Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy Z. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie Wydziału IV Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 czerwca 2012 r. sygn. akt IV U 483/12

oddala apelację.

-1-

Sygn. akt III AUa 1223/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 czerwca2012r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie oddalił odwołanie Z. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 13 marca 2012r., którą organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z art. 52 ust. 1 lit. a rozporządzenia (UE) 883/2004 z dnia 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, od dnia 2.10.2011r. tj od osiągnięcia wieku emerytalnego zgodnie z ustawodawstwem krajowym. W odwołaniu od w/wym decyzji wnioskodawca Z. S. domagał się uwzględnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 2.10.1965r. do 2.10.1967r.tj po ukończeniu 14 roku życia. Podniósł, że jest mu to niezbędne do otrzymania wcześniejszej emerytury w Austrii.

Sąd Okręgowy ustalił, że Z. S. ur. (...) decyzją z dnia 13 marca 2012r. uzyskał prawo do emerytury od dnia 2 października 2012r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do obliczenia wysokości świadczenia uwzględniono między innymi okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców położonym w Z., od ukończenia przez odwołującego 16 r.ż. czyli okres od 2.10.1967r. do 30.09.1970r., oraz jako okres nieskładkowy od 1.10.1975r. do 30.11.1975r. W okresie od 1.09.1965r. do czerwca 1970r. wnioskodawca uczęszczał do szkoły średniej – Technikum (...), gdzie nabył kwalifikacje do wykonywania zawodu (zdał maturę).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, że odwołanie jako bezzasadne podlega oddaleniu. Zacytował Sąd treść art. 10 ust. 1 powołanej wyżej ustawy i stwierdził, iż trafnie podniósł organ rentowy brak podstawy prawnej, aby zaliczyć ubezpieczonemu do stażu pracę w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 14 r.ż., a przed 16 rokiem życia, gdyż zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy zaliczeniu podlegają tylko okresy takiej pracy po ukończeniu 16 roku życia. Powołał się Sąd na wypowiedziany w tej kwestii pogląd Sądu Najwyższego, wedle którego

-2-

Sygn. akt III AUa 1223/12

okres wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przez osobę, która nie ukończyła 16 lat, nie może być uwzględniony jako okres składkowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.09.2001r. II UKN 550/00, OSNP 2003/13/321). Podkreślił Sąd, że wbrew żądaniu odwołującego, w omawianym stanie faktycznym nie ma zastosowania ustawa z dnia 2 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z 1958r. Nr 45 poz. 226 ze zm), gdyż odwołujący jako domownik rolnika – pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym w ramach pomocy typowej dla dzieci rolników w tamtym okresie, a ponadto nabywał kwalifikacje do wykonywania zawodu w Technikum (...). Z tych względów, na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca Z. S.. Zaskarżył wyrok w całości i zarzucił, że dyskryminuje go jako syna rolnika przez uznanie, że nie podlega ustawie z dnia 2.07.1958r. o nauce zawodu (…) cyt. wyż. Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 14 roku życia lub – jak ostatecznie sprecyzował – od ukończenia 15 roku życia (15.10.1965r.)

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że chodząc do Technikum (...) mieszkał z rodzicami i codziennie pracował w gospodarstwie rolnym wykonując prace przy hodowli zwierząt i uprawie roślin. Wykonywał typową pracę rolnika młodocianego, który był przyuczany do zawodu rolnika, będąc jednocześnie uczniem Technikum (...), co pozwoliło mu przygotować się do studiów wyższych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów.

Sąd Apelacyjny w całości akceptuje ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne przyjęte przez Sąd pierwszej instancji za podstawę rozstrzygnięcia.

Istotę sporu w niniejszej sprawie stanowiło rozstrzygnięcie czy można zaliczyć wnioskodawcy do stażu pracy uwzględnionego przy ustalaniu prawa do emerytury –

-3-

Sygn. akt III AUa 1223/12

także okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przed ukończeniem 16 roku życia.

Sąd Apelacyjny podziela argumentację organu rentowego oraz stanowisko Sądu pierwszej instancji wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że nie ma podstawy prawnej dla uwzględnienia żądania wnioskodawcy.

O uwzględnieniu okresów pracy rolniczej stanowi art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed 1 lipca 1977r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu (art. 10 ust.1).

Wskazany przepis jednoznacznie wskazuje, iż nie jest możliwe uwzględnienie żądania zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia przez wnioskodawcę 14 lat, lub jak ostatecznie sprecyzował żądanie, 15 lat. Zatem Sąd Okręgowy słusznie uznał, że okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy może być uwzględniony i został uwzględniony od ukończenia 16 lat.

Błędny jest pogląd wnioskodawcy, który uważa, iż po dniu 2.10.1966r.,kiedy ukończył 15 lat może zostać uznany z racji pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, za pracownika młodocianego. Przekonanie to wyrobił sobie apelujący w oparciu o pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 23 kwietnia 1999r. sygn. akt II UKN 593/98 (lex 37099). W wyroku tym Sąd Najwyższy stwierdził, że zatrudnienie po dniu 21 lipca 1961r. młodocianego, który nie ukończył 15 lat nie może być uznane jako okres zatrudnienia na warunkach ustawy z dnia 2 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach

-4-

Sygn. akt III AUa 1223/12

pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz.U. Nr 45, poz. 226 ze zm) w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 15 lipca 1961r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania

(Dz.U. Nr 32, poz. 160) a więc nie może być uważane za okres składkowy (art. 2 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 17 października 1991r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz zmianie niektórych ustaw, Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm).

Mimo ukończenia 15 lat do wnioskodawcy nie będzie miała zastosowania ustawa z dnia 2 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczania do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm), zmieniona z dniem 21 lipca 1961r. przez art. 45 ustawy z dnia 15 lipca 1961r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32 poz. 160). Należy bowiem wziąć pod uwagę, że wnioskodawca w spornym okresie był w istocie domownikiem rolnika, pomagał rodzicom w pracach w gospodarstwie rolnym, był uczniem szkoły średniej, a nie pracownikiem młodocianym który był zatrudniony na podstawie stosownej umowy o pracę, za którego opłacane były składki na ubezpieczenie społeczne, bądź wykonywał prace na podstawie ustawy o nauce zawodu. Innymi słowy pojęcie domownika rolnika nie jest jednoznaczne z pojęciem młodocianego pracownika.

Podstawą zaliczenia okresów zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych jest nawiązanie stosunku pracy (umowy o naukę zawodu lub w celu przygotowania zawodowego) pomiędzy młodocianym a pracodawcą, a z taką sytuacją nie mamy do czynienia w konkretnym przypadku, skoro wnioskodawca uczył się a jako dziecko rolnika pomagał w gospodarstwie.

Reasumując Sąd Apelacyjny wbrew zarzutom apelacji – nie dopatrzył się w zaskarżonym rozstrzygnięciu przejawów dyskryminacji wnioskodawcy jako syna rolnika zwłaszcza, że jak wykazano wyżej, brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia jego żądań.

Ostatecznie kwestię tę wyjaśnia wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2001r. sygn. II UKN 555/00 OSNP 2003/13/321 lex 78555, zgodnie z którym okres wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przez osobę, która nie ukończyła 16 lat, nie może być uwzględniony jako okres składkowy. Sąd pierwszej

-5-

Sygn. akt III AUa 1223/12

instancji trafnie odwołał się do tego rozstrzygnięcia w swoim pisemnym uzasadnieniu.

Biorąc pod uwagę, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a apelacja nie zawierała uzasadnionych zarzutów na zasadzie art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

SSR Jacek Liszka

6.02.2013 RT