Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Edyta Gajgał (spr.)

Sędziowie SO Barbara Żukowska

SO Andrzej Wieja

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Zbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2013r.

sprawy I. C. i G. C.

oskarżonych z art. 284 § 2 kk i art. 238 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 23 listopada 2012r. sygn. akt II K 2567/10

I. zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonych I. C. i G. C. w ten sposób, że uchyla orzeczenie zawarte w pkt V części dyspozytywnej wyroku dotyczące obowiązku naprawienia szkody,

II. uchyla orzeczenie zawarte w pkt VI części dyspozytywnej i sprawę w tym zakresie, to jest rozstrzygnięcia o należnych oskarżycielowi posiłkowemu poniesionych przez niego wydatkach, przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Jeleniej Górze,

III. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

IV. zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze:

- od oskarżonej I. C. w kwocie 190 złotych,

- od oskarżonego G. C. w kwocie 310 złotych.

UZASADNIENIE

I. C. i G. C. zostali oskarżeni o to, że:

1.  w okresie od grudnia 2009r. do 8 stycznia 2010r. w J., D., B., P. i S. działając wspólnie i w porozumieniu przywłaszczyli powierzone im mienie w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 123.684,79 złotych stanowiące przychód z automatów do gier, czym działali na szkodę Spółki (...) Sp. z o.o. we W.,

to jest o czyn z art. 284§2kk

G. C. został ponadto oskarżony o to, że:

2.  w dniu 8 stycznia 2010r. w J. złożył w Komisariacie I Policji zawiadomienie o przestępstwie włamania do swojego samochodu marki V. (...) o nr rej. (...), skąd dokonano kradzieży pieniędzy w kwocie 92.000,00 złotych na szkodę Spółki (...) wiedząc, że w rzeczywistości nie zabrano z tego pojazdu pieniędzy w takiej kwocie,

to jest o czyn z art. 238kk

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 23 listopada 2012r. w sprawie II K 2567/10:

I.  uznał oskarżonych I. C. i G. C. winnymi tego, w J. woj. (...), działając ze z góry powziętym zamiarem w krótkich odstępach czasu dokonali przywłaszczenia powierzonych im pieniędzy:

­

w dniu 16 grudnia 2009r. w kwocie 17 354,49 zł,

­

w dniu 01 stycznia 2010r. w kwocie 104 910,80 zł,

czym działali na szkodę (...) spółka z o.o. we W., to jest popełnienia czynu z art.284§2kk w zw. z art.12kk i za to na podstawie art.284§2kk wymierzył im kary po 10 miesięcy pozbawienia wolności,

II.  uznał oskarżonego G. C. winnym popełnienia zarzucanego mu czynu z pkt 2 części wstępnej wyroku i za to na podstawie art.238kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

III.  na podstawie art.85kk i art.86§1kk połączył orzeczone wobec oskarżonego G. C. kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art.69§1kk i art.70§1 pkt 1kk warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego G. C. kary łącznej pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 lata oraz warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej I. C. kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 lata,

V.  na podstawie art.46§1kk zobowiązał oskarżonych I. C. i G. C. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) spółka z o.o. we W. kwoty 122.265,29 zł,

VI.  na podstawie art.627kpk zasądził od oskarżonych I. C. i G. C. na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) spółka z o.o. we W. kwoty po 6.150 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

VII.  na podstawie art. 627kpk w zw. z art. 633kpk zasądził od oskarżonych I. C. i G. C. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe po 1/2 części, w tym na podstawie art.2 ust.1 pkt 3 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzył oskarżonej I. C. opłatę w kwocie 180 zł, zaś na podstawie art.2 ust.1 pkt 4 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzył oskarżonemu G. C. opłatę w kwocie 300 zł.

Wyrok ten zaskarżył w całości obrońca obojga oskarżonych zarzucając:

1)  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to:

a.  art. 7kpk, poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, wyrażającej się wyprowadzeniem z materiału dowodowego zebranego w sprawie treści dowodowych z niego niewynikających,

b.  art.193§1kpk polegającą na odstąpieniu od zasięgnięcia opinii biegłego lub biegłych dla ustalenia okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, których stwierdzenie wymagało wiadomości specjalnych,

c.  art.415§5kpk poprzez zobowiązanie oskarżonych do naprawienia szkody w postaci zapłaty na rzecz pokrzywdzonego kwoty 122.265,29zł, pomimo iż roszczenie o zapłatę odszkodowania wynikającego z czynów przypisywanych oskarżonym jest przedmiotem sporu zawisłego przed Sądem Okręgowym w Jeleniej Górze w sprawie sygn. akt I C 365/12,

2)  mający wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, wyrażający się w przyjęciu, że:

a.  oskarżeni dopuścili się popełnienia zarzucanych im czynów, mimo iż zgromadzony materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw dla takiego przyjęcia,

b.  przychód z automatów za miesiąc grudzień 2009 roku wyniósł 80.897,80 zł, nie zaś – jak deklarowała I. C. – 15.587 zł,

c.  czyny stanowiące przedmiot zawiadomień złożonych przez G. C. w sprawach 2 Ds 134/10 oraz 1Ds 123/10/D nie zostały w rzeczywistości popełnione.

Stawiając powyższe zarzuty obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji celem ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja tylko w części okazała się zasadna, a mianowicie w tej dotyczącej postawionego w niej zarzutu obrazy przepisu art.415§5kpk (zarzut z pkt 1 c). Pozostałe zarzuty podniesione przez obrońcę oskarżonych nie mogły być uznane za słuszne i uzasadnione, w konsekwencji za bezzasadny uznać należało sformułowany przez skarżącego wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w pełnym zakresie do ponownego rozpoznania.

Wbrew temu co podnosi autor skargi apelacyjnej ocena dowodów jakiej dokonał Sąd Rejonowy nie jest dowolna, nie narusza przepisu art.7kpk. Sąd pierwszej instancji nie uchybił ponadto normie art.193kpk poprzez zaniechanie dopuszczenia z urzędu dowodu z opinii biegłego dla ustalenia okoliczności istotnych w sprawie, jak wywodzi obrońca.

W pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd orzekający wskazał, na jakich oparł się dowodach czyniąc ustalenia faktyczne, podał także przyczyny, dla których odrzucił dowody przeciwne. Stanowiska tego nie podważył skutecznie w złożonej apelacji skarżący. To, że za podstawę faktyczną wyroku przyjęte zostały wypowiedzi procesowe osób reprezentujących pokrzywdzonego – tak jeśli chodzi o władze spółki, jak i jej szeregowych pracowników - jak też dokumenty przedłożone przez te osoby, to dalece niewystraczający argument, by tylko na tej podstawie zakwestionować uznanie tych dowodów za wartościowe i wiarygodne. Nie sposób zgodzić się z obrońcą, gdy podnosi, że zeznania K. T. winy były wzbudzić wątpliwości, jako że jest ona zainteresowana treścią rozstrzygnięcia, a współpracę z I. C. przedstawiała w sposób niezgodny z prawdą. Zakwestionowanie przez Sąd Rejonowy relacji K. T. w określonej części, nie implikuje automatycznie stwierdzenia o wątpliwej jej wartości także i w pozostałym zakresie, co zostało wykazane w pisemnych motywach rozstrzygnięcia. Zwrócić wypada uwagę, że zeznania K. T. nie zostały uwzględnione jedynie w tym zakresie, w jakim zaprzeczała wiedzy i świadomości władz spółki co do tego, że określone czynności na jej rzecz wykonywał G. C. w ramach umowy zawartej nie z nim, a z jego żoną I., co ma drugorzędne znaczenie z punktu widzenia jego odpowiedzialności.

Nie ma racji obrońca oskarżonych gdy wywodzi o konieczności przeprowadzenia w sprawie dowodu z opinii biegłego z zakresu technik informatycznych, który to dowód pozwoliłby na zweryfikowanie twierdzeń pokrzywdzonej spółki o wysokości poniesionej przez nią szkody. Ustalenia przyjęte za podstawę orzeczenia w tym zakresie nie budzą zastrzeżeń. Dość wskazać w uzupełnieniu argumentacji powołanej przez sąd pierwszej instancji, że oskarżony G. C. zgłaszając o włamaniu, jakie miało być dokonane do jego samochodu informował o kradzieży pieniędzy w kwocie 92.000zł należących do spółki (...). Przyznawał więc tym samym, że przychód w takiej wysokości został osiągnięty z automatów należących do spółki. Zachowanie oskarżonego oraz jego żony w czasie, w którym miała być przeprowadzona wewnętrzna kontrola przez pracowników Spółki także dowodzi tego, że nie ujawnili oni właściwych przychodów, jakie przynosiły automaty.

Nie nasuwają wątpliwości poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia co do współdziałania obojga oskarżonych w zakresie przypisanego im czynu z art.284§2kk, jak też co do tego, że oboje działali z zamiarem zatrzymania pieniędzy spółki dla siebie, a więc trwałego pozbawienia władztwa pokrzywdzonego na nimi. Niewadliwe są także ustalenia w odniesieniu do zawiadomienia przez oskarżonego G. C. o niepopełnionym przestępstwie. W okolicznościach sprawy nie ulega wątpliwości, że dokonane zgłoszenie miało służyć wyłącznie temu, by w ten sposób wytłumaczyć – ukryć, jak przyjął Sąd Rejonowy - przed pokrzywdzonym brak pieniędzy, ich nierozliczenie będące wynikiem przywłaszczenia.

Z dokumentów dołączonych do apelacji jednoznacznie wynika, że pokrzywdzona spółka wystąpiła do sądu z pozwem przeciwko oskarżonym o zapłatę kwoty 123.684,79zł wynikającej z przestępstwa będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Postępowanie to zostało zawieszone przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze postanowieniem z dnia 8 maja 2012r. z uwagi na będącą w toku sprawę karną. W tej sytuacji nie może budzić wątpliwości zaistnienie negatywnej przesłanki z art.415§5 zdanie drugie kpk, co zasadnie podniósł w apelacji skarżący. Zgodnie z tym przepisem, obowiązku naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania. Oznacza to, że orzeczenie zawarte w pkt V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku, mocą którego oskarżeni zostali zobowiązani na podstawie art.46§2kk do naprawienia spółce (...) szkody wyrządzonej przestępstwem zapadło z rażącą obrazą art.415§5kpk. Wymagało zatem uchylenia, zgodnie z wnioskiem obrońcy. W pozostałej zaś części rozstrzygającej o odpowiedzialności oskarżonych za przypisane im czyny, wobec braku podstaw do uwzględnienia zarzutów podniesionych w tej mierze w apelacji, zaskarżony wyrok podlegał utrzymaniu w mocy.

Uchylenia wymagało ponadto rozstrzygnięcie zawarte w pkt VI wyroku dotyczące zwrotu należnych oskarżycielowi posiłkowemu kosztów zastępstwa procesowego. Wprawdzie zarzut w tej materii nie został podniesiony w apelacji, to jednak fakt zaskarżenia wyroku w całości na korzyść obojga oskarżonych obligował sąd odwoławczy do oceny prawidłowości wszystkich rozstrzygnięć w nim zawartych.

Zgodnie z art.627kpk, od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Nie ulega wątpliwości, że w przypadku zwrotu kosztów procesu, które podlegają zasądzeniu na rzecz oskarżyciela posiłkowego chodzi o wydatki rzeczywiście poniesione przez niego, a jednocześnie takie, które są uzasadnione, jak stanowi art.616§1 pkt 2kpk, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego pełnomocnika. To, że oskarżycielowi posiłkowemu przysługuje od strony przeciwnej zwrot wydatków rzeczywiście poniesionych w toku postępowania nie oznacza jednak, że ich wysokość jest dowolna, limitują ją bowiem granice określone w §2 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz.1348 ze zmianami). Zgodnie z tym przepisem wysokość wydatków, które należy zasądzić od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego nie może przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej, a granicę dolną wyznacza tu wysokość stawki minimalnej, w sprawie karnej określonej w rozdziale 4 rozporządzenia. Niezależnie zatem od tego jak została ukształtowana umowa łącząca adwokata z klientem (pełnomocnika z oskarżycielem, którego reprezentuje) co do wysokości należnego mu wynagrodzenia, w którą sąd nie może ingerować, to przeciwnik procesowy zobowiązany jest do zwrotu oskarżycielowi posiłkowemu kwoty poniesionych przez niego wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w granicach od stawki minimalnej do sześciokrotności tej stawki, choćby wynagrodzenie ustalone w umowie było wyższe (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie II A Kz 393/11, LEX 1001377). Co istotne przy tym, ”ustalając wysokość żądanych kosztów, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy zastępcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, zgodnie z §2 ust.1 rozporządzenia” (tak wprost Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 marca 2011r. w sprawie I KZP 1/11, OSNKW z 2011r., nr 5, poz.38).

W tej sprawie maksymalna wysokość żądanych przez oskarżyciela posiłkowego kosztów wynosić mogła 6.552zł (przy stawce minimalnej 420zł, z uwzględnieniem ośmiu terminów rozprawy odroczonej, przy ewentualnym podwyższeniu do sześciokrotnej wysokości stawki minimalnej w kontekście przesłanek z §2 ust. 1 rozporządzenia). Wskazać przy tym należy, że zgodnie z art.633kpk koszty te, przypadające od dwojga oskarżonych zasądzone być winny od każdego z nich według zasad słuszności. Tymczasem, Sąd Rejonowy zasądził na rzecz oskarżyciela posiłkowego w sumie kwotę 12.300zł całkowicie bezkrytycznie aprobując przedłożone przez pełnomocnika zestawienie, w którym podano, że wydatki w sprawie w związku z udziałem każdego z oskarżonych wynoszą 5.000zł za I instancję, w tym koszty przejazdów pełnomocnika oraz 1.150zł tytułem zwrotu podatku VAT. Zwrócić w tym miejscu uwagę wypada, że podwyższenie opłaty należnej adwokatowi o stawkę podatku od towarów i usług przewidziane jest w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej z urzędu (§2 ust.3 rozporządzenia), podobnie, jak tylko przy pomocy prawnej udzielonej z urzędu możliwy jest zwrot niezbędnych, udokumentowanych wydatków adwokata, niezależnie od zasądzanej na jego rzecz opłaty (§19 ust.2 rozporządzenia). W tej zaś sprawie pomoc prawna świadczona oskarżycielowi posiłkowemu była wynikiem zawartej pomiędzy nim a pełnomocnikiem (adwokatem) umowy. Sąd Rejonowy nie umotywował w żaden sposób rozstrzygnięcia z pkt VI wyroku uwzględniającego w całości żądanie pełnomocnika zwrotu reprezentowanej przez niego stronie poniesionych w toku procesu wydatków w wysokości dalece przekraczającej koszty możliwe do zasądzenia, w tym nie poddał ocenie okoliczności, o jakich stanowi §2 ust. 1 rozporządzenia. Przy dalece ułomnym zestawieniu przedłożonym przez pełnomocnika dla udokumentowania tych wydatków, które jest tego rodzaju, że nie pozwala na jego weryfikację przez sąd odwoławczy, spowodowało to konieczność uchylenia tego rozstrzygnięcia i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, który uzupełniającym postanowieniem winien rozstrzygnąć o należnych oskarżycielowi posiłkowemu wydatkach uwzględniając uwagi zaprezentowane powyżej.

Kierując się przedstawionymi motywami Sąd Okręgowy orzekł jak w części rozstrzygającej.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.627kpk w zw. z art.633kpk oraz art.2 ust.1 pkt 3 i 4 w zw. z 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.