Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Ludmiła Dulka Twarogowska

Protokolant stażystka Alicja Kurdynowska

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2022 r. w Wąbrzeźnie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko A. K.

o zapłatę,

I.  zasądza od pozwanego A. K. na rzecz powoda K. K. 3.000,00 zł (trzy tysiące złotych zero groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od tej kwoty za okres od 04 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego A. K. na rzecz powoda K. K. kwotę 540,00 zł (pięćset czterdzieści złotych zero groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego A. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie 200,00 zł (dwieście złotych zero groszy) tytułem opłaty od pozwu poniesionej tymczasowo przez Skarb Państwa, od której uiszczenia pozwany był zwolniony.

Sędzia

Ludmiła Dulka – Twarogowska

Sygn. akt: I C 113/21 upr

ZARZĄDZENIE

1.  (...) C;

2.  (...)

Sędzia

Ludmiła Dulka – Twarogowska

W., dnia 29 kwietnia 2022 r.

Sygn. akt I C 113/21 upr

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2020 roku K. K. wystąpił do Sądu z pozwem skierowanym przeciwko A. K. domagając się zasądzenia kwoty 5.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty za okres od(...) roku do dnia zapłaty, a ponadto także kosztów procesu (k.2-4).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu (k.67).

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska (k.74-77, k.95, k.110v - protokół rozprawy z 18 marca 2022 roku, czas zapisu: od 00:16:33, k.119-120, k.128v - protokół rozprawy z 22 kwietnia 2022 roku, czas zapisu od 00:06:26).

Sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) roku K. K. zawarł z A. K. na czas nieokreślony umowę dzierżawy, której przedmiotem był stanowiący własność pozwanego lokal użytkowy o pow. (...) m ^{( 2)} wraz z piwnicą o pow. (...)m ^{( 2)} położony przy ul. (...) w W.. Zgodnie z umową pozwany miał przeznaczyć ten lokal na działalność handlową w postaci sprzedaży kwiatów. Czynsz miał był płatny w wysokości 2.000,00 zł brutto z góry do 15. dnia każdego miesiąca, począwszy od października 2019 roku, na podstawie faktury VAT wystawionej przez pozwanego. Każda ze stron miała prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia złożonego na piśmie pod rygorem nieważności. Zwrot przedmiotu umowy miał nastąpić na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego sporządzonego w obecności przedstawicieli obu stron.

W dniu zawarcia umowy powód wpłacił pozwanemu kaucję w wysokości 5.000,00 zł tytułem zabezpieczenia ewentualnych szkód lub zaległego czynszu. Kaucja miała podlegać zwrotowi w dniu zdania przedmiotu dzierżawy.

Według ustnych ustaleń stron, fakturami VAT z tytułu czynszu dzierżawy miał być każdorazowo obciążany J. K., który prowadził działalność gospodarczą, będący ojcem powoda.

Po zawarciu umowy dzierżawy w przedmiotowym lokalu ówczesna partnerka powoda - I. N. (1) (obecnie A. J.) prowadziła sprzedaż kwiatów.

Pierwsze faktury VAT o nr (...) na kwoty po 2.000,00 zł pozwany wystawił w dniach 11 października 2019 roku oraz 5 listopada 2019 roku, za które następnie otrzymał zapłatę.

Pismem datowanym na (...) roku powód wypowiedział pozwanemu umowę dzierżawy i powołując się na ustne uzgodnienia stron wniósł o przyjęcie miesięcznego okresu wypowiedzenia. A. K. wyraził zgodę na rozwiązanie umowy dzierżawy z dniem (...) roku.

W dniu (...) roku został sporządzony protokół zdawczo-odbiorczy lokalu położonego przy ul. (...) w W.. Protokół został podpisany przez A. J. (poprzednio I. N. (1)). Wówczas pozwany dokonał częściowego zwrotu kaucji na rzecz powoda, poprzez potrącenie kwoty 2.000,00 zł tytułem należnego mu czynszu, stwierdzonego fakturą VAT nr (...) z dnia (...) roku.

Pismem nadanym w placówce pocztowej w dniu 30 grudnia 2020 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu 5.000,00 zł kaucji wpłaconej przy zawarciu umowy dzierżawy z dnia 20 września 2019 roku, w terminie 1 dnia.

Okoliczności bezsporne, ponadto dowody:

- umowa dzierżawy (k.5-6);

- pokwitowanie przyjęcia kaucji (k.7);

- wypowiedzenie umowy (k.14);

- protokół zdawczo odbiorczy (k.15);

- faktury VAT wraz z dowodami wpłat KP (k.8-13, k.121-122 );

- wezwanie do zapłaty (k.16a);

- zeznania powoda (k.130-130v - protokół rozprawy z 22 kwietna 2022 roku, czas zapisu: od 01:11:14);

- zeznania pozwanego (k.130v-131 - protokół rozprawy z 22 kwietna 2022 roku, czas zapisu: od 01:53:57).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.

Dokonane przez Sąd ustalenia stanu faktycznego miały charakter bezsporny i znalazły oparcie w wymienionych dowodach uznanych w tym zakresie za wiarygodne. Z kolei pozostałe przeprowadzone dowody wprawdzie pozostawały ze sobą w znacznej części w sprzeczności, to jednak nie miały większego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Strony procesu łączyła umowa dzierżawy lokalu użytkowego, w której zawarto także porozumienie kaucyjne. Spór dotyczył kwestii rozliczenia kaucji za przedmiot dzierżawy, a więc sfery regulowanej umownie, co do której kodeks cywilny pozostawia stronom pełną swobodę.

Zobowiązanie o zwrot kaucji ma charakter zobowiązania realnego. Strona, która je spełniła, ma prawo żądać zwrotu kaucji w naturze, chyba że zajdą okoliczności przewidziane w umowie, które by dawały odbiorcy kaucji prawo jej zatrzymania w całości lub w części. Zwyczajowo kaucja winna spełniać rolę gwarancyjną, zabezpieczającą, pozostawać w stanie nienaruszonym przez cały okres trwania umowy. Kaucja jest zaliczana do zabezpieczeń wierzytelności o charakterze rzeczowym. Umowę kaucji uznaje się za samodzielną umowę, nie zaś za składnik umowy dzierżawy. Umowa dzierżawy jest źródłem stosunku podstawowego, z którego wierzytelności są zabezpieczone porozumieniem kaucyjnym. Umowa kaucji łączy w sobie elementy depozytu nieprawidłowego (art. 845 k.c.) i zastawu na wierzytelności o zwrot kwoty kaucji. Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu. Mimo, że zwyczajowo porozumienie kaucyjne umieszcza się w tym samym dokumencie, który dotyczy umowy dzierżawy, to ma ono jednak odrębny charakter. Umowa (porozumienie) kaucyjna należy do czynności prawnych realnych. Dzierżawa jest czynnością z zakresu prawa zobowiązań. Treścią porozumienia kaucyjnego jest przeniesienie przez dzierżawcę na wydzierżawiającego określonej kwoty pieniężnej na zabezpieczenie ewentualnych roszczeń wynajmującego z tytułu dzierżawy/najmu. Roszczenie o zwrot kaucji, pozostaje ważne, nawet gdyby umowa dzierżawy okazała się nieważna, ma ono charakter bezterminowy, chyba że co innego strony określiły w porozumieniu kaucyjnym. Zwyczajowo kaucja jest zwracana przy sporządzeniu protokołu odbioru przedmiotu dzierżawy, ewentualnie potrącana z wierzytelnością z tytułu usterek w przedmiocie dzierżawy, lub z zaległościami w czynszu. To ostatnie rozwiązanie jest w zasadzie sprzeczne z celem kaucji, ale szeroko wykorzystywane w praktyce dla uproszczenia wzajemnych rozliczeń stron, szczególnie, gdy przedmiot dzierżawy zwracany jest bez wad.

W niniejszym postępowaniu o zasądzenie zwrotu kaucji rolą powoda było wykazanie, że zgodnie z umową uiścił na rzecz pozwanego kwotę 5.000,00 zł tytułem kaucji. K. K. za pomocą pokwitowania z dnia (...) roku udowodnił, że zapłacił A. K. kaucję we wskazanej wysokości, a okoliczność ta nie była negowana przez pozwanego.

Strona pozwana, broniąc się przed żądaniem zwrotu kaucji, powinna wykazać w procesie, że istniały podstawy do obciążenia dzierżawcy należnościami z tytułu czynszu (ewentualnie wyrządzonych szkód) lub, że wykonała prawidłowo swoje zobowiązanie, poprzez dokonanie zwrotu kaucji.

W niniejszej sprawie pozwany powoływał się na dokonanie zwrotu 5.000 zł kaucji poprzez jej wypłacenie do rąk I. N. (1) (A. J.) i na wskazaną okoliczność przedłożył kserokopię dowodu wypłaty KW (...) pokwitowaną przez wskazaną osobę. Kserokopia tego dokumentu w ocenie Sądu nie miała jednak znaczenia dla ustaleń w sprawie, ponieważ nie dowodzi wykonania przez pozwanego zobowiązania na rzecz uprawnionej osoby . Podkreślenia wymaga okoliczność, iż pozwany od (...)roku prowadzi działalność gospodarczą (...) w W., w ramach której zajmuje się także wydzierżawianiem lokalu użytkowego. Dlatego należy go traktować jako profesjonalistę w swojej dziedzinie, któremu – wbrew jego zeznaniom na rozprawie - nie może być obca znajomość przepisów ustawowych regulujących instytucję pełnomocnictwa, w tym stanowiących, że pełnomocnictwo ogólne (obejmujące umocowanie do czynności zwykłego zarządu) powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie (art. 98 k.c. i nast.). Tymczasem analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż takowe pełnomocnictwo ogólne nie zostało udzielone na piśmie. Pozwany nie udowodnił także, aby powód udzielił ustnie lub w sposób dorozumiany (konkludentny) pełnomocnictwo I. N. (2) (A. J.) do dokonania konkretnej czynności, tj. odbioru kwoty kaucji. Relacje w tym zakresie samego pozwanego oraz świadka B. R. (córki pozwanego) wskazywały raczej na ich subiektywny odbiór relacji osobisto – biznesowych pomiędzy stronami oraz A. J.. Ponadto z ich zeznań wynika raczej, jakoby powód miał udzielić pełnomocnictwa ogólnego A. J. (miał ją „upoważnić do wszelkich kontaktów z nami i do rozliczeń” – k. 111), co wobec braku potwierdzenia na piśmie i tak czyniłoby je nieważnym (art. 99 § 2 kc w zw. z art. 73 § 1 kc). Z kolei z zeznań powoda oraz świadka A. J. wynika, iż w żadnym momencie K. K. nie udzielił pełnomocnictwa szczególnego ustnie, czy w sposób dorozumiany A. J. do odbioru kaucji, czy też w szerszym zakresie w relacjach z właścicielem lokalu. Sąd uznał tę część zeznań wymienionych osób za wiarygodne, albowiem wzajemnie się uzupełniały, ponadto były logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym, skoro we wzajemnych stosunkach „biznesowych” to powód był osobą finansującą działalność gospodarczą, stroną umowy dzierżawy, natomiast A. J. wykonywała jedynie czynności faktyczne związane z prowadzeniem kwiaciarni. Kwestia, czy pozwany faktycznie przekazał na rzecz byłej partnerki powoda kwotę 5.000,00 zł jako zwrot kaucji (jak sam twierdzi), czy też nakłonił ją jedynie do złożenia podpisu pod dokumentem KW, a pieniędzy realnie nigdy nie wypłacił (jak twierdzi świadek A. J.) pozostaje bez znaczenia dla sprawy, ponieważ brak jest pisemnego pełnomocnictwa powoda dla A. J., nie zostało także dowiedzione aby było jej udzielone pełnomocnictwo szczególne w innej formie. Jeżeli pozwany – zgodnie z jego twierdzeniami - faktycznie dokonał zwrotu kaucji do rąk innej osoby, niż K. K., oznacza to, iż nie wykonał prawidłowo swojego zobowiązania i nie zwolnił się z długu, natomiast kwestia ewentualnego regresu względem osoby, na rzecz której spełnił świadczenie wykracza poza ramy niniejszego procesu.

Z zeznań powoda wynikało, iż w dniu (...) roku wyjechał on za granicę, dlatego nie mógł dokonać osobiście zapłaty ostatniego czynszu. Wprawdzie twierdził, iż w grudniu 2020 roku były odłożone w kwiaciarni pieniądze na czynsz, to jednak kwestia, co stało się z nimi, należy wyłącznie do wzajemnych rozliczeń powoda i jego byłej partnerki. Powód nie posiadał wiedzy, w jakich okolicznościach i formie nastąpiła zapłata za ostatnią fakturę, ale dopuszczał sytuację, iż „z kaucji mógł być potrącony ostatni czynsz”. Stąd należało przyjąć, iż jest to bezsporne między stronami. Okoliczność ta koreluje z zeznaniami pozwanego wskazującymi, iż jego pracownik B. R., z należnej powodowi kaucji „pobrała za fakturę 2000 zł”, co oznacza, że miało miejsce uzasadnione, zgodne z porozumieniem kaucyjnym, potrącenie kwoty 2.000 zł na poczet zaległego czynszu.

W myśl art. 452 k.c. jeżeli świadczenie zostało spełnione do rąk osoby nieuprawnionej do jego przyjęcia, a przyjęcie świadczenia nie zostało potwierdzone przez wierzyciela, dłużnik jest zwolniony w takim zakresie, w jakim wierzyciel ze świadczenia skorzystał. A. K. nie wykazał, aby spełnił świadczenie do rąk osoby uprawnionej do jego przyjęcia, aby przyjęcie świadczenia zostało potwierdzone przez powoda lub też, aby powód w jakimkolwiek stopniu skorzystał ze świadczenia, dlatego w dalszym ciągu na pozwanym ciąży zobowiązanie do zwrotu kaucji.

W świetle powyższego Sąd uznając za zasadne dokonane potrącenie na kwotę 2.000 zł, roszczenie powoda uwzględnił tylko odnośnie kwoty 3.000 zł, dlatego w pkt I wyroku podlegało ona zasądzeniu na jego rzecz od pozwanego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 4 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone (pkt II wyroku).

O kosztach procesu w pkt III sentencji Sąd postanowił zgodnie z zasadą ich stosunkowego rozdzielenia wyrażoną w treści art. 100 k.p.c. przyjmując, że powód wygrał proces na poziomie 60 %, a jego koszty wyniosły 900,00 zł i złożyło się na nie wynagrodzenie w stawce minimalnej pełnomocnika będącego adwokatem – ustalonego w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 j.t. ze zm.). Tym samym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 540,00 zł (900zł x 60%) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Z kolei w pkt IV sentencji Sąd nakazał pobrać od pozwanego kwotę 200,00 zł tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony. Podstawę prawną wskazanego rozstrzygnięcia stanowił art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2020.755 j.t.).

Sędzia

Ludmiła Dulka-Twarogowska

Pouczenie: (...) (...) (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

-(...)

-(...)

3.  (...)

W., dnia 25 maja 2022 roku

Sędzia Ludmiła Dulka-Twarogowska