Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 marca 2021 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, oddalił powództwo (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., skierowane przeciwko (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 594,09 złotych, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 287 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zwrócił pozwanej niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 500 złotych.

Niniejszy wyrok został zaskarżony w całości przez stronę powodową. Apelujący zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:

1) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

a) naruszenie przepisu art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. poprzez błędną jego wykładnię i uznanie, że strona powodowa mimo ciążącego na niej obowiązku nie wykazała wysokości szkody;

b) naruszenie art. 505 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji uwarunkowanie przez Sąd Rejonowy wykazania rynkowego charakteru zastosowanej stawki najmu w wysokości 250 złotych netto od przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej, podczas, gdy z przywołanego przepisu jednoznacznie wynika, że opinii biegłego nie zasięga się, jeżeli jej przewidywany koszt miałby przekroczyć wartość przedmiotu sporu, chyba, że uzasadniają to wyjątkowe okoliczności – takie zaś okoliczności w niniejszej sprawie nie występowały, a koszt opinii biegłego na pewno przekraczałby wysokość roszczenia w niniejszej sprawie, nadto Sąd meriti dysponował materiałem dowodowym pozwalającym na ocenę charakteru zastosowanej dobowej stawki najmu;

c) naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 271 i nast. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w przedmiocie oceny zeznań świadka Ł. K., poprzez błędne uznanie, że Ł. K. przyczynił się do zwiększenia zakresu szkody, a pozwany z uwagi na przedstawione informacje dotyczące pojazdu zastępczego był uprawniony do weryfikacji stawki najmu do stawki uznanej prze siebie, podczas, gdy świadek jednoznacznie wskazał, że oczekiwał na ofertę ubezpieczyciela, jednak potrzebował samochodu zastępczego natychmiast, a przedstawiona przez pozwanego informacja dotycząca najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem nie zawierała wskazania odnośnie kar umownych, opłat dodatkowych czy udziału własnego, a na takie obciążenia poszkodowany nie wyrażał zgody – co dowodzi o nieprawidłowej ocenie przez Sąd płynących z zeznań świadka okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i czyni wyprowadzone przez Sąd I instancji wnioski wadliwymi, gdyż oferta pozwanego nie obejmowała istotnych informacji takich jak opłaty i koszty dodatkowe oraz udział własny w szkodzie;

d) naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 271 i nast. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w przedmiocie oceny dowodu z zeznań świadka P. W. poprzez pominięcie istotnych okoliczności potwierdzonych zeznaniami tego świadka co do tego, że najem za pośrednictwem serwisu (...) sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. nie był obarczony ryzykiem poniesienia przez poszkodowanego dodatkowych kosztów – na czym najbardziej zależało poszkodowanemu, zaś pozwany nie był w stanie określić warunków najmu poza wskazaniem akceptowalnej stawki dobowej, co zadecydowało o wyborze przez poszkodowanego oferty serwisu;

e) naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. w zw. z art. 243 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów w zakresie oceny dowodu z dokumentów:

- potwierdzających nieuwzględniony przez Sąd I instancji fakt, że propozycja najmu pojazdu zastępczego złożona przez pozwanego była pozbawiona konkretów, a pozwany ubezpieczyciel nie odpowiedział na pytania poszkodowanego (w imieniu którego działał serwis naprawczy), a finalnie zaprzestał udzielania informacji, tj.:

• wiadomość e-mail serwisu naprawczego z dnia 2 marca 2020 roku wraz z pełnomocnictwem z dnia 29 lutego 2020 roku oraz załącznikiem w postaci szczegółowych pytań dotyczących najmu pojazdu zastępczego;

• wiadomość e-mail pozwanego z dnia 2 marca 2020 roku;

• wiadomości serwisu naprawczego z dnia 3 marca 2020 roku;

z których to dokumentów jednoznacznie wynika, że pozwany nie złożył skutecznej, bezzwłocznej i skonkretyzowanej oferty najmu, a próba weryfikacji oferty najmu pochodzącej od ubezpieczyciela zakończyła się brakiem odpowiedzi ze strony pozwanego, co jednoznacznie wskazuje na pozorność jego oferty;

- potwierdzających nieuwzględniony przez Sąd I instancji fakt, że najem za pośrednictwem serwisu (...) sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. stwarzał poszkodowanemu najkorzystniejsze – preferowane przez niego warunki i nie był obarczony żadnymi obostrzeniami ani opłatami dodatkowymi, czy odpowiedzialnością za udział własny w szkodzie:

• informacja o cenach rynkowych netto stosowanych od kwietnia 2018 roku przez (...) w najmach samochodów zastępczych;

• umowa najmu pojazdu zastępczego klasy C zawartej z dnia 9 marca 2020 roku;

z których to dokumentów jednoznacznie wynika, że poszkodowany potrzebował niezwłocznie pojazdu zastępczego, a najem za pośrednictwem serwisu (...) sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. był możliwy od ręki i nie był obarczony żadnymi obostrzeniami ani opłatami dodatkowymi, czy odpowiedzialnością za udział własny w szkodzie;

2) naruszenie prawa materialnego, tj.:

f) naruszenie przepisu art. 354 k.c., art. 826 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez błędną wykładnię i uznanie, że poszkodowany wynajmując od serwisu (...) sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. po kolizji z dnia 21 lutego 2020 roku pojazd zastępczy za cenę 250 złotych netto za dobę najmu naruszył obowiązek minimalizacji szkody, podczas, gdy poszkodowany od samego początku najmu wykazał zainteresowanie ofertą najmu pojazdu zastępczego organizowanego za pośrednictwem pozwanego ubezpieczyciela, jednakże z uwagi na brak odpowiedzi pozwanego na wysłane przez przedstawiciela warsztatu zapytanie dotyczące warunków najmu, wynajął on auto zastępcze od serwisu (...) sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. na preferowanych przez siebie warunkach i za cenę mieszczącą się w przedziale stawek rynkowych – takie postępowanie poszkodowanego nie nosiło więc znamion naruszenia obowiązku minimalizacji szkody i nie może być sankcjonowane redukcją stawki za dzień najmu do zaniżonego poziomu 89 złotych netto;

g) naruszenie przepisu art. 361 i 363 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że przyznane odszkodowanie nie musi pokrywać w całości poniesionych przez poszkodowanego, udokumentowanych i uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego, które winny rekompensować poszkodowanemu powstały z tego tytułu uszczerbek majątkowy, zgodnie z zasadą pełnej kompensacji szkody.

Wobec wskazanych wyżej zarzutów, powódka wniosła o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 594,09 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego za I instancję wedle norm przepisanych;

2) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

3) zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, wedle norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, że przedmiotowa sprawa podlegała rozpoznaniu w trybie uproszczonym.

Wobec faktu, że ani w apelacji ani w odpowiedzi na apelację strony nie złożyły wniosku o przeprowadzenie rozprawy, Sąd Okręgowy uznając, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym (art. 374 k.p.c.).

Idąc dalej wskazać trzeba, że w myśl art. 505 13 § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Wreszcie zaznaczyć trzeba, że apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 9 § 1 1 i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Sposób argumentacji zawarty w apelacji wskazuje na to, że skarżący nie dostrzega co jest istotą sporu w niniejszej sprawie. Nie jest bowiem kwestią mającą znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy to która z ofert wynajmu pojazdu zastępczego (złożona przez powoda czy ubezpieczyciela) była „lepsza”, korzystniejsza dla poszkodowanego.

Poza sporem również musi być to, że co do zasady poszkodowany uprawniony był do skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego na którą powołuje się powód.

Nie oznacza to jednak, że obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela obejmuje zwrot kosztów wynajmu takiego pojazdu, według dowolnej stawki.

Poszkodowany nie ma obowiązku zawarcia umowy najmu z podanym przez ubezpieczyciela podmiotem. Poszkodowany ma bowiem prawo wynająć samochód tam, gdzie jest to dla niego najdogodniejsze, pod warunkiem jednak, iż koszt tego najmu nie będzie rażąco odbiegał od stawek rynkowych stosowanych przez podmioty konkurencyjne.

W realiach przedmiotowej sprawy zważyć należy, iż strona pozwana w odpowiedzi na pozew zakwestionowała wysokość przyjętej przez powoda stawki dobowej najmu, jako zawyżonej w stosunku do stawek rynkowych.

Z zeznań poszkodowanego wynika, że przy zawieraniu umowy najmu pojazdu zastępczego nie kierował się względami ekonomicznymi, co było logiczną konsekwencją faktu, iż to nie poszkodowany miał ponosić koszty zrealizowanej na jego rzecz usługi.

W tych okolicznościach to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia rynkowego charakteru umówionej stawki najmu, ponad stawkę uznaną przez pozwanego. Obowiązek udowodnienia wysokości szkody nie może obciążać bowiem pozwanego, lecz powoda, który z faktu tego wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). W odniesieniu do żądania zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego na czas naprawy uszkodzonego samochodu oznacza to, iż poszkodowany (powód jako jego następca prawny) powinien udowodnić, że wysokość poniesionych wydatków na korzystanie z pojazdu zastępczego odpowiadała kosztom niezbędnym i uzasadnionym (uzasadnienie wyroku SN z dnia 08.09.2004r., IV CK 672/03, LEX nr 146324).

Powód zaś w tym zakresie ograniczył się do przedstawienia faktury VAT oraz internetowych ofert najmu. Zważyć należy, iż ujęta w wystawionej fakturze VAT należność odpowiadać musiała iloczynowi ilości dni korzystania z pojazdu oraz dobowej stawki czynszu określonej w umowie. Z kolei treść umowy w zakresie stawki najmu, jak wynikało z dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń, nie była wynikiem działania mechanizmów rynkowych, gdzie cenę kształtuje konkurencja pomiędzy przedsiębiorcami, albowiem poszkodowany nie był w ogóle zainteresowany wysokością kosztów najmu, które miał ponosić pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody. W tej sytuacji, w oparciu o treść wystawionej faktury nie można było przyjąć domniemania, że wynikająca z niej stawka najmu odpowiadała stawkom rynkowym, a powód zobowiązany był wykazać wysokości szkody za pomocą dowodu z opinii biegłego, który uwzględniając posiadaną wiedzę mógłby dokonać analizy lokalnego rynku wynajmu pojazdów zastępczych i stawek stosowanych w takim najmie, w celu zweryfikowania podniesionego przez pozwanego zarzutu zawyżenia stawki w umowie zawartej przez poszkodowanego. Strona powodowa takiego dowodu nie zgłosiła, natomiast przedłożone zestawienie wybranych ofert internetowych, wbrew stanowisku powoda, nie mogło stanowić wiarygodnej podstawy dla ustalenia rynkowego poziomu stawek najmu pojazdów zastępczych. Przedmiotem opinii biegłego jest określenie obiektywnego, ukształtowanego przez rzeczywiste mechanizmy rynkowe poziomu stawek najmu pojazdów zastępczych obowiązujących na rynku lokalnym dla osoby poszkodowanej. Z kolei przedstawione przez stronę prywatne dokumenty i opinie (art. 245 k.p.c.) oraz formułowane na ich podstawie twierdzenia i wnioski należy traktować jako część argumentacji faktycznej i prawnej. Biorąc pod uwagę, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń, ocena wiarygodności tego dowodu nie może prowadzić do wykluczenia, czy też zdyskwalifikowania dowodu z opinii biegłego sądowego (wyrok SN z dnia 30.06.2004r., IV CK 474/03, OSNC z 2005 roku, Nr 6, poz. 113, str. 97, LEX nr 134436; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 04.12.2012r., I ACa 119/12, LEX nr 1246842).

W tej sytuacji przyjęte przez powoda stanowisko co do tego, iż stawka określona w umowie zawartej przez poszkodowanego mieściła się w granicach obowiązujących na rynku stawek najmu pojazdów zastępczych zbliżonych do samochodu uszkodzonego nie znajdowało merytorycznego oparcia, skoro w tej sprawie nie został przeprowadzony żaden dowód, na podstawie którego tego rodzaju wniosek można by sformułować. W związku z tym należało uznać, że powód nie udowodnił wysokości szkody w zakresie zastosowanej stawki dobowej najmu ponad uznaną przez pozwanego

Idąc dalej za chybiony musi być uznany zarzut naruszenia przepisu art. 505 § 2 k.p.c..

Zgodnie z tym przepisem opinii biegłego nie zasięga się, jeżeli jej przewidywany koszt miałby przekroczyć wartość przedmiotu sporu, chyba że uzasadniają to wyjątkowe okoliczności.

Rzecz jednak w tym, że powód wniosku o przeprowadzenie takiego dowodu nie zgłosił, zaś jego zawarte w apelacji twierdzenie, iż koszt opinii przekroczyłby wartość przedmiotu sporu jest dowolnym.

To do Sądu orzekającego należy ocena czy przewidywany koszt opinii miałby przekroczyć wartość przedmiotu sporu, a w sytuacji, gdyby do takiego przekroczenia doszło, ocena czy w sprawie zachodzą wyjątkowe okoliczności uzasadniające przeprowadzenie takiego dowodu.

Skoro powód wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego nie złożył, to wskazany wyżej obowiązek oceny w ogóle się w niniejszej sprawie nie zaktualizował. Tym samym Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 505 § 2 k.p.c..

Powyższe okoliczności przesądzają o tym, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

W konsekwencji apelacja powoda musiała zostać oddalona jako bezprzedmiotowa, a to na podstawie przepisu art. 385 k.p.c..

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 październik 2015 r., w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zmianami).

Biorąc pod uwagę stopień zawiłości sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika pozwanego i jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności fakt, iż w toku postępowania apelacyjnego nie było prowadzone postępowanie dowodowe, zaś apelacja została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym, brak było podstaw do ustalenia wysokości wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w wysokości innej niż minimalna, przewidziana przepisami wyżej wskazanego rozporządzenia.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13