Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w S. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Marek Nadolny
Protokolant:	St. sekretarz sądowy Elżbieta Drozd

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2019 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa M. Ł.

przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w S.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo;

2.  nie obciąża powoda kosztami procesu;

3.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w S. na rzecz adwokata K. K. kwotę 3.600 zł. (trzy tysiące sześćset złotych) powiększoną o należny podatek od towarów i usług (VAT) tytułem kosztów pomocy prawnej świadczonej na rzecz powoda z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt I C 528/18

UZASADNIENIE

Powód M. Ł. domagał się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w S. kwoty 90.000 zł. tytułem zadośćuczynienia oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając swoje żądanie wskazał, że w czasie jego pobytu u pozwanego doszło do naruszenia jego praw poprzez zastosowanie niewłaściwego oświetlenia w celi, braku właściwej wentylacji, niezapewnieniu intymności w pomieszczeniach łaźni, niezapewnieniu codziennych spacerów w okresie od 23 marca 2017 roku do dnia 20 grudnia 2017 roku kiedy był on zatrudniony. Zarzucił również bezpodstawne zwolnienie go z pracy, pogorszenie wzroku i stanu psychicznego (k.3-6).

Powód został w całości zwolniony od kosztów sądowych (k.12). Dla powoda ustanowiony został również pełnomocnik z urzędu w osobie adwokata (k.21)

Pozwany Skarb Państwa – Areszt Śledczy w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu.

Odnosząc się do poszczególnych żądań zawartych w pozwie zaprzeczył temu, by w czasie jego pobytu u pozwanego doszło do naruszenia praw pozwanego. Wskazał, że w celi stosowano wymagane przepisami oświetlenie, wentylację, pomieszczenia łaźni zapewniają intymność. Zarzucił, że powód pracując jako pomocnik magazyniera na 5/8 etatu – 6 godzin dziennie – miał możliwość codziennego korzystania ze spaceru przed lub po pracy, z czego nie korzystał. Podkreślił, że zwolnienie powoda z pracy wynikało z jego negatywnego wpływu na pozostałych skazanych. Powód został pouczony o prawie wniesienia skargi w związku z wycofaniem go z zatrudnienia – z czego nie skorzystał. Odnosząc się wreszcie do kwestii pogorszenie wzroku i stanu psychicznego podał, że powód nigdy nie zgłaszał jakichkolwiek dolegliwości w tym zakresie (k.29-32).

SĄD USTALIŁ, CO NASTĘPUJE

Powód M. Ł. przebywa w jednostce penitencjarnej – pozwany Skarb Państwa – Areszt Śledczy w S. – od dnia 13 października 2016 roku. Osadzony był w celach mieszkalnych: numer (...) w oddziale (...) w okresie od 13-10-2016 roku do 27-02-2017 roku; numer (...) w oddziale (...) w dniu 27-02-2017 roku; numer (...) w oddziale (...) w okresie od 27-02-2017 roku do 06-04-2017 roku; numer (...) w oddziale (...) w okresie od 06-04-2017 roku do 03-09-2018 roku; numer (...) w oddziale (...) w okresie od 03-09-2017 roku do 24-10-2018.

Przesłony okienne zainstalowane na zewnętrznych ścianach budynku są konsekwencją wymogów wynikających z obowiązujących przepisów prawa – jest to ogólnie przyjęty wzór przesłon stosowanych w polskim więziennictwie. Konstrukcja ich zapewnia możliwe największe przenikanie światła, przy jednoczesnym uniemożliwieniu nawiązywania przez osoby tymczasowo aresztowane i pozbawione wolności nielegalnych kontaktów z osobami nieuprawnionymi.

Okoliczności bezsporne.

W celach mieszkalny pozwanego zachowane są prawidłowe wartości oświetlenia. Cele są wyposażone zgodnie z wymogami wynikającymi z obowiązujących przepisów.

DOWÓD: wyniki pomiarów (k.34), protokół pomiarów (k.35-42), zeznanie świadka M. M. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:05:24-00:35:57; k.129v-131).

Cele mieszkalne Aresztu Śledczego w S. posiadają wentylację grawitacyjną – kratki wentylacyjne w górnej części zabudowy i otwory wentylacyjne wycięte w dolnej części drzwi wejściowych. Sprawność wentylacji jest badana przez uprawniony podmiot.

DOWÓD: protokoły z okresowej kontroli przewodów kominowych (k.43-45), zeznanie świadka M. M. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:05:24-00:35:57; k.129v-131).

Ponadto pomieszczenia mogą być wietrzone przez znajdujące się w nich okna. Odbiór odpadów komunalnych z cel mieszkalnych ma miejsce od poniedziałku do soboty w godzinach porannych. W przypadku nagromadzenia nadmiernej ilości odpadów, możliwe jest zgłoszenie funkcjonariuszom pełniącym służbę na stanowiskach oddziałowych, potrzebę odbioru odpadów.

DOWÓD: zeznanie świadka M. M. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:05:24-00:35:57; k.129v-131)

Łaźnia Aresztu Śledczego w S. wyposażona jest w dziewięć stanowisk kąpielowych. Każde z nich oddzielone jest od sąsiedniej przegrodą łaźniową – ścianką o wysokości 130 cm i szerokości 70 cm. Ścianki te zostały zamontowane podczas remontu, jaki miał miejsce w roku 2016. Nie ma możliwości regulacji temperatury wody przez kąpiących się. Reguluje ją pracownik pozwanego.

DOWÓD: kserokopia planów pomieszczeń (k.113-114), zeznanie świadka M. M. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:05:24-00:35:57; k.129v-131), zeznanie powoda (protokół rozprawy z dnia 02-07-2019 roku 00:15:30-00:27:29; k.194v-195 oraz protokół rozprawy z dnia 12-11-2019 roku 00:02:02-00:09:51; k.240-240v), plan (k.208), protokół oględzin (k.227-228).

W pomieszczeniu łaźni zamontowana była w okresie od 21 października 2009 roku do 28 kwietnia 2018 roku kamera monitoringu.

DOWÓD: zeznanie powoda (protokół rozprawy z dnia 02-07-2019 roku 00:15:30-00:27:29; k.194v-195 oraz protokół rozprawy z dnia 12-11-2019 roku 00:02:02-00:09:51; k.240-240v).

Kamera była wyposażona w system zasłaniający sfery intymne osadzonych przebywających w łaźni. Pozwalała obserwować jedno stanowisko. Było to związane z przebywaniem w jednostce pozwanego osadzonych stwarzających poważane zagrożenie społeczne lub poważane zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego. Kamer została zdemontowana, gdyż u pozwanego zaprzestano osadzania więźniów w/w kategorii i w konsekwencji monitoring przestał być wymagany. Dobór sprzętu i zasady jego użytkowania były zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Okoliczności bezsporne.

W okresie od 23 marca 2017 roku do 20 grudnia 2017 roku powód był skierowany do nieodpłatnej pracy na terenie pozwanej jednostki w charakterze pomocy magazyniera w magazynie mundurowym. Powód na powyższe wyraził zgodę. W dniu 15 marca 2017 roku powód został poddany badaniom lekarskim. Nie stwierdzono wówczas przeciwwskazań do pracy na w/w stanowisku. Powód od tego orzeczenia się nie odwoływał. Świadczył pracę od poniedziałku do piątku w wymiarze 5/8 etatu tj. 6 godzin dziennie, potwierdzając ten fakt każdorazowo swoim podpisem.

DOWÓD: rejestr zatrudnienia (k.46), oświadczenie (k.47), orzeczenie lekarskie (k.48), karta pracy (k.49-58), zeznanie powoda (protokół rozprawy z dnia 02-07-2019 roku 00:15:30-00:27:29; k.194v-195).

U pozwanego spacer odbywa się w godzinach od 7:45 do 17:00, zgodnie z ustalonym grafikiem.

DOWÓD: porządek wewnętrzny AŚ w S. (k.59-63, 64-68), zeznanie świadka M. M. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:05:24-00:35:57; k.129v-131).

Powód miał możliwość korzystania z przysługującego mu spaceru przed rozpoczęciem pracy lub po jej zakończeniu – jest on prawem a nie obowiązkiem osadzonego. Powód nie korzystał z tej możliwości.

Okoliczności bezsporne.

W dniu 19 grudnia 2017 roku przełożony – bezpośrednio nadzorujący pracę powoda sporządził wniosek o wycofanie powoda z zatrudnienia, z uwagi na jego negatywny wpływ na pozostałych skazanych świadczących pracę w magazynie mundurowym. Powód został o decyzji Dyrektor Aresztu poinformowany, co potwierdził własnoręcznym podpisem. Został też pouczony o prawie złożenia skargi na powyższe rozstrzygnięcie, z czego nie skorzystał.

DOWÓD: wniosek o wycofanie skazanego z zatrudnienia (k.69), powiadomienie o wycofaniu z zatrudnienia (k.70), opinia psychologiczna (k.71), zeznanie powoda (protokół rozprawy z dnia 02-07-2019 roku 00:15:30-00:27:29; k.194v-195).

Powód nie zgłaszał lekarzowi Ambulatorium i I. (...) pozwanego potrzeby konsultacji okulistycznej lub psychiatrycznej, skarg co do wykonywania wobec niego kary pozbawienia wolności.

Okoliczności bezsporne.

SĄD ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powyższe okoliczności były między stronami w części bezsporne, dodatkowo dowodzone były dokumentami, które w ocenie Sądu tworzyły spójną i logiczną całość, wzajemnie się uzupełniając, nie zawierały informacji sprzecznych bądź wzajemnie się wykluczających. W ocenie Sądu brak było podstaw, które uzasadniałyby odmowę przyznania tymże dowodom – we wskazanym wyżej zakresie – waloru wiarygodności. Odnośnie tych dowodów nie były składane żadne zastrzeżenia, Sąd nie dostrzegł także z urzędu żadnych okoliczności, które dowody te mogłyby podważać skutkiem czego uznał je za wiarygodne i wyczerpujące. Informacje podane przez pozwanego nie zostały przez stronę powodową kwestionowane.

Sąd ustalił, iż u pozwanego nie występowały żadne z zarzucanych przez powoda uchybień – czy to oświetlenia, wentylacji, odbioru odpadów, odbywania spacerów, czy też pod kątem higieniczno-sanitarnym, lub w kwestii zapewnienia właściwej opieki zdrowotnej. Nie naruszono żadnych dóbr osobistych powoda w zakresie przekraczającym fakt odbywania przez niego kary pozbawienia wolności. Nie występowały też - nawet czasowe – „przeludnienia” w celach.

Powód jako osadzony miał zapewnione wszelkie prawa, w tym możliwość odbywania spacerów, dostępu do lekarza zachowany był pełen zakres uprawnień powoda. Powód miał w celi dostęp do wydzielonego węzła sanitarnego wyposażonego w ciepłą i zimną wodę, zaś cele wyposażone i umeblowanie były zgodnie z obowiązującymi przepisami. Pomieszczenia, w których przebywał powód nie uchybiały metrażowi, o którym mowa w art. 110 k.k.w. Powód wykonywał za swoją zgodą pracę. Okoliczności związanych z jej wykonywaniem nie kwestionował.

Powód domagał się zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych w związku z panującymi w Areszcie Śledczym w S. warunkami bytowymi. Podstawę odpowiedzialności strony pozwanej w tym zakresie stanowią przepisy art. 448 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i 24 k.c.

Wskazać należy, iż dla przyjęcia odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych zgodnie z art. 24 k.c. konieczne jest łączne zaistnienie 3 przesłanek: bezprawność działania sprawcy, istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie i jego naruszenie lub zagrożenie, przy czym pierwsza przesłanka jest objęta domniemaniem prawnym, co oznacza, że powód nie musi jej wykazywać. Pozostałe przesłanki muszą być, zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., wykazane przez powoda. Dopiero w przypadku skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany mógłby zwolnić się z odpowiedzialności poprzez wykazanie, iż jego działanie (zaniechanie) nie miało charakteru bezprawnego – tj. było zgodne z wiążącym go prawem (domniemanie bezprawności działania).

W ocenie Sądu z treści uzasadnienia pozwu można wnioskować, iż w ocenie powoda naruszone zostały jego dobra osobiste w postaci o godności osobistej i zdrowia.

Roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych oparte jest na bezprawności tego naruszenia. Przy czym powód winien udowodnić w niniejszym procesie fakt naruszenia przez pozwanego konkretnego dobra osobistego, doznania krzywdy wskutek naruszenia tego dobra (art. 6 k.c. i 232 k.p.c.). Pozwanego natomiast obciążał dowód, że naruszenie dobra osobistego nie było bezprawne – tj. że było zgodne z wiążącym go prawem.

Powód nie sprostał obowiązkowi udowodnienia swych twierdzeń o złych warunkach bytowych w czasie odbywania kary pozbawienia wolności - naruszenia jego praw poprzez zastosowanie niewłaściwego oświetlenia w celi, braku właściwej wentylacji, niezapewnieniu intymności w pomieszczeniach łaźni, niezapewnieniu codziennych spacerów w okresie od 23 marca 2017 roku do dnia 20 grudnia 2017 roku kiedy był on zatrudniony, bezpodstawnego zwolnienia go z pracy, pogorszenia wzroku i stanu psychicznego.

Powód poza własnymi twierdzeniami przedstawionymi w pozwie w sposób wysoce ogólnikowy, zeznaniom świadka, którego wiedza na temat zarzutów powoda zgłoszonych w toku postępowania była bardzo ogólna, nieprecyzyjna, a zeznania w części sprowadzały się do przypuszczeń i własnych ocen, oględzin, nie przedstawił konkretnego dowodu, który potwierdzałby jego zarzuty oraz wskazywałby na powstałe u niego skutki osadzenia go w niegodziwych, niewłaściwych warunkach.

Zeznania świadka K. S. (protokół rozprawy z dnia 26-03-2019 roku 00:40:47-00:52:06; k.131-131v) były w ocenie Sądu ogólne, nie zawierały konkretnych precyzyjnych informacji, a w części własne oceny świadka, nie znajdowały oparcia w dokumentach, pozostałym materiale dowodowym, będąc – np. w części dotyczących warunków bytowych panujących w celi - sprzecznymi z zeznaniami świadka M. M., czy też złożonymi przez stronę pozwaną dowodami w postaci dokumentów. W konsekwencji nie mogły stanowić podstawy ustaleń okoliczności wskazanych przez powoda i uznane zostały przez Sąd za niewiarygodne.

Zgodnie z art. 299 k.p.c. jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Dowód z przesłuchania stron jest w zasadzie tzw. dowodem „posiłkowym”, czyli przeprowadzanym tylko wtedy, gdy za pomocą innych środków dowodowych nie można uzyskać wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Niewątpliwie w okolicznościach przedmiotowej sprawy zeznania powoda mogły stanowić istotne uzupełnienie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Mogły przyczynić się do wyjaśnienia okoliczności przez powoda podawanych. Sąd z dużą ostrożnością oceniał zeznania powoda. Strony są wprawdzie osobami najlepiej zorientowanymi w rzeczywistym stanie faktycznym sprawy, jednakże bezpośrednie zainteresowanie wynikiem postępowania sądowego wpływa równocześnie na ujawnianie przez strony wiadomości, może spowodować świadome lub nieświadome ich zniekształcenie, a nawet zatajenie.

Wypowiedź dowodową stron - powoda, Sąd potraktował jako uzupełnienie zebranego materiału dowodowego. Powód – na co wskazano wyżej - był niewątpliwie bezpośrednio zainteresowany wynikiem postępowania. Dlatego Sąd uznał te zeznania za wiarygodne w zakresie w jakim udało się te zeznania powiązać chociażby pośrednio w logiczną całość z innymi dowodami, potwierdzić, uzupełnić i zweryfikować. W niniejszej sprawie zeznania powoda znajdowały tylko częściowe oparcie w zeznaniach świadka M. M., dowodach z dokumentów, stanowiąc ich uzupełnienie.

Powód nie zareagował też na stanowisko pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe w oparciu o dowody przedłożone przez strony na okoliczność twierdzeń o warunkach odbywania kary u pozwanego, nie potwierdziły zarzutów sformułowanych przez powoda w pozwie.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że w celi stosowano wymagane przepisami oświetlenie, wentylację, a w pomieszczenia łaźni zapewniają intymność. Powód pracując jako pomocnik magazyniera na 5/8 etatu – 6 godzin dziennie – miał możliwość codziennego korzystania ze spaceru przed lub po pracy, z czego – z niewyjaśnionych powodów - nie korzystał. Natomiast zwolnienie powoda z pracy wynikało z jego negatywnego wpływu na pozostałych skazanych. Powód został pouczony o prawie wniesienia skargi w związku z wycofaniem go z zatrudnienia – z czego nie skorzystał. Odnosząc się wreszcie do kwestii pogorszenie wzroku i stanu psychicznego - powód nigdy nie zgłaszał jakichkolwiek dolegliwości w tym zakresie, nie udowodnił, że jego stan zdrowia w tym zakresie uległ pogorszeniu. Jak wynika to z zebranego w sprawie materiału dowodowego, łaźnia Aresztu Śledczego w S. wyposażona jest w dziewięć stanowisk kąpielowych. Każde z nich oddzielone jest od sąsiedniej przegrodą łaźniową – ścianką o wysokości 130 cm i szerokości 70 cm - zostały on zamontowane podczas remontu, jaki miał miejsce w roku 2016. Prawdą jest, że w pomieszczeniu łaźni zamontowana była w okresie od 21 października 2009 roku do 28 kwietnia 2018 roku kamera monitoringu. Była ona jednak wyposażona w system zasłaniający sfery intymne osadzonych przebywających w łaźni. Pozwalała obserwować jedno stanowisko. Konieczność jej zamontowania była związana z przebywaniem w jednostce pozwanego osadzonych stwarzających poważane zagrożenie społeczne lub poważane zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego. Kamera została zdemontowana, gdy u pozwanego zaprzestano osadzania więźniów w/w kategorii i w konsekwencji monitoring przestał być wymagany. Dobór sprzętu i zasady jego użytkowania były również zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Oczywistym jest, że osoba odbywająca karę pozbawienia wolności winna mieć zapewnione takie warunki bytowe i sanitarne, w których godność człowieka i prawo do intymności nie zostaną w sposób istotny naruszone. Nie można jednak pomijać, iż w określonych uzasadnionych sytuacjach przepisy prawa przewidują możliwość ograniczenia dóbr osobistych. Takim właśnie przypadkiem jest okres odbywania kary pozbawienia wolności, co wynika z samej jej istoty. Powód musi więc znosić pewne ograniczenia i dolegliwości związane z samym uwięzieniem, a wynikające z zadań ochronnych i z celu zastosowanej wobec niego kary. Na te dolegliwości i ograniczenia składają się właśnie takie czynniki jak: powierzchnia przypadająca na jedną osobę, warunki spania, jedzenia, infrastruktura sanitarna – w tym wspólne pomieszczenia łaźni. Fakt, że w placówce penitencjarnej przebywa wiele osób o różnych charakterach, różnie się zachowujących. W konsekwencji środki stosowane w jednostce penitencjarnej muszą być tego typu, by pozwalały na zachowanie bezpieczeństwa w całej jednostce. W świetle zasad doświadczenia życiowego, powszechnej wiedzy, nie ma możliwości zindywidualizowania warunków wobec każdego z osadzonych.

Stan faktyczny niniejszej sprawy nie daje podstaw do przyjęcia, że istotnie warunki panujące w pozwanej jednostce penitencjarnej prowadziły do większego ograniczenia jego praw, niż to wynika z zadań ochronnych i celu kary pozbawienia wolności.

Zasady odbywania kary pozbawienia wolności reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90 poz. 557). Wynika z niego, że cele muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt zapewniający warunki higieny, dostateczny dopływ świeżego powietrza, oświetlenie.

Z przedłożonych przez pozwanego dokumentów, zeznań świadka zawnioskowanego przez pozwanego wynika, że w okresie osadzenia Areszcie Śledczym w S. powód przebywał w celach spełniających wymogi wskazane w przepisach kkw i aktach wykonawczych.

Warunki bytowe osób osadzonych w zakładach karnych, w tym normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych, reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 roku (Dz.U 2014 Nr 200).

Jak to już wyżej wskazano powód nie przedstawił jakichkolwiek dowodów potwierdzających jego zastrzeżenia, że warunki bytowe w celach w których był osadzany wykraczały poza dolegliwości związane z istotą odbywania kary pozbawienia wolności. Samo osadzenie w niekomfortowych – zdaniem powoda - warunkach nie jest wystarczającą podstawą do uwzględnienia żądania zasądzenie zadośćuczynienia.

Warunki odbywania kary pozbawienia wolności stworzone w jednostce penitencjarnej mogły być - w ocenie samego powoda - niekomfortowe. Powód powinien jednakże pamiętać o tym, że osadzony zawsze musi się liczyć z ograniczeniem przestrzeni życiowej, prywatności, intymności oraz niższym niż na wolności standardem życia. Stanowią one bowiem istotę kary pozbawienia wolności. W tym też zakresie godność i wolność osoby osadzonej musi czasami doznać ograniczeń. W ocenie Sądu stan faktyczny niniejszej sprawy nie wskazuje na to, by ograniczenia i niedogodności związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności, które spotkały powoda były szczególnie dotkliwe. Niewątpliwie bowiem powód przebywając w pozwanej placówce miał dostęp do mediów, zajęć kulturalnych i oświatowych.

Podkreślenia wymaga, iż samo osadzenie w niekomfortowych warunkach nie jest wystarczającą podstawą do uwzględnienia żądanie zasądzenie zadośćuczynienia. Warunki, w których przebywał powód nie mogą być bowiem ocenione jako niegodziwe, gdyż osoba osadzona musi się liczyć z ograniczeniami i dolegliwościami. Możliwość domagania się zadośćuczynienia istnieje natomiast wówczas, gdy umieszczenie w celi zostało połączone z jednoczesnym naruszeniem takich podstawowych standardów jak zapewnienie każdemu osadzonemu oddzielnego miejsca do spania albo oddzielenia węzła sanitarnego od ogólnej przestrzeni celi. W ocenie Sadu powód nie udowodnił, iż był traktowany w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w sposób niehumanitarny.

Powód nie udowodnił, iż trudności, które znosił przewyższały poziom nieuniknionego cierpienia, właściwy dla uwięzienia i przekroczyły dopuszczalny próg dotkliwości.

Osoba pozbawiona wolności przez sam fakt uwięzienia nie traci podstawowych praw gwarantowanych przez Konstytucję i akty prawa międzynarodowego. Poszanowanie i ochrona jej godności jest obowiązkiem władzy publicznej, wypełniającej zadania represyjne państwa. Realizacja pozbawienia wolności wiąże się z ustaleniem poziomu, na którym warunki uwięzienia są „odpowiednie” i nie naruszają przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka.

Wyjściowe założenie dla określenia wymaganego poziomu jest takie, by traktowanie człowieka pozbawionego wolności nie było poniżające i niehumanitarne, a ograniczenia i dolegliwości, które musi on znosić, nie przekraczały koniecznego rozmiaru wynikającego z zadań ochronnych i celu zastosowanego środka oraz nie przewyższały ciężaru nieuniknionego cierpienia, nieodłącznie związanego z samym faktem uwięzienia. Na konkretne warunki uwięzienia składają się różne parametry, którymi m.in. jest powierzchnia pomieszczenia przypadająca na jedną osobę, dostęp światła i powietrza, infrastruktura sanitarna, warunki snu i jedzenia lub możliwość przebywania poza celą. W niektórych wypadkach ocena odpowiednich warunków wymaga uwzględnienia indywidualnych cech osadzonego, takich jak wiek lub stan zdrowia. Istotnym elementem oceny jest również czas trwania nieodpowiedniego traktowania.

Zamknięcie i ograniczenie przestrzeni jest konieczną i nieodłączną konsekwencją zgodnego z prawem uwięzienia człowieka, jednak jego rozmiar nie powinien przekraczać „poziomu nieuniknionego cierpienia”.

Wskazać należy , iż to na powodzie na mocy art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania swych twierdzeń i przekonania Sąd o ich słuszności, a któremu to powód nie sprostał. Z samej bowiem zasady kontradyktoryjności procesu wynika, iż to strony obarczone zostały odpowiedzialnością za wynik procesu. Przy rozpoznawaniu sprawy rzeczą Sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Rola sądu nie polega bowiem na wykonywaniu przezeń obowiązków procesowych ciążących na stronach. Strona prowadzi więc proces na własne ryzyko dowodowe. Z kolei działanie z urzędu i przeprowadzenie dowodu nie wskazanego przez stronę jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach procesowych i musi wypływać z opartego na zobiektywizowanej ocenie przekonania o konieczności jego przeprowadzenia, np. w wypadku ujawnionej przez stronę bezradności czy w razie istnienia trudnych do przezwyciężenia przez strony przeszkód, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie był wystarczający dla rozstrzygnięcia.

W konsekwencji stwierdzić należy, że powód nie wykazał okoliczności by doszło do naruszenia jego godności i zdrowia, a w konsekwencji zasadności skutecznego domagania się ochrony w oparciu o art. 24 k.c. w związku z art. 448 k.c. i żądania z tego tytułu zadośćuczynienia, w konsekwencji czego Sąd oddalił jego powództwo orzekając jak w punkcie 1 wyroku.

Przepis art. 108 § 1 k.p.c. nakazuje Sądowi rozstrzygać o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Treść art. 98 § 1 k.p.c. reguluje kwestię kosztów procesu. Wynikają z tego przepisu zasady: odpowiedzialności za wynik procesu oraz kosztów celowych. Strona przegrywająca jest bowiem obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie powództwo zostało oddalone w całości, co uzasadniałoby zasądzenie na rzecz pozwanych wszystkich poniesionych przez nich kosztów procesu.

Sąd miał jednak na uwadze treść art. 102 k.p.c., który stanowi, że wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przepis ów statuuje zasadę słuszności, jaką kieruje się sąd stosując omawiany przepis. Jest ona wyjątkiem od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Chroni on w wypadkach „szczególnie uzasadnionych” stronę przegrywającą w ten sposób, że sąd uwzględniając całokształt okoliczności sprawy może nie obciążyć jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie wygrywającej w ogóle albo też obowiązek ten ograniczyć do części należnych kosztów.

Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego, sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Powód w niniejszej sprawie znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej - został zwolniony od kosztów sądowych w całości z uwagi na trudną sytuację materialną, nie uzyskuje dochodów. Odbywał karę pozbawienia wolności.

W rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej w tym powoda całymi kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne. Artykuł 102 k.p.c. znajduje zastosowanie w wypadkach, które nie zostały ustawowo zdefiniowane. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie powód nie utrudniał też prowadzenia procesu, nie podejmował czynności, które mogłyby go przedłużyć. W konsekwencji Sądu uznał, że zasługuje on na potraktowanie jej w uprzywilejowany sposób, na zwolnienie go od zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. jak w punkcie 2 wyroku.

Dla powoda ustanowiony został pełnomocnik z urzędu w osobie adwokata, który wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesu oświadczając, iż koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Stosownie do §8 punkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1801) stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 50 000 zł. do 200 000 zł. - 3600 zł. Jednocześnie § 4 ustęp 3 w/w rozporządzenia w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.

W konsekwencji – na podstawie powołanych wyżej przepisów - zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w S. na rzecz adwokat K. K. kwotę 3.600 zł. powiększoną o należny podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej świadczonej na rzecz powoda z urzędu - orzekając jak w punkcie 3 wyroku.

Na oryginale właściwy podpis