Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Alina Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2023 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)Spółka Akcyjna z siedzibą we W. (wcześniej D. (...)Spółka Akcyjna z siedzibą we W.)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wągrowcu

z dnia 3 listopada 2022 r.

sygn. akt I C 28/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1. i 3. w ten sposób, że:

a)  oddala powództwo w całości;

b)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa

procesowego;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 767 zł tytułem zwrotu kosztów procesu

w instancji odwoławczej.

.

Alina Szymanowska

UZASADNIENIE

Powód D. (...) S.A. we W. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W.) w pozwie wniesionym w dniu 18 września 2021 r. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 6343,92 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 11 lipca 2020 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 492 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 26 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty. Wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty z 16 listopada 2020 r. sygn. akt I Nc 946/20 Sąd Rejonowy w Wągrowcu orzekł zgodnie z żądaniem powoda.

Pozwany (...) S.A. w W., w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Wągrowcu, wyrokiem z dnia 3 listopada 2022 r., (sygn. akt I C 28/21): w punkcie 1. zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda D. (...)S.A. z siedzibą we W. kwotę 6.343,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, poczynając od dnia 11 lipca 2020 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił oraz w punkcie 3. kosztami postępowania obciążył stosunkowo: powoda w 7,2%, pozwaną w 92,8% i z tego tytułu zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.828 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany – (...) S.A. z siedzibą w W., zaskarżając orzeczenie w części tj. co do punktu 1.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:



art. 509 k.c. w zw. z art. 65 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli wynikających z umów przelewu wierzytelności z dnia 6 sierpnia 2020 r., z których wynikało, że przedmiotem cesji nie była wierzytelność z tytułu kosztów hipotetycznej naprawy, a w wysokości kosztów poniesionych faktycznie na naprawę;



art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwany odpowiada do wartości kosztów hipotetycznej naprawy, podczas gdy odpowiedzialność pozwanego wobec wyboru poszkodowanej przywrócenia stanu poprzedniego, ograniczała się do zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych na naprawę;

2.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego, tj.:



art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd instancji dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji pomimo uznania, że wierzytelność będąca przedmiotem przelewu została w dostateczny przez strony umowy oznaczona, przyjęcie, że możliwe jest domaganie się przez powoda w niniejszym procesie hipotetycznych kosztów naprawy pojazdu na podstawie opinii biegłego, podczas gdy wierzytelność jaką nabył powód ograniczała się do poniesionych kosztów naprawy przez poszkodowanego, jako zapłaty wynagrodzenia za wykonanie przez powoda naprawę.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 1 poprzez oddalenie powództwa także w zaskarżonej części oraz ustalenie kosztów postępowania przez Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych stosownie do wyniku postępowania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz skierowanie niniejszej sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja okazała się zasadna.

Zgodnie z art. 505 ¹ § 1 k.p.c. niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Natomiast zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje za własne, apelujący nie zdołał ich podważyć. Zarzuty naruszenia prawa procesowego w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zasadne okazały się zarzuty naruszenia prawa materialnego, w szczególności zarzut naruszenia art. 509 k.c. i art. 65 k.c. Odpowiedzialność pozwanego wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej przez sprawcę szkody. Powód zaś twierdzi, że nabył wierzytelność wobec pozwanego na skutek umowy przelewu wierzytelności zawartej z poszkodowanym. Odwołując się do treści umowy cesji wierzytelności powód domagał się zasądzenia kwoty odpowiadającej hipotetycznym kosztom naprawy pojazdu stanowiącego w chwili szkody własność K. K., ustalonym w oparciu o treść opinii biegłego (metoda kosztorysowa).

Konieczne było zatem zbadanie treści umów przelewu wierzytelności zawartych w dniu 6 sierpnia 2020 r. pomiędzy K. K. (właściciel pojazdu - cedent) i H.sp. z o.o. z siedzibą w O. oraz pomiędzy H. sp. z o.o. z siedzibą w O. (cedent) i spółką D. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W., a w szczególności dokonanie, stosownie do treści art. 65 k.c., wykładni oświadczeń woli złożonych przez strony w ramach zawartej umowy cesji wierzytelności. Słusznie apelujący zarzucił w tym przypadku naruszenie art. 65 § 2 k.c. wskazując, iż Sąd Rejonowy dokonał błędnej wykładni oświadczeń woli wynikających z umów przelewu wierzytelności z dnia 6 sierpnia 2020 r., z których w ocenie apelującego wynika, że przedmiotem cesji nie była wierzytelność z tytułu hipotetycznych kosztów naprawy, a wierzytelność obejmująca koszty faktycznie poniesione na naprawę.

Wykładnia oświadczeń woli polega na ustalaniu ich znaczenia, czyli sensu. Ma ona na celu ustalenie właściwej treści regulacji zawartej w oświadczeniu woli. Ogólne reguły interpretacyjne, prowadzące do osiągnięcia tego celu, określone zostały w art. 65 k.c. W myśl § 1 art. 65 k.c., oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje; § 2 stanowi natomiast, że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Wyrażone w przytoczonym przepisie reguły interpretacyjne grupują się wokół dwóch respektowanych przez prawo cywilne wartości. Są nimi z jednej strony wola (intencja) osoby dokonującej czynności prawnej, z drugiej natomiast zaufanie, jakie budzi złożone oświadczenie woli u innych osób. Odpowiednio do tych wartości w doktrynie wyróżnia się subiektywną metodę wykładni, zorientowaną na wolę osoby składającej oświadczenie woli, oraz metodę obiektywną (normatywną), akceptującą punkt widzenia adresata. Możliwa jest również kombinowana metoda wykładni, uwzględniająca obie wspomniane wartości. W przypadku oświadczeń woli ujętych w formie pisemnej, wyrażonych w dokumencie, to sens tych oświadczeń ustala się przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu. W procesie jego interpretacji podstawową rolę przypisuje się językowym regułom znaczeniowym. Wykładni poszczególnych wyrażeń dokonuje się z uwzględnieniem kontekstu, w tym także związków treściowych występujących między zawartymi w tekście postanowieniami. Uwzględnieniu podlegają również okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone, jeżeli dokument obejmuje takie informacje, a także cel oświadczenia woli wskazany w tekście lub zrekonstruowany na podstawie zawartych w nim postanowień (Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995 r., sygn. III CZP 66/95, System Informacji Prawnej Legalis).

W niniejszej sprawie, w toku procesu, uzasadniając podniesiony zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, pozwany podkreślił, iż w treści umowy cesji wskazano, że powód nabył „wierzytelność z tytułu poniesienia kosztów naprawy pojazdu” (pismo z dnia 17 stycznia 2022 r. - k. 122 akt). Nadto w § 3 umowy ust. 2 umowy zawarto oświadczenie cedenta, z którego wynika, że koszty naprawy pojazdu wynikające ze szkody, o której mowa w § 1 nie zostały pokryte na podstawie przedstawienia dłużnikowi rachunku, Faktury VAT lub innego dokumentu potwierdzającego wysokość kosztów naprawy.

Powyższe uzasadnia stanowisko, że powód nabył wierzytelność przysługującą właścicielowi pojazdu z tytułu poniesionych kosztów naprawy. Znajduje to również potwierdzenie w treści w pełni wiarygodnych zeznań poszkodowanej K. K. (protokół rozprawy k. 113 v akt).

Nie sposób wyprowadzić opierając się na zaoferowanym materiale dowodowym odmienny wniosku pomimo, że co do zasady w judykaturze wyrażany jest pogląd, że poszkodowany w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego w przypadku szkody częściowej może żądać odszkodowania w wysokości odpowiadającej niezbędnym i uzasadnionym ekonomicznie kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, także wtedy, gdy naprawy nie dokonał lub dokonał jej częściowo i sprzedał pojazd w stanie uszkodzonym.

Dokonując, zgodnie z przywołanymi regułami, wykładni umowy zawartej przez powoda nie jest uprawniony wniosek, że powodowi przysługuje wobec pozwanego roszczenie o wypłatę kwoty przekraczającej rzeczywiste koszty naprawy wykonanej na zlecenie właściciela pojazdu, przy czym należy zauważyć, ze wysokość tych kosztów nie została w toku procesu określona i wykazana.

Fakt poniesienia przez poszkodowaną kosztów związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu nie budził wątpliwości, brak jednak jakiegokolwiek materiału dowodowego umożliwiającego ustalenie wysokości tychże kosztów. Na podstawie zeznań K. K. nie można nawet ustalić, że kwota wypłacona dotychczas przez pozwanego nie była wystarczająca do pokrycia kosztów naprawy pojazdu, która w ocenie pozwanej została dobrze przeprowadzona.

Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, jeżeli nic innego nie wynika z ustawy lub umowy. Należy podkreślić, że w orzecznictwie wskazuje się (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., w sprawie III CZP 68/01), że szkoda powstaje w chwili wypadku komunikacyjnego i podlega naprawieniu na podstawie art. 436 k.c. oraz według zasad określonych w art. 363 k.c., a w wypadku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń według zasad określonych w § 2 tego przepisu. Co do zasady obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle ją zamierza naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy, powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej. W niniejszej sprawie zważywszy na fakt dokonania przez właściciela pojazdu jego naprawy i przywołaną treść umów cesji wierzytelności zawartych w dniu 6 sierpnia 2020 r. nie zachodzą przesłanki do zasądzenia na rzecz powoda kwoty odpowiadającej różnicy pomiędzy kosztami naprawy pojazdu ustalonymi na podstawie kosztorysu, a kwotą dotychczas wypłaconą przez pozwanego. Powód nie wykazał zasadności powództwa w związku z tym powództwo winno podlegać oddaleniu jako bezzasadne w całości.

Wobec powyższego, zważywszy na treść apelacji i wskazany w niej zakres zaskarżenia, zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. podlegał punkt 1 i 3 wyroku z dnia 3 listopada 2023 r.

Zmianie podlegało również zawarte w punkcie 3 orzeczenie o kosztach procesu. Podstawę rozstrzygnięcia tym zakresie, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu stanowi art. 98 § 1 i § 2 k.p.c. a także § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (punkt I b wyroku z dnia 28 lutego 2023 r.).

O kosztach postępowanie w instancji odwoławczej orzeczono w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 2 k.p.c. a także § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust 1. pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Wynagrodzenie pełnomocnika ustalono przy uwzględnieniu 75% stawki minimalnej (1350 zł), uwzględniono również uiszczoną przez pozwanego opłatę od apelacji w kwocie 400 zł i koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł).

Alina Szymanowska