Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 413/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Działdowie z dnia 29 sierpnia 2022r. w sprawie o sygn. akt II K 294/22

1.2.  1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  1.3. Granice zaskarżenia

1.4.  1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.5.  1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.6.  1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.7.  2.1. Ustalenie faktów

1.8.  2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.9.  2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.10.  2.2. Ocena dowodów

1.11.  2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.12.  2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

na podstawie art. 438 pkt 1a i 4 k.p.k. zarzut obrazy przepisu prawa materialnego, tj. art. 42 § 1a pkt. 1 k.k. poprzez orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii „B” na okres jednego roku, gdy wspomniany przepis nakłada obowiązek obligatoryjnego orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w razie skazania za przestępstwo określone w art. 180a k.k, a w konsekwencji naruszenia prawa procesowego art. 335 § 1 kpk w zw. z art. 343 § 6 i § 7 kpk

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja wniesiona przez Prokuratora zasługiwała na uwzględnienie, a następstwem jej rozpoznania stała się konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd odwoławczy podzielił zasadność podniesionego przez prokuratora w apelacji zarzutu obrazy przez Sąd Rejonowy prawa materialnego, tj. art. 42 § 1a pkt 1 kk i w rezultacie naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 335 § 2 kpk w zw. z art. 343 § 6 i § 7 kpk Jak słusznie wskazał autor apelacji uchybienie to polegało na uwzględnieniu przez sąd wadliwie sformułowanego wniosku prokuratora o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie mu uzgodnionej z nim kary i środka karnego, pomimo błędnie skonstruowanej propozycji obligatoryjnego rozstrzygnięcia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. W konsekwencji sąd doprowadził do obrazy przepisu prawa materialnego - art. 42 § 1a pkt 1 kk.

Za w pełni zatem uprawnione należy uznać stanowisko skarżącego, iż w niniejszej sprawie doszło do rażącego i mającego wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia naruszenia wskazanego w apelacji przepisu prawa materialnego, jak i w konsekwencji także przepisu prawa procesowego.

Zgodnie z treścią art. 335 § 2 kpk prokurator może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Jak natomiast wynika z treści złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk wniosku Prokurator postulował o wydanie wyroku skazującego wobec oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i uznanie go za winnego popełnienia czynu kwalifikowanego z art. 180a kk oraz wymierzenie mu, uzgodnionej z oskarżonym kary grzywny w wysokości 100 stawek dziennych przy przyjęciu jednej stawki na kwotę 30 złotych i orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kat. B na okres 1 roku.

Sąd I instancji przychylając się do wniosku Prokuratora, na posiedzeniu, wydał wyrok, w którym bez zastrzeżeń przyjął w postaci zaproponowanej przez oskarżyciela m.in. środek karny w postaci „zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii „B” na okres 01 (jednego) roku”.

Rzecz jednak w tym, tak skonstruowane rozstrzygnięcie o środku karnym wydanym na podstawie art. 42 § 1a pkt 1 kk nie respektuje wszystkich określonych tym przepisem wymogów co do zakresu obowiązywania zakazu. Powyższa okoliczność uszła uwadze zarówno Prokuratora kierującego wniosek w trybie art. 335 § 2 kpk, jak i orzekającego sądu meriti.

W tym miejscu należy poczynić uwagę tej treści, że z regulacji zawartej w przepisach art. 335 § 1, 2, 3 kpk i art. art. 343 § 1, § 2, § 6 i § 7 kpk wynika obowiązek dla sądu orzekającego każdorazowo badania pod względem formalnym i merytorycznym, czy wniosek sformułowany przez oskarżyciela odpowiada wymaganiom określonym w art. 335 kpk, a w szczególności czy żądana kara została rzeczywiście uzgodniona z oskarżonym, czy pozostaje w zgodności z treścią faktycznie zawartego porozumienia oraz czy postulowane we wniosku rozstrzygnięcia pozostają w zgodzie z prawem materialnym. W przypadku skierowania przez prezesa sądu sprawy na posiedzenie w trybie art. 343 kpk sąd może uwzględnić wniosek w całości i wydać wyrok skazujący zgodnie z żądaniem wniosku; może uznać, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku złożonego w trybie art. 335 § 1 kpk i zwrócić sprawę prokuratorowi, zaś sprawę w wyniku wniosku złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk rozpoznać na zasadach ogólnych i wreszcie może również uznać, że wprawdzie zachodzą podstawy do wydania orzeczenia w tym trybie, ale pod warunkiem skorygowania treści wniosku przedstawionego przez oskarżyciela (art. 343 § 3 kpk).

W niniejszej sprawie źródłem uchybień był niewątpliwie wadliwie skonstruowany wniosek prokuratora w części dotyczącej obligatoryjnego środka karnego przewidzianego w art. 42 § 1a pkt 1 kk, który sformułowano w następujący sposób „ 1 (rok) zakazu prowadzenia mechanicznych kat. B”, doprowadzając w konsekwencji do naruszenia także przepisu prawa procesowego.

W tym miejscu należy przypomnieć, że artykuł 42 § 1a pkt 1 k.k. normuje obligatoryjne orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w razie skazania m.in. za przestępstwo określone w art. 180a kk (zatem wszelkich pojazdów mechanicznych).

Przepis art. 42 kk był kilkakrotnie nowelizowany: ustawą z 14.04.2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. Nr 48, poz. 548); ustawą z 12.02.2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz.U. 2018 r. poz. 799 ze zm.), ustawą z 25.11.2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. z 2011 r. Nr 17, poz. 78) oraz ustawą z 23.03.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 966). Artykuł 42 § 1a kk został dodany ustawą z 23.03.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 966). Przepis ten normuje obligatoryjny terminowy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Orzeczenie zakazu następuje w razie skazania za czyn z art. 178b kk (niezatrzymanie się do kontroli przez kierującego pojazdem mechanicznym, czyn zabroniony dodany tą samą ustawą) lub art. 180a kk (prowadzenie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pojazdu mechanicznego, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, typ wprowadzony ustawą z 20.03.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 541), albo za czyn z art. 244, jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Skazanie obejmuje zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Pojęcie pojazdu mechanicznego (§ 3–4 art. 42 k.k.) nie ma definicji w prawie karnym. Należy podzielić pogląd Sądu Najwyższego, że „pojazdem mechanicznym w ruchu lądowym w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego jest każdy pojazd drogowy czy szynowy napędzany umieszczonym w nim silnikiem, jak również maszyna samobieżna i motorower” (wytyczne SN z 28.02.1975 r., V KZP 2/74, OSNKW 1975/3–4, poz. 33; por. też uchwała SN z 12.05.1993 r., I KZP 9/93, OSNKW 1993/5–6, poz. 27; Szeleszczuk [w:] Grześkowiak, Wiak, s. 407 i n.). Nie ma też przeszkód do stosowania definicji zawartej w art. 2 pkt 10 ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.), zgodnie z którym pojazdem mechanicznym jest pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepa określone w przepisach ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz pojazd wolnobieżny w rozumieniu przepisów tejże ustawy, z wyłączeniem pojazdów wolno-bieżnych będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa. Wydaje się słuszny pogląd, że pojazdami mechanicznymi w ruchu wodnym są jednostki pływające o napędzie mechanicznym (motorowym, parowym, choć już raczej nie żaglowym), w ruchu powietrznym zaś – samoloty (ale nie balony i szybowce); por. Sienkiewicz [w:] Górniok i in., t. 1, s. 471; Szewczyk [w:] Wróbel, Zoll I/1, s. 650. Zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych zmierza więc do faktycznego i czasowego wyeliminowania z ruchu jako kierowców tych osób, które prowadząc pojazd mechaniczny dopuściły się przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1975 r., sygn. V KZP 2/74, OSNKW 1975, z. 3-4, poz. 39).

Odnosząc powyższe uwagi do realiów niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że zakwestionowane przez apelującego rozstrzygnięcie, wydane w wyniku bezkrytycznego zaakceptowania wadliwego wniosku prokuratora, nie respektuje zatem wszystkich wymogów określonych w art. 42 § 1a pkt 1 kk co do zakresu obowiązywania orzeczonego zakazu. Sąd wydając rozstrzygnięcie na podstawie art. 42 § 1a pkt 1 kk zobligowany jest bowiem orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a tym samym niedopuszczalne jest ograniczanie zakresu obowiązywania zakazu do określonej kategorii tychże pojazdów.

Nie dostrzegając tej okoliczności Sąd Rejonowy dopuścił się rażącego naruszenia prawa materialnego, co z kolei skutkowało także rażącym i mającym istotny wpływ na treść orzeczenia naruszeniem konkretnego przepisu przepisów prawa procesowego w zakresie przeprowadzonej w sposób nieprawidłowy kontroli wniosku prokuratora złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk.

Rozpoznając wniosek prokuratora na posiedzeniu w dniu 29 sierpnia 2022r. Sąd Rejonowy nie podejmował żadnych czynności zmierzających do modyfikacji wniosku złożonego przez prokuratora. Akceptacja więc przez sąd meriti m.in. środka karnego w postaci zaproponowanej przez oskarżyciela, zgodnego z zawartym porozumieniem i treścią wniosku, lecz sprzecznego z prawem materialnym, nie pozwala na podzielenie jego zasadności. W takiej sytuacji, sąd ma możliwość zweryfikowania, na posiedzeniu przeprowadzonym w trybie art. 343 § 3 KPK, czy to treści wniosku, czy to stanowiska prokuratora i oskarżonego, co może otworzyć drogę do uwzględnienia wniosku i wydania wyroku skazującego, orzekającego uzgodnioną karę (po ewentualnej modyfikacji stanowisk). W przeciwnym wypadku, jak stanowi przepis art. 343 § 7 KPK, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.

Sąd Rejonowy zaniechał przeprowadzenia tych czynności na posiedzeniu przeprowadzonym w dniu 29 sierpnia 2022r i uwzględnił wadliwie sformułowany wniosek prokuratora. Wydany w tych warunkach, zgodny z tym wnioskiem wyrok skazujący, bez żadnej zatem wątpliwości obraża wymieniony w zarzucie apelacji przepis prawa materialnego, a także prawa procesowego. Nie ma też żadnej wątpliwości co do tego, że omówione naruszenia prawa miały istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego zapadł z rażącym i mającym wpływ na treść orzeczenia naruszeniem wskazanego w apelacji prokuratora przepisu prawa materialnego (art. 42 § 1a pkt 1 kk), jak i przepisów postępowania (art. 335 § 2 kpk i art. 343 § 6 i § 7 kpk), co zdecydowało o uwzględnieniu apelacji, uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania.

Konsekwencją powyższego stanowiska było na podstawie art. 437 § 2 kpk uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Iławie.

Wniosek

1.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (wniosek zmodyfikowany na rozprawie odwoławczej)

2.  o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 poprzez wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 42 § 1a pkt. 1 k.k. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Na uwzględnienie zasługiwał, zmodyfikowany na rozprawie odwoławczej, wniosek prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Stwierdzenie przez sąd odwoławczy zarzucanej w apelacji prokuratora obrazy prawa materialnego, tj. art. 42 § 1a pkt 1 kk, a w konsekwencji także i naruszenia przepisów postępowania – art. art. 335 § 2 kpk w zw. z art. 343 § 6 i § 7 kpk, - obligowało bowiem do uwzględnianie wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015r.) uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 k.p.k. lub jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Wymieniona w art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. podstawa uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z powodu konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości ma charakter ocenny. Użyte w tym przepisie słowo "przewód" należy potraktować jako skrót pojęciowy, gdyż domyślnie chodzi o "przewód sądowy" (rozdział 45 k.p.k.). W tym zakresie art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wprowadza ograniczenie odnoszące się do uchylenia wyroku wydanego na rozprawie głównej. Z kontekstu art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wynika, że chodzi o przewód sądowy na rozprawie głównej. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są dowody (rozdział 45 k.p.k.). Przepis art. 437 § 2 in fine k.p.k. mówi jednak nie "o powtórzeniu dowodów", ale o powtórzeniu "przewodu". Dlatego też konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości nie odnosi się tylko do potrzeby powtórzenia dowodów. Może też dotyczyć samego przebiegu przewodu sądowego, gdy z uwagi na naruszenie przepisów procesowych należy go przeprowadzić na nowo. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości z przyczyn dowodowych wiąże się z podstawą dowodową wyroku. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są z reguły dowody z osobowych źródeł dowodowych i dowody z dokumentów. Warunek w postaci konieczności ponowienia wszystkich tych dowodów będzie spełniony dopiero wówczas, gdy sąd pierwszej instancji w ogóle nie ujawnił żadnych dowodów, choć oparł na nich wyrok albo wszystkie te dowody zostały nieprawidłowo przeprowadzone (art. 410 k.p.k.). W zakresie konieczności przeprowadzenia na nowo dowodów na rozprawie głównej należy bowiem wziąć pod uwagę wszystkie dowody, w tym dowody z dokumentów. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości może też wystąpić z przyczyn procesowych odnoszących się do prawidłowego jego przebiegu, m.in. postawienie trafnego zarzutu niewyłączenia sędziego z przyczyn określonych w art. 41 § 1 k.p.k. albo niedochowanie gwarancji procesowych odnoszących się do udziału stron i ich przedstawicieli procesowych w rozprawie głównej, np. rozpoznano sprawę pod nieobecność strony, obrońcy, pełnomocnika, którzy nie zostali prawidłowo zawiadomieni o terminie rozprawy. Artykuł 437 § 2 zdanie drugie in fine k.p.k. ma też zastosowanie, gdy zostały naruszone reguły trybu konsensualnego powodujące konieczność zwrotu sprawy prokuratorowi lub rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych. Oznacza to konieczność rozpoznania sprawy na rozprawie, a więc przeprowadzenia przewodu sądowego (tak: Dariusz Świecki, Komentarz do art. 437 kpk).

W poddanej kontroli sprawie wystąpiła określona w art. 437 § 2 in fiine kpk podstawa wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia kasacyjnego albowiem wobec stwierdzenia naruszenia przez sąd I instancji procesowych reguł trybu konsensualnego (sąd zaniechał przeprowadzenia czynności określonych w art. 343 § 3 kpk na posiedzeniu w dniu 29 sierpnia 2022r. – art. 343 § 5 kpk i uwzględnił wadliwie sformułowanym wniosek prokuratora) zachodzi konieczność co do zasady rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych i przeprowadzenia przewodu w całości. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem wyrażony w doktrynie i orzecznictwie, jeżeli na skutek rozpoznania apelacji wyrok wydany w trybie konsensualnym zostanie uchylony, to ze względu na to, że sprawa wraca do etapu początkowego, nie ma przeciwskazań do ponownego wydania wyroku w trybie konsensualnym, oczywiście odpowiednio zmodyfikowanym, jeżeli oskarżony wyrazi zgodę, a pokrzywdzony się nie sprzeciwi. W orzecznictwie podnosi się, że pomimo, iż sąd jest związany treścią wniosku prokuratora złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk w tym sensie, że potrzeba dokonania jakiejkolwiek zmiany jego treści musi powodować rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych, to jednak nie może to pozbawić zarówno prokuratora, jak i oskarżonego możliwości modyfikacji takiego wniosku, tak aby uczynił on zadość wymogom obowiązanego prawa. Żaden przepis procedury karnej nie zabrania prokuratorowi jako swoistemu gospodarzowi wniosku dokonania, aż do czasu wydania orzeczenia w sprawie, modyfikacji wymienionego wniosku. Może on to uczynić po uzyskaniu zgody oskarżonego, który powinien wziąć udział w posiedzeniu (wyrok SN z dnia 10.01.2003r, WK 46/02). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się także, że w przypadku gdy prokurator uzgodni z oskarżonym treść orzeczenia, a zajdzie konieczność jego modyfikacji, to w sytuacji gdy na posiedzeniu nie jest obecny oskarżony, sąd nie jest władny wydać orzeczenia, a jedynie może odroczyć posiedzenie i w nowym terminie wezwać oskarżonego w celu ustalenia zgodnych stanowisk. Sąd orzekający bowiem trybie art. 335 kpk i 343 kpk jest związany wnioskiem prokuratora, w tym sensie, że potrzeba dokonania jakichkolwiek w nim zmian, niezależnie od tego czy na korzyść, czy na niekorzyść oskarżonego, wymaga dokonania modyfikacji wniosku z udziałem stron, bądź zwrotu sprawy prokuratorowi, ewentualnie skierowania sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych (wyrok SN z dnia 2.02.2011r., V KK 382/10). Nie może być bowiem wątpliwości co do tego, że modyfikacja wniosku o skazanie bez rozprawy nie może nastąpić bez jednoczesnej obecności na posiedzeniu oskarżonego i prokuratora oraz wyrażenia zgody na proponowane zmiany (wyrok SN z dnia 13.11.2008r., IV KK 350/08; wyrok SN z dnia 5.05.2011r., III KK 41/1). Wyrażony w orzecznictwie pogląd co do uzyskania przez sąd zgody oskarżonego należy zmodyfikować wobec aktualnej treści art. 343 § 3 kpk. Z przepisu tego wynika, że zmiany wniosku sugerowanej przez sąd dokonuje prokurator. Tym samym, to na prokuratorze powinien spoczywać obowiązek uzyskania na to zgody od oskarżonego. W przypadku jej braku sąd nie może wniosku uwzględnić (tak: Krzysztof Eichdtaedt, Komentarz znowelizowany do art. 343 kpk).

Z przedstawionych powodów, sąd odwoławczy nie uwzględnił pierwotnego wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku, albowiem pomimo, że prokurator zmodyfikował wniosek na niekorzyść oskarżonego w zakresie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, to jednak nie uzyskał na ową zmianę zgody oskarżonego. Oskarżony pomimo, że otrzymał odpis apelacji zawierający modyfikację wniosku i został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy, nie stawił się na rozprawę, a tym samym prokurator nie uzyskał jego zgody na zmianę wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.13.  5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.14.  1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.15.  5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.15.1.  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.16.  5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.17.  5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konsekwencją powyższego stanowiska było na podstawie art. 437 § 2 kpk uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Działdowie.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015r.) uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 k.p.k. lub jeżeli konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Wymieniona w art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. podstawa uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z powodu konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu w całości ma charakter ocenny. Użyte w tym przepisie słowo "przewód" należy potraktować jako skrót pojęciowy, gdyż domyślnie chodzi o "przewód sądowy" (rozdział 45 k.p.k.). W tym zakresie art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wprowadza ograniczenie odnoszące się do uchylenia wyroku wydanego na rozprawie głównej. Z kontekstu art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. wynika, że chodzi o przewód sądowy na rozprawie głównej. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są dowody (rozdział 45 k.p.k.). Przepis art. 437 § 2 in fine k.p.k. mówi jednak nie "o powtórzeniu dowodów", ale o powtórzeniu "przewodu". Dlatego też konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości nie odnosi się tylko do potrzeby powtórzenia dowodów. Może też dotyczyć samego przebiegu przewodu sądowego, gdy z uwagi na naruszenie przepisów procesowych należy go przeprowadzić na nowo. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości z przyczyn dowodowych wiąże się z podstawą dowodową wyroku. Na przewodzie sądowym przeprowadzane są z reguły dowody z osobowych źródeł dowodowych i dowody z dokumentów. Warunek w postaci konieczności ponowienia wszystkich tych dowodów będzie spełniony dopiero wówczas, gdy sąd pierwszej instancji w ogóle nie ujawnił żadnych dowodów, choć oparł na nich wyrok albo wszystkie te dowody zostały nieprawidłowo przeprowadzone (art. 410 k.p.k.). W zakresie konieczności przeprowadzenia na nowo dowodów na rozprawie głównej należy bowiem wziąć pod uwagę wszystkie dowody, w tym dowody z dokumentów. Konieczność powtórzenia przewodu sądowego w całości może też wystąpić z przyczyn procesowych odnoszących się do prawidłowego jego przebiegu, m.in. postawienie trafnego zarzutu niewyłączenia sędziego z przyczyn określonych w art. 41 § 1 k.p.k. albo niedochowanie gwarancji procesowych odnoszących się do udziału stron i ich przedstawicieli procesowych w rozprawie głównej, np. rozpoznano sprawę pod nieobecność strony, obrońcy, pełnomocnika, którzy nie zostali prawidłowo zawiadomieni o terminie rozprawy. Artykuł 437 § 2 zdanie drugie in fine k.p.k. ma też zastosowanie, gdy zostały naruszone reguły trybu konsensualnego powodujące konieczność zwrotu sprawy prokuratorowi lub rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych. Oznacza to konieczność rozpoznania sprawy na rozprawie, a więc przeprowadzenia przewodu sądowego (tak: Dariusz Świecki, Komentarz do art. 437 kpk).

W poddanej kontroli sprawie wystąpiła określona w art. 437 § 2 in fiine kpk podstawa wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia kasacyjnego albowiem wobec stwierdzenia naruszenia przez sąd I instancji procesowych reguł trybu konsensualnego (sąd zaniechał przeprowadzenia czynności określonych w art. 343 § 3 kpk na posiedzeniu w dniu 29 sierpnia 2022r. – art. 343 § 5 kpk i uwzględnił wadliwie sformułowany wniosek prokuratora) zachodzi konieczność co do zasady rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych i przeprowadzenia przewodu w całości. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem wyrażony w doktrynie i orzecznictwie, jeżeli na skutek rozpoznania apelacji wyrok wydany w trybie konsensualnym zostanie uchylony, to ze względu na to, że sprawa wraca do etapu początkowego, nie ma przeciwskazań do ponownego wydania wyroku w trybie konsensualnym, oczywiście odpowiednio zmodyfikowanym, jeżeli oskarżony wyrazi zgodę, a pokrzywdzony się nie sprzeciwi. W orzecznictwie podnosi się, że pomimo, iż sąd jest związany treścią wniosku prokuratora złożonego w trybie art. 335 § 2 kpk w tym sensie, że potrzeba dokonania jakiejkolwiek zmiany jego treści musi powodować rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych, to jednak nie może to pozbawić zarówno prokuratora, jak i oskarżonego możliwości modyfikacji takiego wniosku, tak aby uczynił on zadość wymogom obowiązanego prawa. Żaden przepis procedury karnej nie zabrania prokuratorowi jako swoistemu gospodarzowi wniosku dokonania, aż do czasu wydania orzeczenia w sprawie, modyfikacji wymienionego wniosku. Może on to uczynić po uzyskaniu zgody oskarżonego, który powinien wziąć udział w posiedzeniu (wyrok SN z dnia 10.01.2003r, WK 46/02). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się także, że w przypadku gdy prokurator uzgodni z oskarżonym treść orzeczenia, a zajdzie konieczność jego modyfikacji, to w sytuacji gdy na posiedzeniu nie jest obecny oskarżony, sad nie jest władny wydać orzeczenia, a jedynie może odroczyć posiedzenie i w nowym terminie wezwać oskarżonego w celu ustalenia zgodnych stanowisk. Sąd orzekający bowiem trybie art. 335 kpk i 343 kpk jest związany wnioskiem prokuratora, w tym sensie, że potrzeba dokonania jakichkolwiek w nim zmian, niezależnie od tego czy na korzyść, czy na niekorzyść oskarżonego, wymaga dokonania modyfikacji wniosku z udziałem stron, bądź zwrotu sprawy prokuratorowi, ewentualnie skierowania sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych (wyrok SN z dnia 2.02.2011r., V KK 382/10). Nie może być bowiem wątpliwości co do tego, że modyfikacja wniosku o skazanie bez rozprawy nie może nastąpić bez jednoczesnej obecności na posiedzeniu oskarżonego i prokuratora oraz wyrażenia zgody na proponowane zmiany (wyrok SN z dnia 13.11.2008r., IV KK 350/08; wyrok SN z dnia 5.05.2011r., III KK 41/11). Wyrażony w orzecznictwie pogląd co od uzyskania przez sąd zgody oskarżonego należy zmodyfikować wobec aktualnej treści art. 343 § 3 kpk. Z przepisu tego wynika, że zmiany wniosku sugerowanej przez sąd dokonuje prokurator. Tym samym, to na prokuratorze powinien spoczywać obowiązek uzyskania na to zgody od oskarżonego. W przypadku jej braku sąd nie może wniosku uwzględnić (tak: Krzysztof Eichdtaedt, Komentarz znowelizowany do art. 343 kpk).

Z przedstawionych powodów, sąd odwoławczy nie uwzględnił pierwotnego wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku, albowiem pomimo, że prokurator zmodyfikował wniosek na niekorzyść oskarżonego w zakresie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, to jednak nie uzyskał na ową zmianę zgody oskarżonego. Oskarżony pomimo, że otrzymał odpis apelacji zawierający modyfikację wniosku i został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy, nie stawił się na rozprawę, a tym samym prokurator nie uzyskał jego zgody na zmianę wniosku.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.18.  5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy gdy zbada zasadność złożonego na podstawie art. 335 § 2 kpk wniosku, może najpierw podjąć próbę jego weryfikacji i umożliwić prokuratorowi uzyskania zgody od oskarżonego na modyfikację, a dopiero fiasko tych czynności będzie oznaczało konieczność rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych. W przypadku bowiem uchylenia wyroku wydanego w trybie art. 335 kpk w zw. z art. 343 § 6 kpk i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sprawa powraca do stadium wstępnej kontroli wniosku, co powoduje, że w pełni mają zastosowanie przepisy Rozdziału 40 kpk. Oznacza to możliwość zmodyfikowania wniosku przez prokuratora za zgodą oskarżonego, tak aby nie pozostawał w sprzeczności z uzgodnieniami, był zgody z prawem i uwzględniał ewentualnie sugestie sądu.

Przytoczone zapatrywania prawne i wskazania Sąd Rejonowy powinien uwzględnić przy ponownym rozpoznaniu sprawy, a zwłaszcza ustrzec się uchybień, jakie doprowadziły do uchylenia zaskarżonego wyroku.

1.19.  5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS