. 7.000 zł, gdyż małżonka upadłego spłaca zaciągnięty kredyt hipoteczny. Nadto na stałe wydatki składają się opłaty za gaz, prąd, wywóz śmieci, wodę i kanalizację. Dłużnik posiada jeszcze czworo dzieci z poprzednich związków, syn - 22 lata, córka - 20 lat, syn - 17 lat oraz córka - 16 lat, która mieszka ze swoją matką i na którą upadły uiszcza alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie. Siedemnastoletni syn nie mógł porozumieć się z matką, więc również zamieszkał z upadłym i jego rodziną. Jego matka nie uiszcza alimentów, dłużnik podczas składania wyjaśnień na rozprawie wskazał, że wobec niej również toczyło się bądź toczy nadal postępowanie upadłościowe. Na pozostałe dzieci dłużnik nie płaci alimentów. Starsze dzieci są samodzielne. Dwudziestoletnia córka studiuje w P., dłużnik stara się ją wspierać finansowo. Upadły utrzymuje się z dochodów z umowy o pracę, które wynoszą miesięcznie ok. 2.150 zł netto. Dłużnik jest zatrudniony w firmie należącej do jego żony, gdzie jest osobą wspierającą - pomaga jej w prowadzeniu działalności. Żona dłużnika poza prowadzoną działalnością jest zatrudniona na pełen etat na stanowisku księgowej, gdzie uzyskuje wynagrodzenie na poziomie minimalnego wynagrodzenia. Działalność małżonki upadłego świadczy usługi w zakresie prac ziemnych na terenie (...), niemniej jednak dłużnik zaznaczył, że firma przynosi 10% zysku w porównaniu z wpływami z czasów sprzed ograniczeń pandemicznych. Dochód jaki uzyskuje jego żona z prowadzonej działalności wynosi ok. 5.000 zł, z wyjaśnień dłużnika wynika, że rozważa ona zamknięcie prowadzonej działalności. Upadły podejmuje się prac dorywczych, w ramach których zajmuje się układaniem kostki brukowej. Dochody jakie uzyskuje z tego tytułu wynoszą ok. 300-500 zł miesięcznie.

Dłużnik wraz z byłą żoną - M. B., matką 17-letniego syna upadłego, prowadzili każdy swoją działalność oraz wspólnie spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wobec wszystkich trzech podmiotów prowadzono w tutejszym Sądzie postępowania upadłościowe. Zadłużenie upadłego pochodzi z prowadzonych uprzednio działalności, dlatego też wśród uznanych wierzytelności znalazły się zobowiązania publicznoprawne. Nadto wobec upadłego prowadzono postępowanie karne, wskutek którego w dniu 18 września 2019 r., w sprawie o sygnaturze akt III K 115/19 zapad! wyrok skazujący upadłego na karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze dwóch lat z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący pięć lat, a nadto na garę grzywny w wysokości 10.000 zł. Poza tym w wyroku skazującym zasądzono od dłużnika część kosztów sądowych oraz nałożono obowiązek uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej na rzecz Skarbu Państwa w łącznej kwocie 425.560,20 zł, której termin płatności mija z końcem września 2023r. Upadły nie zaczął jeszcze dokonywać spłat. Został on skazany za udział w zorganizowanej grupie przestępczej, która mając na celu osiągnięcie korzyści majątkowej, popełniała przestępstwa skarbowe w okresie od marca 2013 r. do końca lutego 2015 r., polegające na wprowadzaniu w błąd organów podatkowych celem narażenia na uszczuplenie i uszczuplenia należności publicznoprawnej przy wykorzystaniu podrobionych faktur VAT i poświadczaniu nieprawdy w dokumentacji podatkowej, posługiwaniu się tymi dokumentami jako autentycznymi oraz zajmującej się udaremnianiem lub znacznym utrudnianiem stwierdzenia przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczania, ukrycia, zajęcia albo orzeczenia przepadku środków finansowych. Przestępstwa były dokonywane w ramach prowadzonych przez dłużnika i jego byłą żonę działalności gospodarczych.

W toku postępowania upadłościowego pięciu wierzycieli dokonało zgłoszeń wierzytelności, a syndyk uznał je w następujący sposób: (...) w B. w łącznej kwocie 307.858 zł (kat. II - 190.007 zł, kat. III - 117.581 zł), (...). we W. w łącznej kwocie 7.411,33 zł (kat. II - 4.968,16 zł, kat. III - 2.443,17 zł), (...)w łącznej kwocie 51.217,78 zł (kat. II - 50.630,09 zł, kat. III - 587,69 zł), (...)w łącznej kwocie 58.318,39 zł (kat. II - 38.232,39 zł, kat. III - 20.086 zł), (...), (...) w T. w łącznej kwocie 124.347,45 zł (kat. I - 86.566,89 zł, kat. III - 37.780,56 zł).

W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości Sąd przyznał syndykowi zaliczkę na koszty postępowania w kwocie 1.000 zł, która została zwrócona w całości. W toku prowadzonego postępowania upadły dokonywał wpłat na konto masy w kwocie 250 zł miesięcznie, przez okres pięciu miesięcy, (dowód: zestawienie przychodów i wydatków - k. 8 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana i nie budziła zastrzeżeń oraz na podstawie wyjaśnień upadłego, którym Sąd dał wiarę.

Sąd upadłościowy zważył, iż zgodnie z dyspozycją art. 491 ¹⁴ ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz.U.2020.1228 t.j.; dalej jako: p.u.), po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem albo informację, że zachodzą przesłanki do odmowy ustalenia planu spłaty (art. 491 ^l4a ust. 1 p.u.) lub umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty (art. 491 ¹⁶ ust. 1 lub 2a p.u.). Na mocy art. 491 ¹⁴ ust. 4 p.u. Sąd ustala plan spłaty wierzycieli albo w przypadku, o którym mowa w art. 491 ¹⁶ ust. 1 lub 2a, umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowo umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli albo wydaje postanowienie, o którym mowa w art. 491 ^l4a ust. 1, po przeprowadzeniu rozprawy, jeżeli upadły, syndyk lub wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

Ustawodawca w art. 491 ^14a ustawy Prawo upadłościowe przewidział także instytucję odmowy ustalenia planu spłaty. Zgodnie z ustępem 1 wskazanej regulacji sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli: upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań , chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli lub umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Zgodnie z art. 491 ^l4a ust. 2-3 jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 1, w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości, sąd wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli, w którym wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, oraz dokonuje podziału funduszy masy upadłości między wierzycieli uczestniczących w planie spłaty. Przepisu art. 491 ²¹ nie stosuje się. Wydanie postanowienia o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie postępowania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że Sąd dopatrzył się zaistnienia przesłanki w zakresie odmowy ustalenia planu spłaty wierzycieli upadłego w postaci celowego istotnego zwiększenia stopnia swojej niewypłacalności.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że na dłużniku ciążą zobowiązania, w tym zobowiązania publicznoprawne, które powstały w wyniku prowadzonych przez upadłego oraz jego byłą żonę działalności gospodarczych. Z uwagi na nierzetelne prowadzenie działalności gospodarczej stwierdzić można, że dłużnik wskutek rażącego niedbalstwa doprowadził do swojej nie wypłacalności. Powyższe, jak słusznie wskazywali uczestniczący w postępowaniu wierzyciele, daje podstawę do wydłużenia planu spłaty wierzycieli. Niemniej jednak w niniejszej sprawie mamy do czynienia z szerszym kryterium niż rażące niedbalstwo, a mianowicie celowość w istotnym powiększeniu stopnia niewypłacalności. Wobec dłużnika bowiem zapadł wyrok kamy uznający jego winę, jako osoby działającej w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu wyłudzenie należności publicznoprawnych. Dłużnik działał w ramach zorganizowanej grupy przestępczej przez dwa lata. Wyrokiem karnym zobowiązano dłużnika do zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kwoty ponad 400.000 zł. Na mocy art. 11 k.p.c. Sąd upadłościowy jest związany ustaleniami prawomocnego wyroku karnego co do popełnienia przestępstwa. Przestępstwo, za które upadły ostał prawomocnie skazany jest przestępstwem umyślnych o zamiarze kierunkowym, bowiem dłużnik działając jako członek zorganizowanej grupy przestępczej celowo dokonywał naruszeń prawa w ramach wystawianych faktur VAT, czym z całą pewnością pogłębił stan swojej niewypłacalności. Przedmiotowe działanie nie było działaniem przypadkowym, wynikającym z nieumyślności, czy też rażącego niedbalstwa. Wskazać również należy, że za odmową ustalenia planu spłaty wierzycieli przemawia również postawa dłużnika po orzeczeniu wyżej wskazanego wyroku. Na dłużniku bowiem ciąży obowiązek spłaty na rzecz Skarbu Państwa kwoty ponad 400.000 zł, której nie rozpoczął jeszcze uiszczać, a termin jej zapłaty upływa w końcem września przyszłego roku. Dłużnik utrzymuje się z niewielkiego wynagrodzenia i prac dorywczych. Będąc w trakcie upadłości konsumenckiej winien jest zmaksymalizować swoje starania celem osiągnięcia wyższych dochodów, a co za tym idzie spłaty zadłużenia. Dłużnik mimo, że jest osobą w wieku produkcyjnym, w pełni zdrową, posiadającą doświadczenie w branży budowalnej, brukarskiej i ziemnej nie intensyfikuje wysiłków celem zwiększenia wpływów do budżetu domowego. Z uwagi na zmniejszenie obrotów w firmie żony upadłego oraz uzyskiwania przez nią dochodów na poziomie minimalnego wynagrodzenia, a także biorąc pod uwagę niewielkie dochody dłużnika, nieracjonalnym wydaje się również brak partycypowania w kosztach utrzymania domu przez teściową upadłego. Dla Sądu również wyrazem braku zaangażowania w uzyskaniu jak największego zaspokojenia wierzycieli jest fakt, że uznał, iż skoro wobec jego byłej żony toczy się lub toczyło postępowanie upadłościowe, nie będzie ona płaciła alimentów na ich wspólne dziecko. Jednocześnie dłużnik będąc w takiej samej sytuacji, mając wyroki karne zobowiązujące do zapłaty wysokich kwot na rzecz Skarbu Państwa uiszcza miesięcznie 500 zł tytułem alimentów na rzecz najmłodszej córki. Zdaniem Sądu całokształt okoliczności świadczy o tym, że dłużnik w celowy sposób zwiększył stopień swojej niewypłacalności. Najpierw poprzez umyślnie popełnione przestępstwo, a następnie działając w sposób nierozsądny i bierny, co prowadzi nie tylko do braku wystarczających środków na jakąkolwiek spłatę wierzycieli, a także do stałego pogarszania sytuacji finansowej dłużnika. Tym samym w świetle oceny sytuacji życiowej upadłego Sąd nie dopatrzył się względów słuszności lub względów humanitarnych w odstąpieniu od odmowy ustalenia planu spłaty, gdyż ani dłużnika, ani członków jego rodziny nie dotyczą takie wyjątkowe okoliczności jak np. ciężka przewlekła choroba, niepełnosprawność, czy też niekorzystne zdarzenie losowe.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne oraz prawne Sąd stwierdził, że zmaterializowały się przesłanki do odmowy ustalenia planu spłaty wierzycieli, a upadły, jako dłużnik nierzetelny nie powinien korzystać z dobrodziejstwa, jakim jest oddłużenie osoby fizycznej w ramach upadłości konsumenckiej. Szczególnie należy podkreślić, że zobowiązania dłużnika oraz skazujący wyrok kamy są związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Z tych zasadniczych przyczyn, na podstawie art. 491 ^14a ust. 1 p.u. Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył dłużnik zarzucając naruszenie :

- art. 233 k.p.c. w związku z art. 35 i 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny materiału dowodowego oraz jego wybiórczą i sprzeczną z zasadami doświadczenia ocenę skutkującą błędnym przyjęciem, iż zaistniała przesłanka w zakresie odmowy ustalenia planu spłaty wierzycieli upadłego w postaci celowego istotnego zwiększenia stopnia swojej niewypłacalności ze względu na zapadnięcie wyroku karnego uznającego winę upadłego oraz postawę dłużnika po jego orzeczeniu, w sytuacji gdy Sąd I instancji pominął fakt, iż w sprawie karnej upadły dobrowolnie przyznał się do winy, złożył wyjaśnienia zgodne ze stanem faktycznym ustalonym przez organy ścigania, był świadkiem w innej sprawie dot. podatku VAT, gdzie złożył zeznania stanowiące podstawę ustalenia stanu faktycznego, w wyroku karnym nieprecyzyjnie wskazano obowiązek zapłaty i nie wyjaśniono go w drodze wykładni, upadły podjął próbę ustalenia numeru rachunku bankowego, na który maja być wpłacane należności z wyroku karnego, lecz nadal nie uzyskał informacji, a nadto należności zasądzone wyrokiem karnym nie podlegają umorzeniu, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego niezastosowania art. 491 ¹⁴ ust. 4 Prawa upadłościowego i nie ustalenia planu spłaty wierzycieli;

- art. 233 k.p.c. w związku z art. 35 i 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny materiału dowodowego oraz jego wybiórczą i sprzeczną z zasadami doświadczenia ocenę skutkującą błędnym przyjęciem, iż z uwagi na nierzetelne prowadzenie działalności gospodarczej dłużnik wskutek rażącego niedbalstwa doprowadził do swojej nie wypłacalności, w sytuacji gdy to główny wykonawca popadł w problemy finansowe i zaniechał uiszczania stosownego wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, co finalnie wygenerowało poważne straty finansowe po stronie upadłego;

- art. 233 k.p.c. w związku z art. 35 i 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny materiału dowodowego oraz jego wybiórczą i sprzeczną z zasadami doświadczenia ocenę skutkującą błędnym przyjęciem, iż zobowiązania dłużnika oraz skazujący wyrok karny związane są z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, w sytuacji gdy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XV Wydział Gospodarczy postanowieniem z dnia 23 lipca 2015 r. w sprawie XV GU 142/15 ogłosił upadłość M. F. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą(...) obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowanie upadłościowe trwało do maja 2021 r. i zakończyło się likwidacją majątku upadłego;

- art. 491 ¹⁴a ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe poprzez jego zastosowanie w przedmiotowej sprawie w sytuacji, gdy uprzednia upadłość likwidacyjna, czynione przez upadłego starania w zakresie rozpoczęcia spłaty należności z wyroku karnego, zachwianie gospodarki spowodowane pandemią koronawirusa i wojną na Ukrainie wpisują się w pojęcie względów słuszności powołane w niniejszym przepisie;

-art. 491 ¹⁴ ust. 4 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe poprzez jego niezastosowanie polegające na nieustaleniu planu spłaty wierzycieli, mimo iż brak jest podstaw do uznania, iż upadły celowo i istotnie zwiększył stopień swojej niewypłacalności.

Dłużnik wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie planu spłaty wierzycieli, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do rozpoznania oraz pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Wniósł także o przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:

- pisma dot. zaległości M. F. z dnia 23 kwietnia 2021 r., pisma z dnia 30 kwietnia 2021 r., pisma z dnia 10 maja 2021 r., korespondencji elektronicznej M. F. z dnia 21.09.2022 r. i 13.10.2022 r. korespondencji elektronicznej M. F. z dnia 14.09.2022 r., celem wykazania faktu podjęcia przez upadłego M. F. próby ustalenia numeru rachunku bankowego, na który ma uiścić należność na rzecz (...) w B., zakreślenia przez pracownika (...) w B. terminu na udzielenie informacji do końca października 2022 r.

- wniosku na podstawie art. 13 par. 1 kkw z dnia 13 maja 2022 r., pisma z dnia 08 czerwca 2022 r., celem wykazania faktu złożenia przez obrońcę M. F. do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy wniosku o doprecyzowanie wyroku karnego poprzez wskazanie na rzecz którego statio fisci Skarbu Państwa ma nastąpić zapłata w ramach uiszczania na rzecz Skarbu Państwa uszczuplonej należności publicznoprawnej, udzielenia przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy informacji, iż podmiotem pokrzywdzonym w sprawie jest (...)w B., wniosku w sprawie rozłożenia na raty zapłaty należności pieniężnych, wyjaśnienia z dnia 04.08.2021 r., celem wykazania faktu złożenia przez upadłego w dnu 21.06.2021 r. wniosku o rozłożenie na raty należności z wyroku karnego.

Wierzyciele ,(...)w B. oraz (...) B. , wnieśli o oddalenie zażalenie , podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zażalenie okazało się niezasadne.

Należy wskazać w pierwszej kolejności , iż wnioski dowodowe dłużnika zawarte w zażaleniu były spóźnione i należało je pominąć. Nic nie stało na przeszkodzie aby te wnioski złożyć w toku postępowania przed sądem I instancji. Zgodnie z art. 381 kpc w zw. z art. 229 Prawa upadłościowego w zw. z art. 491 ² ust. 1 Prawa upadłościowego , sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Tymczasem dłużnik w zażaleniu w żaden sposób nie uprawdopodobnił, iż nie mógł z tych dowodów skorzystać w toku postepowania przed sadem rejonowym. Przepis art. 381 k.p.c. nie służy wykrywaniu i zbieraniu nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych, a jedynie otwarciu się możliwości dowodzenia okoliczności wyłącznie faktycznych, wcześniej niemożliwych do wykazania z przyczyn obiektywnych. Żadne przyczyny obiektywne, dla których nie można było przedstawić Sądowi materiałów powstałych na kilka lat przed wszczęciem procesu, nie zostały ujawnione. Użyty w art. 381 k.p.c. zwrot "potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody wynikła później" nie może być natomiast pojmowany w ten sposób, że "potrzeba" ta może wynikać jedynie z tego, iż rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest dla strony niekorzystne, gdyż takie pojmowanie art. 381 k.p.c. przekreślałoby jego sens i rację istnienia (por. wyrok SA w Szczecinie z 14 kwietnia 2021 I ACa 549/21. Tak właśnie jest w sprawie niniejszej , gdzie dłużnik składa nowe wnioski w wyniku niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia sadu I instancji, chociaż mógł się powołać wcześniej na te okoliczności.

Nawet jednak analizując , z ostrożności procesowej , owe dowody , należy podnieść , iż nie mają one wpływu na prawidłowość orzeczenia sadu I instancji.

Jak wyjaśnił bowiem(...) w B. w odpowiedzi na zażalenie , dłużnik w dniu 21 czerwca 2021 r. złożył wniosek o rozłożenie na raty zobowiązania wynikającego z wyroku karnego z dnia 18 września 2019 r. , sygn. akt III K 115/19. Pomimo wezwania właściwego miejscowo organu podatkowego, tj. (...) w Ś. (wezwanie z dnia 28 lipca 2021 r.) do uzupełnienia braków formalnych wniosku, nie przedłożył wymaganych dokumentów i wyjaśnień.(...) w Ś. po upływie wyznaczonego terminu do dokonania powyższego, w dniu 11 sierpnia 2021 r. wydał postanowienie o pozostawieniu podania bez rozpatrzenia.

Odnośnie zarzutu dłużnika , co do rzekomego zatajania informacji/wprowadzania w błąd przez tut. organ podatkowy, odnośnie numeru rachunku bankowego, na który Upadły powinien wpłacić kwotę ustaloną w wyroku karnym, Naczelnik I US przedłożył pismo z dnia 11 czerwca 2021 r., w którym wskazał, iż wpłat należy dokonywać na indywidualny mikrorachunek podatkowy podatnika. Naczelnik podniósł także , iż zgodnie z doktryną i orzecznictwem, podanie wniesione za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ale w inny sposób niż za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej, np. na adres e-mail urzędnika, czyli jak w niniejszym przypadku albo nawet urzędu, nie może być w ogóle traktowane jako podanie i nie wywiera skutków prawnych (wyrok WSA z dnia 17 listopada 2014 r., sygn. akt I SAB/Łd 7/14). Odnośnie załączonego do zażalenia pisma z dnia 4 sierpnia 2021 r., w którym upadły twierdzi , iż syndyk przelał na konto Naczelnika tut. urzędu kwotę 375.394,25 zł na poczet zobowiązania zasądzonego przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy III Wydział Karny w wyroku z dnia 18 września 2019 r. , Naczelnik wskazał, ze upadły nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego dokonanie ww. wpłaty. Również z przeprowadzonych przez Naczelnika czynności analitycznych obejmujących zapisy na kartach kontowych podatnika, nie wynika, by powyższe miało miejsce. Zdaniem sądu II instancji owe czynności dłużnika miały zatem charakter pozorny i nie doprowadziły do spłaty zadłużenia zasadzonego wyrokiem karnym. Dłużnik nie udowodnił bowiem aby spłacił jakąkolwiek kwotę z tytułu należności zasadzonych przez sad karny i aby podjął realne czynności w celu dokonania spłaty.

Podnoszona przez dłużnika okoliczność , iż w sprawie karnej dobrowolnie przyznał się do winy, złożył wyjaśnienia zgodne ze stanem faktycznym ustalonym przez organy ścigania a także , iż był świadkiem w innej sprawie dot. podatku VAT, gdzie złożył zeznania stanowiące podstawę ustalenia stanu faktycznego, nie mają znaczenia dla słuszności orzeczenia wydanego przez sad I instancji. Wobec dłużnika zapadł wyrok kamy uznający jego winę, jako osoby działającej w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu wyłudzenie należności publicznoprawnych. Dłużnik działał w ramach tej grupy przez dwa lata. Sad karny ustalił w szczególności , iż dłużnik w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą: (...) M. F., ul. (...), (...)-(...) O., przyjął a następnie użył, jako autentycznych 20 podrobionych w całości faktur VAT na łączną kwotę brutto 949.281,06 zł , zaś w okresie od 1 grudnia 2013 r. do 28 grudnia 2014 r., dłużnik , działając jako prezes spółki (...), w której faktycznie zajmował się sprawami gospodarczymi, w ramach ww. grupy w sposób świadomy i z zamiarem osiągnięcia korzyści finansowej, użył 20 podrobionych w całości faktur VAT, na łączną kwotę brutto 1.326.604,20 zł. W tym też kontekście ewentualna okoliczność , iż główny wykonawca miał popaść w problemy finansowe i zaniechać uiszczania stosownego wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, co miało wygenerować poważne straty finansowe po stronie upadłego , nie ma decydującego znaczenia , gdyż przesłanką do odmowy ustalenia planu spłaty wierzycieli jest bądź celowe doprowadzenie do niewypłacalności , bądź też istotne zwiększenie jej stopnia w sposób celowy. Nie ma zaś wątpliwości , iż przestępcza działalność dłużnika , jeśli nawet nie była wyłączną przyczyną jego niewypłacalności , to w sposób oczywisty doprowadziła ona do pogłębienia tego stanu poprzez chociażby wygenerowanie zadłużenia wobec organów skarbowych w wysokości ponad 400 tys. zł. Należy podnieść, iż owe działania dłużnika miały miejsce zarówno w czasie prowadzenia przez niego działalności jednoosobowo, jak też kiedy zarządzał spółką (...).

Odnosząc się do kolejnego zarzutu dłużnika niewątpliwym jest , iż Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XV Wydział Gospodarczy postanowieniem z dnia 23 lipca 2015 r. w sprawie XV GU 142/15 ogłosił upadłość M. F. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) M. F. obejmującą likwidację majątku upadłego, które to postępowanie upadłościowe trwało do maja 2021 r. Jak jednak wynika z listy wierzytelności zobowiązania dłużnika w niniejszym postepowaniu upadłościowym względem chociażby (...) w B. niewątpliwie datują się z 2013 roku a wiec z okresu objętego wyrokiem karnym skazującym dłużnika za udział w zorganizowanej grupie przestępczej. Tak wiec bezzasadny jest zarzut dłużnika , iż zobowiązania będące przedmiotem obecnego postepowania upadłościowego dłużnika nie miały związku z jego działalnością gospodarcza.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił zatem stan faktyczny , nie naruszając zasady swobodnej oceny dowodów i przyjmując słusznie , że zachodziły podstawy do zastosowania art. 491 ^14a Prawa upadłościowego i odmowy ustalenia planu spłaty.

Jak ujmuje się w doktrynie , przez celowe doprowadzenie do niewypłacalności lub istotne zwiększenie jej stopnia rozumieć należy szczególną i kwalifikowaną postać zamiaru w działaniach lub zaniechaniach dłużnika. Nie wystarczy, że dłużnik tylko chce swojej niewypłacalności lub godzi się na nią. Dłużnik zachowuje się w wybrany przez siebie sposób właśnie po to, aby wierzyciele nie otrzymali zaspokojenia oraz aby poprzez niezapłacenie wierzycielom osiągnąć stan niewypłacalności. Ma nie tylko pełną świadomość, że wierzyciele nie otrzymają należnej im zapłaty, a on sam stanie się niewypłacalny, lecz jego działania są ukierunkowane na to, by taki właśnie skutek osiągnąć. W doktrynie prawa karnego taka postać zamiaru zwana jest zamiarem kierunkowym ( dolus directus coloratus) ( por. komentarz do art. 491 ^14a Prawa upadłościowego w : Filipiak Patryk (red.), Hrycaj Anna (red.), Upadłość konsumencka. Komentarz , WKP 2020 ). Przestępcza działalność dłużnika niewątpliwie była nakierowana na pokrzywdzenie wierzycieli , w szczególności zaś organów skarbowych. Dłużnik wraz z innymi osobami m. in. wprowadzał w błąd organy podatkowe celem narażenia na uszczuplenie i uszczuplenia należności publicznoprawnej przy wykorzystaniu podrobionych faktur VAT i poświadczaniu nieprawdy w dokumentacji podatkowej, posługiwał się tymi dokumentami jako autentycznymi. W związku z powyższym sad karny nałożył na dłużnika obowiązek naprawienia szkody. Dłużnik do dnia dzisiejszego , mimo pozornych działań na które wskazywał w zażaleniu, owej szkody nie naprawił.

Nie było także podstaw do zastosowania wobec dłużnika zasad słuszności i ustalenia na tej podstawie planu spłaty. Jak ujmuje się w doktrynie , względy słuszności zachodzą, gdy realizacja celów postępowania (art. 2 ust. 2 pr. up.) będzie miała korzystny wpływ na stosunki społeczne dotyczące dłużnika . Ocena względów słuszności prowadzona jest z pewnego oddalenia od osoby dłużnika. Sąd bada jego otoczenie, zarówno w stanie obecnym, jak i historycznym, i na tej podstawie stwierdza, czy ogłoszenie upadłości, a szczególnie oddłużenie osoby fizycznej wpisze się w przyjęte społecznie standardy sprawiedliwości, aprobowanych w społeczeństwie ocen i norm moralnych oraz ogólnie pojętego dobra społecznego. Pojęcie względów słuszności jest zbliżone do utrwalonego w nauce prawa oraz orzecznictwie pojęcia zasad współżycia społecznego, przy czym nie musi ono być tak mocno osadzone w przyjętych i utrwalonych w społeczeństwie regułach postępowania ( por. komentarz do art. 491 ^14a Prawa upadłościowego w : Filipiak Patryk (red.), Hrycaj Anna (red.), Upadłość konsumencka. Komentarz , WKP 2020 ).

W tym kontekście oczywistym jest zdaniem sadu , iż brak jest podstaw do zastosowania wobec dłużnika zasad słuszności. Niezależnie bowiem od zasadniczej kwestii a mianowicie celowego spowodowania wzrostu zadłużenia przez przestępczą działalność dłużnika , to ponadto czynione przez upadłego starania w zakresie rozpoczęcia spłaty należności z wyroku karnego maja zdaniem sadu charakter pozorny , problemy gospodarcze spowodowane pandemią koronawirusa i wojną na Ukrainie dotyczą wszystkich przedsiębiorców w mniejszym lub większym stopniu , trudno także upatrywać podstawy do zastosowania zasad słuszności w samym tylko fakcie wcześniejszego przeprowadzenia upadłości likwidacyjnej dłużnika. Upadły nie jest osobą starszą , schorowaną , ma możliwości spłaty zobowiązań , z których się nie wywiązuje. Jak słusznie stwierdził sad I instancji, upadły jest osobą w wieku produkcyjnym, w pełni zdrową, posiadającą doświadczenie w branży budowalnej, brukarskiej i ziemnej a nie intensyfikuje wysiłków celem zwiększenia wpływów do budżetu domowego. Dłużnik będąc w takiej samej sytuacji jak jego była żona , mając wyroki karne zobowiązujące do zapłaty wysokich kwot na rzecz Skarbu Państwa uiszcza przy tym miesięcznie 500 zł tytułem alimentów na rzecz najmłodszej córki. W tym kontekście to właśnie zasady słuszności przemawiają w sposób oczywisty za odmową ustalenia planu spłaty.

W związku z powyższym zażalenie upadłego należało oddalić na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 3 kpc w zw. z art. 229 ust. 1 Prawa upadłościowego oraz w zw. z art. 491 ² ust. 1 Prawa upadłościowego.

Sylwia Durczak-Żochowska Wojciech Wołoszyk Artur Fornal