Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa H. S. i M. S. przeciwko (...) Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę zasądził od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwotę po 1.700 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 3 listopada 2009 roku do dnia zapłaty należności głównej; oddalił powództwo w pozostałym zakresie; ustalił, że koszty procesu między stronami znoszą się wzajemnie; nakazał zwrócić na rzecz strony pozwanej kwotę 51,42 zł stanowiącą niewykorzystaną część zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Powyższy wyrok w części oddalającej powództwo zaskarżyli apelacją powodowie, zarzucając Sądowi Rejonowemu mające wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.

- art. 299 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie
i niedopuszczenie przez Sąd dowodu z uzupełniającego przesłuchania powodów
z uwagi na naruszenie rygoru z art. 207 §3 k.p.c., w sytuacji, gdy potrzeba przeprowadzenia tego dowodu wynikła z konieczności wyjaśnienia, czy kwota podana w fakturze VAT wystawionej przez R. C. odpowiada rzeczywistym kosztom naprawy, a wątpliwości te powstały dopiero po przesłuchaniu biegłego, zaś konieczność powołania tego dowodu na wcześniejszym etapie postępowania nie była możliwa do przewidzenia;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego przez Sąd polegającą na przyjęciu, że kalkulacja kosztów naprawy pojazdu sporządzona przez R. C. nie jest wiarygodnym źródłem informacji dotyczących naprawy w sytuacji gdy z zeznań świadka wynika, że dokonana naprawa przywróciła pojazd do stanu sprzed wypadku, co znalazło również potwierdzenie w wyniku przeglądu technicznego dopuszczającego pojazd do ruchu a także w opinii biegłego W. S. z dnia 20 września 2012 r.;

- art. 278 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie
i niedopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność ustalenia, jakie czynności naprawcze były niezbędne do tego, aby przywrócić samochód powodów do stanu sprzed wypadku przy użyciu „części rzeczywiście wykorzystanych w procesie naprawy”.

W kontekście powyższych zarzutów skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na ich rzecz kwot po 1.589,93 zł wraz z odsetkami od dnia 3 listopada 2009 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, za obie instancje. Skarżący sformułowali również wniosek ewentualny o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację powodów strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powodów zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Podczas rozprawy apelacyjnej strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne uznając za zbędne powielanie ich w dalszej części uzasadnienia.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż z przyczyn natury formalnej nie może odnieść spodziewanego przez stronę skarżącą skutku sformułowany w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów art. 278 k.p.c. i art. 299 k.p.c.
w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niedopuszczenie przez Sąd dowodu z uzupełniającej opinii biegłego oraz z uzupełniającego przesłuchania powodów. Powołane postanowienia Sądu Rejonowego wydane na rozprawie w dniu 25 czerwca 2013 r. są postanowieniami niezaskarżalnymi w drodze zażalenia - nie są one bowiem postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie, ani postanowieniami wymienionymi enumeratywnie w treści art. 394 § 1 k.p.c., ani też nie podlegają zaskarżeniu na podstawie przepisów szczególnych. Niezaskarżalność powyższych postanowień Sądu I instancji nie oznacza jednak, że z chwilą ich ogłoszenia stają się one prawomocne. Zgodnie bowiem z treścią art. 363 § 2 k.p.c. mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia, nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano.

Podstawą prawną badania przez Sąd Odwoławczy zasadności niezaskarżalnych postanowień Sądu I instancji wydanych przed wydaniem wyroku
w ramach tzw. uprzedniej kontroli prawidłowości orzeczenia jest przepis art. 380 k.p.c. Zgodnie z jego treścią sąd drugiej instancji, na wniosek strony, rozpoznaje również te postanowienia sądu pierwszej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu
w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Dopuszczalność kontroli niezaskarżalnych postanowień Sądu I instancji przez Sąd Odwoławczy w trybie art. 380 k.p.c. znajduje potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wskazuje, że „warunkiem takiej kontroli niezaskarżalnego postanowienia, które miało wpływ na wynik sprawy, jest zamieszczenie stosownego wniosku w środku odwoławczym skierowanym przeciwko postanowieniu podlegającemu zaskarżeniu zażaleniem” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2014 r., II UZ 63/13, LEX nr 1418894).

Sąd Odwoławczy w pełni podziela również stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym „gdy w sprawie występuje profesjonalny pełnomocnik wniosek taki powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom przez niego wnoszonym treści wprost w nich niewyrażonych” (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r., II CZ 54/08, LEX nr 447663; z dnia 28 października 2009 r., II PZ 17/09, LEX nr 559946).

Odnosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika strony skarżącej apelacja obejmuje swoim zakresem część zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego oddalającego powództwo. W treści apelacji fachowy pełnomocnik strony skarżącej nie zawarł jednak ani stosownego wniosku, o którym stanowi art. 380 k.p.c., ani nawet nie powołał się na ten przepis pomimo, iż w toku postępowania rozpoznawczego pełnomocnik skarżącej zwrócił, w trybie art. 162 k.p.c. we właściwym terminie uwagę Sądu Rejonowego na mające, w jego ocenie, miejsce uchybienie przepisom postępowania. Sąd Odwoławczy nie może natomiast z treści samego zarzutu apelacyjnego wywodzić, że strona skarżąca, podnosząc zarzut naruszenia przepisu art. 278 k.p.c. i art. 299 k.p.c., jednocześnie składa dorozumiany wniosek w trybie art. 380 k.p.c. o rozstrzygnięcie kwestii postanowień Sądu Rejonowego w przedmiocie oddalenia zgłoszonych wniosków dowodowych.

Wobec braku wniosku, o którym mowa w art. 380 k.p.c., przeprowadzenie przez Sąd Odwoławczy merytorycznej kontroli postanowień dowodowych Sądu Rejonowego z dnia 25 czerwca 2013 r. - pomimo złożenia zastrzeżenia do protokołu rozprawy w trybie art. 162 k.p.c. - nie jest dopuszczalne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 r., II CZ 83/13, LEX nr 1418728). W tej sytuacji Sąd Odwoławczy kontrolą instancyjną objąć może prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia w kontekście faktycznie zgromadzonego przez Sąd I instancji materiału procesowego.

Chybiony okazał się zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów skutkujące przyjęciem, że kalkulacja kosztów naprawy pojazdu powodów sporządzona przez R. C. nie jest wiarygodnym źródłem informacji dotyczących naprawy.

W myśl powołanego wyżej przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron, na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelujących w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W szczególności za prawidłową uznać należy negatywną ocenę Sądu
I instancji, co do wiarygodności sporządzonej przez R. C. kalkulacji kosztów naprawy pojazdu powodów. Oceny tej Sąd meriti dokonał w wyniku konfrontacji treści powyższej kalkulacji z treścią kalkulacji sporządzonej przez powołanego w sprawie biegłego z zakresu mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego, której - co wymaga podkreślenia - żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania. Z zestawienia powyższych kalkulacji oraz wprost z treści samej opinii biegłego w sposób jednoznaczny wynika, że kalkulacja sporządzona przez R. C. nie wykazuje wszystkich kosztów niezbędnych do przywrócenia pojazdu strony powodowej do stanu sprzed powstania szkody. Jest to wynikiem zarówno pominięcia w tej kalkulacji szeregu koniecznych czynności naprawczych (co skutkowało zaniżeniem wartości koniecznej robocizny), jak i dowolnego przyjęcia
w oparciu o bliżej nieokreślone kryteria wartości mających zastosowanie przy naprawie części zamiennych (co skutkowało zaniżeniem wartości koniecznych części zamiennych). Konfrontując zatem wiarygodność i moc dowodową dokumentu prywatnego w postaci kalkulacji sporządzonej przez R. C. z opinią biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego sporządzoną przy zastosowaniu rynkowych stawek robocizny, nowych i oryginalnych części zamiennych oraz pełnej technologii naprawy uszkodzeń zalecanej przez producenta pojazdu Sąd Rejonowy słusznie jako podstawę ustaleń faktycznych dotyczących rozmiaru szkody i wartości prac naprawczych uszkodzonego pojazdu przyjął treść opinii biegłego sądowego. W konsekwencji powyższego Sąd Odwoławczy podziela wyrażone przez Sąd I instancji stanowisko, że z uwagi na fakt, iż kalkulacja sporządzona przez R. C. stanowi nieco ponad 60 % wysokości koniecznych kosztów naprawy określonych w sporządzonej przez biegłego sądowego opinii, brak jest podstaw do uznania, że kwota określona w powoływanej przez apelujących fakturze stanowi rzeczywisty rynkowy koszt naprawy stanowiącego ich własność pojazdu. Na aprobatę zasługują również wyprowadzone przez Sąd Rejonowy ze zgromadzonego materiału procesowego wnioski jurydyczne w zakresie przepisów prawa cywilnego regulujących kwestię odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd drugiej instancji winien wziąć pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu zasądzając od strony każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kwoty po 150 zł. Na kwoty te złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w postępowaniu odwoławczym ustalone w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U.
z 2013 r. poz. 490 – j.t.).