Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Barbara Braziewicz

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2023 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G.

przeciwko A. W.

oraz z powództwa A. W.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej - powódki wzajemnej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 22 grudnia 2020 r., sygn. akt I C 1637/17

I.  z powództwa głównego

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. 1 w ten sposób, że:

a)  zasądza kwotę 17.489,50 zł (siedemnaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt dziewięć złotych i pięćdziesiąt groszy) w miejsce kwoty 17.724,17 zł (siedemnaście tysięcy siedemset dwadzieścia cztery złote i siedemnaście groszy);

b)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

2)  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3)  zasądza od A. W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G. kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

II.  z powództwa wzajemnego

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od A. W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Barbara Braziewicz

Sygn. akt III Ca 393/21

UZASADNIENIE

Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w G. wniosła o zasądzenie od A. W. 17724,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz obciążenie jej kosztami procesu, a to tytułem nieuiszczonych zaliczek na media i koszty zarządzania nieruchomością wspólną za okres od 1 stycznia 2016 r. do daty wniesienia pozwu 27 lipca 2017r.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Pozwana złożyła także we wniesionym sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty - pozew wzajemny, podnosząc zarzut potrącenia, w którym wniosła o:

1.  wydanie zakazu trzymania zwierząt w mieszkaniu nr (...), którego właścicielami są I. G. i J. G.;

2.  nakazanie zwrotu przewodu kominowego;

3.  zasądzenie odszkodowania za zalanie pokoju środkowego w mieszkaniu pozwanej;

4.  zasądzenie odszkodowania za zalanie kuchni;

5.  zasądzenie zadośćuczynienia za pozbawienie dostępu do ciepłej wody i odszkodowania za obniżenie standardu mieszkania;

6.  zasądzenie zadośćuczynienia za długotrwałe i permanentne naruszanie miru domowego poprzez immisję hałasu z mieszkania należącego do I. i J. G., w których znajduje się hodowla psów rasowych;

7.  doprowadzenie do prawidłowego działania instalacji kanalizacyjnej, poprzez zastosowaniu rury wywiewnej o wymiarach zgodnych z Polską normą co zapobiegnie, przy większym obciążeniu instalacji zasysaniu cieczy z syfonów i przedostawaniu się wyziewów z kanalizacji do mieszkania;

8.  zasądzenie nawiązki w celu zadośćuczynienia za krzywdę związaną z immisją hałasu i naruszaniem miru domowego.

Przewodniczący w zakresie roszczeń 1,2,6,7,8 zarejestrował nowe sprawy, natomiast w zakresie roszczeń 3,4,5 dopuścił powództwo wzajemne. Wartość przedmiotu sporu po uwzględnieniu tych roszczeń pozwana - powódka wzajemna wyceniła na kwotę 56179 zł.

Zaskarżonym wyrokiem z 22 grudnia 2020 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach:

I.  zasądził od A. W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G. kwotę 17724,17 zł z ustawowymi odsetkami od 27 lipca 2017 r. (pkt 1.) i zasądził od A. W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G. 4504 zł kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2.);

II.  oddalił powództwo (pkt 1.) i zasądził od A. W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w G. kwotę 5400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2.).

Rozstrzygnięcie zapadło przy ustaleniu, że pozwana - powódka wzajemna jest właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi Księgę Wieczystą KW nr (...). Lokal ten administrowany jest przez powódkę - pozwaną wzajemną, która na podstawie uchwał zobowiązuje właścicieli lokali do opłat miesięcznych zaliczki na poczet kosztów utrzymania lokalu w postaci mediów oraz kosztów zarządu nieruchomością. Niezmiennie od 1 października 2015 r. dla lokalu, którego właścicielem jest pozwana - powódka wzajemna koszt ten wynosi 920,50 zł miesięcznie i płatny jest z góry do 10-go każdego miesiąca.

Sąd Rejonowy ustalił, że za okres żądany pozwem, pozwana - powódka wzajemna nie uiszczała należytych opłat, wobec czego pełnomocnik powódki - pozwanej wzajemnej wysłał na adres pozwanej - powódki wzajemnej wezwanie do zapłaty, w którym oprócz zadłużenia dodano kwotę w wysokości 123 zł tytułem sporządzenia wezwania.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego na podstawie uchwały z 5 marca 2003r. Wspólnota podjęła uchwałę w przedmiocie doprowadzenia prądu trójfazowego do mieszkań z pozostawieniem pętli za drzwiami w klatce schodowej. Uchwałą z 12 marca 2002r. Wspólnota określiła odpowiedzialność za instalacje znajdujące się w budynku. Remont ten został wykonany przez Zakład (...), 9 kwietnia 2003r. sporządzono protokół odbioru końcowego. Do zarządcy nieruchomości wpłynęło pismo od wykonującego pracę, że modernizacja była przeprowadzona zgodnie ze sztuką budowlaną. Decyzją z 9 maja 2005r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w sprawie nr PNB 7141/61/05 stwierdził, że modernizacja instalacji elektrycznej wykonana przez zarządcę nieruchomości w budynku była zgodna z prawem i nie stanowiła samowoli budowlanej. Na podstawie uchwały z 4 września 2003r. mieszkańcy Wspólnoty wyrazili zgodę na modernizację instalacji elektrycznej w celu podłączenia mieszkania nr (...) polegającej na montażu „siły” instalacji na 380 V pod warunkiem, że właściciel lokalu poniesie wszelkie koszty związane z wykonaniem instalacji, zostaną zachowane wszystkie warunki wydane przez Zakład (...) i roboty te wykona osoba uprawniona. Ponadto właściciel lokalu nr (...) zobowiązany jest doprowadzić stan techniczny klatki do stanu niepogorszonego sprzed wymiany instalacji. Na uchwale nie widnieje podpis pozwanej - powódki wzajemnej. W stosunku do lokalu nr (...) Górnośląski Zakład (...) 24 czerwca 2002 r. wydał warunki przyłączenia do sieci. W spawie na zlecenie pozwanej - powódki wzajemnej sporządzono projekt budowlano - wykonawczy „przebudowy zasilania energią elektryczną z układu jednofazowego na trójfazowy mieszkania pani A. W. w wielorodzinnym budynku mieszkalnym przy ul. (...) w G.”. Z projektu wynikało, że licznik pozwanej - powódki był jednofazowy, natomiast w pionie budynku był prąd trójfazowy. Z zeznań świadków P. i A. N. wynika, że nie ma możliwości podpięcia prądu trójfazowego. Wobec tego uchwała z 4 września 2003 r. nie została wykonana z uwagi na brak możliwości przyłączenia prądu trójfazowego z uwagi na brak takiego prądu w pionie.

Sąd Rejonowy ustalił, że 12 stycznia 2010 r. dokonano oględzin mieszkania pozwanej- powódki wzajemnej, w którym stwierdzono małą plamę na suficie oraz ścianie nad drzwiami balkonowymi w pomieszczeniu kuchennym. Prawdopodobną przyczyną była nieszczelność płyty balkonowej w mieszkaniu powyżej. 3 lipca 2012 r. w lokalu nr (...) przy ul. (...) powstała szkoda poprzez zalanie pokoju. Nie jest znana przyczyna powstania zalania, zdarzenie miało miejsce podczas opadu deszczu. Ubezpieczyciel wyliczył szkodę na kwotę 781,55 zł i powołując się na §11.6 ogólnych warunków ubezpieczenia OC odmówił wypłacenia odszkodowania z uwagi na franszyzę redukcyjną.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Rejonowy uznał, że powództwo główne zasługiwało w całości na uwzględnienie. Przywołując treść art. 13, 14 i 15 ustawy o własności lokali (dalej u.w.l) Sąd Rejonowy wskazał, że strona pozwana nie ponosiła kosztów związanych z należącym do niej lokalem, a z materiału dowodowego przedstawionego przez powódkę wynika, że kwota zaległości była obliczona w sposób prawidłowy, jej zasadność wynikała z przepisów prawa. Pozwana - powódka wzajemna nie kwestionowała faktu, że wymagalnych opłat nie uiszczała. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., a o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

W zakresie powództwa wzajemnego Sąd Rejonowy zważył, iż nie zasługiwało ono na uwzględnienie. W oparciu o treść art. 415 k.c. wskazał, że przyjął stanowisko pozwanej - powódki wzajemnej o odpowiedzialności pozwanej - powódki wzajemnej za szkody wynikające z zalania pokoju oraz kuchni jak również niewykonanie uchwały powódki - pozwanej wzajemnej dot. udostępnienia na piętrze prądu trójfazowego i umożliwienie podłączenia go do mieszkania pozwanej - powódki wzajemnej.

Ponadto przywołując treść art. 442 ¹ k.c. w związku z art. 117 § 2 k.c. Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana - powódka wzajemna od momentu powstania szkód w postaci zalania pokoju oraz kuchni wiedziała, kto jest odpowiedzialny za szkodę wynikłą w jej mieszkaniu. Szkoda wynikająca z zalania pokoju powstała 3 lipca 2012 r., natomiast szkoda wynikająca z zalania kuchni powstała 12 stycznia 2010 r. W przypadku braku możliwości podłączenia prądu trójfazowego do mieszkania, pozwana - powódka wzajemna dowiedziała się osobie odpowiedzialnej z chwilą sporządzenia projektu budowlano-wykonawczego. Projekt był sporządzony w 2004 r. Sąd Rejonowy oddalił więc powództwo z uwagi na skutecznie podniesiony przez powódkę zarzut przedawnienia, co do wszystkich roszczeń objętych pozwem wzajemnym. O kosztach postępowania orzeczono z mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od wyroku wniosła pozwana - powódka wzajemna zaskarżając go w całości i zarzucając:

- całkowite pominięcie i nie odniesienie się do „Sprzeciwu od nakazu zapłaty”,

- nie odniesienie się do zarzutu nie spełnienia przez Wspólnotę świadczenia wzajemnego art. 488 k.c., art. 494 k.c.,

- nie odniesienie się do zarzutu naruszenia przepisu prawa materialnego art. 448 k.c. w zw. z art.24 k.c. i art.23 k.c.,

- przyjęcie, że przedawnieniu uległy naruszenia, jak również zadośćuczynienie oraz odszkodowanie,

- naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez:

a)  pominięcie wniosków dowodowych z opinii biegłych - Sąd nie powołał biegłych,

b)  pominięcie dowodów z dokumentacji budynku, uchwał, rachunków (pismo procesowe z wnioskami dowodowymi z l0 czerwca 2019r.),

c)  błędy w ustaleniach faktycznych

- nieważność postępowania, ponieważ apelująca została pozbawiona możności obrony swoich praw:

a)  naruszenie art.505 ⁹ § 1 pkt 3 k.p.c., art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez wydanie zakazu składania pism procesowych bez wezwania Sądu na rozprawie z 22 października 2020 r. bez podania podstawy prawnej zarządzenia, oraz niewniesienia do protokołu z rozprawy tego pouczenia, co można sprawdzić na nagraniu z rozprawy,

b)  naruszenie art.505 ⁹ § 1 pkt.3 k.p.c., art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez niedopuszczenie na pierwszej rozprawie 23 maja 2019 r. do rozszerzenia pozwu poza zakres podany przez Sąd po wyłączeniu do odrębnego rozpatrzenia roszczeń wskazanych w sprzeciwie od nakazu zapłaty wraz z pozwem wzajemnym, co nie zostało wniesione do protokołu z rozprawy, co można sprawdzić na nagraniu z rozprawy,

- wyłączenie do odrębnego rozpatrzenia spraw ze sprawy sygn. akt I C 1637/17.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty pozwana - powódka wzajemna wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W toku postępowania odwoławczego apelująca przedstawiła obszerną argumentację na poparcie swoich zarzutów.

W odpowiedzi na apelację powódka - pozwana wzajemna wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanej - powódki wzajemnej na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej - powódki wzajemnej w przeważającej części okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy w zakresie roszczenia głównego strony powodowej w zasadniczej części podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego, uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania, albowiem znajdują one oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił, w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., wbrew twierdzeniom apelującej. Wnioski tego Sądu, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie, a zaoferowanych przez strony, w szczególności przez stronę powodową, równocześnie Sąd poddał w tej części należytej ocenie materiał dowodowy zebrany w niej. Jedynie w niewielkim zakresie, co do kwoty 234,67 zł głównego roszczenia powoda, Sąd Okręgowy dokonał odmiennej niż Sąd pierwszej instancji oceny zgłoszonego roszczenia.

Równocześnie odnośnie roszczeń zawartych w pozwie wzajemnym zgłoszonych przez powódkę wzajemną w sprzeciwie od wydanego w sprawie 13 września 2017r. nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i rozpoznanych w toku niniejszej sprawy przez Sąd Rejonowy, to w tej części poczynił Sąd Okręgowy dodatkowe, częściowo różne od ustaleń Sądu Rejonowego ustalenia faktyczne, której jednak w kontekście całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i podniesionego zarzutu przedawnienia, finalnie pozwoliły na podzielenie wniosków Sądu Rejonowego i uznanie powyższych żądań za niezasadne. W szczególności, w tym zakresie, materiał dowodowy zaoferowany przez powódkę wzajemną nie można było uznać za wystarczający dla wykazania jej żądań rozpoznawanych w niniejszej sprawie.

Jednakże w pierwszej kolejności należy odnieść się do podniesionego w apelacji zarzutu nieważności postępowania, jako najdalej idącego, którego pozwana - powódka wzajemna upatruje w pozbawieniu możności obrony swych spraw poprzez pouczenie na rozprawie przez przewodniczącego w Sądzie Rejonowym o zakazie składania pism procesowych bez wezwania sądu. Zgodnie z art. 5 k.p.c. w razie uzasadnionej potrzeby sąd może udzielić stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych. Wobec tego, że w sprawie wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym do czasu zakończenia postępowania przed sądem pierwszej instancji sprawa podlegała rozpoznaniu, zgodnie z przepisami k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dokonaną nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego z 4 lipca 2019r. – art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z 4 lipca 2019r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. z 8 sierpnia 2019r. , poz. 1469 ze zm.).

Pozwana – powódka wzajemna kilkukrotnie była pouczana przez Sąd pierwszej instancji o zasadach składania pism procesowych i tylko na wyraźne zarządzenie przewodniczącego. Jak wynika z regulacji art. 207 k.p.c. (w brzmieniu sprzed nowelizacji) pisma przygotowawcze inne aniżeli odpowiedź na pozew mogą być składane tylko wówczas, gdy przewodniczący lub sąd w toku sprawy tak zadecyduje. Z treści art. 207 § 2 k.p.c w zw. z art. 207 § 3 k.p.c., wynika, że przewidziane wprost w ustawie uprawnienie do złożenia pisma przygotowawczego dotyczy jedynie odpowiedzi na pozew. Strony mogą zatem z własnej woli wnieść jedynie pozew oraz odpowiedź na pozew, a dopuszczalność wniesienia dalszych pism zależy od decyzji przewodniczącego. Zarządzenie składania dalszych pism przygotowawczych przez strony jest fakultatywne i w fazie poprzedzającej pierwsze posiedzenie wyznaczone na rozprawę leży w gestii przewodniczącego. W toku sprawy, czyli po rozpoczęciu pierwszego posiedzenia przeznaczonego na rozprawę, potrzeba złożenia pism przygotowawczych może wynikać z postanowienia sądu (art. 207 § 3 zdanie drugie k.p.c.)(zob. postanowienie SN z 14 stycznia 2015 r., III CSK 317/14, LEX nr 1628929). Oznacza to, że pouczenie, które przewodniczący skierował do pozwanej – powódki wzajemnej na rozprawie 22 października 2020 r. było prawidłowe, i w świetle przebiegu postępowania potrzebne. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują nieograniczonego prawa strony, wedle jej uznania, do składania pism procesowych w toku postępowania cywilnego. Strona może składać pisma procesowe w sytuacji, gdy takie uprawnienie wynika wprost z przepisów kodeksu postępowania cywilnego (na przykład odpowiedź na pozew, sprzeciw od wydanego w sprawie nakazu zapłaty ) lub na zarządzenie przewodniczącego. Pouczenie o tym strony przez sąd w żadnym razie nie stanowiło ograniczenia prawa apelującej do obrony jej praw. Zatem podnoszone w apelacji przez pozwaną – powódkę wzajemną zarzuty, dotyczące powyższej kwestii i mające skutkować nieważnością postępowania poprzez naruszenia art.505 ⁹ § 1 pkt 3 k.p.c. oraz art. 379 pkt 5 k.p.c. należało uznać za nieuzasadnione. W tej kwestii wymaga jedynie podkreślenia, że rola pism przygotowawczych nie może polegać na zastąpieniu ustnej rozprawy. Równocześnie zachowanie kontroli nad składaniem pism procesowych wzmacnia rolę sądu (przewodniczącego) jako organu powołanego do kierowania postępowaniem i przyspiesza jego tok.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w niniejszej sprawie nieważności postępowania także z powodu niedopuszczenia do rozszerzenia powództwa wzajemnego po zarządzeniu wyłączenia części roszczeń wzajemnych do odrębnego postępowania. Pozwana – powódka wzajemna została pouczona przez Sąd w jakich sytuacjach może dokonać rozszerzenia powództwa wzajemnego, z uwagi na charakter roszczeń, ponadto zarządzenie o przekazaniu części spraw do odrębnego postępowania zostało należycie umotywowane i było już przedmiotem kontroli instancyjnej tut. Sądu Odwoławczego, który nie znalazł podstaw do ingerencji w wydane rozstrzygnięcie. W obecnym kształcie sprawy rozszerzenie żądania ponad to, o czym orzekał Sąd Rejonowy, jest niedopuszczalne, a to wobec treści przepisu art. 383 k.p.c., zgodnie z którym w postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Dlatego też zarządzenie przewodniczącego o wyłączeniu części roszczeń wzajemnych pozwanej - powódki wzajemnej nie stanowiło naruszenia jej prawa do obrony, także z tego względu, że dochodzi ona swoich praw w związku z tymi roszczeniami w innych postępowaniach. Zatem także podnoszone w apelacji przez pozwaną – powódkę wzajemną zarzuty, dotyczące powyższej kwestii i mające skutkować nieważnością postępowania poprzez naruszenia art.505 ⁹ § 1 pkt 3 k.p.c. oraz art. 379 pkt 5 k.p.c. należało uznać za nieuzasadnione.

Apelacja okazała się w niewielkim stopniu skuteczna w zakresie roszczenia głównego, albowiem doprowadziła do obniżenia zasądzonej kwoty roszczenia głównego o kwotę 234,67 zł. Powódka w pozwie domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanej zaliczek na poczet kosztów utrzymania lokalu w postaci mediów i kosztów zarządu nieruchomością za okres od stycznia 2016 r. do lipca 2017 r. (19 miesięcy), przy czym miesięczna wysokość zaliczki została określona na 920,50 zł. Suma 19 zaliczek po 920,50 zł wynosi 17489,50 zł i taką kwotę Sąd Odwoławczy uznał za zasadnie dochodzoną w niniejszym postępowaniu mimo, iż powódka- pozwana wzajemna wniosła o zasądzenie 17724,17 zł jako różnicy pomiędzy kwotą całkowitego zadłużenia pozwanej według stanu na dzień wniesienia pozwu 30367,79 zł, a kwotą 12643,62 zł, której zasądzenia powódka domagała się w postępowaniu o sygn. I C 1241/16 Sądu Rejonowego w Gliwicach ( początkowo była to sprawa prowadzona przez Sąd Rejonowy w Gliwicach pod sygn. akt INc 1/16, następnie IC 1241/16, IC 806/19, a obecnie przez Sąd Okręgowy w Gliwicach pod sygn. akt IC 501/19). Jednakże to postępowanie nie jest jeszcze prawomocnie zakończone, a dotyczyło zadłużenia za wcześniejszy okres (wymagalnego na 16 grudnia 2015 r.), dlatego Sąd Odwoławczy uznał, że należną powódce kwotę należy ograniczyć wyłącznie do zaliczek, które pozwana miała uiścić za wskazany w pozwie okres czasu, czyli kwoty 17489,50 zł, gdyż taka zaległość jednoznacznie wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przedłożonych do akt i niezakwestionowanych przez pozwaną - powódkę wzajemną uchwał Wspólnoty Mieszkaniowej ustalających wysokość zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną, na fundusz remontowy oraz na zapłatę za media, w latach 2015, 2016 i 2017, w tym przedłożonej w toku postępowania uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej dotyczącej tej kwestii z 23 stycznia 2015r. (k. k.10, 13 i 302 akt), a także przedłożonych do akt, za dochodzony okres, dokumentów w postaci zaliczek obciążających pozwaną, a wykazujących precyzyjnie wysokość należnych miesięcznie kosztów na poczet eksploatacji, mediów i remontu. Ponadto, ponieważ pozwana podnosiła, że nie dostała wezwania do zapłaty kwoty 17724,17 zł, za sporządzenie którego powódka dochodzi od pozwanej dodatkowo kwoty 123 zł, i w istocie w aktach sprawy brak dowodu doręczenia pozwanej powyższego wezwania, to kwoty 123zł nie uwzględniono w zasądzonej kwocie, przy zastrzeżeniu, że doręczenie odpisu pozwu pozwanej stanowi wezwanie do zapłaty dochodzonej kwoty. Przy czym, w tym zakresie zgodzić się należało z pozwaną, iż powódka w toku sprawy nie wyjaśniła precyzyjnie, co składa się na powyższą dochodzoną kwotę 123zł.

Pozwana jako właścicielka lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) tworzy wraz z pozostałymi właścicielami lokali tego budynku wspólnotę mieszkaniową. Zgodnie z art. 13 ust.1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1048 dalej u.w.l.) właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nieutrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra. Termin płatności zaliczek na pokrycie kosztów zarządu wynika z wyżej powołanej ustawy (art. 15 ust. 1) - właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca. Wysokość tych opłat wynika natomiast z kolejnych uchwał Wspólnoty Mieszkaniowej z 23 stycznia 2015 r. (k. 302 ), 19 lutego 2016r (k. 10 ) i 10 lutego 2017r. (k. 13), których pozwana - powódka wzajemna nie zaskarżyła w drodze powództwa o unieważnienie uchwały, a tylko w taki sposób mogła to uczynić, gdyż w sprawie o zapłatę zaległego czynszu sąd nie bada prawidłowości uchwał wspólnoty. Dlatego też w niniejszym postępowaniu Sąd dysponując uchwałą Wspólnoty określającą wysokość stawek opłat wszystkich członków Wspólnoty, sporządzonym na jej podstawie prawidłowym wyliczeniem wysokości opłaty w stosunku do lokalu pozwanej przy niewykazaniu przez pozwaną, że w jakimkolwiek zakresie spełniła swój obowiązek uiszczenia opłat, uznał roszczenie powódki za zasadne. Pozwana mogłaby domagać się rozliczenia zaliczek z rzeczywistymi kosztami zużycia, jednakże pozwana od kilku lat, co najmniej od początku 2016r., w ogóle nie uiszcza żadnych opłat na rzecz wspólnoty, nie partycypuje także w rzeczywistych kosztach utrzymania nieruchomości przerzucając ciężar jej opłat na pozostałych członków wspólnoty, mimo, że z lokalu cały czas korzysta. Nie sposób więc takiego rozliczenia dokonać. Wszystkie wnioski dowodowe pozwanej zmierzające do wykazania zasadności zarzutów dotyczących tej kwestii nie mogły odnieść skutku, bowiem twierdzenia, które pozwana chciała wykazać w tym postępowaniu (niespełnienie świadczenia wzajemnego przez wspólnotę poprzez nieutrzymanie budynku w odpowiednim stanie technicznym, zmiana sposobu korzystania z jednego z lokali) nie mają znaczenia dla przedmiotu niniejszego postępowania. Dlatego też Sąd pierwszej instancji takie wnioski dowodowe zasadnie oddalił.

Ponadto należy podkreślić, że zgodnie z treścią art. 13 u.w.l. właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Jako właściciel lokalu pozwana zobowiązana była uiszczać zaliczki w formie bieżących opłat na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, płatne z góry do 10 dnia każdego miesiąca (art. 15 ust. 1 w/w ustawy). Obowiązek uiszczania opłat jest niezależny od tego czy właściciel korzysta z lokalu i w jakim zakresie to czyni. Dla jego powstania wystarczającym jest, że dana osoba jest właścicielem samodzielnego lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu. Natomiast opłaty związane z utrzymaniem lokalu mieszkalnego wynikające z jego użytkowania właściciele ponoszą w pełnej wysokości, płacąc zaliczki ustalane uchwałami Wspólnoty, które są następnie rozliczane stosowanie do zużycia (zob. wyrok SN z 21 grudnia 2007r. IIICZP 65/07 LEX, wyrok SR Gdańsk-Północ w Gdańsku z 20 listopada 2018 r., I C 945/17, LEX). Zatem ustawodawca wprowadził wiążący właścicieli lokali wspólnoty mieszkaniowej czas i termin uiszczania bieżących opłat - zaliczek na poczet przewidywanych i ustalonych uchwałą właścicieli kosztów zarządu nieruchomością wspólna ( wyrok SN z 8 października 2008r., VCSK 33/08 LEX). Zatem właściciele lokali płacą zaliczki miesięczne na koszty zarządu nieruchomością wspólną, a nie kwoty odpowiadające kosztom zarządu rzeczywiście poniesionym w danym roku ( art.15 ust.1 w zw. z art.12 ust.2, art.13 ust.1 i art. 14 u.w.l.). Równocześnie instrumentem, przy wykorzystaniu którego pozwana mogła zwalczać zarówno wysokości żądanych od niej zaliczek na koszty utrzymania nieruchomości wspólnej, jak i poszczególne posunięcia zarządcy czy innego członka wspólnoty było zaskarżenie uchwał podejmowanych w tej wspólnocie, nie zaś odmowa uczestniczenia w kosztach jej funkcjonowania (zob. postanowienie SN z dnia 27 kwietnia 2021 r., II CNP 15/20, LEX).

Roszczenie główne powódki należało uznać za uzasadnione, co do zasady - w całości, a co do wysokości - w zakresie wyżej opisanym. Na marginesie jedynie Sąd Odwoławczy wskazuje, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy zaliczki powinny być rozliczane w stosunku miesięcznym po 10 dniu miesiąca, zatem odsetki od każdej z miesięcznych opłat należały się od dnia następującego po 10 dniu każdego miesiąca, co powoduje, że pozwana z tytułu odsetek od poszczególnych zaliczek zalega z większą kwotą niż dochodzona pozwem głównym, jednakże z uwagi na zasadę wynikającą z art. 384 k.p.c. Sąd Odwoławczy nie mógł zmienić redakcji wyroku w zakresie powództwa głównego na niekorzyść pozwanej.

Z uwagi na powyższe, co do powództwa głównego, w wyżej opisanym zakresie, zaskarżony wyrok zmieniono, o czym orzeczono w punkcie I ppkt 1 lit. a wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., równocześnie względem roszczenia głównego w pozostałym zakresie apelację oddalono, a to na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie I ppkt 1 lit. b wyroku.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanej - powódki wzajemnej była bezzasadna.

W zakresie powództwa wzajemnego o odszkodowanie i zadośćuczynienie Sąd Odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę roszczenia jako niezasadnego, jednakże nie do końca z takich samych względów, jakie przyjął Sąd pierwszej instancji. Sąd ten bowiem dał wiarę powódce wzajemnej, w zakresie przebiegu opisanych zdarzeń, wystąpienia szkody, związku przyczynowo - skutkowego i tylko z uwagi na przedawnienie powództwo oddalił. Sąd Odwoławczy nie podziela do końca tej oceny, gdyż zdaniem Sądu Okręgowego, wbrew regule wynikającej z art. 6 k.c., powódka wzajemna nie wykazała zaistnienia przesłanek odpowiedzialności deliktowej z art. 415 k.c. Zgodnie z art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Przewidziana w art. 415 k.c. odpowiedzialność za czyn własny oparta jest na zasadzie winy, jej przesłankami są szkoda, czyn sprawcy noszący znamiona winy oraz związek przyczynowy pomiędzy tymże czynem a szkodą ( w rozumieniu art. 361 k.c.). Czyn, aby stał się deliktem, musi być bezprawny i zawiniony. W żadnym z przywołanych przez powódkę wzajemną zdarzeń, zalania kuchni i pokoju, a także niedoprowadzenia przez Wspólnotę prądu trójfazowego do mieszkania powódki wzajemnej, ta nie wykazała zawinionego i bezprawnego działania Wspólnoty. Tym samym nie sprostała ciążącemu na niej, jako na osobie poszkodowanej, zgodnie z art. 6 k.c. ciężarowi dowodu zaistnienia przesłanek przewidzianych w art. 415 k.c.

W tym nie wykazała faktu i konkretnej wysokości kosztów usunięcia szkód powstałych w wyniku zalania obu pomieszczeń, żadnymi dokumentami, fakturami, ani też dowodami ze źródeł osobowych - zeznaniami świadków, które mogłyby stanowić podstawę dla poczynienia przez Sąd ustaleń w sprawie, a dotyczących tej kwestii, niezbędnych dla powołania biegłego sądowego, czego domagała się powódka wzajemna. W oparciu o tego rodzaju konieczne dowody mogłoby bowiem jedynie dojść do weryfikacji twierdzeń powódki wzajemnej, co do zakresu i wysokości doznanej przez nią szkody, jak twierdziła w wysokości odpowiednio - 3000zł i 7000zł. Wymaga podkreślenia, z uwagi na zarzuty podniesione w apelacji, a dotyczące nie powołania w sprawie przez Sąd biegłych, że z ugruntowanego orzecznictwa sądowego, a także literatury przedmiotu wynika, że zadaniem biegłego powołanego w sprawie nie jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, lecz naświetlenie i wyjaśnienie przez sąd okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez biegłego wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego biegłemu materiału sprawy (np. orzeczenie SN z 11 07 1969r., ICR 140/69, OSNCP 1970, nr 5, poz. 85). Z tych względów także Sąd Okręgowy oddalił wnioski apelującej o powołanie biegłych różnego rodzaju specjalności, uznając je za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Równocześnie Wspólnota wykazała fakt dokonywania bieżących remontów, nakładów na budynek, ze środków współwłaścicieli, w których powódka w żadnym zakresie nie partycypowała. Zatem roszczenia odszkodowawcze powódki związane z zalaniem kuchni 12 stycznia 2010r. i pokoju 3 lipca 2012r. nie zostały przez powódkę wzajemną udowodnione co do winy sprawcy, związku przyczynowego pomiędzy zawinionym zachowaniem się sprawy a wyrządzona szkodą, rozmiaru szkody i wysokości żądanego z tego tytułu odszkodowania.

Dodatkowo, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, roszczenia odszkodowawcze powódki wzajemnej są przedawnione i z tych powodów także nie zasługują na uwzględnienie. Zatem, podzielając w tym zakresie argumentację Sądu Rejonowego, należało uznać, że zgodnie z regulacją art. 442 ¹§1 k.c., roszczenia te uległy przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia w którym powódka wzajemna dowiedziała się o fakcie zaistnienia szkody i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W kwestii zarzutu niedoprowadzenia przez Wspólnotę prądu trójfazowego do mieszkania powódki wzajemnej Sąd Odwoławczy podziela stanowisko Wspólnoty, która wykazała wykonanie w zakresie ją obciążającym prac modernizujących doprowadzenie prądu trójfazowego do mieszkań. Wspólnota wykonała remont instalacji w granicach jej odpowiedzialności za części wspólne tj. do zabezpieczenia przedlicznikowego, w sposób umożliwiający podłączenie powódce wzajemnej do prądu trójfazowego. Wymaga podkreślenia, że ze statutu Wspólnoty (§17) wynika, że Wspólnota odpowiada za stan techniczny instalacji stanowiących wyposażenie budynku, w tym instalacji elektrycznych - do zabezpieczenia przedlicznikowego (k. 318v) i z tego tytułu nie mogłaby podjąć dalej idących prac tak, jak oczekuje tego powódka wzajemna. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że podłączenie instalacji elektrycznej od tablicy rozdzielczej leżało po stronie powódki wzajemnej.

Z projektu budowano - wykonawczego wraz ze szkicem podłączenia zasilania tablicy licznikowej i schematem zasilania mieszkania nr (...) (k. 454-465, 662) oraz warunków przyłączenia do sieci (k. 466-467) sporządzonych na potrzeby przebudowy zasilania energią elektryczną lokalu powódki wzajemnej wynikało, że to powódka wzajemna miała prace w tym zakresie wykonać. Z projektu wynikała potrzeba wymiany tablicy licznikowej z jednofazowej na trójfazową i konieczność poprowadzenia z tablicy zabezpieczeń piętra trzeciego przewodu zasilającego tablicę licznikową. W rejonie drzwi wejściowych do mieszkania powódki wzajemnej należało zabudować standardową natynkową tablicę licznikową, a w mieszkaniu zabudować tablicę zabezpieczeń obwodowych ( k.5 projektu). Dołączony do projektu szkic podłączenia zasilania tablicy licznikowej jednoznacznie wskazuje na to, że całość powyższych robót miała zostać wykonana za zabezpieczeniem przedlicznikowym, a zatem ich wykonanie należało do powódki wzajemnej. Zgodnie bowiem z warunkami przyłączenia do sieci zasilenie obiektu - mieszkania powódki wzajemnej wymagało „wykonania instalacji przez Klienta”, miejscem dostarczania energii miały być zaciski prądowe na wejściu przewodów od zabezpieczenia w złączu w kierunku instalacji odbiorcy, a układ rozliczeniowy pomiaru energii elektrycznej zawierający licznik bezpośredni trzyfazowy (…) zainstalowany miał być na klatce schodowej. Zatem zgodnie z warunkami przyłączenia do sieci, to powódka wzajemna jako Inwestor w zakresie zasilenia swojego mieszkania mocą przyłączeniową 24 Kw została zobowiązana przez Zakład (...) do wykonania przez siebie instalacji, zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami ( pkt 3 i 3c warunków ) oraz do zainstalowania na klatce schodowej licznika 3-fazowego. Równocześnie z projektu jednoznacznie wynikało, że wykonanie instalacji elektrycznej od istniejącej na III piętrze tablicy zabezpieczeń do mieszkania powódki wzajemnej obciąża ją w całości, co wynika z dołączonego szkicu projektu. Powyższy fakt wynika także z zeznań świadka P. N., sporządzającego w/w projekt, który stwierdził jednoznacznie, słuchany jako świadek na rozprawie 22 grudnia 2020r., że przyłączenie instalacji leżało po stronie pozwanej i to ona miała zrobić przyłącze do swojego mieszkania od tablicy rozdzielczej do której płynął prąd trójfazowy. Równocześnie świadek ten zeznający potwierdził, także że pod instalację jednofazową istniejąca w lokalu powódki wzajemnej można podłączyć bojler do podgrzania wody.

Dokonując powyższych dodatkowych ustaleń Sąd Okręgowy oparł się na w/w dokumentach i zeznaniach świadka P. N. – wzajemnie korelujących ze sobą, spójnych i przekonywujących.

Powódka wzajemna do chwili obecnej nie zrealizowała powyższego projektu. Także, mimo takiej możliwości i sygnalizowanych utrudnień nie podłączyła w swoim mieszkaniu bojlera do podgrzewania wody do istniejącej sieci elektrycznej w jej lokalu. Wymaga podkreślenia, że z dołączonego do akt protokołu z przeglądu technicznego wewnętrznej linii zasilania energetycznego budynku Wspólnoty z 9 stycznia 2019r. sporządzonego przez Zakład (...) w G. wynika, że nadal istnieją warunku techniczne zwiększenia mocy przyłączeniowej mieszkania powódki wzajemnej ( k. 665 akt), a nową linię kablową do mieszkania nr (...) należy ułożyć z rozdzielnicy bezpiecznikowej zabudowanej na III piętrze. W takiej sytuacji nie można zgodzić się z powódką wzajemną, że ta jest pozbawiona dostępu do ciepłej wody z winy Wspólnoty oraz że, w związku z tym doszło do obniżenia standardu jej mieszkania, równocześnie powódka musi podejmować dodatkowe działania i wysiłki w celu skorzystania z ciepłej wody, co niekorzystnie wpływa na jej zdrowie. Z uwagi na powyższe także zarzut naruszenia regulacji art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 23 k.c. należało uznać za chybiony.

Ponadto zaznaczyć należy, że już w 2003 r. powódka wzajemna wiedziała, że do jej mieszkania nie dokonano przyłączenia, więc wówczas miała już świadomość szkody i jej roszczenie o zadośćuczynienie i odszkodowanie z tego tytułu, niezależnie od faktu niewykazania powyższej okoliczności, jest przedawnione, w oparciu o regulację art. 442 ¹§1 k.c.

Dodatkowo zaznaczyć należy, że niedoprowadzenie odpowiedniej instalacji elektrycznej do mieszkania pozwanej - powódki wzajemnej nie uzasadnia zaprzestania uiszczania na rzecz wspólnoty jakichkolwiek opłat, które pozwaną - powódkę wzajemną obciążają z samego faktu bycia członkiem wspólnoty mieszkaniowej, i które niezbędne są do utrzymania całego budynku, przeprowadzenia niezbędnych remontów, zapewnienia dostępu do mediów, które to obowiązki wspólnota realizowała. To, że pozwana - powódka wzajemna nie zgadza się z niektórymi inwestycjami czy remontami, czy też sposobem i zakresem ich realizacji (jak w przepadku wymiany instalacji elektrycznej), nie oznacza, że jest zwolniona z ustawowego obowiązku partycypowania w kosztach utrzymania budynku i współdziałania z pozostałymi współwłaścicielami w ochronie wspólnego dobra.

Z tych powodów apelację w zakresie powództwa wzajemnego oddalono jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie II ppkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w pkt. I ppkt 3. na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.), ponieważ powódka - pozwana wzajemna uległa co do nieznacznej części swojego roszczenia, oraz w pkt II ppkt 2. na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia.

SSO Barbara Braziewicz