Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2023 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko B. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego B. M. na rzecz powódki (...) z siedzibą w W. kwotę 119 647,48 (sto dziewiętnaście tysięcy sześćset czterdzieści siedem 48/100) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 sierpnia 2021 roku;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 15 000 (piętnaście tysięcy) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  przyznaje adwokat M. U. od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego
w G. kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) złotych, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pełnienia funkcji kuratora procesowego pozwanego.

SSO Piotr Suchecki

Sygn. akt I C 1823/22

UZASADNIENIE

W dniu 5 sierpnia 2021 r. (...) z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od B. M. kwoty 119 647,48 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie powodowa Spółka oświadczyła, iż w dniu 26 października 2016 roku zawarła z pozwanym umowę kredytu, a ponieważ pozwany zaprzestał spłacania ustalonych rat, dlatego doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy, a tym samym postawienia dochodzonej pozwem należności w stan wymagalności.

W dniu 27 grudnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach wydał w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty B. M., reprezentowany przez kuratora procesowego, domagał się oddalenia powództwa w całości wobec wątpliwości, czy którykolwiek z dwojga kredytobiorców dokonał spłaty kredytu w innym zakresie, niż wynikałoby z twierdzeń powodowego Banku.

Stan faktyczny

W dniu 26 października 2016 roku (...) w W. zawarł z B. M. i M. M. umowę kredytu gotówkowego nr (...) na kwotę 102 857,14 zł, celem sfinansowania potrzeb kredytobiorców. Umowa została zawarta na okres 120 miesięcy, a kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty kwoty kredytu w miesięcznych, oprocentowanych i równych ratach kapitałowo-odsetkowych.

Przy zawieraniu umowy kredytobiorcy otrzymali szczegółową informację o warunkach kredytu, w tym wyjaśnienia zasad ustalania oprocentowania. Formularz informacyjny kredytobiorcy potwierdzili własnymi podpisami.

Kwota kredytu została uruchomiana w całości w dniu 27 października 2016 r. na podstawie dyspozycji złożonej przez kredytobiorców i zgodnie z ich wskazaniami przelana została na spłatę trzech zobowiązań kredytowych w innych bankach, a w pozostałej części (23 177 zł) na rachunek kredytobiorców.

W dniu 9 maja 2017 r. strony umowy kredytu zawarły aneks, ustalając aktualne saldo zadłużenia na kwotę 99 886,65 zł, wydłużając okres realizacji umowy, obniżając wysokość raty i odraczając termin rozpoczęcia płatności rat do 16 sierpnia 2017 r. Kredytobiorcy do stycznia 2018 r. dokonywali umówionych płatności, po czym zaczęli zalegać z płatnością rat bądź dokonywali wpłat nieterminowo i w niepełnej wysokości.

Pismem z dnia 16 czerwca 2018 r. pozwany został wezwany do zapłaty zaległości i jednocześnie poinformowany o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Tożsame wezwanie bank ponowił w dniu 16 lipca 2018 r. Pozwany nie uregulował zaległości i nie skorzystał z procedury restrukturyzacyjnej, skutkiem czego Bank w dniu 16 września 2018 r. wystosował do niego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Pozwany nie zareagował na wezwanie do spłaty całości wymagalnego zadłużenia, wystosowane do niego w dniu 16 listopada 2018 r. Kredytobiorcy dokonywali nieregularnych wpłat na poczet zobowiązania wynikającego z umowy kredytu, przy czym ostatniej płatności dokonali w dniu 3 lipca 2019 r.

Wymagalna wierzytelność banku, uwzględniająca wszystkie dokonane przez kredytobiorców wpłaty, według stanu na dzień 5 sierpnia 2021 r. wynosiła 119 647,48 zł, na co składała się kwota pozostałego do spłaty kapitału – 86 911,48 zł, skapitalizowane odsetki umowne od zaległych rat w okresie obowiązywania umowy – 2 030,74 zł i skapitalizowane odsetki karne za opóźnienie – 30 701,18 zł i należności z tytułu opłat i prowizji w kwocie 4,13 zł.

dowody

- umowa kredytu k. 6-10

- harmonogram płatności – k. 109-111

- formularz informacyjny – k. 11-13

- dyspozycja wypłaty kredytu – k. 118

- potwierdzenia realizacji wypłaty środków z kredytu – k. 119-122

- aneks nr (...) – k. 14

- harmonogram płatności – k. 112-115

- wykaz wpłat dokonanych na rachunek kredytu – k. 116-117

- wezwanie do zapłaty z dnia 16 czerwca 2018 r. - k. 15-16

- wezwanie do zapłaty z dnia 16 lipca 2018 r. - k. 123-125

- oświadczenie o wypowiedzeniu umowy k. 17-18

- przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 16 listopada 2018 r. – k. 19-20

- wyciąg z ksiąg Banku z rozliczeniem – k. 21 i 107-108

Ustalony stan faktyczny wynikał z przedstawionych przez powódkę i niekwestionowanych dokumentów, których autentyczność i treść nie budzą wątpliwości. Wskazać jedynie należy, że dokumenty o statusie prywatnych nie były podważone w zakresie wiarygodności, a okoliczność, iż część z nich została wystawiona w oparciu o zapisy elektroniczne nie pozbawia ich mocy dowodowej (art. 243 ¹ k.p.c.). Dokumenty te składają się bowiem na logiczny i spójny obraz stanu faktycznego, a tym samym mogły stanowić dowód w zakresie okoliczności wynikających z ich treści. Osobnego omówienia wymaga jedynie przedstawiony przez powódkę dowód w postaci dokumentu - wyciągu z ksiąg banku. W świetle art. 95 ust. 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe /t.jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324/ wyciągi z ksiąg rachunkowych banku pozbawione są mocy prawnej dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym. Dokument ten nie jest zatem w ogóle pozbawiony mocy dowodowej, lecz ma w niniejszym postępowaniu walor dokumentu prywatnego, który – zgodnie z art. 245 k.p.c. – nie stanowi dowodu rzeczywistego stanu rzeczy, a jednie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. W niniejszym postępowaniu wiarygodność tego dowodu wzmacnia korelujący z nim zapis operacji na rachunku przeznaczonym do obsługi kredytu. Zapis ten został przedstawiony przez powodową Spółkę w formie wydruków elektronicznych, które posiadają moc dowodową właściwą dla dokumentów z mocy art. 7 ustawy Prawo Bankowe.

Sąd zważył

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w oparciu o art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, w świetle którego podstawowym obowiązkiem kredytobiorcy jest zwrot kwoty kredytu na warunkach określonych w umowie.

Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia umowy, jak również okoliczności związanych z przyczynami jej wypowiedzenia. W kontekście przedstawionych dokumentów nie sposób rozsądnie kwestionować, że umowa została zawarta pomiędzy stronami skutecznie, że jej wypowiedzenie nastąpiło na skutek zalegania z płatnością znacznie większej ilości kolejnych rat, niż minimalna zaległość wymagana umową. Sama skuteczność wypowiedzenia umowy także nie budzi wątpliwości. Oświadczenie o wypowiedzeniu poprzedzone zostało wymaganym ustawowo wezwaniem do zapłaty, wyznaczającym termin i informującym o możliwości złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu powodowy Bank dokonał wypowiedzenia umowy. Dla skuteczności tych czynności nie ma znaczenia, że pozwany nie podjął kierowanych do niego pism. Należy bowiem mieć na uwadze, że w treści umowy pozwany wskazał swój adres dla doręczeń i dyspozycji tej nigdy nie zmienił. Zgodnie zatem z jego wolą pisma kierowane były na wskazany przez niego adres, a wedle art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Przesłanie dokumentu na adres wskazany przez stronę umowy wypełnia warunki tego przepisu i pozwala na uznanie, że oświadczenie zostało złożone w sposób, który umożliwiał zapoznanie się z jego treścią przez lojalnego kontrahenta. Niepodejmowanie korespondencji pod wskazanym przez siebie adresem to okoliczność obciążająca pozwanego. Ewentualna zmiana adresu także obciążała pozwanego obowiązkiem zawiadomienia banku i tylko wówczas mógłby on skutecznie kwestionować prawidłowość składanych oświadczeń.

Zarzut, a w istocie spekulacja odnosząca się do wysokości wierzytelności, nie mógł odnieść skutku, albowiem powódka przedstawiła dokumenty umowy kredytu z potwierdzeniem uruchomienia całej kwoty w oparciu o złożone dyspozycje. Przedstawiła też wykaz wszystkich obrotów na rachunku służącym do obsługi kredytu, z których w sposób oczywisty wynikała zarówno sama podstawa, jak i wysokość zadłużenia. Przedłożyła również dokument obrazujący sposób naliczania należności odsetkowych. Przedstawiając te dokumenty powódka w zasadzie wyczerpała swoje możliwości dowodowe. W tym zakresie ciężar dowodu przeciwnego spoczywa na pozwanym (art. 6 k.c.). Jeśli twierdzi on, że spłacił wierzytelność w większym wymiarze, niż wynika to z twierdzeń powódki, to na nim spoczywa obowiązek udowodnienia takiej okoliczności. Rzeczywiście wyciąg z ksiąg banku nie posiada w niniejszym postępowaniu waloru dokumentu urzędowego i pozwany mógłby podważyć wiarygodność twierdzeń powódki przedstawiając dowody wpłaty, jednakże niczego takiego nie uczynił. Tymczasem wyciąg z ksiąg banku w pełni koreluje z zestawieniem obrotów na rachunku kredytowym pozwanego i należy uznać, że obrazuje rzeczywisty stan zadłużenia. Trudno przy tym wymagać od powódki dowodów na okoliczności negatywne (tzn., że pozwany wierzytelności nie spłacił) i nie sposób wyobrazić sobie, aby dowody w tym zakresie nie miały waloru dokumentów prywatnych, których wiarygodność pozwany stara się kwestionować. Pozwany nie przedstawił jednak żadnych wniosków dowodowych, ograniczając się do samego wyrażenia niczym nieuzasadnionych wątpliwości.

Wobec powyższego sąd uwzględnił powództwo w całości, a o należnych powódce odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 482 § 1 k.c.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu pomiędzy stronami jest zgodne z zasadami dotyczącymi obowiązku zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia procesu oraz odpowiedzialności za wynik procesu, statuowanymi w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Ponieważ powódka wygrała proces w całości, zatem należał jej się zwrot całości poniesionych kosztów. Pozwany mógł te koszty ograniczyć rezygnując z wnoszenia niezasadnego sprzeciwu, zdecydował się jednak na prowadzenie sprawy w trybie procesowym, gdzie koszty po stronie powódki obejmowały faktycznie uiszczoną opłatę od pozwu 5 983 zł oraz wynagrodzenie radcy prawnego w stawce minimalnej 5 400 zł, ustalonej w oparciu o §15 ust. 1 w zw. z §2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.), opłatę skarbową uiszczoną od złożonego dokumentu pełnomocnictwa - 17 zł oraz zaliczkę na pokrycie wynagrodzenia kuratora 3 600 zł, co łącznie złożyło się na sumę 15 000 zł.

W pkt 3 sentencji sąd postanowił o wynagrodzeniu kuratora procesowego pozwanego. Wysokość oraz zasady przyznawania wynagrodzenia kuratorowi uregulowane są w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. 2018 poz. 536). Stawka wynagrodzenia kuratora jest limitowana w zakresie pułapu maksymalnego, który ustalony został na poziomie 40% stawki minimalnej, przewidzianej przepisami określającymi opłaty za czynności adwokackie (§1 ust. 1), a w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy wysokość wynagrodzenia ustala się w kwocie wyższej, jednakże nieprzekraczającej wskazanych stawek minimalnych, jeżeli uzasadnia to nakład pracy kuratora, w szczególności czas poświęcony na przygotowanie się do działania w postępowaniu, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, wartość przedmiotu sporu i stopień zawiłości sprawy (ust. 3). Z powyższego wynika, że wysokość przyznawanego wynagrodzenia do kwoty nie przekraczającej pułapu maksymalnego pozostawiona została do uznaniu sądu. Wskazane przepisy nie regulują też dolnej granicy wynagrodzenia kuratora, o czym świadczy zapis w §1 ust. 1 - „nieprzekraczającej”. A zatem w każdej sprawie sąd musi dokonać wszechstronnej oceny poniesionego przez kuratora nakładu pracy, a także wziąć pod uwagę charakter konkretnej sprawy i wkład kuratora w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Niniejsza sprawa obejmuje nieskomplikowany, w istocie oczywisty stan faktyczny. Czynności kuratora procesowego pozwanego sprowadzały się do złożenia zwięzłego sprzeciwu od nakazu zapłaty, a także jednokrotnego udziału w rozprawie (trwającej 16 minut). Mając powyższe na uwadze sąd postanowił o przyznaniu kuratorowi wynagrodzenia w kwocie 3 600 zł brutto. Wprawdzie maksymalny pułap wynagrodzenia (40% stawki adwokackiej) przy w.p.s. w tej sprawie to 2 160 zł, ale sąd wziął pod uwagę, że adwokat pełniący funkcję kuratora musiał poświęcić czas nie tylko na analizę dokumentacji, ale i podjęcie dodatkowych działań w kierunku poszukiwania pozwanego. To w ocenie sądu uzasadniało podwyższenie wynagrodzenia do pułapu 3 600 zł brutto. Na marginesie wyjaśnić należy, że powołane we wniosku kuratora podstawy przyznania wynagrodzenia pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu nie mają w niniejszej sprawie zastosowania, albowiem kurator nie działa w takim charakterze. Rola i status kuratora (także, gdy jego funkcję pełni adwokat) są inne od pozycji pełnomocnika i dlatego zasady jego wynagradzania zostały uregulowane autonomicznie.

SSO Piotr Suchecki

.