Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 858/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego wydanego w dniu 14 września 2022 roku w sprawie II K 781/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

W. M.

Okoliczności zagubienia przez pokrzywdzonego portfela i jego odnalezienia przez oskarżonego.

Zapis monitoringu

k 21

2.1.1.2.

W. M.

Znalezienie przez oskarżonego portfela i oddanie go na policję.

Zawartość portfela.

Uzupełniające wyjaśnienia oskarezonego

Kk 143 odw.-144

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Zapis monitoringu

Dowód obiektywny, nie kwestionowany przez strony.

2.1.1.2

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego

Wyjaśnienia oskarżonego są konsekwentne i spójne. Brak jest przekonujących dowodów, aby podważyć jego wersję.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

a. obraza prawa procesowego, a to przepisów: art. 4, 7, 410, 424 § 1 pkt 1 kpk polegającą na zaniechaniu odtworzenia na rozprawie zapisu monitoringu, pomimo tego, że wnosił o to zarówno oskarżyciel publiczny w akcie oskarżenia jak i oskarżony w pismach procesowych w tym we wniosku o wznowienie przewodu sądowego z dnia 12 września 2022r i w konsekwencji wydanie wyroku na niepełnym materiale dowodowym;

b. obrazę przepisów postępowania a to: art. 7 kpk w zw. z art. 366 § 1 i art. 391 § 1 kpk poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodu, jakim były zeznania J. C. (1), które to zeznania różnią się diametralnie na poszczególnych etapach postępowania i w tym kontekście powinny być przez sąd orzekający w sprawie ocenione ze szczególną ostrożnością;

c. art. 167 i 352 kpk poprzez nie przeprowadzenie z urzędu przez sąd dowodu z konfrontacji poszkodowanego Ł. Ł. (1) z świadkiem J. C. (1) - pomimo oczywistej rozbieżności zeznań wskazanych świadków.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku polegający na dowolnej a w konsekwencji błędnej ocenie materiału dowodowego, szczególności wyjaśnień oskarżonego jak i zeznań pokrzywdzonego oraz świadka J. C. (1), o w konsekwencji doprowadziło do skazania oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że przeprowadzone dowody nie dają podstaw o kategorycznego potwierdzenia by oskarżony zachowaniem swym zrealizował znamiona zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną ocenione łącznie, co pozwoli zarazem uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Materiał dowodowy w odniesieniu do przedmiotowego czynu - jak słusznie zauważył sąd I instancji - prezentuje odmienne wersje przebiegu inkryminowanego zdarzenia. Konsekwencją zasady prawdy ( art. 2 § 2 kpk ) jest wymóg, aby ustalenia faktyczne, w oparciu o które następuje orzekanie, były udowodnione, tylko wówczas można przyjąć, że są one prawdziwe, czyli zgodne z rzeczywistością.

Przedmiotowa sprawa ma charakter poszlakowy; oskarżony konsekwentnie nie przyznawał się do sprawstwa, a brak jest bezpośrednich dowodów potwierdzających realizację przez niego inkryminowanych.

Fakt, że w sprawie nie występują dowody bezpośrednio wskazujące na sprawstwo oskarżonego, nie przekreśla jeszcze możliwości przypisania mu sprawstwa w zakresie zarzucanego i pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej. W takiej sytuacji bowiem pełnowartościowy dowód sprawstwa mogą stanowić tzw. dowody pośrednie (poszlaki). Warunkiem wówczas niezbędnym jest jednak, aby poszlaki te, rozumiane jako udowodnione fakty uboczne, z jednej strony prowadziły w drodze logicznego rozumowania do ustalenia w sposób niewątpliwy owego sprawstwa, a jednocześnie pozwalały na wykluczenie innej wersji zdarzenia. Całokształt materiału dowodowego pozwalać musi zatem na stwierdzenie, że inna interpretacja przyjętych faktów ubocznych - poszlak, nie jest możliwa. W procesie poszlakowym nie ulegają zawieszeniu zasady ani też reguły dowodzenia właściwe dla procesu poznawczego w sprawach karnych. Jest najzupełniej oczywiste, że tak jak w większości spraw o złożonym stanie faktycznym i złożonym przebiegu zdarzenia (w szczególności, gdy oskarżony zaprzecza zarzutom), tak też w procesie poszlakowym - zwłaszcza w procesie tego typu - możliwe jest teoretyczne stworzenie różnych hipotetycznych wersji przebiegu zdarzenia, mniej lub bardziej prawdopodobnych. Nie wyklucza to jednak efektywności dowodzenia poszlakowego. Rzecz w tym, że jeśli powstają dwie lub więcej wersji zdarzenia, przyjęcie jednej z nich i odrzucenie pozostałych wymaga logicznie nienagannego wykazania, że te inne ewentualne wersje zdarzenia są nieprawdopodobne lub też ich prawdopodobieństwo jest w racjonalnej ocenie znikome, niedające się rozsądnie uzasadnić, pozostaje w sprzeczności z elementarnymi zasadami życiowego doświadczenia lub w sprzeczności ze wskazaniami wiedzy.

Podkreślić należy, że udowodnienie zachodzi wówczas, gdy w świetle przeprowadzonych dowodów fakt przeciwny dowodzeniu jest niemożliwy lub wysoce nieprawdopodobny. Wymóg udowodnienia należy odnosić tylko do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego, ponieważ on sam korzysta z domniemania niewinności ( art. 5 § 1 kpk ), a nie dające się usunąć wątpliwości tłumaczy się na jego korzyść ( art. 5 § 2 kpk ). Najmniejsze wątpliwości powodują, iż dany fakt nie może być uznany za udowodniony, a więc nie stanowi ustalenia faktycznego, które może być podstawą rozstrzygnięcia. Organy procesowe w ramach swobodnej oceny dowodów są ustawowo zobligowane do ukształtowania przekonania dopiero na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów ocenianych według zasad prawidłowego rozumowania z pełnym wykorzystaniem dostępnej wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 kpk ). W toku prowadzonych czynności uprawnione organy mają jednak obowiązek wnikliwego zbadania i uwzględnienia wszystkich okoliczności zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego ( art. 4 kpk). Wyrok musi być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych które go podważają. Pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności, mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie w kwestii winy, stanowi oczywistą obrazę przepisu art. 410 kpk.

Uważna lektura motywów zaskarżonego wyroku w omawianej części w konfrontacji ze zgromadzonym materiałem dowodowym prowadzi do wniosku, iż dokonane w tej sprawie ustalenia faktyczne oparte zostały na wybiórczej i jednostronnej ocenie dowodów. Ocenę dowodów dokonanych przez sąd I instancji należało uznać za powierzchowną i mało wnikliwą.

Celem procesu karnego jest nie tylko dążenie do wykrycia i pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa, ale również troska o to, aby osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności.

Ma rację sąd I instancji, iż kardynalnym dowodem inicjującym sprawstwo W. M. jest nagranie monitoringu, z którego wnika, iż 12 maja 2021 roku jadąc samochodem zatrzymał się i podniósł leżący na jezdni portfel, który wcześniej zgubił Ł. Ł. (1) i przekazał do K. w R.. Nagranie to zostało odtworzone w instancji odwoławczej i ukazuje okoliczności zagubienia portfela przez pokrzywdzonego i jego odnalezienia przez oskarżonego. Obie te strony tym okolicznościom nie zaprzeczały.

Sąd odwoławczy musi zaznaczyć, iż nagranie to wskazuje tylko na potencjalną możliwość popełnienia przez oskarżonego przedmiotowego czynu.

W tym kontekście sąd odwoławczy musi podnieść, iż:

- zeznania Ł. Ł. (2), J. C. (1) i J. F. są wewnętrznie niespójne i wzajemnie rozbieżne. Pokrzywdzony składając zawiadomienie o przestępstwie podał, że w portfelu było 550 złotych. Pojechał do sklepu (...) i gdy po zakupach zorientował się, że nie ma portfela, zatelefonował do swojej dziewczyny J. C. (1), która „akurat: była w tym sklepie ( k 4 ). Podczas konfrontacji z oskarżonym, Ł. Ł. (1) podniósł, iż pieniądze w kwocie 600 złotych wyciągnął z bankomatu 4 maja 2021 roku. Po tej dacie płatności bieżących dokonywał kartą. Pieniądze te pobrał, aby spłacić dług swojej przyszłej teściowej J. F., ale nie zdążył tego zrobić, bo nie miał okazji. W dniu zagubienia w portfelu miał 550 złotych i jakieś drobne. Może to potwierdzić J. C. (2), która dzień lub dwa przed tym zdarzeniem brała z niego jakieś drobne pieniądze i wiedziała, że w portfelu miał 600 złotych. Pokrzywdzony zobowiązał się złożyć do akt wykaz transakcji dokonywanych w tym okresie. Z dokumentów tych wynika, że 4 maja 2021 roku pobrał on kwotę 600 złotych, i tego dnia dokonał dwóch transakcji na kwotę 4 i 43 złotych ( pomimo zamazania danych nie wynika z nich, aby to były płatności na rzecz sklepu (...) ); we wcześniejszych dniach transakcje dotyczyły: 156, 36 złotych, 16 50 złotych, 17, 50 złotych, 2, 39 złotych ( k 52-61). Przed sądem I instancji Ł. Ł. (1) podał, iż w tym dniu pojechał do sklepu (...), w portfelu były pieniądze w kwocie ponad 500 złotych ( w banknotach po 100, jeden mógł być 200 złotowy ). Nie miał więcej niż 550 złotych. Wracając ze sklepu miał zajęte obie ręce zakupami, dlatego portfel położył na dachu samochodu i o tym zapomniał. Po powrocie do domu stwierdził brak portfela i zatelefonował do swojej dziewczyny, aby go poszukała w okolicach sklepu. Po około 30/40 minutach od utracenia portfela z dziewczyną pojechał na komendę i zgłosił jego zagubienie ( k 98-99 ).

J. C. (1) w pierwszych zeznaniach podała, że 12 maja 2021 roku około 17.10 pod jej dom podjechał Ł. Ł. (1) swoim samochodem i razem udali się na zakupy do sklepu (...). Pokrzywdzony poszedł do tego sklepu, natomiast J. C. (1) czekając na niego na parkingu, przesiadła się do samochodu znajomych zaparkowanego obok. Ł. wrócił i odjechał, a ona ze znajomymi pojechała w innym kierunku. Po chwili pokrzywdzony zatelefonowała do niej i poprosił, żeby wróciła na parking i poszukała jego zagubionego portfela. Po odzyskaniu portfela na komendzie mówił jej, że zginęło z niego 550 złotych (k 14 ). Przez sądem J. C. (1) zeznała, że Ł. C. miał oddać jej rodzicom co najmniej 500 złotych i wie że tyle miał w portfelu oraz jeszcze jakieś pieniądze. Widziała, co w nim było. Tego dnia ( 12 maja 2021 roku ) pojechała z Ł. do sklepu (...). Ł. przed wyjazdem przebywał w domu jej mamy i chciał oddać jej ostatnią ratę pożyczki. Tego dnia u J. F. byli znajomi i ona, aby nie wprowadzać go w zakłopotanie i powiedziała mu, żeby oddał te pieniądze później, więc pojechali z nimi na miasto. Dzień czy dwa przed tym zdarzeniem J. C. (1) brała z portfela Ł. jakieś pieniądze. W dniu zdarzenia w domu jej mamy liczył on przy niej pieniądze i widziała, że ma 500 złotych

( 103-104 ).

J. F. w postępowaniu przygotowawczym podniosła, iż w marcu 2021 roku pożyczyła pokrzywdzonemu 1000 złotych na zakup samochodu. Miał oddać w dwóch ratach po 500 złotych, pierwszą zwrócił w kwietniu. 11 maja 2021 roku chciał zwrócić te pieniądze, otworzył portfel

( widziała w nim jakiś plik ). J. F. nie chciała wtedy zwrotu pieniędzy, bo była u niej koleżanka. Umówili się na później, ale do tego nie doszło, gdyż zgubił on portfel z pieniędzmi ( k 62 ). J. F. na rozprawie główniej podała, że w maju 2021 roku Ł. w jej domu chciał oddać jej drugą ratę pożyczki ( 500 złotych ), ale była u niej znajoma, jej młodszy syn bawił się z córką znajomej i nie chciała, żeby przy niej pokrzywdzony oddawał pieniądze. Miał pieniądze przy sobie na pewno i nawet je wyjmował z portfela, ale nie wie czy było to 300, 500 czy 800 złotych. Powiedział mu, że później się rozliczą, gdy przyjedzie z córką jeszcze tego samego dnia, albo na drugo dzień. Wie, że córka następnie z Ł. pojechała do B. M. po jakieś farby i spreje. Córka później telefonicznie powiadomiła ją, że pokrzywdzony zgubił portfel ( k 104 ).

Ł. Ł. (1) podaje rożne kwoty, które miał w portfelu. Skoro wywodził, że od 4 maja 2021 płacił tylko kartą, to powinien mieć w nim dalej 600 złotych w banknotach. W dodatku nie wykazał, aby w ciągu 8 dni ponosił wydatki na bieżącą egzystencję, mimo że sam się utrzymywał. W dniu 12 maja 2021 roku zrobił w BricoMarche duże zakupy ( farby i spreje, które nie należą do tanich towarów ), tak że przy ich wynoszeniu miał zajęte obie ręce. Zakupy te nie są odnotowane w jego wydatkach. Ponadto dzień przed zdarzeniem z jego portfela zabierała pieniądze J. C. (1); ani ona, ani pokrzywdzony nie podali, jaką kwotę pobrała, zasłaniając się w istocie niepamięcią.

Z zeznań J. C. (1) z postępowania przygotowawczego wynika, ze 12 maja 2021 roku pokrzywdzonego nie było w domu jej matki, w drodze do sklepu podjechał on po nią pod jej dom swoim samochodem. O ilości pieniędzy w zagubionym portfelu ( 550 złotych ) dowiedziała się od pokrzywdzonego dopiero po odzyskaniu portfela. Przed sądem oświadczyła inaczej, że tego dnia przed wyjazdem do B. M. oboje przebywali u jej matki, gdzie Ł. chciał jej oddać drugą ratę ( 500 złotych ) i widziała te pieniądze, gdyż przy niej je liczył. Matka nie przyjęła tych pieniędzy, gdyż nie chciała wprowadzać go w zakłopotanie ( przy znajomej ) i powiedziała, żeby oddał te pieniądze później, więc pojechali z nimi na miasto. Analogicznie wywiodła przed sądem J. F.. Wbrew wcześniejszym relacjom ( że pokrzywdzony był u niej dzień wcześniej ), oświadczyła na rozprawie, że z pożyczki chciał się on u niej rozliczyć się 12 maja 2021 roku. Wyjmował nawet pieniądze z portfela ( czego wcześniej nie podnosiła ). J. F. i J. C. (1) podkreślały, iż do rozliczenia wówczas nie doszło, gdyż J. F. nie chciała go krępować, aby zwracał pożyczkę przy jej znajomej. Twierdzenia te są nielogiczne; jeżeli przy osobie będącej w odwiedzinach u wierzycielki pokrzywdzony chciał oddać pożyczkę, zaczął o tym mówić i przeliczać pieniądze, nic nie stało na przeszkodzie, aby tę rozpoczętą czynność zakończył, bez żadnej ujmy dla własnej osoby. Mógł to też zrobić w innym pomieszczeniu, albo zostać poproszony, aby pieniądze pozostawił w sposób w mieszkaniu w bardziej dyskretny. Tymczasem z jego wypowiedzi wynika, że od pobrania 600 złotych do dnia utraty portfela nie miał okazji, aby oddać niedoszłej teściowej pieniądze, a w dniu 12 maja 2021 roku nie było go u J. F.. Zmiany w zeznaniach J. F. i J. C. (1) w postępowaniu sądowym są na tyle istotne, bardziej szczegółowe, co wyklucza niepamięć i kierunkowe, iż świadczą o intencjonalności tych świadków charakteryzującej się nastawieniem na wykazywanie, iż pokrzywdzony bezpośrednio przed zagubieniem portfela miał w nim kilkaset złotych, co nawet wobec nich zademonstrował; osoby te, żeby się uwiarygodnić nawet zmieniły datę tego zajścia umiejscawiając je w bezpośrednim odstępie czasowym od wizyty w sklepie (...). Krytyczna ocena zeznań tych świadków wskazuje, ze na ich tle powstają dwie wersje odnośnie inkryminowanego zajścia: pokrzywdzony w ogóle nie miał tych pieniędzy w portfelu; mogła je wyjąć wcześniej J. C. (1);

- postępowanie przygotowawcze ograniczyło się do badania wyłącznie sprawstwa oskarżonego, po ustaleniu, że to on znalazł portfel i oddał go w K.. Nie uwzględniło kompletnie innych możliwych wersji i sprawdzenia sposobności popełnienia tego czynu przez inne osoby. W. M. nie był uprzednio karany. Konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Jego relacje są spójne i konsekwentne. W dacie czynu miał 66 lat, ma stale źródła utrzymania. Przedmiotowe przywłaszczenie ( uwzględniając tezy aktu oskarżenia, dokonane w sposób wyjątkowo wyrachowany ) jest sprzeczne z dotychczasową linią jego życiową. To oskarżony znalazł portfel, po tym kontaktował się ze swoją znajomą A. B., niezwłocznie odwiózł go na komendę policji. Nie mógł wiedzieć, iż moment znalezienia portfela został nagrany kamerą monitoringu. Po ewentualnym dokonaniu przywłaszczenia pieniędzy z portfela, w jego interesie byłoby pozbyć się go, w nie oddawać policji i w dodatku podawać swoje dane personalne. Okoliczności znalezienia tego przedmiotu i częściowy brak jego zawartości, narzucałaby na znalazcę obowiązek wyjaśnienia tych okoliczności, z czego – zabierając z niego pieniądze i ujawniając się– musiałby sobie zdawać sprawę;

- okoliczności zwrotu portfela przez oskarżonego na policję, nie stawiają jej funkcjonariusza w najlepszym świetle. Zdaniem sądu odwoławczego funkcjonariusz policji powinien w tej sytuacji przejrzeć portfel w obecności znalazcy i jego zwartości odnotować w sporządzonej notatce służbowej, opisującej te czynności. Zabranie przez policjanta portfela na zaplecze i nieudokumentowanie jego odbioru i zawartości, powoduje w następcze sprawie niejasności, które mnożą wersje tego zdarzenia;

- przesłuchanie osób towarzyszących J. C. (3) pod sklepem (...) nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Fakt zgubienia przez pokrzywdzonego portfela i okoliczności tego zdarzenia są bezsporne i zostały częściowo nagrane kamerą monitoringu. Problematyczna jest zawartość portfela od jego zagubienia, aż po zwrot właścicielowi, a to można oceniać na podstawie dowodów osobowych przeprowadzonych w sprawie. Również odbieranie zeznań od osoby, która miała być u J. F. 11 lub 12 maja 2021 roku nie może doprowadzić do ustalenia tych spornych okoliczności, wobec sprzeczności w relacjach tych ostatnich świadków i pokrzywdzonego ( oraz deklarowanego ukrywania przed przybyłą próby zwrotu wierzytelności ). Zgodnie z art. 172 kpk osoby przesłuchiwane mogą być konfrontowane w celu wyjaśnienia sprzeczności. Konfrontacja jest czynnością fakultatywną, uzależnioną od decyzji organu procesowego, który nie ma obowiązku jej przeprowadzenia w każdym wypadku sprzeczności w oświadczeniach dowodowych, a jedynie wówczas, gdy uzna to za niezbędne, aby poczynić prawidłowe ustalenia faktyczne w sprawie. Konfrontacja zawsze ma charakter fakultatywny. Jej istota sprowadza się do wyjaśnienia sprzeczności w relacjach osób przesłuchiwanych. Czynność ta ma sens, gdy przesłuchiwani relacjonują tożsame zdarzenie, podając różne jego okoliczności. W sytuacji, gdy jedna z osób przeczy zaistnieniu zdarzenia, o którym mówi inny przesłuchiwany, trudno mówić o sprzeczności w ich wypowiedzi, która może być usunięta w wyniku konfrontacji. Przepis art. 172 kpk nie powinien prowadzić do konfrontowania przesłuchiwanych osób w każdym wypadku, gdy w ich wypowiedziach zaistnieją sprzeczności, lecz wtedy, gdy jest widoczne, że może to przyczynić się do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Z praktyki sądowej wiadomo, że rozbieżności, nawet sprzeczności w wypowiedziach przesłuchiwanych osób nie są rzadkością. W takiej sytuacji ustalenie prawdy nie musi być dokonywane za pomocą konfrontacji, a w drodze oceny dowodów w sposób zgodny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego; w tej sprawie taka analiza okazała się to wystarczająca dla oceny zebranego w sprawie materiału dowodnego.

W sprawie poszlakowej zasada swobodnej oceny dowodów ( zawarta w art. 7 kpk ) ma specyficzne, bo podwójne zastosowanie. W pierwszej kolejności należy dokonać oceny poszczególnych przeprowadzonych w sprawie dowodów i ustalenia na ich podstawie faktów stanowiących poszlaki. W dalszym zaś etapie koniecznym jest zbadanie, czy ustalone już fakty ( poszlaki ), dają podstawę do poczynienia ustaleń co do faktu głównego, tj. popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu przestępnego ( por. wyrok z dnia 28 kwietnia 1983 roku – II KR 78/83 – LEX nr 21980, wyrok z dnia 23 lipca 1992 roku – II KRN 102/92 – LEX nr 22075; wyrok z dnia 14 grudnia 1984 roku – III KR 305/84 – OSNPG 1985/8/119; wyrok z dnia 15 października 2002 roku – III KKN 68/00 – LEX nr 56837; wyrok z dnia 4 lipca 1995 roku – II KRN 72/95 – Prok. i Pr. 1995/11-12/6). Nawet zakładając trafność rozumowania sądu I instancji, iż oskarżony miał warunki do dokonania przedmiotowego czynu, to wersję zaprezentowaną przez sąd merytoryczny można uznać tylko za jedną z kilku możliwych – prawdopodobną, lecz nie wyłączającą innych. Zatem przyjmując istnienie poszlak ustalonych przez sąd I instancji nie można jeszcze stwierdzić, iż wykluczone zostały inne wersje tego zajścia, tym bardziej, iż nie były one badane w toku postępowania przygotowawczego. Nie wiadomo dlaczego została założona jedna wersja zakładająca sprawstwo wyłącznie oskarżonego. Dla stwierdzenia winy w zakresie przywłaszczenia pieniędzy koniecznym było udowodnienie mu na podstawie ustaleń pewnych i stanowczych, a nie tylko prawdopodobnych, niezależnie od tego, jak ten stopień prawdopodobieństwa się kształtuje.

Analizując te okoliczności w kontekście całokształtu zeznań pokrzywdzonego, w konfrontacji z innymi dowodami zebranymi w sprawie ( o czym była mowa wyżej ), sąd odwoławczy uznał, iż odmienna interpretacja przedmiotowego czynu, niż wynika to z zarzutu aktu oskarżenia jest możliwa, a jej rezultaty wydają się na tyle logiczne, rozsądne i spójne, że można na ich bazie tworzyć alternatywną wersję zdarzeń.

Wydanie wyroku uniewinniającego jest konieczne nie tylko wówczas, gdy wykazano ponad wszelką wątpliwość niewinność oskarżonego, lecz również wtedy, gdy nie udowodniono mu, że jest winny popełnienia zarzuconego mu przestępstwa. Wystarczy zatem, że wyjaśnienia oskarżonego, negującego tezy aktu oskarżenia zostaną uprawdopodobnione. Co więcej, wyrok uniewinniający musi zapaść jednak również i w takiej sytuacji, gdy wykazywana przez oskarżonego teza jest wprawdzie nieuprawdopodobniona, ale też nie zdołano udowodnić mu sprawstwa i winy. Udowodnienie winy oskarżonego musi być całkowite, pewne i wolne od wątpliwości, a w sprawie brak jest przekonujących dowodów, które wyjaśnienia oskarżonego nieprzyznającego się do winy skutecznie by zdezawuowały.

Wszystkie istotne okoliczności powinny być przedmiotem uważnej i pogłębionej analizy przeprowadzonej już przez sąd I instancji.

Uważna lektura motywów zaskarżonego wyroku w konfrontacji ze zgromadzonym materiałem dowodowym prowadzi do wniosku, iż dokonane w tej sprawie ustalenia faktyczne oparte zostały na wybiórczej i jednostronnej ocenie dowodów, na co zwrócił uwagę skarżący. O skuteczności zarzutów odwoławczych decyduje to, że wykazane wyżej uchybienia w zakresie przestrzegania dyrektyw wynikających z treści art. 4, 7 i 410 kpk, są rzeczywiście poważne, a ich wpływ na treść orzeczenia kwestionowanego w analizowanym zakresie - zdaniem sądu odwoławczego jest znaczący.

Nie została przez to wyłączona inna interpretacja przyjętych faktów ubocznych; nie układają się one w zamknięty łańcuch, dający podstawę do stwierdzenia, że to oskarżony rzeczywiście popełnił ten czyn.

Nawet zatem przyjmując istnienie poszlak ustalonych przez sąd I instancji nie można jeszcze stwierdzić, iż wykluczone zostały inne wersje tego zajścia.

Zdaniem sądu II instancji przedstawiona przez sąd rejonowy ocena dowodów i wyciągnięte z niej wnioski mają taką wymowę, że uwzględniona w zaskarżonym wyroku wersja – nie może być uznana za jedyną możliwą.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, albo o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W stosunku do oskarżonego brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Nie można mówić o istnieniu jakiejkolwiek realnej potrzeby ponownego rozpoznania sprawy, w sytuacji możliwości wykorzystania przez sąd II instancji inicjatywy dowodowej nadanej mu przez treść art. 452 § 2 kpk. Jeśli zatem sąd okręgowy uznałby, że zachodzi potrzeba poszerzenia i weryfikacji materiału dowodowego, to samodzielnie winien ten materiał uzupełnić, a następnie dokonać jego stosownej oceny, zwłaszcza, że w sprawie niniejszej nie występowały ograniczenia z art. 454 kpk do wydania orzeczenia reformatoryjnego. Z uwagi na aktualne brzmienie art. 452 § 2 kpk oraz treść art. 167 kpk, regułą jest obecnie prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przed sądem II instancji i orzekanie reformatoryjne, zaś uchylenie wyroku sądu meriti w oparciu o przesłankę z art. 437 § 2 kpk powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach wyjątkowych, kiedy bez ponowienia wszystkich dowodów nie jest możliwe wydanie trafnego rozstrzygnięcia. Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Uzupełnienie i weryfikacja materiału dowodowego w II instancji doprowadziła sąd odwoławczy do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Udowodnienie winy oskarżonego musi być całkowite, pewne i wolne od wątpliwości, a w sprawie brak jest dowodów, które wyjaśnienia oskarżonego nieprzyznającego się do winy skutecznie by zdezawuowały. Z zasady domniemania niewinności wynika, że teza, iż oskarżony jest winny zarzucanego mu czynu, musi być udowodniona, aby została przyjęta, jako ustalenie faktyczne i podstawa skazania. Warunkiem koniecznym do uniewinnienia nie jest natomiast wykazanie ewentualnej tezy oskarżonego o swojej niewinności. Uniewinnienie powinno więc nastąpić zarówno wówczas, gdy wykazana zostanie niewinność oskarżonego, jak i wtedy, gdy wprawdzie nie zostanie ona udowodniona, ale nie zostanie również udowodniona jego wina. Domniemanie niewinności nie wymaga dowodzenia. To obalenie tego domniemania wymaga dowodów ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - II Wydział Karny z dnia 6 października 2020 r. II AKa 76/20, Legalis ). W tym stanie rzeczy sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że W. M. uniewinnił od popełnienia przypisanego mu czynu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie W. M. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody te zostały wskazane we wcześniejszych częściach uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Na podstawie art. 632 pkt 2 kpk, art. 634 kpk z powodu uniewinnienia oskarżonego w II instancji, sąd odwoławczy wydatkami poniesionymi w sprawie obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana