Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

T. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) z/s w J., wniósł pozew przeciwko (...) Towarzystwu (...) S.A. z/s w W. o zapłatę kwoty 10.869,51 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 marca 2022r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z kolizją drogową z dnia 23.11.2021r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowana K. M. w okresie od 25.11.2021r. do 15.02.2022r. (82 dni) wynajęła od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 150 zł netto (184,50 zł brutto), co odpowiadało cenom rynkowym. Powód domagał się nadto zapłaty kwoty 246 zł, tytułem zwrotu opłaty za wydanie i odbiór samochodu zastępczego. Kwota, której łącznie domagał się powód, na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 14.02.2022r., została pomniejszona o wypłaconą dotychczas kwotę 4.505,49 zł, z tytułu uznania przez pozwaną swojej odpowiedzialności. Powód podał, że nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 15.02.2022r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po stawce, ustalonej przez powoda za pierwsze dwa dni najmu, oraz zweryfikowała stawkę dobowej najmu do kwoty 57 zł netto za dzień za kolejne 59 dni. Pozwana zarzuciła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg tej stawki. Poszkodowana nie skorzystała z tej oferty i wynajęła pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadziła do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody. Pozwana zakwestionowała zarazem okres najmu pojazdu zastępczego, wskazując, że czas naprawy pojazdu poszkodowanej, wynoszący 82 dni, został zawyżony w stosunku do zakresu szkody i technologicznego czasu naprawy. Zdaniem pozwanej, zasadny czas najmu pojazdu zastępczego powinien wynieść 61 dni i za taki okres pozwana wypłaciła należne odszkodowanie. Ponadto, pozwana zakwestionowała roszczenie powoda dotyczące zwrotu kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego co do zasady i wysokości.

Stan faktyczny:

W dniu 23.11.2021r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód marki p. (...), nr rej. (...), będący własnością K. M.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Szkoda została, drogą elektroniczną, zgłoszona u strony pozwanej w dniu 25.11.2021r.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił ostatecznie odszkodowanie w kwocie 4.505,49 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego ([2 dni x 150 zł netto] + [59 dni x 57 zł netto]).

Bezsporne.

Sąd ustalił:

Na czas likwidacji szkody, poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki T. (...), który był jej potrzebny w życiu codziennym na czas naprawy samochodu uszkodzonego w wypadku. W umowie wskazano cenę 150 zł netto za dobę najmu. Samochód zastępczy został wydany poszkodowanej w dniu 25.11.2021r. i zwrócony w dniu 15.02.2022r.

Sprawami, związanymi ze zgłoszeniem szkody, jej likwidacją i najmem pojazdu zastępczego zajmował się mąż poszkodowanej. Zakład ubezpieczeń wysyłał informacje w sprawie likwidacji szkody i dotyczące najmu pojazdu zastępczego na numer telefonu i adres e-mali męża poszkodowanej, do którego poszkodowana miała dostęp. W dniu 27.11.2021r. wysłał informację o gotowości zorganizowania nieodpłatnego wynajmu auta, po zgłoszeniu takiej potrzemy na nr infolinii oraz o weryfikacji stawki najmu maksymalnie do kwoty 57 zł netto za dobę w przypadku skorzystania z pojazdu zastępczego spoza sieci wypożyczalni, współpracujących z pozwanym. Informacja taka została również sformułowana w piśmie z dnia 27.11.2021r., skierowanym na adres zamieszkania poszkodowanej.

Po telefonicznym zgłoszeniu szkody (na numer infolinii, ustalony w internecie), do poszkodowanej zgłosił się przedstawiciel warsztatu naprawczego, celem przejęcia uszkodzonego samochodu i jego naprawy, oraz przedstawiciel powoda, celem wynajęcia pojazdu zastępczego. Poza tym nikt nie kontaktował się z poszkodowaną w sprawie przekazania pojazdu zastępczego, w tym ze strony wypożyczalni, współpracujących z pozwanym. Wynajmując pojazd od powoda, poszkodowana była przekonana, że zarówno warsztat naprawczy, jak i wynajmujący, są podmiotami, współpracującymi z ubezpieczycielem sprawcy wypadku. W trakcie trwania najmu pojazdu od powoda, poszkodowana została poinformowana przez powoda, że zawarła umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku i na tą okoliczność podpisała stosowne oświadczenie. Poszkodowana upoważniła powoda do bezgotówkowego rozliczenia wynajmu pojazdu zastępczego w Towarzystwie ubezpieczeniowym sprawcy, w tym do wglądu w akta szkody, otrzymywania wszelkich informacji w zakresie likwidacji szkody, załatwienia wszelkich spraw formalnych w zakresie likwidacji szkody oraz wynajmu auta zastępczego oraz do odbioru odszkodowania. Poszkodowana nie była informowana o kosztach najmu, została zapewniona, że zostaną pokryte przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku.

Dowód:

umowa najmu (k-12), upoważnienie i oświadczenia poszkodowanej (k-14,15,16);

wydruk e-mail pozwanego z dn. 27.11.2021r. (k-63)

wydruk sms z dn. 27.11.2021r. (k-71)

pismo pozwanej z dnia 27.11.2021r. (k-64)

zeznania świadka K. M. (k-100-101).

Zakres powstałych uszkodzeń nie pozwalał na dalsze użytkowanie pojazdu po wystąpieniu zdarzenia. Poszkodowana przekazała uszkodzony samochód do warsztatu naprawczego. W dniu 8.12.2021r. na zlecenie strony pozwanej przeprowadzono oględziny uszkodzonego pojazdu i sporządzono kalkulację naprawy na kwotę 1555,10 zł (brutto). W dniu 13.12.2021r. zakład naprawczy drogą elektroniczną zgłosił stronie pozwanej koniczność wykonania oględzin dodatkowych, w związku z nieuwzględnieniem pełnego zakresu uszkodzeń. W dniu 14.12.2021r. strona pozwana poinformowała warsztat naprawczy (upoważniony przez poszkodowaną do bezgotówkowego rozliczenia szkody) o zleceniu wykonania oględzin dodatkowych, które zostały wykonane w dniu 17.12.2021r. Strona pozwana sporządziła nową kalkulację naprawy na kwotę 8689,56 zł, następnie na kwotę 16455,37 zł i ostatecznie na kwotę 16919,90 zł. W dniu 10.01.2022r. strona pozwana wydała decyzję o przyjęciu odpowiedzialności za szkodę i przyznaniu odszkodowania w wysokości kwoty bezspornej, tj. 8689,56 zł. W dniu 12.01.2022r. strona pozwana przesłała do warsztatu naprawczego zaakceptowaną kalkulację naprawy. W dniu 15.02.2022r. poszkodowana odebrała pojazd po zakończonej naprawie i zwróciła samochód zastępczy. Zgodnie ze sporządzoną przez zakład naprawczy kalkulacją naprawy, naprawa pojazdu zajęła 24,30 rbg, tj. 3 dni (technologiczny czas naprawy). Czas schnięcia elementów lakierowanych wynosił 1 dzień. Czas dostawy części zamiennych wynosił dwa dni. Zamówienie części powinno nastąpić najpóźniej w dniu następnym po otrzymaniu decyzji pozwanej z dnia 10.01.2022r. o przyznaniu kwoty bezspornej. Czas, związany z przygotowaniem pojazdu do wydania po zakończonej naprawie, wynosił 1 dzień. Czas likwidacji szkody, związany z okresem naprawy i najmu pojazdu zastępczego, wynosił 56 dni.

Średnia rynkowa stawka najmu pojazdu zastępczego na rynku województwa (...), dla pojazdu osobowego, należącego do segmentu A, przy najmie w opcji „ z OC sprawcy”, na przełomie lat 2021/2022, kształtowała się na poziomie 100 zł netto za dobę (od 80 do 150 zł netto za dobę).

Dowód:

opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (1) (k-110 i nast.);

zeznania świadka K. M. (k-100-101)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 15.02.2022r. poszkodowana sprzedała powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 23.11.2021r.

Dowód: umowa cesji (k-13).

Pismem z dnia 15.02.2022r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 15375 zł, tytułem odszkodowania zgodnie z doł. fakturą nr (...).

W odpowiedzi pozwana – pismem z dnia 7.03.2022r. – poinformowała o przyznaniu odszkodowania w kwocie 4276,71 zł, po zweryfikowaniu okresu najmu do 61 dni (od 25.11.2021r. do 10.01.2022r., tj. do dnia przesłania zaakceptowanego kosztorysu naprawy + 2 dni na zamówienie części zamiennych, 2 dni organizacyjne, 5 dni technologicznego czasu naprawy, dni wolnych od pracy, 1 dzień na odbiór pojazdu) oraz stawki do 57 zł netto. Następnie, pismem z dnia 4.04.2022r., pozwana poinformowała o dopłacie kwoty 228,78 zł, po uznaniu za zasadny najmu przez 2 dni po stawce 150 zł netto, tj. od 25.11.2021r. do 27.11.2021r., czyli do dnia przesłania propozycji najmu wraz z informacją o akceptowanych stawkach.

Dowód: pismo powoda z dn. 15.02.2022r. (k-17); wezwanie do zapłaty z dn. 9.03.2022r. (k-19); decyzje w sprawie szkody z dnia 7.03.2022r. i 4.04.2022r. (k-18,21).

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 23.11.2021r. nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanej, na podstawie umowy cesji (art. 509 kc).

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu, okres najmu oraz koszty wydania i odbioru pojazdu co do zasady i wysokości.

Wskazać na wstępie należy, że poszkodowana nie miała obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanej bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 57 zł netto za dobę, a poszkodowana nie skorzystała z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy od powoda za dużo wyższą cenę. Strona pozwana wykazała, że jej pismo z dnia 27.11.2021r. (k-63) z informacją o gotowości zorganizowania nieodpłatnego wynajmu auta, po zgłoszeniu takiej potrzemy na nr infolinii oraz o weryfikacji stawki najmu maksymalnie do kwoty 57 zł netto za dobę w przypadku skorzystania z pojazdu zastępczego spoza sieci wypożyczalni, współpracujących z pozwanym, zostało wysłane na adres poczty elektronicznej, do której poszkodowana miała dostęp i mogła się z nim zapoznać (art. 61 kc), co wynika z zeznań świadka K. M., niezależnie od tego, że faktycznie nie odczytała treści tego dokumentu, dysponując już wówczas samochodem zastępczym (od powoda) i będąc przekonaną, że pojazd pochodzi z wypożyczalni, współpracującej z ubezpieczycielem sprawcy wypadku. Dopiero później, jak zeznała, w trakcie trwania najmu, otrzymała od powoda oświadczenie do podpisu, z którego wynikało, że zawarła umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku. Jak twierdził pozwany, od chwili dostarczenia w.w. wiadomości e-mail, poszkodowana powinna była dążyć do minimalizacji szkody i wynająć pojazd od podmiotu, współpracującego z pozwanym za dużo niższą stawkę. Powołując się na obowiązek poszkodowanej minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana nie wykazała jednak, że faktyczne koszty były ekonomicznie nieuzasadnione, skoro poszkodowana była uprawniona do wyboru wypożyczalni i nie miała przy tym obowiązku poszukiwania najtańszej usługi na rynku. Stawka, wynikająca z umowy najmu, dołączonej do pozwu, nie jest rażąco wygórowana, a przynajmniej pozwana okoliczności takiej nie wykazała. Z opinii biegłego sądowego P. B., sporządzonej w niniejszej sprawie, wynika, że średnia rynkowa stawka najmu pojazdu zastępczego na rynku województwa (...), dla pojazdu osobowego, należącego do segmentu A, przy najmie w opcji „ z OC sprawcy”, na przełomie lat 2021/2022, kształtowała się na poziomie cen od 80 do 150 zł netto za dobę. Stawka powoda, choć w górnej granicy, mieści się w zakresie stawek rynkowych. Poszkodowanej przysługiwał wybór odpowiedniego podmiotu, oferującego wypożyczenie auta zastępczego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r. (sygn. akt I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5, poz. 64) stwierdzono, że co do zasady nabywający autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu - nie ma obowiązku poszukiwać sprzedawcy, oferującego je najtaniej. Także więc w zakresie wynajmu pojazdu zastępczego, poszkodowana nie miała obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

Odnośnie okresu najmu, uwzględniając opinię biegłego sądowego P. B. (1), należało uznać, że naprawa uszkodzonego w wypadku samochodu mogła rozpocząć się w następnym dniu po otrzymaniu przez zakład naprawczy akceptacji kosztorysu, uznaniu przez pozwanego swojej odpowiedzialności i przyznaniu bezspornej kwoty odszkodowania, co miało miejsce na podstawie decyzji z dnia 10.01.2022r. Czas likwidacji szkody, związany z okresem naprawy, opisany szczegółowo wyżej, oraz zasadny okres najmu pojazdu zastępczego, wynosił 56 dni. Mając to na uwadze, po uwzględnieniu stawki dobowej w wysokości 150 zł netto (184,50 zł brutto), należne odszkodowanie, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, ustalono w kwocie 10.332 zł. Uwzględniając dotychczas wypłaconą z tego tytułu kwotę 4.505,49 zł, zasądzono na rzecz powoda różnicę, tj. kwotę 5.826,51 zł, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 8.03.2022r., tj. po dniu wydania przez pozwaną opisanej wyżej decyzji w tym przedmiocie, dołączonej do akt niniejszej sprawy jak na karcie 18. Jak ustalono, powód zgłosił roszczenie i wezwał pozwaną do zapłaty, w oparciu o dołączoną fakturę, w piśmie z dnia 15.02.2022r. (k-17). Strona pozwana przyznała świadczenie w zaniżonej wysokości (4276,71 zł, podwyższonej następnie do kwoty 4505,49 zł) w decyzji z dnia 7.03.2022r. (k-18). Zatem, zgodnie z żądaniem powoda, od dnia następnego należało uznać, że pozwana była w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, co skutkowało obowiązkiem zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, orzeczono jak w pkt I i II wyroku. Powództwo w zakresie odszkodowania, tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres przekraczający 56 dni – ustalony jako zasadny okres najmu, niezbędny dla likwidacji szkody i naprawy pojazdu uszkodzonego w przedmiotowym wypadku, podlegało oddaleniu. Na uwzględnienie nie zasługiwało ponadto żądanie powoda zasądzenia kwoty 246 zł, tytułem zwrotu opłaty za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego. W umowie najmu (k-12) nie przewidziano dodatkowej opłaty z tego tytułu – w odpowiedniej rubryce formularza umowy zaznaczono wprawdzie krzyżykiem, że za wydanie i odbiór pojazdu poza siedzibą wynajmującego przewiduje się dodatkowo zapłatę, jednakże nie wskazano jej wysokości i brak jest zarazem odesłania w tym zakresie do ewentualnych cenników lub regulaminu. Zatem już choćby z tej przyczyny, powództwo, jako nieudowodnione co do wysokości, podlegało oddaleniu. Sama faktura, zawierająca jedynie oświadczenie powoda co do naliczonych kosztów z tego tytułu, nie może stanowić miarodajnej podstawy do ustalenia spornego w tym zakresie faktu (art. 245 kpc).

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108§1 kpc.

W toku postepowania Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki na wynagrodzenie biegłego, ponad uiszczona zaliczkę, w kwocie 1301,73 zł (k-107, 127). Wydatkami tymi obciążono strony, zgodnie z wynikiem procesu, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.Dz.U.2019, poz. 785 ze zm.).