Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 49/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie IIK 442/22.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Syn oskarżonego w wieku 8 lat zachorował na cukrzycę typu pierwszego i wymaga wzmożonej opieki i dojazdów do lekarza.

Uzupełniające wyjaśnienia P. R.

143odw.-144

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Uzupełniające wyjaśnienia P. R.

Wyjaśnienia oskarżonego nie były kwestionowane i mają odzwierciedlenie w załączonej do akt dokumentacji medycznej ( k 142 ).

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku polegający na bezpodstawnym przyjęciu, iż wina jak i społeczna szkodliwość czynu była znaczna, oraz postawa oskarżonego wskazuje, iż nie będzie on przestrzegał porządku prawnego, przez co niemożliwe jest zastosowanie wobec oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego, a co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia rażąco niewspółmiernej orzeczonej kary w stosunku do stopnia winy oraz społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu, podczas gdy stopień społecznej szkodliwości przypisanego czynu, brak uprzedniej karalność oraz względy indywiduaIno-prewencyjne, a zwłaszcza wymagania co do społecznego oddziaływania sankcji karnej wskazują na konieczność zastosowywania wobec oskarżonego warunkowego umorzenia postępowania, co w należyty sposób spełni cel społecznego oddziaływania oraz zadania represyjno- wychowawcze wobec oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sprawstwo oskarżonego nie było kwestionowane i w świetle zebranych dowodów nie budzi wątpliwości. Prawidłowa jest też ocena prawna przypisanego mu czynu.

Podstawową przesłanką zastosowania warunkowego umorzenia postępowania jest stwierdzenie, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Oznacza to przede wszystkim, że sąd, rozważając stosowanie tego środka, musi najpierw ustalić wszystkie przesłanki odpowiedzialności karnej (zob. post. SN z 27.11.2003 r., I KK 301/03, OSNKW 2004, Nr 1, poz. 9). Zwraca się także uwagę, że wymagany nieznaczny stopień winy powinien być w szczególności przyjmowany, gdy zachodzą kodeksowe okoliczności zmniejszające winę, tj. takie, z którymi ustawodawca karny łączy zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.

Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu następuje przede wszystkim na podstawie okoliczności wskazanych w art. 115 § 2 kk. Stopień ten musi być wyższy od „znikomego”, ale niższy od „znacznego”. Oznacza to, że sąd, chcąc zastosować warunkowe umorzenie postępowania, może wziąć pod uwagę tylko te czyny zabronione, które charakteryzują się małą lub średnią szkodliwością społeczną (wyr. SA w Krakowie z 30.3.2005 r., II AKa 50/05, KZS 2005, Nr 5, poz. 33), poza zastosowaniem tej instytucji pozostają natomiast te przestępstwa, które charakteryzują się znacznym (wysokim) stopniem społecznej szkodliwości.

W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- przestępstwa z art. 178a § 1 kk mają charakter formalny i polegają na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą odpowiedzialność, chociażby pojazd był prowadzony prawidłowo i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa;

- nie zachodzą w sprawie okoliczności zmniejszające stopień winy oskarżonego. Musiał on zdawać sobie sprawę z konsekwencji skazania w razie zatrzymania go jako kierowcy prowadzącego samochód w stanie nietrzeźwości. Jego sytuacja życiowa była podobna, jak obecnie, mimo to prowadził samochód w stanie kompletnego upojenia alkoholowego. Przyjmując to ryzyko, musiał wliczać w nie odniesienie szkody przez członków jego rodziny, gdy zostanie „złapany”. Nie może więc teraz przekonująco uzasadniać łagodzenia kary pozbawienia wolności ich dobrem. Oskarżony miał już postępowanie karne o prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Zakończyło się warunkowym umorzeniem. Miał on pełne rozeznanie co do zasad odpowiedzialności karnej w przypadku ponowienia tego rodzaju czynu;

- oskarżony został zatrzymany około godziny 11. 45 ( 22 maja 2022 roku ), gdy poruszał się ulicami (...). Tor jazdy jego samochodu wskazywał, że kierowca jest nietrzeźwy, co skłoniło przejeżdżający patrol policji, do pojechania za nim, włączenia sygnałów świetlnych i dźwiękowych oraz zatrzymania kierującego. Oskarżony stwarzał poważne i realne niebezpieczeństwo dla innych użytkowników drogi;

- po zatrzymaniu miał 0. 93 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu ( z tendencją malejącą). Jego stan nietrzeźwości zbliżał się do czterokrotnego dolnego ustawowego progu nietrzeźwości ( art. 115 § 16 kk ) i powodował znaczne upośledzenie zdolności psychofizycznych sprawcy.

- tendencja ta świadczy o tym, iż w ciągu dnia musiał on spożywać duże ilości alkoholu, czyli wsiadł do samochodu pomimo nadużycia alkoholu, wiedząc, iż jest pod jego wpływem. W takim stanie jeździł autem po ulicach miasteczka. Oskarżony tłumaczył się, że chciał wyrzucić śmieci, co nie jest żadnym usprawiedliwieniem jego karygodnego zachowania. Świadczy to ewentualnie o łatwości z jaką sprawca podjął decyzję o popełnieniu tego przestępstwo. Bagatelizował stan w jakim się znajdował i niebezpieczeństwo jakie powodował.

Okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( picie alkoholu przed jazdą, wysoki stan nietrzeźwości, w sposób ewidentny i znaczny godzący w zdolności psychofizyczne sprawcy, popełnienie czynu w terenie zurbanizowanym, nie trzymanie toru jazdy pojazdu ).

W takcie postępowania sądowego syn P. R. zachorował na cukrzycę typu pierwszego, jednakże ta okoliczność może być rozważana w ramach warunków osobistych określonych w art. 53 kk rozważanych przy wymiarze kary, ale nie ma znaczenia dla oceny stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu, czy też zawinienia sprawcy.

W konsekwencji w niniejszej sprawie nie zostały spienione przesłanki umożliwiające warunkowe umorzenie postępowania w postaci wymogu. aby wina i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne.

W sprawie wystąpiła przewaga okoliczności obciążających nad łagodzącymi ( te drugie dotyczą wyłącznie sytuacji rodzinnej i osobistej sprawcy ), albowiem znacznymi były stopień społecznej szkodliwości czynu oraz stopień winy oskarżonego, a ocena tych okoliczności zaliczona została przez ustawodawcę do podstawowych dyrektyw wymiaru kary.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( środek karny ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta ( w tym przypadku zakaz prowadzenia pojazdów ) jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej.

Rażąca niewspółmierność przedmiotowego zakazu zachodzić może wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy tym środkiem, jaki należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a wymierzonym w I instancji.

Sąd odwoławczy uznał, iż taka sytuacja na korzyść oskarżonego w przedmiotowej sprawie zachodziła.

Przestępstwo z art. 178a § 1 kk zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawiania wolności do lat 2. Sąd wymierzył oskarżonemu grzywnę ( czyli najłagodniejszy rodzaj kary ), zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenie pieniężne w wysokości 5000 złotych ( oba środki w minimalnej ustawowej wysokości ). Sąd I instancji uwzględnił więc już w ramach zastosowanej reakcji karnej okoliczności łagodzące.

Akceptacja zmiany postulowanej przez skarżącego, cechuje się jednak niezwykłą łagodnością, której nie był on w stanie racjonalnie uzasadnić. Prowadziłaby do bezpodstawnego premiowania sprawcy i nie osiągałaby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Taka kumulacja okoliczności obciążających musi mieć wpływ na wybór rodzaju reakcji karnej, która może mieć w tym przypadku zastosowanie i przeciwstawia się orzeczeniu wobec oskarżonego środka probacyjnego.

Ponadto orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego środka karnego ( zakazu prowadzenia pojazdów wszystkich kategorii ) w wysokości 3 lat nie jest reakcją karną rażąco surową. To z zachowania sprawcy wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 26 lipca 2012 r.II AKa 250/12, Legalis ), jako potencjalny kierowca wszystkich pojazdów. Instytucja ta ma na celu eliminowanie z ruchu drogowego sprawców takich przestępstw, których okoliczności popełnienia wskazują, że prowadzenie przez nich pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sytuacja taka zachodzi w przypadku oskarżonego. Oprócz stopnia nietrzeźwości oskarżonego, kompletnego lekceważenia w tym zakresie porządku prawnego, wykonywania ryzykownej jazdy, dowodzi dodatkowo, że oskarżony nie dysponuje takimi cechami przynależnymi kierowcy, aby dawał rękojmię bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym jakimkolwiek pojazdem.

Sytuacja rodzinna oskarżonego nie może wpłynąć na zmianę oceny sądu, iż oskarżony wykazał, że prowadzenie każdego samochodu przez nią może zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji i niezbędne okazało się wyeliminowanie jej - z tego powodu - jako kierowcy z ruchu drogowego, co najmniej na minimalny 3-letni ustawowy okres za tego rodzaju przestępstwo. Oskarżony może wrócić do niego po wykonaniu przedmiotowego zakazu i ponownym zweryfikowaniu jego kwalifikacji do prowadzenia pojazdów. W okresie zakazu ciężar wykonywania obowiązków związanych z wyjazdami muszą przejąć inni członkowie rodziny, osoby zaprzyjaźnione lub wynajęte.

Choroba dziecka spowoduje niewątpliwie większe koszty jego utrzymania, Dlatego sąd odwoławczy zmniejszył wymiar orzeczonej wobec sprawcy grzywny do 100 stawek, w wysokość jednej stawki dziennej do 10 złotych. Taka korekta jest możliwa, zasadna, jednakże i wystarczająca. W tym przypadku nie tylko wysokość kary, a też jej rodzaj ma decydujące znaczenie, zwłaszcza jeżeli się uwzględni kumulację okoliczności obciążających; przy takim ich nagromadzeniu oskarżony nie może liczyć na większą pobłażliwość. Prawidłowa reakcja karna nie może służyć premiowaniu skazanych przez ograniczenie ich odpowiedzialności karnej lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynu, jakiego się dopuścili. Tak ukształtowana kara jest adekwatna do wagi czynu i sylwetki sprawcy i nie może podlegać dalszej korekcie w kierunku jej większego złagodzenia.

Wniosek

Wniosek o zmianę wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania na okres próby w wymiarze 2 lat oraz na podstawie art 67 § 3 kk, orzeczenie wobec oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5000 zł oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B na okres 1 roku, zaliczając na jego poczet okres zatrzymania prawa jazdy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wskazane przez skarżącego okoliczności łagodzące dotyczyły osoby sprawcy, jego warunków i właściwości osobistych, zachowania się w procesie. Zostały one uwzględnione przy wymiarze kary poprzez orzeczenie najłagodniejszego rodzaju kary ( grzywny - dodatkowo zmniejszonej w instancji odwoławczej ) oraz ukształtowanie środków karnych w wysokości minimum zagrożenia ustawowego. Zasadnicze okoliczności popełnienia przedmiotowego czynu nie dają w żaden sposób podstawy do uznania, iż stopień społecznej szkodliwości i zawinienia są na tyle niskie, aby dawały podstawę do warunkowego umorzenia postępowania.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Dla uznania zasadności zarzutu apelacji konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacja nie mogła skutkować warunkowym umorzeniem postępowania z uwagi na wagę i charakter czynu; sąd odwoławczy w ramach aktualnej trudnej sytuacji rodzinnej oskarżonego dokonał jedynie złagodzenia wymierzonej mu grzywny, co uznał za wystarczające z punktu widzenia prewencji indywidualnej i generalnej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Choroba dziecka spowoduje niewątpliwie większe koszty jego utrzymania.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Dlatego sąd odwoławczy zmniejszył wymiar orzeczonej wobec sprawcy grzywny do 100 stawek, a wysokość jednej stawki dziennej do 10 złotych.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina

Sprawstwo

Grzywna jako rodzaj kary

Świadczenie pieniężne w wysokości 5000 złotych

Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 lat

Wydatki za postepowanie przed sądem I instancji

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżonego wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana zaskarżonego wyroku przez obniżenie ilości stawek dziennych grzywny ze 150 do 100, a wysokości jednej stawki dziennej z 20 do 10 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wskazane wyżej.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Trudna sytuacja rodzinna oskarżonego związana z chorobą dziecka oraz obciążenia finansowe już wynikające z wyroku skutkowały zwolnieniem go od opłaty za obie instancje i wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

Kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana