Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 11 stycznia 2023 roku stwierdzono, iż wnioskodawczyni E. Z. nie jest niezdolna do pracy. Na mocy decyzji z dnia 23 czerwca 2022 roku, znak: I/15/021311739, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawczyni rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 marca 2020 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku.

/decyzja z dnia 23 czerwca 2022 roku – k. 49-50v załączonych akt rentowych/

W dniu 14 grudnia 2022 roku E. Z. złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k. 51-51v załączonych akt rentowych/

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 11 stycznia 2023 roku stwierdzono, iż wnioskodawczyni E. Z. nie jest niezdolna do pracy.

Pod treścią orzeczenia zostało zamieszczone pouczenie, iż od tego orzeczenia przysługuje wnioskodawczyni prawo wniesienia sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 11 stycznia 2023 roku – k. 53-53v/

W opinii lekarskiej z dnia 11 stycznia 2023 roku u wnioskodawczyni rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa, stan po operacji pjm L4-l5 w 1995 roku – z nawracającymi bólami w wywiadzie, bez objawów korzeniowych oraz istotnego upośledzenia sprawności ruchowej, zespół niespokojnych nóg w wywiadzie, wysiłkowe nietrzymanie moczu i stolca w wywiadzie, wtórną niedoczynność tarczycy, stan po strumektomii, cholecystektomii, hesterektomii i obustronnej operacji zaćmy, a nadto dnę moczanową. Numer statystyczny choroby oznaczono symbolem: M47.

W opinii podano, iż po przeprowadzeniu badania bezpośredniego, analizie dokumentacji medycznej, nie stwierdzono długotrwałej niezdolności do pracy wnioskodawczyni pozostającej w zatrudnieniu zgodnym z III poziomem kwalifikacji.

/opinia lekarska z dnia 11 stycznia 2023 roku – k. 79-80 załączonych akt rentowych/

W dniu 23 stycznia 2023 roku wnioskodawczyni E. Z. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych pismo skierowane do Sądu Okręgowego w Łodzi, VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i zatytułowane „Odwołanie od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS w Ł. z dnia 11 stycznia 2023 roku”.

/odwołanie – k. 3-3v/

W dniu 25 stycznia 2023 roku pracownik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sporządził protokół, w którym wskazał, iż w tym dniu ustalono telefonicznie z E. Z., że chce, aby jej odwołanie trafiło do Sądu, a nie do Komisji Lekarskiej ZUS, z kolei nie wyraziła chęci, by odwołanie traktować, jak sprzeciw.

/protokół – k. 4/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 1 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o odrzucenie odwołania.

Według organu rentowego, wnioskodawczyni podnosiła, iż odwołuje się od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, z kolei decyzja w przedmiocie renty nie została jeszcze wydana. W ocenie organu rentowego, uzasadniony jest zatem wniosek o odrzucenie odwołania na podstawie art. 199 § 1 k.p.c. z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej. Nadto, w odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych powoływał się na treść art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 504 z późn. zm./, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

1)  daty powstania niezdolności do pracy,

2)  trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,

3)  związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,

4)  trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,

5)  celowości przekwalifikowania zawodowego

- dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, zwanej dalej "komisją lekarską", w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia (art. 14 ust. 2a).

Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej (art. 14 ust. 2b).

Komisja lekarska, rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz ustalenia okoliczności, o których mowa w ust. 1 (art. 14 ust. 2e).

Komisja lekarska dokonuje rozstrzygnięcia w formie orzeczenia (art. 14 ust. 2f).

Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (ust. 3).

W realiach niniejszej sprawy, na skutek wniosku E. Z. z dnia 14 grudnia 2022 roku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wszczął postępowanie orzecznicze celem stwierdzenia istnienia u wnioskodawczyni niezdolności do pracy, stanowiącej jedną z przesłanek warunkujących przyznanie uprawnień do renty.

W konsekwencji, orzeczeniem z dnia 11 stycznia 2023 roku Lekarz Orzecznik ZUS ocenił, iż E. Z. nie jest niezdolna do pracy. W treści orzeczenia, doręczonego odpowiednio wnioskodawczyni, zawarto pouczenie o prawie, terminie i sposobie złożenia sprzeciwu od ww. orzeczenia do Komisji Lekarskiej ZUS. Pouczenie znajduje bowiem swoje podstawy w przytoczonych powyżej przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W dniu 23 stycznia 2023 roku E. Z. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych pismo skierowane do Sądu Okręgowego w Łodzi, VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i zatytułowane „Odwołanie od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS w Ł. z dnia 11 stycznia 2023 roku”. Należy zatem zauważyć, iż już w oznaczeniu rodzaju pisma E. Z. wskazała, iż zaskarża wydane przez Lekarza Orzecznika ZUS orzeczenie z dnia 11 stycznia 2023 roku. W tym wypadku, zadaniem organu rentowego było więc potraktowanie rzeczonego pisma, jako sprzeciwu od tego orzeczenia.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie organ rentowy zdaje się pomniejszać znaczenie dwuinstancyjności trybu orzekania, jaki obowiązuje przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Powyższe budzi istotne zastrzeżenia tut. Sądu w świetle okoliczności, iż organ rentowy sam dokonał stosownych pouczeń w tym zakresie.

Przepisy proceduralne określające właściwość rzeczową określonych podmiotów mają charakter bezwzględnie obowiązujący – co oznacza, iż wiążą zarówno strony jak i inne podmioty w tym sądy. To ustawodawca określił jaki organ i w jakim trybie ma obowiązek rozstrzygać konkretne zagadnienie czy spór. Wola strony w tym zakresie nie ma żadnego znaczenia.

Nie jest zatem istotne czy wnioskodawczyni chciała aby jej odwołanie od orzeczenia Lekarza Orzecznika rozpatrzył Sąd Okręgowy w Łodzi bowiem nie jest on organem do tego uprawnionym. Jest nim natomiast Komisja Lekarska.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślał również, iż E. Z. nie wyczerpała właściwej procedury odwoławczej w stosunku do orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 11 stycznia 2023 roku jednocześnie powołując się na treść rozmowy przeprowadzonej pomiędzy właściwym pracownikiem organu rentowego a skarżącą, z której wynikało, iż wnioskodawczyni chce, by jej odwołanie trafiło do sądu i nie traktować go, jako sprzeciwu.

Według Sądu, tak sformułowane argumenty prowadzą do stworzenia po stronie E. Z. niekorzystnych dla niej skutków w toku dochodzenia spornego świadczenia z zakresu ubezpieczeń społecznych. Nie można pominąć, iż wnioskodawczyni jest osobą działającą samodzielnie, bez profesjonalnego pełnomocnika, natomiast zamiar skorzystania przez odwołującą z przysługującego jej i zagwarantowanego Konstytucją prawa do Sądu spowodował, iż wnioskodawczyni była ściśle zainteresowana rozpoznaniem sprawy przez tut. Sąd. Nie mniej jednak, nie zwalniało to organu rentowego z potraktowania omówionego wyżej pisma (złożonego w dniu 23 stycznia 2023 roku), jako sprzeciwu, gdyż wola E. Z. odwołania się od orzeczenia Lekarza Orzecznika wynikała wprost z treści wskazanego pisma i była rezultatem stosownych pouczeń, które organ rentowy ma obowiązek zamieszczać we wszelkich orzeczeniach i ostatecznych rozstrzygnięciach.

Zgodnie z treścią art. 464 § 1 k.p.c., odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym przypadku sąd przekaże sprawę temu organowi. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

Powyższy przepis znajduje odpowiednie zastosowanie w stosunku do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, a jego treść wyraźnie nakazuje, by niniejszą sprawę przekazać do rozpoznania Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która winna ustosunkować się do zarzutów, jakie podnosi wnioskodawczyni w treści sprzeciwu. Na obecnym etapie, Sąd nie jest bowiem władny rozstrzygać w przedmiocie roszczenia E. Z. biorąc pod uwagę, iż nie wyczerpano właściwego trybu przed organem rentowym. W omawianym przypadku, Komisja Lekarska ZUS ma za zadanie zweryfikować sprzeciw lub zarzut wadliwości i dokonać ponownej oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni rozstrzygając w formie orzeczenia. Dopiero wówczas, po złożeniu wymaganego przepisami prawa odwołania przez skarżącą, Sąd będzie uprawniony do dokonania kontroli sądowej decyzji wydanej przy uwzględnieniu treści orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, jak i Komisji Lekarskiej ZUS (co wynika wprost z treści art. 477 ⁹ § 1 k.p.c.). W tym miejscu wymaga wyraźnego zaznaczenia, iż organ rentowy, po tym jak Lekarz Orzecznik ZUS nie stwierdził u E. Z. niezdolności do pracy, nie wydał decyzji w przedmiocie prawa wnioskodawczyni do renty z tytułu niezdolności do pracy, do czego jest uprawniony zawsze w sytuacji, kiedy upoważniony do tego podmiot nie skorzysta z prawa do wniesienia sprzeciwu. W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie, brak stosownego rozstrzygnięcia można poczytywać, jako wyraz braku zakończenia dwuinstancyjnego trybu orzekania przez organem rentowym.

Mając powyższe okoliczności oraz poczynione rozważania prawne na uwadze, Sąd Okręgowy w punkcie 1 zaskarżonego postanowienia stwierdził niedopuszczalność drogi sądowej, natomiast w punkcie 2 sentencji postanowienia przekazał sprawę do rozpoznania Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.