Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 3 listopada 2021 r. znak ON. (...).1. (...).2021.EH Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 6 września 2021 r. znak (...). (...). (...).2021 o niezaliczeniu P. M. (1) do osób niepełnosprawnych.

P. M. (1) wniósł odwołanie od tego orzeczenia domagając się zaliczenia do lekkiego stopnia niepełnosprawności i wskazując na niedosłuch oraz dolegliwości kardiologiczne nie pozwalające mu na wykonywanie pracy fizycznej.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności
w S. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

P. M. (1), urodzony (...), posiada zawód ogrodnika, skończył szkołę średnią.

Niesporne (dane z wniosku k. 45v akt organu przyjęte w ocenie zawodowej dokonanej przez organ k – 64 akt organu)

Odwołujący się cierpi na niedosłuch obustronny, nadciśnienie tętnicze, arytmię.

Niesporne, nadto zaświadczenie lekarskie – k. 42 akt organu, dokumentacja medyczna – k. 1 – 41 akt organu, k.40

Poza tym występują u niego skrzywienie kręgosłupa oraz łuszczyca.

Niesporne, nadto zaświadczenie lekarskie – k. 42 akt organu

Budowa ciała P. M. (1) jest prawidłowa, odżywienie dobre, skóra elastyczna. Granice serca pozostają w normie, czynność serca miarowa. Brzuch jest miękki, niebolesny, wątroba niepowiększona, nie występują obrzęki na obwodzie.

Dowód: opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii G. K. – k. 21-22

Niedosłuch u odwołującego się obustronnie wynosi około 40 dB. P. M. jest zaaparatowany, z tym że aktualnie - wobec uszkodzenia jednego z urządzeń- korzysta wyłącznie z aparatu w uchu prawym.

Dowód: opinia biegłej z zakresu laryngologii E. B. k. 41 – 42

Występujące w dacie wydania zaskarżonego orzeczenia schorzenia P. M. (1) nie czyniły go niepełnosprawnym.

Zaburzenia rytmu serca tylko w niewielkim stopniu naruszają funkcję ustroju, nie są groźne klinicznie nie powodując poważnych następstw.

Badanie kliniczne i badania audiometryczne wskazują na niedosłuch stosunkowo niewielkiego stopnia. P. M. (1) nie przedstawił wyników badania słuchu o walorze obiektywnym, które pozwoliłyby na stwierdzenie, że jego niedosłuch zaburza komunikację.

Dowód: opinie biegłych z zakresu: chorób wewnętrznych i kardiologii G. K. – k. 21-22 i otolaryngologii E. B. – k. 41-42

W 2023r. P. M. (1) z powodu zaburzeń depresyjnych i lękowych mieszanych uczestniczył w kompleksowej grupowej psychoterapii wglądowej w szpitalnym oddziale dziennym leczenia nerwic. Leczenie odbywało się w okresie 20 lutego – 22 maja 2023r. Wnoszący odwołanie przy zgłoszeniu się na terapię był w trakcie leczenia citalopramem i prezentował niewielkie nasilenie objawów nerwicowych. Wskazywał na pojawienie się silnego napięcia emocjonalnego w 2022r.

Dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. – 70

Od 31 grudnia 2022r. P. M. (1) korzystał ze świadczenia rehabilitacyjnego.

Dowód: decyzja (...) Oddziału w S. z dnia 30 maja (...) – k. 70

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie nie podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 z dnia 27 sierpnia 1997r. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( na dzień wydania zaskarżonego orzeczenia t.j. Dz.U.2021.573, obecnie t.j. Dz.U. 2023.100) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub osobę mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne. (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w wydanym w oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 6c ust. 9 tej ustawy rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania
o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. 2021.857). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej
i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych,
w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwalała na uznanie za nieprawidłowe stanowiska organu o braku niepełnosprawności P. M. (1).

Opiniujący bowiem w sprawie biegli z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii G. K. i z zakresu otolaryngologii E. B. nie znaleźli dostatecznych podstaw do stwierdzenia po stronie odwołującego się przesłanek warunkujących zaliczenie do co najmniej lekkiego stopnia niepełnosprawności. Obie opinie, acz zwięzłe, są jasne i spójne, a ich wnioski przekonująco umotywowane niewielkim nasileniem niedosłuchu i brakiem klinicznie groźnych następstw zaburzeń rytmu serca. Z opisu badania klinicznego biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii wynika dodatkowo, że u badanego nie doszło do powiększenia narządów wewnętrznych, zmian w wyglądzie skóry czy obrzęków czyli zmian wskazujących na istotne nieprawidłowości oddechowo – krążeniowe. Wydanie opinii poprzedziło badanie odwołującego się oraz analiza jego dokumentacji medycznej, której rzetelność i autentyczność, a w konsekwencji wiarygodność nie nasuwały wątpliwości. W zapisach tej dokumentacji nie ma danych pozostających w sprzeczności ze wskazaniami biegłych. Uwadze sądu nie uszło, iż z zaświadczenia lekarskiego z maja 2022r. (k. 40) wynika większy niż wskazany przez biegłą ubytek słuchu wynikający z badania audiometrycznego z tej samej daty (również k.40). W ocenie sądu jednak sprzeczność ta jest tylko pozorna, jako że w postępowaniu orzeczniczym istotne znaczenie ma przede wszystkim ubytek dla częstotliwości odpowiadających mowie i zwykłym dźwiękom otaczającego świata i do niego odnosiła się biegła. Zresztą wynik badania odbiegał od wykonanego stosunkowo krótko wcześniej, załączonego do akt organu, a samo badanie było obarczone subiektywizmem. Wszystko powyższe, przy uwzględnieniu nadto, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu zawodowym, także klinicznym, wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym oraz specjalnościach odpowiednich do schorzeń odwołującego się, przemawiało za uznaniem opinii za rzetelne i wiarygodne, a w konsekwencji podzieleniem zawartych w nich wniosków, tym bardziej że zarzutów do opinii nie zgłaszały strony procesu. Za takim stanowiskiem przemawiało i to, że zgodnie z § 32 ust. 1 pkt 3d, 7c i 7d przy kwalifikowaniu do stopni niepełnosprawności bierze się pod uwagę (w przypadku schorzeń zbliżonych do schorzeń odwołującego się) zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez głuchoniemotę, głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego, wrodzone i nabyte wady serca, chorobę niedokrwienną serca, kardiomiopatię, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji (...), nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi, czyli schorzenia bardziej nasilone niż w przypadku P. M. (1).

O ile opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii miała charakter stanowczy, o tyle biegła laryngolog wskazywała, iż przedstawienie dodatkowych badań słuchu (mających -inaczej aniżeli złożone do akt sprawy i akt organu - charakter obiektywny) pozwalałoby na ocenę, czy w istocie niedosłuch nie upośledza komunikacji. P. M. (2) jednak na zobowiązanie sadu badań takowych nie dostarczył. Zobowiązanie kierowane do odwołującego się nie zostało przez niego odebrane, jednak wobec prawidłowej dwukrotnej awizacji przesyłki zgodnie z art. 139 § 1 k.p.c. należało uznać je za doręczone w siódmym dniu po drugiej awizacji. Zresztą odwołujący się odebrał uprzednio opinię biegłej, miał zatem świadomość, na celowość jakich badań wskazała opiniująca. Pomimo tej świadomości nie przedstawił takich badań ani nie zaprezentował gotowości ich wykonania, choć to na nim jako inicjującym postępowanie spoczywało wykazanie, że spełnia przesłanki zaliczenia do osób niepełnosprawnych. Nie sposób uznać, by przeszkodą do odebrania korespondencji czy wykonania badań była sytuacja zdrowotna odwołującego się. Ten bowiem rozpoczął psychoterapię po ponad dwóch tygodniach od dnia, który należało uznać za dzień doręczenia zobowiązania, nadto zaś z dokumentacji złożonej do akt nie wynika, by zaburzenia u niego wówczas występujące miały charakter bardzo nasilony i utrudniający mu załatwianie spraw życia codziennego. Gdyby wnoszący odwołanie wziął udział w rozprawie, o której został zawiadomiony, sąd dałby mu możliwość wypowiedzenia się co do przyczyn nieodebrania korespondencji, niewykonania zobowiązania czy woli poddania się dodatkowym badaniom, jednak P. M. (1) w dacie rozprawy w sądzie się nie stawił. Z dokumentacji, jaką złożył przed rozprawą, nie wynikało, by jego stan zdrowia był przeszkodą do udziału w rozprawie, odwołujący się nie wystąpił też z wnioskiem o zmianę terminu czy odroczenie posiedzenia. Na dzień zamknięcia rozprawy nie zostały zatem przedstawione dowody pozwalające na modyfikację zaskarżonego orzeczenia ani nie zaistniały okoliczności przemawiające za kontynuowaniem postępowania.

W szczególności nie było podstaw do przeprowadzenia w sprawie dowodu z opinii biegłego psychiatry. Przedstawiona dokumentacja nie pozwalała bowiem na uznanie, iż zaburzenia skutkujące poddaniem się psychoterapii występowały w dacie wydania zaskarżonego orzeczenia. Psychoterapia miała miejsce w 2023r., a zgłaszając się do szpitala (...) wskazywał, że silne napięcie emocjonalnie pojawiło się w poprzednim roku kalendarzowym czyli w roku 2022.

Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane ujawnione w dokumentacji mogą więc być li tylko traktowane jako nowe schorzenie czyli pogorszenie stanu zdrowia odwołującego się po wydaniu orzeczenia. Jako takie nie mogły być badane w tym procesie ani skutkować uchyleniem orzeczenia organu z przekazaniem mu sprawy do ponownego rozpoznania. Postępowanie sądowe w sprawach o ustalenie stopnia niepełnosprawności ma charakter kontrolny, co oznacza, że sąd odnosi się do stanu rzeczy z daty wydania orzeczenia. Świadczy o tym m.in. treść art. 477 § 4 – 6 k.p.c. Sąd nie może więc opierać swojego rozstrzygnięcia na nowych okolicznościach zaistniałych po dacie wydania orzeczenia. Jeśli po wniesieniu odwołania ujawniły się nowe okoliczności mogące rzutować na stopień niepełnosprawności istniejący w dniu wydania orzeczenia sąd winien uchylić orzeczenie i przekazać sprawę organowi do ponownego rozpoznania, jeśli natomiast nastąpi pogorszenie stanu zdrowia odwołującego się w toku procesu to stanowi ono podstawę do wystąpienia strony z ponownym wnioskiem do (...) o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 marca 2019r. III AUa 34/19 opubl. L.)

Mając na uwadze wszystko powyższe sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.

Sygn. akt IX U 4/22

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)