Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2014r. w O.

sprawy z odwołania Z. W. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. W. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 19.11.2013r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Z. W. (1)wniósł odwołanie od decyzji (...)w P.z dnia 19.11.2013r. znak: (...), którą to decyzją O/ZUS odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.w W.od 03.07.1974r. do 21.04.1975r. i od 02.05.1977r. do 31.01.1993r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że Z. W. (1) nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się na dzień 1.01.1999r. ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył w/w okresu zatrudnienia w Z. W. (2), gdyż wymienione w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowiska pracy: operator obróbki skrawaniem oraz operator/ustawiacz obróbki skrawaniem nie są zgodne ze stanowiskiem wymienionym w przepisach resortowych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 06.11.2013r. Z. W. (1) złożył do ZUS wniosek o ustalenie prawa do emerytury.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy w dniu 19.11.2013r. wydał zaskarżoną decyzję, w której odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że odwołujący na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie wskazano, że do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu pracy w (...) Sp. z o.o. w W. od 03.07.1974r. do 21.04.1975r. i od 02.05.1977r. do 31.01.1993r.

Z. W. (1) kwestionując w/w decyzję domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach w/w okresów zatrudnienia i przyznania emerytury.

W ocenie Sądu odwołanie od decyzji z dnia 19.11.2013r. nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2) w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1.01.1999r. ma wymagany 25-letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Przedmiotem sporu było jedynie to, czy Z. W. (1) na datę 1.01.1999r. legitymował się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią §2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z ust. 2 tego przepisu wynika natomiast, że okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Z akt emerytalnych wynika, że przy ustalaniu prawa do emerytury ZUS uznał, iż odwołujący na datę 1.01.1999r. nie legitymuje się żadnym okresem pracy w szczególnych warunkach.

Przedmiotem sporu był okres pracy w szczególnych warunkach w (...) Sp. z o.o. w W. od 03.07.1974r. do 21.04.1975r. i od 02.05.1977r. do 31.01.1993r.

W ocenie Sądu spornego okresu nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Na okoliczność tego zatrudnienia Z. W. (1) złożył do ZUS świadectwo pracy (k. 14a.e.), w którym podano, że w okresie od 03.07.1974r. do 30.11.2002r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o.o. w W. na stanowiskach operator, ustawiacz maszyn obróbki skrawaniem, mistrz, starszy mistrz, główny dyspozytor zakładu, kierownik zakładu planowania i koordynacji produkcji, specjalista wiodący programowania produkcji. Nadto złożył świadectwo pracy w szczególnych warunkach (k. 27a.e.), w którym podano, że w okresie od 03.07.1974r. do 21.04.1975r. wykonywał pracę na stanowisku operatora obróbki skrawaniem, a w okresie od 02.05.1977r. do 31.01.1993r. na stanowisku operator (ustawiacz maszyn obróbki skrawaniem) wymienionym w dziale III poz. 23 pkt 3 Wykazu A stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r. W w/w świadectwie wskazano nadto, iż na tych stanowiskach odwołujący wykonywał pracę: obsługa maszyn obróbki skrawaniem części żeliwnych.

Zauważyć należy, że okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § l ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. lub w świadectwie pracy - § 2 ust. 2 Rozporządzenia.

Wskazać jednak trzeba, że o tym, czy dana osoba pracowała w szczególnych warunkach decyduje rodzaj wykonywanych przez nią czynności i sposób ich wykonywania, a nie sam fakt wystawienia świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z 25.05.2010r. a stwierdzające, że nawet jeżeli pracodawca uznał pracę na danym stanowisku za pracę w szczególnych warunkach, taki pracownik może nie otrzymać wcześniejszej emerytury, ZUS odmówi jej bowiem, gdy nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (I UK 3/10, M.P.Pr. 2010/8/394).

Sąd w toku postępowania uzyskał akta osobowe odwołującego oraz przesłuchał Z. W. (1) w charakterze strony. Z jego zeznań i z akt osobowych jednoznacznie wynika, iż świadectwo pracy w szczególnych warunkach zostało mu wystawione nieprawidłowo.

Z akt osobowych odwołującego wynika, iż został on zatrudniony z dniem 03.07.1974r. w Wydziale P-1 na stanowisku tokarza–operatora obróbki skrawaniem a z dniem 15.09.1974r. na stanowisku ustawiacza w Wydziale P-1. W okresie od 23.04.1975r. do dnia 07.03.1977r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska pracę podjął z dniem 02.05.1977r. na stanowisku ustawiacza maszyn do obróbki skrawaniem w Wydziale PM- 1701 i to stanowisko zajmował do 31.01.1993r., przy czym przez pewien czas był brygadzistą ustawiaczy. Z dniem 01.02.1993r. odwołujący został przeniesiony na stanowisko mistrza, z dniem 01.08.1994r. starszego mistrza a z dniem 01.11.1995r. głównego dyspozytora zakładu, z dniem 10.06.1997r. kierownika zespołu planowania i kooperacji produkcji a z dniem 01.09.1999r. specjalisty wiodącego programowania produkcji.

Z. W. (1) przesłuchiwany w charakterze strony zeznał, iż gdy przyszedł do pracy w 1974r., pracował jako operator maszyn i obsługiwał tokarkę, na której toczył pokrywy do skrzyni biegów Ż. i N. i to stanowisko zajmował do chwili pójścia do wojska. Nadto zeznał, że być może przed wojskiem zmieniono mu stanowisko na ustawiacza maszyn lecz dodał, że do chwili pójścia do wojska obsługiwał tylko tokarkę. Na początku tylko obsługiwał tokarkę, a jej nie ustawiał, a potem gdy się nauczył ją ustawiać to także i to robił.

Odwołujący zeznał też, że po wojsku przeszedł do wydziału części drobnych i żeliwa i wówczas wykonywał pokrywy skrzyni biegów i obsługiwał tokarki, frezarki, szlifierki i wytaczarki, obrabiając na nich odlewy żeliwne. W zależności od tego, jaki detal miał zrobić z odlewu, używał różnych maszyn, jednego dnia mógł toczyć, innego pracować na szlifierce, a jeszcze innego na frezarce, gdy dostawał odlew wykonywał tylko jedną operację i odlew przekazywał innej osobie do dalszej obróbki. Zeznał, że po wojsku sam obsługiwałw/w maszyny i je ustawiał i dlatego miał angaż ustawiacza, zasadą było, że ustawiał tylko swoje maszyny, na których pracował, chyba że ktoś nie mógł sobie dać rady i poprosił go o pomoc. Wskazał, iż ustawianie polega na ustawieniu parametrów maszyn, wymianie narzędzi jeśli były tępe, a narzędzia to noże, frezy, tarcze szlifierskie i wiertła. W przypadku szlifierki ustawienie polega na wymianie tarczy szlifierskiej co jakiś czas, np. raz w tygodniu. Jego czynności przy ustawieniu tarczy szlifierskiej polegały na wydiamentowaniu tarczy, jej wymianie i dokręceniu. Odwołujący zeznał nadto, iż po wojsku obsługiwał też frezarkę, praca na niej jest innym typem obróbki, bo jest to obróbka wiórowa powierzchni płaskich. Obsługiwał też tokarkę, której ustawienie polega na dobraniu parametrów maszyny, tj. obrotów i posuwów oraz wymianie zużytych narzędzi – noży, czasami na tokarce robił również wiercenie. Obsługiwał nadto oddzielną maszynę - wiertarkę wrzecionową, która wierciła otwory w pokrywach skrzyń biegów, w które potem wkładano śruby mocujące pokrywy.

Zauważyć trzeba, że Dział III poz. 23 Wykazu A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze obejmuje prace wykonywane przy wybijaniu, oczyszczaniu i wykańczaniu odlewów.

Podnieść należy, że odwołujący zeznał, iż nie wykonywał czynności polegających na wybijaniu i czyszczeniu odlewów (k. 17-18a.s. i protokół w formie elektronicznej). Wywodził natomiast, iż jego praca polegała na wykańczaniu odlewów. Zeznał, iż po rozpoczęciu pracy w zakładzie (...) był zatrudniony jako operator tokarki – aż do rozpoczęcia służby wojskowej, zaś po powrocie do pracy po zakończeniu służby wojskowej pracował jako operator obsługując tokarki, szlifierki, frezarki, wytaczarki i wiertarki oraz jako ustawiacz (k. 17a.s. i protokół w formie elektronicznej).

Dział III poz. 23 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz Dział III poz. 23 Zarządzenia Nr (...)z 30.03.1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego dotyczy prac w odlewniach, a więc w zakładach zajmujących się wykonywaniem odlewów. Świadczy o tym redakcja przepisów tego Zarządzenia oraz treść Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z Wykazem A Dział III poz. 23 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracą w szczególnych warunkach jest praca przy odlewaniu staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur, przy czym poz. 21 to przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy, poz. 22 to obsługa żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych a poz. 23 to wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.

Z treści Zarządzenia Nr (...) z 30.03.1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego wynika zaś, że poz. 21, 22 i 23 tego Zarządzenia znajduje się w części noszącej podtytuł „Odlewanie staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur”. W poz. 21 wskazano przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy, w poz. 22 wskazano obsługę żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych a w poz. 23 wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.

Z powyższego wynika więc, że poz. 21, 22 i 23 dotyczą czynności wykonywanych w toku produkcji odlewów, przy czym poz. 23 dotyczy czynności mających na celu wykańczanie odlewów, tj. ostatniego etapu produkcji odlewów. Świadczy o tym rodzaj wymienionych stanowisk w poz. 23 w/w Zarządzenia: naprawiacz wad odlewów, oczyszczacz odlewów, operator urządzeń suszących w odlewni, próbowacz wyrobów (odlewów) na ciśnienie, smołowacz odlewów, traser odlewów, wybijacz odlewów, form i rdzeni, wykańczacz odlewów, wypalacz wad powierzchniowych i wyżarzacz odlewów. Są to bowiem stanowiska, na których pracownicy wykonują czynności mające na celu oczyszczenie odlewów i usunięcie drobnych nieprawidłowości w odlewach, tj. doprowadzenie odlewu do stanu „gotowego odlewu”, a więc stanu gdy dany odlew będzie w pełni gotowy i można będzie z odlewni wysłać go do zakładu, który zamawiał odlewy i w którym będą używane do produkcji konkretnych detali, czy urządzeń. Takie usytuowanie stanowiska operator maszyn do obróbki wiórowej odlewów żeliwnych (poz. 23 pkt 3) powoduje więc, że także to stanowisko pracy musi dotyczyć pracy w odlewni, przy jednym z końcowych etapów produkcji odlewów, tj. ich wykańczaniu.

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego w niniejszej sprawie zauważyć trzeba, że Z. W. (1) nie wykonywał takich czynności, które byłyby etapem produkcji odlewu. Z zeznań odwołującego wynika, że zakład (...) zamawiał odlewy, przychodziły one do zakładu już gotowe a czynności pracowników dotyczące tych odlewów miały na celu wykonanie z tego odlewu detalu potrzebnego do dalszej produkcji w Zenie lub wysyłanego do innego zakładu.

Nadto wszystkie w/w czynności z poz. 21. 22 i 23 Rozporządzenia z 07.02.1983r. i zarządzenia resortowego dotyczą prac wykonywanych w odlewniach, odwołujący nie był zaś zatrudniony w przemyśle odlewniczym, bowiem zakład (...) zajmował się wytwarzaniem detali do przemysłu maszynowego i produkcją samochodów osobowych.

Odwołujący jako tokarz wprawdzie wykonywał obróbkę skrawaniem odlewu, lecz jego czynności nie miały na celu wykańczania odlewów, a wykonanie z niego detalu, czyli wykonanie z gotowego odlewu konkretnego detalu, dlatego odwołujący nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach wskazanej w Wykazie A Dział III poz. 23 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i w Dziale III poz. 23 pkt 3 Wykazu A Zarządzenia Nr (...) z 30.03.1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego. To samo należy odnieść do pracy wykonywanych przez odwołującego jako operatora i ustawiacza, bowiem po powrocie do pracy po zakończeniu służby wojskowej czynności odwołującego na stanowisku ustawiacza maszyn do obróbki skrawaniem polegały na pracy przy obsługiwaniu szlifierek, tokarek, frezarek, wytaczarek i wiertarek oraz ustawianiu ich parametrów.

Jednocześnie wskazać należy, że praca na stanowisku tokarza oraz praca jako operatora frezarek, wytaczarek i wiertarek oraz ustawiacza nie jest wymieniona w żadnym z wykazów w/w przepisów, nie jest więc pracą w szczególnych warunkach. Nawet więc jeśli odwołujący wykonywał obróbkę materiałów żeliwnych, to nie będzie to praca w szczególnych warunkach.

Z. W. (1) wskazywał, iż po powrocie z wojska pracował też na szlifierkach i ustawiał szlifierki. Wprawdzie prace polegające na szlifowaniu wyrobów metalowych są pracami w szczególnych warunkach w rozumieniu wykazu A Działu III, poz. 78 stanowiącego załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, lecz nie powoduje to uwzględnienia żądania odwołującego. Z zeznań Z. W. (1) jednoznacznie wynika, iż po powrocie z wojska (od 02.05.1977r. do 31.01.1993r.) nie pracował jedynie na szlifierkach, lecz obsługiwał także tokarki, frezarki, wytaczarki i wiertarki, przy czym każdego dnia obsługiwał inną maszynę. Taki sposób wykonywania czynności powoduje, iż nie wykonywał on pracy szlifierza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Oceniając w/w materiał dowodowy Sąd uznał więc, że sporny okres zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. od 03.07.1974r. do 21.04.1975r. i od 02.05.1977r. do 31.01.1993r. nie może być zaliczony do pracy w szczególnych warunkach. Powyższe powoduje, iż Z. W. (1) nie będzie miał żadnego okresy pracy w szczególnych warunkach, a tym samym nie będzie spełniał warunków do przyznania mu prawa do emerytury w oparciu o art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji z dnia 19.11.2013r.