Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2013 r.

Sąd Rejonowy VII Wydział Cywilny w Legnicy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013 r.

na rozprawie

sprawy z powództwa S. F. i B. F.

przeciwko (...) L.

o zapłatę

I.  Zasądza od strony pozwanej (...) L. na rzecz powodów S. F. i B. F. solidarnie kwotę 20 669,03 zł (dwadzieścia tysięcy sześćset sześćdziesiąt dziewięć złotych 03/100 ) z odsetkami ustawowymi:

* od kwoty 2 729,76 zł od dnia 01 kwietnia 2009r. do dnia zapłaty,

* od kwoty 7 279,38 zł od dnia 01 kwietnia 2010r. do dnia zapłaty,

* od kwoty 7 279,38 zł od dnia 01 kwietnia 2011r. do dnia zapłaty,

* od kwoty 3 380,51 zł od dnia 01 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 3 434zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 2 400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Sygn. akt VII C 1400/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 października 2012 roku skierowanym przeciwko(...) L. powodowie B. F. i S. F. wnieśli o zasądzenie solidarnie kwoty 20 669,03 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 2 729,76 zł od dnia 1 kwietnia 2009 do dnia zapłaty, od kwoty 7 279,38 zł od dnia 1 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty, kwoty 7 279,38 zł od dnia 1 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty od kwoty 3 380, 51 zł od dnia 1 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu powodowie wskazali, iż żądana kwota stanowi odszkodowanie z tytułu przewlekłości postępowania administracyjnego prowadzonego przez stronę pozwaną, na skutek wniosku powodów o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), dz. gr nr (...). Wniosek o przekształcenie został złożony przez powodów w dniu 16 lutego 2009 roku, natomiast decyzja uwzględniająca wniosek wydana została przez (...) L. w dniu 31 maja 2012 roku, zatem po upływie ustawowego terminu wynikającego z przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Powodowie powołali się na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 czerwca 2012 r. w sprawie o sygn. akt (...), które zostało wydane na skutek skargi powodów na bezczynność (...) L. w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Powołanym postanowieniem WSA we Wrocławiu umorzył postępowanie ze względu na to, iż w chwili wydania postanowienia decyzja była już wydana, jednakże w uzasadnieniu wskazał na fakt przewlekłości postępowania. Wysokość szkody dochodzonej pozwem stanowią opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości, której dotyczył wniosek o przekształcenie, za okres od 2009 r. do dnia wydania decyzji. Powodowie podnieśli, iż opłat tych nie musieliby ponosić, gdyby decyzja w przedmiocie przekształcenia wydana została przez organ w ustawowym terminie.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na rzecz strony pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. W ocenie strony pozwanej powodowie nie udowodnili wystąpienia przesłanek odpowiedzialności (...)za szkodę, stąd domaganie się przez powodów naprawienia szkody w oparciu o przepis art. 417 ^{( 1 )}§ 3 kc jest bezpodstawne. Pozwana przyznała, iż powodowie byli stroną postępowania administracyjnego toczącego się przed (...) L. na skutek wniosku o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wskazanej w pozwie. Strona pozwana zarzuciła, iż powodowie nie wykazali bezprawności działania(...) L., albowiem w trybie art. 37 kpa oraz art. 54 prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, aby doszło do stwierdzenia przewlekłości postępowania, konieczne jest wydanie przez sąd administracyjny orzeczenia, w którym wskaże on iż doszło do rażącego naruszenia prawa bądź działania bez podstawy prawnej. W niniejszej sprawie orzeczenie takie nie zostało wydane, natomiast WSA we Wrocławiu umarzając postępowanie wszczęte na skutek skargi powodów na bezczynność (...) L. nie stwierdził, iż doszło do rażącego naruszenia prawa bądź działania bez podstawy prawnej. Nadto strona pozwana kwestionowała wskazany przez powodów okres przewlekłości postępowania zarzucając, iż –wbrew żądaniom pozwu- termin na załatwienie sprawy powodów przez organ administracyjny nie wynosił 1 miesiąc, a 2 miesiące. Strona pozwana kwestionowała również wysokość żądanego przez powodów odszkodowania z uwagi na krótszy okres przewlekłości postępowania, niż wynikający z żądań pozwu, skutkiem czego winno być pomniejszenie kwoty żądanego odszkodowania o kwotę 1 031, 24 zł. Nadto strona pozwana powołała się na korzyść jaką powodowie otrzymali od (...)w postaci 90 % bonifikaty od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego wprawo własności, która udzielona została powodom. Strona pozwana – w oparciu o przepis art. 322 kpc- wniosła o odliczenie od odszkodowania korzyści, które powodowie odnieśli w postaci rzeczonej bonifikaty. Pozwana zarzuciła, iż przez czas postępowania administracyjnego powodowie korzystali z nieruchomości i odnieśli korzyść w kwocie 66 683, 17 zł, co po skompensowaniu ze szkodą powinno być ocenione w kontekście zasad współżycia społecznego, które w ocenie pozwanej zostały naruszone i nie zasługuje na ochronę prawną w świetle art. 5 kc. Pozwana powołała się również na okoliczności, z powodu których doszło do przewlekłości postępowania, co związane było z trudnościami interpretacyjnymi przepisów prawa po stronie (...)jak i organu odwoławczego, a wynikły z ich nieprecyzyjności. W ocenie pozwanej okoliczności te były niezależne od organu prowadzącego postępowanie administracyjne.

W trakcie procesu strony podtrzymały swoje stanowiska. Podczas rozprawy w dniu 13 marca 2013 roku pełnomocnik powodów wskazał, iż podstawą prawną żądania powodów jest przepis art. 417 ¹ § 2 i 3 kc.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 lutego 2009 r. złożyli do (...) L. wniosek o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w L. przy ul. (...) nr działki (...).

Bezsporne

Decyzją nr (...)z dnia 6 lipca 2010 r. (...) L. odmówił przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w L. przy ul. (...), nr działki (...). Od w/w decyzji powodowie wnieśli odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L., które to postanowieniem nr (...)z dnia 27 sierpnia 2010 r. przekazało odwołanie Wojewodzie Dolnośląskiemu jako organowi właściwemu. Wojewoda Dolnośląski nie uwzględnił odwołania stwierdzając, iż w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło naruszenie przepisów prawa materialnego. Powodowie wnieśli skargę na decyzję Wojewody Dolnośląskiego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we W.. Wyrokiem z dnia 28 lipca 2011 r. WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżoną przez powodów decyzję Wojewody Dolnośląskiego jak i poprzedzającą ją decyzję (...) L. w przedmiocie odmowy przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowej.

W dniu 30 stycznia 2012 roku powodowie wnieśli do Wojewody Dolnośląskiego we W. –na podstawie art. 37 § 1 kpa- zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego oraz bezczynność organu-(...) L..

W dniu 8 marca 2012 roku Wojewoda Dolnośląski wydał postanowienie zgodnie, z którym zażalenie powodów miało zostać rozpatrzone do 20 kwietnia 2012 r.

W dniu 30 kwietnia 2012 roku powodowie wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we W.- za pośrednictwem Urzędu Miasta w L.- skargę na bezczynność organu administracji w sprawie prowadzonego przez organ postępowania administracyjnego dotyczącego wniosku powodów z dnia 12 lutego 2009 r. o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

W dniu 13 maja 2012 roku (...) L. wydał decyzję nr(...), na mocy której doszło do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowej powodów, zgodnie z wnioskiem z dnia 12 lutego 2009 r.

Postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 29 czerwca 2012 roku w sprawie o sygn. akt (...)postępowanie zostało umorzone. W uzasadnieniu postanowienia WSA we Wrocławiu wskazał, iż decyzja w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nie została podjęta przez(...) L. w terminie określonym w art. 35 kpa, a zatem organ ten pozostawał w bezczynności aż do chwili podjęcia decyzji z dnia 31 maja 2012 r. nr (...)o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Nadto WSA we Wrocławiu wskazał, iż mając na względzie wydanie przez(...) L. w dniu 31 maja 2012 roku powołanej decyzji należy stwierdzić, iż bezczynność organu ustała z chwilą wydania wskazanej decyzji. Niemniej jednak-w ocenie WSA= bezczynność ta zachodziła w chwili wniesienia skargi, a wydanie decyzji przez (...)w dniu 31 maja 2012 r. uznać należy w istocie za uwzględnienie przez (...) skargi na bezczynność tego organu, gdyż zapadała ona po jej wniesieniu przez skarżących.

dowód: wniosek powodów z 12-02-2009r; decyzja Prezydenta(...)6-07-2010 r., decyzja Wojewody Dolnośląskiego z dnia 31-03-2011r; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 28-07-2011 r. ;z dnia z; decyzja Prezydenta (...) z dnia 31-05-2012 ; postanowienie WSA we W. z 29-06-2012. aktach sprawy administracyjnej (...)

W dniu 16 lipca 2012 r. powodowie wezwali stronę pozwaną do zapłaty kwoty 20 669, 03 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od terminów szczegółowo wskazanych w wezwaniu. Strona pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania powołując się na brak podstaw do spełnienia roszczeń powodów.

dowód: we zwanie do zapłaty k 29-30; pismo str.pozwanej k 31

W okresie od 2009 roku do 2012 roku powodowie uiszczali opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w L. przy ul. (...) nr działki (...)

dowód: dowody uiszczenia opłat k 23-26

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że powodowie byli stroną postępowania administracyjnego prowadzonego przez stronę pozwaną, którego przedmiotem było przekształcenie prawa użytkowanie wieczystego w prawo własności. Poza sporem był również fakt, iż postępowanie to zostało wszczęte na skutek wniosku powodów z dnia 12 lutego 2009 r., a zakończyło się wydaniem decyzji przez(...) L. w dniu 31 maja 2012 r.

Strona pozwana zakwestionowała prawo powodów do wyrównania szkody jaka została im wyrządzona na skutek działania pozwanej zarzucając nieudowodnienie przez powodów przesłanek odpowiedzialności (...)za szkodę. Pozwana kwestionowała również wysokość odszkodowania dochodzonego przez powodów.

Prawo powodów do dochodzenia odszkodowania za wyrządzenie szkody przez władzę publiczną gwarantuje art. 77 ust. 1 Konstytycji RP, który wyraża konstytucyjne prawo do odszkodowania za bezprawne wyrządzenie szkody przez władzę publiczną. Przepis ten jednak nie wskazuje, jaka szkoda podlega naprawieniu, ani nie rozstrzyga co decyduje o wymaganej pr+zesłance bezprawności i na jakiej drodze ma nastąpić realizacja uprawnienia odszkodowawczego. Te kwestie pozostawione są kompetencji ustawodawcy do unormowania w ustawach zwykłych. Regulacje w tym zakresie, w stanie faktycznym niniejszej sprawy, zawierają przepisy art. 417 ^{( 1 )}§ 2 i 3 kc. Zgodnie z treścią art. 417 ^{( 1 )}§ 2 kc § 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.(…) Natomiast zgodnie z art.417 ^{( 1 )}§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

W myśl powołanych przepisów dla stwierdzenia odpowiedzialności władzy publicznej za szkodę konieczne jest stwierdzenie we właściwym postepowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Dla uzyskania prejudykatu, o którym mowa w powyżej niezbędne jest złożenie skargi na bezczynność, którą przewiduje art. 3 § 2 pkt 8 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [ zwanej dalej : p.p.s.a.] Jeżeli sąd uwzględni skargę, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie decyzji ( art. 149 p.p.s.a. ). Alternatywną drogą do uzyskania prejudykatu jest wniesienie zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie lub przewlekłe prowadzenie postępowania na podstawie art. 37 k.p.a. Postanowienie organu wyższego stopnia uwzględniające zażalenie stanowi wówczas prejudykat, o którym mowa w art. 417 ¹ § 3 k.c.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, iż w dniu 30 stycznia 2012 roku powodowie złożyli do Wojewody Dolnośląskiego zażalenie w trybie art. 37 kpa, którego przedmiotem była przewlekłe prowadzenie postępowania przez stronę pozwaną oraz bezczynność tego organu. W dniu 8 marca 2012 r. wydane zostało przez Wojewodę Dolnośląskiego postanowienie zgodnie, z którym zażalenie powodów zostanie rozpatrzone do 20 kwietnia 2012 r. We wskazanym przez Wojewodę terminie zażalenie nie zostało rozpoznane, skutkiem czego w dniu 30 kwietnia 2012 roku powodowie złożyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na bezczynność organu. Postępowanie w sprawie skargi zostało przez WSA umorzone, z uwagi na fakt iż w dniu 31 maja 2012 r. (...) L. wydał decyzję uwzględniającą wniosek powodów o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Jak wynika z powyższego powodowie wyczerpali drogę prawną prowadzącą do uzyskania prejudykatu.
Z uwagi na wydanie decyzji przez (...) L. przed rozpoznaniem sprawy ze skargi na bezczynność przez Sąd, postępowanie zostało umorzone- na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. i skarga powodów nie została rozpoznana.

Trafny jest zatem zarzut strony pozwanej, iż powodowie nie posiadają prejudykatu wymaganego przez przepisy, na których opierali swoje roszczenie. Niezgodność z prawem decyzji ( także niezgodność z prawem niewydania decyzji) może być stwierdzona tylko w trybie przewidzianym prawem, a nie przez sąd orzekający o odszkodowaniu.( wyrok SN z dnia 26 listopada 2004 r.,(...), LEX 337245).

W ocenie Sądu nieuzyskanie przez powodów prejudykatu nie pozbawia ich jednak możliwości dochodzenia odszkodowania od strony pozwanej. Podkreślić bowiem należy, iż zawarty w przepisie art. 417 ^{( 1 )}§ 2i 3 kc wymóg uzyskania prejudykatu nie stanowi jedynej przesłanki odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez niegodne z prawem działalnie organu władzy publicznej. Wymóg ten jest aktualny, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej. W ocenie Sądu odrębnym uregulowaniem , w kontekście powołanych przepisów kodeksu cywilnego jest przepis art. art. 154 p.p.s.a. Przepis art. 154 § 4 p.p.s.a. nie został uchylony w związku z wejściem w życie od 1 września 2004 r. znowelizowanego art. 417 § 1 i 2 k.c. oraz dodanego art. 417 ^{( 1)} k.c., zatem uzasadniony jest wniosek, iż stanowi on szczególną podstawę odpowiedzialności za szkodę, która jest następstwem niewykonania orzeczenia sądu administracyjnego, wyłączającą przewidzianą w Kodeksie cywilnym przesłankę konieczności uzyskania prejudykatu. W ocenie Sądu przepis ten ma samodzielne znaczenie i nie stanowi powielenia regulacji zawartej w przepisach kodeksu cywulnego ( art. 417 i nast.kc) . Art. 154 § 4 p.p.s.a. jest szczególną podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę, która jest następstwem zdarzenia identyfikowanego jako „niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego”. [tak: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz R. M., K.-M. H., W. T. A. komentarza do dz. III roz. 10 art. 154. Takie stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy w wyroku z 2 lutego 2011 r. ((...), LexPolonica nr 2520327, OSNC 2011, nr 11, poz. 125 .

Osobie, która poniosła szkodę na skutek naruszenia art. 154 § 1 p.p.s.a. przysługuje roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w KC ( art. 154 § 4 p.p.s.a.) W świetle powyższego, na podstawie art. 417 ¹ § 2 i 3 kc w zw. z art. 154 § 4 p.p.s.a. Sąd uznał odpowiedzialność strony pozwanej za szkodę doznaną przez powodów na skutek działań pozwanej polegającej na przewlekłości prowadzonego postępowania administrcayjnego. Przewlekłość postępowania administracyjnego miała wpływ na sytuację majątkową powodów , co pozwala na przyjęcie związku adekwatnego pomiędzy działaniem ( zaniechaniem) pozwanej a szkodą poniesioną przez powodów. Szkodę, której wynagrodzenia powodowie domagają się w niniejszym procesie stanowi równowartość opłat za użytkowanie wieczyste, które ponosili powodowie za okres od marca 2009 r. do czasy wydania pozytywnej decyzji przez stronę pozwaną, czyli maja 2012 r. Sąd nie uwzględnił zarzutów strony pozwanej zmierzających do kompensacji należnego powodom odszkodowania z korzyścią, zyskiem jaką – w ocenie pozwanej- odnieśli poprzez skorzystanie z bonifikaty udzielonej przez pozwaną. Przepis art. 4 ust. 8 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, na który powołała się pozwana w decyzji uzasadniając udzielenie bonifikaty stanowił, iż organ właściwy do wydania decyzji udziela,90% bonifikaty na wniosek osób uprawnionych w przypadku spełnienia przesłanej wskazanych w treści obowiązującego wówczas przepisu. Fakt udzielenia bonifikaty nie ma zatem charakteru decyzji uznaniowej. Nadto strona pozwana nie wykazała jakiegokolwiek związku pomiędzy faktem udzielenia bonifikaty a niewydaniem decyzji w ustawowym terminie. Podzielić zatem należy stanowisko powodów, iż bonifikata przysługiwałaby im niezależnie od daty wydania decyzji w terminie, co znajduje potwierdzenie w obowiązujących przepisach, które przewidywały udzielenie przez organ bonifikaty osobom uprawnionym na ich wniosek zarówno w marcu 2009 r., jak i w maju 2012 roku. Za niestosowane Sąd uznał powoływanie się przez pozwaną na zasady współżycia społecznego, w kontekście wysokości dochodzonego przez powodów odszkodowania. Nadto strona pozwana nie wskazała które to z zasad współżycia społecznego zostały naruszone przez powodów, co jest konieczne do oceny zarzutu z uwzględnieniem przepisu art. 5 kc, co uniemożliwia merytoryczne odniesienie się przez Sąd do zarzutu strony pozwanej

Wobec bezskuteczności zarzutów strony pozwanej co do wysokości dochodzonego przez powodów odszkodowania Sąd uwzględnił żądanie powodów i zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów kwotę 20 669, 03 zł na którą składały się opłaty za użytkowanie wieczyste za okres od marca 2009 roku do kwietnia 2012 roku. Podstawą orzeczenia o odsetkach stanowił przepis art. 481 kc. Sąd nie podzielił poglądu strony pozwanej jakoby pozostawała ona w zwłoce z zapłatą odszkodowania na rzecz powodów dopiero od dnia 1 sierpnia 2012r. Podkreślić należy, iż obowiązek zapłaty odsetek przez dłużnika jest niezależny od tego, czy dopuścił się on zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c. i niezależny od tego, czy wierzyciel poniósł jakąkolwiek szkodę. Sąd uznał, iż strona pozwana dysponowała pieniędzmi powodów przez cały okres trwania postępowania administracyjnego, stąd zasadnym jest żądanie przez powodów odsetek ustawowych za ten okres. . Odsetki te stanowią szczególny rodzaj odszkodowania należnego powodom.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Strona pozwana jest stroną przegrywającą w sprawie, stąd winna on zwrócić na rzecz powodów koszty procesu, na które składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.400 zł. ustalone w oparciu o § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz.U. z 2002r. Nr 163 poz. 1348 z późn.zm.) oraz uiszczona opłata od pozwu w kwocie 1 034 złote.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.