Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

19 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział III Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu 19 lipca 2021 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) SA w L.

przeciwko W. M.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od (...) SA w L. na rzecz W. M. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego,

3.  nakazuje pobrać od (...) SA w L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie kwotę 686,15 zł (sześćset osiemdziesiąt sześć złotych i piętnaście groszy) tytułem wydatków tymczasowo pokrytych z budżetu Skarbu Państwa

III C 223/18

UZASADNIENIE

(...) SA w L. domagała się od W. M. zapłaty 133279,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 18 lipca 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych. Jako podstawę faktyczną rozstrzygnięcia powódka wskazała, że pozwany w sposób nielegalny, tj. bez zawartej umowy] pobierał energię elektryczną

Na rozprawie 8 stycznia 2019 r. strona pozwana zaprzeczyła, ażeby wypowiedzenie umowy o dostarczanie energii zostało doręczone nieżyjącej już matce pozwanego - B. M. (1), zaś o samym wypowiedzeniu pozwany dowiedział się z treści doręczonego pozwu. Podniósł również, że po wypowiedzeniu umowy licznik nie został zdemontowany. Strona pozwana nie zaprzeczyła, że do przedmiotowej nieruchomości była dostarczana energia elektryczna, jednakże zakwestionował wyliczenia podane przez powoda (k.101- 101v).

W piśmie procesowym opatrzonym datą 3 kwietnia 2019 r. strona powodowa przedstawiła wyciąg z księgi nadawczej zawierającej wypowiedzenia umowy. Podniosła, że dowód nadania przesyłki stanowi uprawdopodobnienie doręczenia jej adresatowi, który może to obalić wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią (k. 123-125).

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

Z uwagi na zaistniałe zaległości w należnościach z tytułu sprzedaży energii elektrycznej (...) SA w R. nadał do B. M. (1) oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. W piśmie tym została zawarta informacja, że po upływie okresu wypowiedzenia, tj. w pierwszym dniu roboczym następującym po 31 października 2013 r. należy zapewnić dostęp do układu pomiarowego celem demontażu licznika i odczytania jego wskazań do końcowego rozliczenia. Jeżeli przedmiotowa należność zostałaby uregulowana przed upływem okresu wypowiedzenia nie wywoła ono skutków prawnych w

postaci rozwiązania umowy. Przedmiotowe pismo zostało wysłane przesyłką poleconą na adres B. M. (1): ul. (...), (...)-(...) K. (k.21, k.125). Po sporządzeniu tego pisma licznik nie został zdemontowany, zostało to uczynione dopiero w 2017 r. W 2016 r. zmarła B. M. (1) (niesporne).

21 czerwca 2017 r. pracownicy (...) SA przeprowadzili kontrolę w budynku posadowionym na nieruchomości położonej przy ul. (...) w K.. Podczas kontroli obecny był W. M.. Przedmiotem i zakresem kontroli było sprawdzenie legalności pobierania energii elektrycznej. Pracownicy przedsiębiorstwa energetycznego wyłączyli dopływ energii elektrycznej (protokół kontroli k.18-19). 1 lipca 2017 r. (...) SA wystawiła notę księgową, obciążającą W. M. kwotą 133279,95 zł oraz wezwało go do zapłaty przedmiotowej kwoty. W. M. złożył odwołanie, wskazując, że pod adresem K., ul. (...) mieszkała jego matka, która była właścicielką tej nieruchomości, miała ona podpisaną umowę na pobór energii, nie wie czy płaciła rachunki za prąd, a jeżeli zakład energetyczny „miał jakieś podejrzenia i wątpliwości do użytkowania energii (...) powinien odłączyć prąd na slupie a nie po pięciu latach” (odwołanie k.22-23). (...) SA nie uwzględniła odwołania W. M. (k.24). Odwołanie nie zostało uwzględnione.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dowody. Powyższe fakty były oparte o dokumenty, które nie były kwestionowane przez strony. Prawdziwość tych dokumentów nie była kwestionowana przez strony. W realiach niniejszej sprawy istota sporu sprowadzała się do tego, czy skutecznie zostało złożone B. M. (1) oświadczenie o wypowiedzeniu umowy przez (...) SA w L.. B. M. (1) zmarła jeszcze przed wniesieniem pozwu. Strona pozwana zaprzeczyła, ażeby wypowiedzenie to zostało doręczone B. M. (2), a o piśmie zawierającym wypowiedzenie umowy dowiedział się dopiero z załącznika do pozwu (k. 101). Strona powodowa przedstawiła dowód nadania przesyłki zawierającej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy B. M. (1) i z tego dokumentu wywodziła, że mogła dowiedzieć się o treści adresowanego do niej oświadczenia woli..

Zgodnie z art. 17 ustawy z 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (zwanej dalej Prawem pocztowym) potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego wydane przez placówkę pocztową operatora wyznaczonego ma moc dokumentu urzędowego. Na składającym oświadczenie woli spoczywa ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu - według zasad doświadczenia życiowego - zapoznanie się z jego treścią. Jeśli więc oświadczenie zostało posłane adresatowi listem albo innym sposobem porozumiewania się na odległość, składający powinien wykazać np. za pomocą pocztowego dowodu nadania lub zwrotnego poświadczenia odbioru, że list (telegram) został adresatowi doręczony. Powstały dowód nadania listu poleconego nie jest wprawdzie dowodem doręczenia go adresatowi, lecz jest dowodem prima facie (por. S. Rudnicki, S. Dmowski: Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, Warszawa 2003 r.). Nie jest również wykluczona możliwość zastosowania tzw. doręczenia zastępczego do składania oświadczeń woli w sferze prawa materialnego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2004 r., II CK 358/02). Należy jednak zwrócić uwagę, że realna możliwość dopiero po pozostawieniu awizo w odbiorczej skrzynce pocztowej. Jeżeli w chwili doręczania przesyłki rejestrowanej stwierdzono nieobecność adresata lub innych osób uprawnionych do jej odbioru, zawiadomienie o próbie doręczenia przesyłki rejestrowanej wraz z informacją o terminie jej odbioru i adresie placówki oddawczej, w której przesyłka ta jest przechowywana, operator wyznaczony pozostawia w oddawczej skrzynce pocztowej adresata. Zawiadomienie to ma postać papierową. Termin odbioru przesyłki rejestrowanej wynosi 14 dni (§ 34 ust. 1 i 37 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Cylfyzacji z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków wykonywania usług powszechnych przez operatora wyznaczonego. Sama książka nadawcza stanowi dokument wewnętrzny poprzednika prawnego powódki. W realiach niniejszej sprawy książka ta nie została opatrzona pieczęcią pocztową, nie stanowi dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 17 Prawa pocztowego. Po przedstawieniu tego dowodu strona pozwanego nie kwestionowała, że (...) SA mógł nadać przedmiotową przesyłkę. Niemniej jednak sam dowód nadania nie stanowi dowodu doręczenia adresatowi przesyłki pocztowej oraz możliwości odebrania tej przesyłki przez adresata. Jak to zostało wyjaśnione powyżej przesyłka polecona winna być przechowywana w placówce pocztowej przez 14 dni tak ażeby adresat mógł ją stamtąd odebrać. Dopiero prawidłowość awizacji przesyłki może tworzyć domniemanie, ze adresat mógł przedmiotową przesyłkę odebrać. Prezentowane w orzecznictwie poglądy o domniemaniu możliwości odbioru przesyłki przez adresata z tego tylko faktu, że przesyłka została nadana na poczcie (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09) są zbyt daleko idące, stanowią one wyraz rozszerzającej wykładni wyżej cytowanych przepisów, która w ocenie Sądu jest niedopuszczalna. Po pierwsze wskazać należy, że katalog dokumentów zrównanych przez ustawę z dokumentem urzędowym ma charakter zamknięty. Doświadczenie życiowe i zawodowe uczy, że zdarzają się - choć wyjątkowo - przypadki nieprawidłowej awizacji przesyłek, co jest związane z niedoświadczeniem personelu lub zwykłym błędem ludzkim. W ocenie Sądu samo nadanie przesyłki nie daje podstaw do przyjęcia domniemania faktycznego o dalszych losach przesyłki, a w szczególności, że przesyłka została doręczona lub zwrócona - w tym drugim przypadku strona powodowa mogła przedstawić takową kopertę. Gdyby wolą ustawodawcy było natomiast stworzenie domniemania prawnego lub fikcji prawnej w sferze prawa materialnego, to inaczej skonstruowałby treść art. 17 Prawa pocztowego. Reasumując, nadanie przesyłki nie stanowi domniemania prawnego jej doręczenia lub nawet możliwości zapoznania się adresata z treścią tej przesyłki, albowiem wykracza to poza treść wyżej cytowanych przepisów, zaś w realiach niniejszej sprawy całokształt okoliczności sprawy nie daje podstaw do wyprowadzenia domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.). Domniemania faktycznego nie można wywodzić również z tego, że przez pewien czas mogły nie przychodzić rachunki za prąd. Okoliczność ta nie była podnoszona przez żadną ze stron, niemniej jednak gdyby nawet to miało miejsce, to pomiędzy śmiercią B. M. (1) a kontrolą pracowników przedsiębiorstwa energetycznego minęło od kilku do kilkunastu miesięcy, W. M. nie mieszkał na posesji położonej przy ul. (...) w K., a nie przesyłanie rachunków za media przez przedsiębiorstwa je przesyłające może mieć różnorodne przyczyny, niezwiązane wyłącznie z brakiem umowy na jej dostarczanie.

Z tych też przyczyn Sąd uznał fakt doręczenia wypowiedzenia umowy przez stronę powodową za niewykazany. W toku sprawy B. M. (1) już nie żyła, nie mogła potwierdzić podnoszonej przez stronę powodową okoliczności. W. M. tej okoliczności zaprzeczał. Drugorzędne znaczenie ma natomiast to, czemu niezwłocznie po wypowiedzeniu umowy, którego miała dokonać spółka dostarczająca energię elektryczną, nie zostało odłączone urządzenie pomiarowe i nie został uniemożliwiony dalszy pobór energii elektrycznej. Takie zachowanie przedsiębiorstwa niewątpliwie odpowiadałoby treści sporządzonego przez (...) SA w R. dokumentu wypowiedzenia oraz stanowiłoby wyraz należytego dbania o własne interesy.

Sąd oddalił wnioski o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków P. K., M. K. i D. C. (k.l2v, k.l01v), albowiem przebieg kontroli został utrwalony za pomocą protokołu (k. 18-19), a nadto wobec nie udowodnienia doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy fakty, które mieli potwierdzić pozostają nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.).

Wobec powyższego bez znaczenia pozostawał przeprowadzony dowód z opinii biegłego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę dochodzonego żądania stanowił art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo energetyczne może pobierać od odbiorcy energii elektrycznej stosownej opłaty za nielegalny pobór energii bez zawartej umowy. W realiach niniejszej sprawy nie było sporne, że przed wrześniem 2013 r. B. M. (1) miała zawartą umowę z przedsiębiorstwem energetycznym na dostawę energii elektrycznej. Sporny pozostawał fakt jej wypowiedzenia, a w szczególności, czy B. M. (3) miała możliwość zapoznania się z treścią złożonego do akt dokumentu zatytułowanego wypowiedzenie (art. 61 § 1 k.c.). Nie udowodnienie przez powoda skutecznego wypowiedzenia umowy nie może prowadzić do przyjęcia, że pobór energii był dokonywany bez zawartej umowy. Nadto należy zwrócić uwagę, że strona powodowa wyraźnie oznaczyła granice swojego żądania, tj. opłata za nielegalny pobór energii elektrycznej, wobec czego przedmiotem rozstrzygnięcia nie mogło być ewentualne zasądzenie opłaty za energię elektryczną pobraną legalnie. W tym zakresie nie zostało złożone żądanie ewentualne i takie rozstrzygnięcie wychodziłoby ponad żądanie sporu i stanowiłoby uchybienie art. 321 § 1 k.p.c.

O kosztach sądowych Sąd postanowił na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 98 § 1 k.p.c. Wobec przegrania sprawy przez stronę powodową, to ona powinna pokryć wydatki tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa (k. 159).

O kosztach procesu Sąd postanowił na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. ustalając wysokość kosztów wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym na podstawie § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

ZARZĄDZENIE

(...)