Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku, XV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Kołodziej

Protokolant: sekretarz sądowy Izabela Węsiora

Po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2014 roku w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. C.,I. P. (1),W. G., R. K., H. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi (...)

o zapłatę

I. Oddala powództwo

II. Zasądza od powodów J. C., I. P. (1), W. G., R. K., H. J. solidarnie kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego

Sygn. akt XV C 636/13

UZASADNIENIE

Powodowie J. C., I. P. (1), W. G., R. K., H. J. pozwem z dnia 29 lipca 2013 roku skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – (...) w W. wnieśli o zapłatę kwoty 153.974,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powodowie są właścicielami nieruchomości gruntowej składającej się z działek ewidencyjnych nr(...)położonych w obrębie P., gmina K. o powierzchni 14,13 ha, dla której Sąd Rejonowy w K. IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...)Powodowie są spadkobiercami S. C..

W trybie art. 2 lit. b dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej (Dz.U.1945.3.13) Skarb Państwa przejął nieruchomość S. C.. Przejęcie to miało charakter aktu nacjonalizacyjnego i następowało z mocy samego prawa. Wpisu Skarbu Państwa jako właściciela w księdze wieczystej dokonano na podstawie zaświadczenia Prezydium Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 r. (...)

Wyrokiem z dnia 19 października 2006 r. Sąd Rejonowy w Kościerzynie ustalił nieistnienie przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa przedmiotowej nieruchomości.

Pismem z dnia 12 stycznia 2007 roku powodowie zwrócili się do Agencji (...)w G. z wnioskiem o wydzielenie i wydanie nieruchomości. Pismem z dnia 10 maja 2007 roku Agencja (...)odmówiła wydzielenia i wydania nieruchomości. Wyrokiem z dnia 24 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy w Kościerzynie nakazał Agencji (...)geodezyjne wydzielenie z nieruchomości położonej w obrębie P., gmina K., powierzchni 14,13 ha i wydanie tych działek powodom w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku w sprawie. W dniu 21 marca 2011 r. Agencja (...)w W. zwróciła powodom nieruchomość.

Wskutek braku możliwości dysponowania wskazanymi wyżej nieruchomościami wnioskodawcy ponieśli szkodę, którą szacują na kwotę 153.974,29 zł. Powodowie dochodzą zapłaty odszkodowania na podstawie art. 417 kc za spowodowanie szkody w majątku powodów w następstwie niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej poprzez wydanie zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 roku(...)i przejęcie nieruchomości poprzednika prawnego powodów – S. C. pomimo braku wystąpienia przesłanek określonych w art. 2 lit b dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej (Dz.U.1945.3.13). Podstawową przesłanką roszczenia powodów jest tytuł prawny powodów do wskazanej nieruchomości w postaci prawa własności i związany z tym fakt braku dysponowania jakimkolwiek tytułem prawnym do nieruchomości przez Skarb Państwa – (...)w okresie sprawowania posiadania. Pozwany nigdy nie posiadała tytułu prawnego do władania przedmiotowymi nieruchomościami – prawo własności nigdy nie przeszło na rzecz Skarbu Państwa.

Za szkodę poniesioną przez powodów należy uznać korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby szkoda nie została wyrządzona za sprawą działania pozwanych. Powodowie wyliczyli szkodę na podstawie obwieszczeń Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie wysokości przeciętnych dochodów z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego obowiązujących w latach 2003-2011. Powodowie dochodzą odszkodowania za okres nieprzedawniony, tj. od dnia 01.07.2003 r. do 21.03.2011 r. (data wydania nieruchomości). Wysokość odszkodowania została obliczona poprzez pomnożenie przeciętnych dochodów z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w poszczególnych latach przez wysokość powierzchni ziemi stanowiącej grunty rolne, tj. 10,23 ha spośród 14,13 ha całkowitej powierzchni działek nr(...). Suma utraconych korzyści za poszczególne lata od 2003 r. do 2011 r. wyniosła 153.974,29 zł. Kwota ta stanowi łączną wartość przeciętnego dochodu możliwego do uzyskania przez powodów w sytuacji gdyby nie byli oni – przez bezprawne działanie pozwanego – pozbawieni posiadania rzeczonych działek. Jednocześnie istnieje związek przyczynowy pomiędzy szkodą – którą jest utracony zarobek powodów – a działaniem pozwanych – tj. nie oparte na prawie przeniesienie na własność Skarbu Państwa nieruchomości powodów i posiadanie ich do dnia 21.03.2011 r.

/pozew – k. 3-9/

Pismem z dnia 10 grudnia 2013 roku powodowie sprecyzowali, że pozwanym w sprawie jest Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra (...) – jako nadzorującego Agencję (...)w W..

/pismo z dnia 10.12.2013 r. - k. 121-122/

Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2013 roku zwolniono powodów od kosztów sądowych w całości.

/postanowienie – k. 66/

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazał, że nieruchomość została przekazana przez Skarb Państwa Agencji(...). Agencja posiada odrębną od Skarbu Państwa osobowość prawną. To ona była właścicielem spornych nieruchomości w okresie, za jaki powodowie domagają się odszkodowania. Skarb Państwa nie był w tym okresie posiadaczem spornych nieruchomości, wobec tego nie może ponosić odpowiedzialności za to, że powodowie nie mogli wówczas korzystać ze swoich nieruchomości.

Ponadto pozwany Skarb Państwa podniósł zarzut przedawnienia. Bezprawne działanie Skarbu Państwa polegające na wydaniu zaświadczenia Prezydium Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 r. (...)i przejęcia nieruchomości przez państwo miało miejsce w 1965 roku. Roszczenie powodów, zgodnie z art. 442 kc w pierwotnym brzmieniu przedawniło się zatem w dniu 2 lipca 1975 roku, tj. po upływie 10 lat od dnia zdarzenia rzekomo powodującego szkodę. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę bez względu na to, kiedy szkoda powstała lub się ujawniła. Hipotetycznie przyjmując, że roszczenie powodów nie przedawniło się w dniu 2 lipca 1975 r., uległoby ono przedawnieniu również na gruncie obecnie obowiązującego (od 10 sierpnia 2007 r.) art. 442 ^{( 1)} kc – w terminie trzech lat od dnia dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jak wynika z pozwu, Sąd Rejonowy w Kościerzynie wyrokiem z dnia 19 października 2006 roku w sprawie I C 85/06 ustalił nieistnienie przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości stanowiących przedmiot postępowania. W dacie złożenia powództwa w sprawie I C 85/06 , jak i w dacie wydania wyroku powodowie musieli wiedzieć o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. W konsekwencji, roszczenia dochodzone przez powodów w niniejszej sprawie uległy przedawnieniu po upływie trzech lat od dnia wytoczenia powództwa toczącego się przed Sądem Rejonowym w Kościerzynie, albo co najmniej od dnia wydania wyroku w tej sprawie. Pozwany z ostrożności procesowej podniósł ponadto zarzut przedawnienia roszczeń odszkodowawczych powodów powstałych wcześniej niż trzy lata przed wytoczeniem powództwa tj. przed 29 lipca 2010 roku. Pozwany zarzucił także, iż wszelkie roszczenia powodów o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości uległy przedawnieniu w terminie roku od dnia wydania nieruchomości , tj. 21 marca 2012 roku, zgodnie z art. 229 par. 1 zd. 1 kc.

Pozwany wskazał ponadto, że posiadanie nieruchomości nie stanowi czynu niedozwolonego w rozumieniu art. 417 kc. Brak zwrotu nieruchomości powodom mógłby być kwalifikowany co najwyżej jako naruszenie prawa podmiotowego powodów, a nie naruszenie przepisów powszechnie obowiązującego prawa.

Pozwany podniósł również, iż powodowie nie wykazali wysokości szkody, a także, że rzekome odszkodowanie należne powodom powinno zostać zmniejszone o wydatki zaoszczędzone przez powodów, a mianowicie świadczenia publicznoprawne w postaci podatku od nieruchomości oraz składek na KRUS oraz z dochodów, jakie osiągali powodowie w okresie od 1 lipca 2003 r. do 21 marca 2011 r. z tytułu innej działalności zawodowej - ponieważ gdyby prowadzili w tym okresie gospodarstwo rolne, nie osiągaliby dochodów z pracy poza rolnictwem.

/odpowiedź na pozew – k. 77-84/

W piśmie z 10 grudnia 2013 r. powodowie dodatkowo wskazali, iż o sprawcy szkody dowiedzieli się w dniu 19.10.2006 r., tj. w dacie wyroku Sądu Rejonowego w Kościerzynie w sprawie o sygn. akt I C 85/05, ale wiedzę o rozmiarze szkód mogli powziąć dopiero w dacie wydania nieruchomości, co nastąpiło w dniu 31.03.2011 r. W razie natomiast uznania przez Sąd, że roszczenie jest przedawnione, wedle oceny powodów zarzut przedawnienia jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Nie może być akceptowane zachowanie broniącego się zarzutem przedawnienia Państwa, które wcześniej pozbawiło bez żadnych podstaw własnego obywatela prawa własności i przez okres 40 lat czerpało korzyści z jego majątku.

/pismo z dnia 10.12.2013 r. - k. 121-122/

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Minister(...)wniósł o oddalenie powództwa, wskazując na argumenty powołane w pierwotnej odpowiedzi Skarbu Państwa na pozew. Dodatkowo wskazał, że dochodzone przez powodów roszczenie w swej treści polega na żądaniu wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, a zatem jest faktycznie roszczeniem z art. 224-225 kc. W zakresie roszczeń wymienionych w tych artykułach wyłączone są inne podstawy odpowiedzialności. Podniósł ponadto, że Minister(...)nie ma możliwości władczego ingerowania w proces gospodarowania nieruchomości przez Agencję (...). Nie może odpowiadać za to, że Agencja (...)nie zwróciła posiadanej nieruchomości powodom.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie J. C., I. P. (1),W. G., R. K., H. J. są właścicielami nieruchomości gruntowej składającej się z działek ewidencyjnych nr (...) położonych w obrębie P., gmina K. o powierzchni 14,13 ha, dla której Sąd Rejonowy wK.IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w K. prowadzi księgę wieczystą nr(...).

Nieruchomość ta do 1974 roku znajdowała się w obrębie D., gmina K., natomiast po zmianach administracyjnych w 1974 roku znalazła się w obecnym obrębie P., gmina K..

Dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) – k. 12-21, wypis z rejestru gruntów – k. 31-32, wyciąg z wykazu zmian danych ewidencyjnych dotyczących działki – k. 33.

Opisana nieruchomość stanowiła własność S. C.. W trybie art. 2 lit. b dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej (Dz.U.1945.3.13) Skarb Państwa przejął tą nieruchomość w posiadanie. Wpisu Skarbu Państwa jako właściciela w księdze wieczystej dokonano na podstawie zaświadczenia Prezydium Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 r.(...)

Dowód: zaświadczenie Prezydium Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 r.(...)– k. 177 akt I C 85/05 .

S. C. odwoływał się od zaświadczenia Prezydium Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 r.(...)do Powiatowej Rady, nie przyniosło to jednak żadnego rezultatu. W sprawie nie została wydana żadna decyzja administracyjna, pozbawienie S. C. posiadania nieruchomości zostało dokonane na podstawie zaświadczenia z dnia 1 lipca 1965 r.

Dowód: zeznania powoda J. C. – k. 141 – 00:03:40 – 00:08:32.

Decyzją wojewody nr(...)z dnia 25 czerwca 1992 r. w sprawie likwidacji Państwowego Gospodarstwa Rolnego w G. przekazano wskazane przedsiębiorstwo Agencji (...), poprzedniczki Agencji (...). Decyzja ta stała się podstawą wpisu do księgi wieczystej prowadzonej dla spornych nieruchomości jako właściciela Agencji (...).

Dowód: decyzja wojewody nr(...)z dnia 25 czerwca 1992 r. - k. 12 akt księgi(...), odpis pełny księgi wieczystej KW nr (...) – k. 85-83.

Powodowie są spadkobiercami S. C., zmarłego w dniu 7 lipca 1985 roku.

Dowód: postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku Sądu Rejonowego w Bytowie z dnia 28.12.2004 r. w sprawie I Ns 247/04 – k. 22.

Wyrokiem z dnia 19.10.2006 r. w sprawie o sygn. akt I C 85/05 Sąd Rejonowy w Kościerzynie ustalił nieistnienie przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Kościerzynie z dnia 19.10.2006 r. w sprawie I C 85/05 – k. 23, pozew o ustalenie nieistnienia przejścia nieruchomości z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa – k. 125-127.

Pismem z dnia 12 stycznia 2007 roku powodowie zwrócili się do Agencji (...)w G. z wnioskiem o wydzielenie i wydanie nieruchomości. Pismem z dnia 10 maja 2007 roku Agencja (...)odmówiła wydzielenia i wydania nieruchomości.

Wyrokiem z dnia 24 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy w Kościerzynie nakazał Agencji (...)geodezyjne wydzielenie z nieruchomości położonej w obrębie P., gmina K., powierzchni 14,13 ha stanowiącej działkę(...), objętej KW nr (...), poprzez geodezyjny podział działki numer(...) na działki szczegółowo oznaczone w tymczasowym projekcie sporządzonym przez geodetę, i wydanie tych działek powodom w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku w sprawie. Wyrok stał się prawomocny w dniu 20 stycznia 2010 r.

W dniu 21 marca 2011 r. Agencja(...)w W. zwróciła powodom nieruchomość.

Dowód: pismo powodów z dnia 12.01.2007 r. - k. 24, pismo pozwanej z dnia 10.05.2007 r. - k.25 , wyrok Sądu Rejonowego w Kościerzynie z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie I C 48/08 – k. 26, postanowienie o sprostowaniu wyroku – k. 30, wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 20 stycznia 2010 r. w sprawie III Ca 1239/09 – k. 27-28, postanowienie o stwierdzeniu prawomocności – k. 29, protokół zdawczo-odbiorczy – k. 34.

Wnioskiem z dnia 20 marca 2012 roku powodowie zawezwali Agencję(...), Skarb Państwa – Ministra (...), Skarb Państwa – Ministra (...) do próby ugodowej w sprawie zapłaty 3.200.000 zł tytułem szkody spowodowanej brakiem możliwości dysponowania nieruchomością. Do zawarcia ugody nie doszło.

Dowód: wniosek wraz z dowodem nadania– k. 35-38, odpowiedź Agencji (...)– k. 39.

I. P. (1)ukończyła kursy rolnicze. W dniu 15 maja 1980 r. uzyskała tytuł robotnika wykwalifikowanego w zawodzie rolnika. Uprawiała warzywa na przydomowej działce na własne potrzeby.

Dowód: świadectwo – k. 149, zeznania powódki I. P. (2) – k. 142 – 00:09:48 – 00:15:09, zeznania powódki R. K. – k. 00:17:00 – 00:19:53 .

Pozostali powodowie - J. C., W. G., R. K., H. J. nie posiadają wykształcenia rolniczego, ani doświadczenia w pracy w rolnictwie. J. C. jest na emeryturze, ma obecnie 76 lat, z wykształcenia jest ślusarzem-mechanikiem, od 1965 roku mieszka w S., pracował jako ślusarz. I. P. (1)ma 70 lat, wykształcenie podstawowe, wykonywała zawód ekspedientki, zamieszkuje w K..W. G.ma 64 lata, wykształcenie średnie, pracowała jako księgowa, zamieszkuje w S.. R. K. ma 61 lat, wykształcenie średnie, jest specjalistą ds. płac i kadr, zamieszkuje w K.. H. J. ma 60 lat, pracowała jako obuwnik-szwacz, zamieszkuje w S..

Dowód: zeznania powoda J. C. – k. 141 – 00:03:40 – 00:08:32, zeznania powódki R. K. – k. 00:17:00 – 00:19:53, zeznania powódki H. J. – k. 143 – 00:19:45 – 00:22:00, zeznania powódki I. P. (1)– k. 142 – 00:09:48 – 00:15:09,zeznania powódki W. G.– k. 142 – 00:15:59 – 00:16:59.

Po odzyskaniu nieruchomości, powodowie wydzierżawili ją osobie trzeciej.

Dowód: zeznania powoda J. C. – k. 141 – 00:03:40 – 00:08:32, zeznania powódki R. K. – k. 00:17:00 – 00:19:53, zeznania powódki H. J. – k. 143 – 00:19:45 – 00:22:00, zeznania powódki I. P. (1)– k. 142 – 00:09:48 – 00:15:09, zeznania powódkiW. G.– k. 142 – 00:15:59 – 00:16:59.

Zgodnie z zeznaniami powoda J. C. na zwróconej nieruchomości powodowie zamierzali w latach 2003 – 2011 uprawiać ogrodnictwo, przy czym miał się tym zajmować jego siostrzeniec. Zgodnie z zeznaniami I. P. (1)powodowie zamierzali uprawiać zboże albo ogrodnictwo, według W. G.zboże albo ziemniaki. R. K. nie wiedziała, co miało być uprawiane na gruncie. R. K. iW. G.nie wiedziały, jaka jest klasa gruntów na spornej nieruchomości.

Dowód: zeznania powoda J. C. – k. 141 – 00:03:40 – 00:08:32, zeznania powódki R. K. – k. 00:17:00 – 00:19:53, zeznania powódki H. J. – k. 143 – 00:19:45 – 00:22:00, zeznania powódkiI. P. (1) – k. 142 – 00:09:48 – 00:15:09, zeznania powódki W. G.– k. 142 – 00:15:59 – 00:16:59.

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów oraz zeznań powodów.

Powołane dokumenty nie były przez strony kwestionowane, nie wzbudziły także wątpliwości Sądu co do swojej prawdziwości i wiarygodności.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania powodów J. C.,I. P. (1), W. G., R. K., H. J., ponieważ były spójne, logiczne i potwierdzały się wzajemnie.

Sąd nie uwzględnił wniosku powodów o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego „z zakresu ustalania wysokości dochodów z pracy w gospodarstwie rolnym” dla ustalenia dochodu powodów z gospodarstwa. Powództwo należało bowiem oddalić ze względu na brak legitymacji biernej po stronie pozwanego oraz ze względu na przedawnienie roszczenia dochodzonego pozwem, a więc przesłanki, które czynią zbędnym przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczności merytorycznej zasadności roszczenia dochodzonego pozwem.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowie domagali się zapłaty odszkodowania w wysokości 153.974,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty na podstawie art. 417 kc za spowodowanie szkody w majątku powodów w następstwie niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej – szkody w postaci utraconych korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby nie zostali pozbawieni posiadania nieruchomości w postaci dochodów z gospodarstwa rolnego.

Nie można zgodzić się ze stroną pozwaną, że dochodzone przez powodów roszczenie w swej treści polega na żądaniu wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, a zatem jest faktycznie roszczeniem z art. 224-225 kc.

Powodowie precyzyjnie wskazali podstawę prawną i faktyczną swojego roszczenia – żądają naprawienia szkody w postaci utraconych korzyści wyrządzonej niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej. Nie sposób zakwalifikować tego roszczenia jako roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie przez samoistnego posiadacza z nieruchomości, o jakim mowa w art. 224 par 2 czy art. 225 kc. Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy opiera się na innych przesłankach niż te wskazywane przez powodów w niniejszym postępowaniu, w odmienny sposób oblicza się jego wysokość, z całą zaś pewnością nie obejmuje ono szkód w postaci utraconych dochodów, jakie powodowie mogliby osiągnąć w razie prawidłowej eksploatacji nieruchomości.

W konsekwencji do roszczenia dochodzonego pozwem nie znajdzie zastosowania termin przedawnienia z art. 229 kc, przewidujący liczony od dnia zwrotu nieruchomości roczny termin przedawnienia.

Wskazać także należy, że przepisy art. 224 – 225 kc, określające tzw. roszczenia dodatkowe właściciela przeciwko posiadaczowi rzeczy, regulują roszczenia takiej jak: wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, zwrot pożytków, odszkodowanie za zużycie, pogorszenie bądź utratę rzeczy. W przepisach tych nie jest uregulowane roszczenie o odszkodowanie za zwrot utraconych korzyści. Podstawy do takiego roszczenia należy upatrywać w przepisach o czynach niedozwolonych, tj. art. 415 kc i następnych. W niniejszej sprawie powodowie opierają swoje roszczenie o art. 417 kc, zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Powodowie jako źródło szkody wskazują wydanie zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w K. z dnia 1 lipca 1965 roku (...)i przejęcie nieruchomości poprzednika prawnego powodów – S. C. pomimo braku wystąpienia przesłanek określonych w art. 2 lit b dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej (Dz.U.1945.3.13).

Zgodnie z niekwestionowanym obecnie poglądem doktryny i orzecznictwa przepisy dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej skutkowały przejściem własności objętych jego przepisami nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa z mocy samego prawa, a wydawane na mocy dekretu z dnia 24 sierpnia o wpisywaniu do ksiąg hipotecznych (gruntowych) prawa własności nieruchomości przejętych na cele reformy rolnej (Dz.U. Nr 34, poz.204) zaświadczenia o przejęciu konkretnych nieruchomości na cele reformy rolnej nie stanowiły decyzji administracyjnych i miały charakter jedynie deklaratoryjny. Wobec tego utrata własności nie następowała na skutek wydania takiego zaświadczenia. Jeżeli zatem nie było podstaw do przejęcia przedmiotowej nieruchomości na cele reformy rolnej to nadal stanowiła ona własność dotychczasowego właściciela, wobec czego – abstrahując od późniejszych zdarzeń – w ogóle nie mogło być mowy o wyrządzeniu szkody, w takiej sytuacji właściciel mógł wystąpić bezpośrednio z roszczeniem windykacyjnym.

W konsekwencji to nie wydanie zaświadczenia z dnia 21 lipca 1965 roku – ze względu na opisany wyżej charakter takiego zaświadczenia - może stanowić źródło szkody, jakiej naprawienia domagają się powodowie w niniejszym postępowaniu – a fakt bezprawnego przejęcia, pozbawienia posiadania spornych nieruchomości. Innymi słowy, to nie wydanie zaświadczenia stanowiło źródło dochodzonych pozwem utraconych przez powodów korzyści, a fakt pozbawienia poprzednika prawnego powodów i samych powodów posiadania nieruchomości.

Kwestia bezprawności pozbawienia poprzednika prawnego powodów posiadania nieruchomości została już prawomocnie przesądzona w wyroku Sądu Rejonowego w Kościerzynie z dnia 19.10.2006 r. w sprawie o sygn. akt I C 85/05, w którym ustalono nieistnienie przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa przedmiotowej nieruchomości. Bez wątpienia przejęcie przez Skarb Państwa nieruchomości, mimo że nie zostało dokonane na podstawie decyzji administracyjnej, mieści się także w zakresie działań związanych z wykonywaniem władzy publicznej, o jakich mowa w art. 417 kc. Na marginesie wskazać należy, że jako właściwy tryb dla ustalenia, czy zostały spełnione przesłanki nabycia przez Skarb Państwa z mocy prawa nieruchomości w trybie art. 2 lit. b dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej (Dz.U.1945.3.13) Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym postanowieniem z dnia 6 listopada 1997 r. III KKO 7/97 (OSNAPiUS 1998/18 poz. 554) wskazało drogę procesu cywilnego i powództwo o ustalenie nieistnienia przejścia nieruchomości z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa. Nie jest więc konieczne uzyskanie w tym przedmiocie decyzji administracyjnej.

Jak wskazano wyżej, zdarzeniem powodującym szkodę powodów było pozbawienie ich posiadania nieruchomości. W tym kontekście podkreślić trzeba, że pozwany Skarb Państwa posiadał sporną nieruchomość jedynie w okresie od 1965 roku do 1992 roku, kiedy to decyzją wojewody nr (...)z dnia 25 czerwca 1992 r. w sprawie likwidacji Państwowego Gospodarstwa Rolnego w G. przekazano wskazane przedsiębiorstwo, w tym sporną nieruchomość, Agencji (...)– której następcą prawnym jest Agencja (...). Decyzja ta stała się podstawą wpisu do księgi wieczystej prowadzonej dla spornych nieruchomości jako właściciela Agencji(...), a następnie - Agencji (...).

Agencja (...)zgodnie z art. 3 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r . (Dz.U.03.64.592) jest państwową osobą prawną – podmiotem odrębnym od Skarbu Państwa, posiadającym własną podmiotowość prawną. Jest instytucją powierniczą, której Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego w rolnictwie. Minister(...)sprawuje jedynie nadzór nad Agencją, nie posiada instrumentów, które pozwalałyby władczo ingerować w proces gospodarowania nieruchomości przez Agencję (...).

W okresie, za jaki powodowie domagają się odszkodowania – tj. od dnia 01.07.2003 r. do 21.03.2011 r. nieruchomość posiadała Agencja (...), to ona była wyłącznym dysponentem spornych gruntów. Jak wskazano już wyżej, posiada ona odrębną od Skarbu Państwa podmiotowość prawną, a wskazana przez powodów statio fisci – Minister (...), nie ma wpływu na gospodarowanie przez Agencję nieruchomościami jej powierzonymi. Pozwany Skarb Państwa nie może więc odpowiadać za działania i zaniechania Agencji (...)w okresie, kiedy to ona dysponowała nieruchomością, tj. od 1992 roku. W szczególności nie może odpowiadać za to, że Agencja wydała powodom nieruchomość dopiero 21 lipca 2011 roku. Na marginesie można wskazać, że powodowie wcześniejsze powództwa – zarówno o ustalenie nieistnienie przejścia z mocy prawa nieruchomości S. C. na rzecz Skarbu Państwa, jak i o wydanie nieruchomości, prawidłowo kierowali przeciwko Agencji (...), a nie przeciwko Skarbowi Państwa.

Z powyższych względów, ze względu na brak legitymacji biernej Skarbu Państwa, powództwo należało oddalić.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że ewentualne roszczenia powodów w stosunku do Skarbu Państwa uległy przedawnieniu. Źródłem szkody powodów jest pozbawienie ich posiadania nieruchomości. Skarb Państwa bezprawnie przejął posiadanie spornej nieruchomości w lipcu 1965 roku. Wobec tego do terminu przedawnienia roszczeń deliktowych należy stosować art. 422 kc w brzmieniu przed nowelizacji z dnia 10 sierpnia 2007 roku. Zgodnie z przepisami przejściowymi, tj. art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, do roszczeń, powstałych przed dniem jej wejścia w życie, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się przepisy art. 442[1] Kodeksu cywilnego. Ponieważ roszczenie powodów w dniu 10 sierpnia 2007 roku było przedawnione, zastosowanie znajdzie art. 422 par. 1 kc, który zresztą termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody majątkowej wynikającej z czynu niedozwolonego reguluje w te sam sposób, co obecnie obowiązujący art. 442[1] kc. Zgodnie z art. 442. § 1. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.

Na gruncie art. 442 par. 1 kc zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przeważało stanowisko, że przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody następuje bezwzględnie z upływem dziesięciu lat od dnia zdarzenia wyrządzającego szkodę, a zatem niezależnie od tego, kiedy poszkodowany mógł ustalić, że szkoda nastąpiła. Dotyczyło to w szczególności wypadku, gdy do ujawnienia szkody doszło później niż w chwili zdarzenia, z którego wynikła. Gdy ujawniła się ona po upływie dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę, na podstawie analizowanego przepisu należało uznać, że osoba obowiązana do naprawienia szkody może skutecznie uchylić się od zadośćuczynienia obowiązkowi odszkodowawczemu przez podniesienie zarzutu przedawnienia. Takie stanowisko było dominujące przede wszystkim w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uchwałę składu 7 sędziów SN z 12 lutego 1969 r. - zasadę prawną - III PZP 43/68, LexisNexis nr 337930, OSNC 1969, nr 9, poz. 150, z glosą S. Garlickiego, PiP 1970, nr 5, s. 813 oraz z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, NP 1970, nr 6, s. 904 i NP 1970, nr 12, s. 1831; uchwałę SN z 25 września 1992 r., III CZP 118/92, LexisNexis nr 327408, Biuletyn SN 1992, nr 9, s. 9; orzeczenie z 17 lutego 1999 r., II CKN 199/98, LexisNexis nr 1612011). Potwierdziła je uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, w której wskazano, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę (art. 442 § 1 zd. 2 k.c.), bez względu na to, kiedy szkoda powstała lub się ujawniła (uchwała SN z 17 lutego 2006 r., III CZP 84/2005, LexisNexis nr 400641, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 114, z glosą M.S. Tofla, PS 2006, nr 11-12, s. 277, z omówieniem Z. Strusa, Pal. 2006, nr 3-4, s. 228).

Sąd Najwyższy w powołanej uchwale wskazał, że oczywistym celem wprowadzenia dziesięcioletniego, „sztywnego” terminu przedawnienia jest „ograniczenie możliwości skutecznego dochodzenia tego roszczenia w imię wszystkich zasad, które przyświecają idei instytucji przedawnienia roszczeń majątkowych”. Jak zaznaczono, „dzień, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę, jest - pomijając problematykę czynu ciągłego - pierwszym dniem, od którego można mówić - w razie zaistnienia pozostałych elementów czynu niedozwolonego - o jego odpowiedzialności za szkodę. Tak 'zobiektywizowana' chwila najlepiej nadaje się do przyjęcia jej za początek biegu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody, po upływie którego definitywnie nie można żądać jej naprawienia. Trzeba przy tym dodać, że w istocie to interes sprawcy (dłużnika), a nie poszkodowanego (wierzyciela), chroni instytucja przedawnienia roszczeń majątkowych. Ale nie tylko dłużnik ma interes w tym, aby jego niepewność co do istnienia obowiązku świadczenia była ograniczona w czasie i ustanie tej niepewności dało się określić na podstawie jednoznacznych, obiektywnych mierników. Ograniczenie takie przede wszystkim służy stabilności i pewności stosunków społecznych, co jest podstawowym celem instytucji przedawnienia.

Nadmienić można dodatkowo, że w wyroku z dnia 1 września 2006 roku w sprawie SK 14/05 (OTK-A 2006, nr 8, poz. 97) Trybunał Konstytucyjny zakwestionował jedynie zgodność z Konstytucją art. 442 par. 1 zd. 2 w zakresie dotyczącym pozbawienia pokrzywdzonego dochodzenia odszkodowania za szkodę na osobie, która ujawniła się po upływie 10 lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę, powołując się przy tym na szczególny charakter szkody na osobie. Nie zakwestionował natomiast prawidłowości takiej regulacji w stosunku do terminu przedawnienia szkód majątkowych, czego zresztą konsekwencją jest to, że art. 442 [1] kc ma w tym zakresie takie samo brzmienie jak wcześniej obowiązujący art. 442 kc.

W rezultacie należy przyjąć, że przedawnienie roszczeń odszkodowawczych (w zakresie szkody majątkowej) na skutek bezprawnego pozbawienia S. C., a następnie powodów, posiadania, także w zakresie tzw. szkód przyszłych, które nie nastąpiły jednocześnie ze zdarzeniem powodującym szkodę, ale ujawniły się dopiero później, nastąpiło najpóźniej w terminie 10 lat od dnia zdarzenia powodującego szkodę – tj. 1 lipca 1975 r., 10 lat od pozbawienia S. C. posiadania nieruchomości.

Rozpatrzeć trzeba, czy termin przedawnienia roszczeń dochodzonych przez powodów uległ zawieszeniu na podstawie art. 121 pkt 4 kc. Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2007 r. III CZP 30/2007 (Biuletyn Sądu Najwyższego 2007/10) „Władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowanego władztwa publicznego, może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia. Zasiedzenie jednak nie biegło, jeżeli właściciel nie mógł skutecznie dochodzić wydania nieruchomości (art. 121 pkt 4 w związku z art. 175 kc)”. Uchwała ta dotyczy co prawda biegu terminu zasiedzenia, jednak w ocenie Sądu pogląd przyjmujący istnienie siły wyższej w razie niemożności skutecznego dochodzenia roszczeń w poprzednim systemie politycznym i argumenty przedstawione na jego poparcie mogą mieć zastosowanie także do biegu terminu przedawnienia innych roszczeń. Opinię tą podzielił Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie V ACa 273/13 ( portal orzeczeń sądów powszechnych, http://orzeczenia.ms.gov.pl/details/$N/151000000002503_V_ACa_000273_2013_Uz_2013-05-29_001), gdzie w kontekście sprawy o zwrot i odszkodowanie za nieruchomość przejętą przez Skarb Państwa na podstawie dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reform rolnej pomimo braku istnienia ku temu przesłanek, powołał się właśnie na 1989 rok jako datę właściwą dla określenia dla początku biegu przedawnienia roszczeń. Niemniej jednak Sąd Najwyższy w powołanej uchwale pełnego składu Izby Cywilnej, a także w późniejszym orzecznictwie, podkreślił, że zastosowanie art. 121 pkt 4 kc jest uzasadnione tylko w razie ustalenia, że osoba uprawniona do skutecznego dochodzenia roszczenia rzeczywiście była tej możliwości pozbawiona. Takie zaś ustalenie nie może być dokonywane wyłącznie na podstawie twierdzeń osoby uprawnionej. Konieczne jest wykazanie, że w ówczesnych warunkach ustrojowych i w stanie prawnym wówczas obowiązującym skuteczne dochodzenie roszczenia nie było możliwe bądź to z uwagi na niedostępność środków prawnych, które pozwoliłby podważyć akty władzy publicznej, bądź też ze względu na to, że powszechna praktyka stosowania obowiązujących wówczas przepisów - obiektywnie biorąc - nie stwarzała realnych szans uzyskania korzystnego dla uprawnionego rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu powodowie nie wykazali, iż rzeczywiście nie mogli skutecznie dochodzić roszczeń. W szczególności nie wskazali oni, aby podejmowali jakiekolwiek działania w tym zakresie. Ponadto, nawet gdyby uznać, że powodowie nie mogli skutecznie domagać się odszkodowania przed 1989 rokiem, to i tak termin przedawnienia minąłby w 1999 roku – tj. 10 lat po zmianach ustrojowych.

Podsumowując, należy stwierdzić, że roszczenie powodów przedawniło się ze względu na upływ 10-letniego terminu przedawnienia od dnia zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę. Jest to przedawnienie bezwzględne a tempori facti, niezależne od tego, czy poszkodowany mógł dowiedzieć się o szkodzie i kiedy się o niej dowiedział.

Na marginesie można odnieść się także do zarzutów i twierdzeń stron odnośnie terminu, w jakim powodowie dowiedzieli się o szkodzie i osobie do jej naprawienia, co nie będzie miało jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy ze względu na upływ 10 lat od dnia zdarzenia powodującego szkodę. W ocenie Sądu najpóźniejszym możliwym do przyjęcia terminem, w jakim powodowie dowiedzieli się o zdarzeniu powodującym szkodę i osobie obowiązanej do jej naprawienia, jest data wydania wyroku Sądu Rejonowego w Kościerzynie w sprawie o sygn. akt I C 85/05 ustalającego nieistnienie przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa przedmiotowej nieruchomości - dzień 19.10.2006 r. Od tej daty powodowie uzyskali potwierdzenie, że nie nastąpiło przejęcie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Natomiast odnośnie dowiedzenia się o szkodzie, jakiej naprawienia powodowie domagają się niniejszym pozwem – należy uznać, że wiadomość o rzekomych utraconych korzyściach za poszczególne lata kalendarzowe powinna następować z końcem każdego roku kalendarzowego. Stosownie do art. 442 par. 1 zd. 1 kc w brzmieniu przed nowelizacją, jak i obecnego art. 442 [1] kc przedawnienie - niezależnie od tego, kiedy nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę – i tak nastąpiłoby odnośnie roszczeń wcześniejszych niż za trzy lata przed dniem wniesienia pozwu – czyli za okres od 29 lipca 2003 r. do 29 lipca 2010 roku. W tym zakresie nie można brać pod uwagę daty zawezwania do próby ugodowej, gdyż została ona skierowana nie przeciwko pozwanemu w niniejszym postępowaniu Skarbowi Państwa – Ministrowi (...), a przeciwko Agencji (...)oraz Skarbowi Państwa – Ministrowi (...) i Skarbowi Państwa – Ministrowi(...).

Sąd nie podzielił oceny powodów, że podnoszenie przez pozwanego zarzutu przedawnienia jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Powodowie powołali się na to, że korzystanie przez pozwanego z instytucji przedawnienia stanowi nadużycie prawa z tego względu, że nie może być akceptowane zachowanie broniącego się zarzutem przedawnienia Państwa, które wcześniej pozbawiło bez żadnych podstaw własnego obywatela prawa własności i przez okres 40 lat czerpało korzyści z jego majątku.

Przyjmuje się, że podstawowym wymaganiem zastosowania art. 5 k.c. w odniesieniu do zarzutu przedawnienia jest rozważenie na tle okoliczności sprawy interesów obu stron dochodzonego roszczenia: zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego. Za zastosowaniem art. 5 k.c. przy ocenie podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia mogą przemawiać przede wszystkim przyczyny opóźnienia w dochodzeniu roszczenia po stronie zobowiązanego, np. jego zachowanie polegające na wywołaniu u uprawnionego przekonania o dobrowolnym zadośćuczynieniu roszczeniu. Jednocześnie orzecznictwo przyjmuje, że zarzut przedawnienia może być uznany za nadużycie prawa także wtedy, gdy przyczyny opóźnienia w dochodzeniu roszczenia leżą także, a nawet wyłącznie po stronie uprawnionego.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania, że skorzystanie przez stronę pozwaną z zarzutu przedawnienia stanowi nadużycie prawa podmiotowego. W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że opóźnienie powodów w dochodzeniu roszczeń było znaczne – nawet gdyby uznać, że bieg terminu przedawnienia uległ zawieszenia na podstawie art. 121 pkt 4 kc i biegł dopiero od 1989 roku, to uprawnieni zaniechali dochodzenia swoich praw również po przemianach ustrojowych, które zaszły w Polsce po 1989 roku. Powodowie dopiero w 2006 roku wnieśli powództwo o ustalenie nieistnienia przejścia z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości. Uczynili to znacznie po upływie dziesięcioletniego okresu przedawnienia, liczonego od przemian ustrojowych. Powodowie nie wskazali przy tym na żadne okoliczności, które ich zdaniem uniemożliwiały, czy utrudniały im dochodzenie roszczeń przed upływem terminu przedawnienia. Brak przy tym jakichkolwiek podstaw do uznania, że to działania pozwanego przyczyniły się do opóźnienia w dochodzeniu przez powoda roszczeń. Powodowie nie mieli żadnych przeszkód, aby co najmniej od 1989 roku dochodzić od posiadacza nieruchomości jej zwrotu, co spowodowałoby, że szkoda dochodzona niniejszym pozwem w ogóle by nie powstała. Co więcej, powodowie już w 2006 roku uzyskali wyrok ustalający, że przejęcie nieruchomości przez Skarb Państwa było nieuprawnione, natomiast pozew o odszkodowanie wnieśli dopiero w dniu 21 czerwca 2013 r. - czyli po upływie blisko 6 lat. W takiej sytuacji powodowie powinni ponieść konsekwencje braku należytej dbałości o własne sprawy. Tak długi okres opóźnienia w dochodzeniu roszczeń, zdaniem Sądu, przesądza o tym, że należało dać pierwszeństwo takiej wartości, jak zapewnienie stabilizacji stosunków prawnych i zagwarantować ich pewność po tak długim okresie czasu.

Dodatkowo można wskazać, że szkoda w postaci utraconych korzyści musi być przez poszkodowanego wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, aby uzasadniała ona w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła. Powodowie opierają swoje roszczenie na twierdzeniu, że w razie gdyby nie byli pozbawieni posiadania nieruchomości, uzyskiwaliby dochody z prowadzenia gospodarstwa rolnego. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, a w szczególności zeznania samych powodów, nie sposób uznać, że wymienieni rzeczywiście prowadziliby w okresie od 2003 do 2011 roku gospodarstwo rolne na spornej nieruchomości. Po pierwsze żaden z powodów – z wyjątkiem powódki I. P. (1)- nie ma wykształcenia rolniczego, ani doświadczenia w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. I. P. (1)ukończyła co prawda kursy rolnicze, nie prowadziła jednak nigdy gospodarstwa rolnego, hodowała jedynie warzywa na własne potrzeby. Jednocześnie wszyscy powodowie mają ustabilizowaną sytuację zawodową i życiową, wykonywali pracę zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. Przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania trudno przyjąć, biorąc pod uwagę także wiek powodów, że gdyby posiadali nieruchomość w latach 2003 – 2011 porzuciliby wykonywane przez siebie zajęcia, przeprowadzili się i rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa rolnego - do czego nie posiadali niezbędnej wiedzy (z wyjątkiem I. P. (1)) i doświadczenia. Ponadto, z zeznań powodów można wyciągnąć wniosek, że nie było konkretnych, precyzyjnych ustaleń odnośnie prowadzenia gospodarstwa rolnego na spornym gruncie, rozmowy w tym przedmiocie nigdy nie wyszły poza fazę wstępną. Każdy z powodów odmiennie wskazywał, co miałoby być na gruncie uprawiane. Zgodnie z zeznaniami powoda J. C. na zwróconej nieruchomości powodowie zamierzali w latach 2003 – 2011 uprawiać ogrodnictwo, przy czym miał się tym zajmować jego siostrzeniec. Jednocześnie powód wskazał, że po odzyskaniu nieruchomości siostrzeniec nie mógł podjąć się jej uprawy, ponieważ w międzyczasie zaangażował się w inne sprawy zawodowe. Tymi innymi sprawami zawodowymi było zatrudnienie w wojsku, przy czym siostrzeniec pracuje tam już od 20 lat. Zgodnie z zeznaniami I. P. (1)powodowie zamierzali uprawiać zboże albo ogrodnictwo, wedługW. G.zboże albo ziemniaki. R. K. nie wiedziała, co miało być uprawiane na gruncie. R. K. iW. G.zapytane o to przez Przewodniczącego, nie były w stanie wskazać także, jaka jest klasa gruntów na spornej nieruchomości. Co istotne, po odzyskaniu nieruchomości w 2011 roku powodowie nie podjęli na niej działalności rolniczej, lecz wydzierżawili ziemię. Nic nie stało na przeszkodzie, aby powodowie, deklarujący obecnie chęć uprawy ziemi we własnym zakresie w latach 2003-2011, samodzielnie podjęli taką działalność w okresie późniejszym.

Mając na uwadze wyżej przedstawione argumenty Sąd w pkt I wyroku oddalił powództwo.

W pkt II Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania na podstawie art. 108 i 98 kc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powodowie w całości przegrali sprawę, wobec tego powinni zwrócić pozwanemu równowartość wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika procesowego, radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, w wysokości 3600 zł, zgodnie z par. 6 pkt 6 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 490).

Jednocześnie, stosownie do art. 11. ust. 3 Ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 1150), koszty zastępstwa procesowego zasądzone lub przyznane Skarbowi Państwa w sprawie, w której zastępstwo procesowe Skarbu Państwa wykonuje Prokuratoria Generalna, przysługują Skarbowi Państwa - Prokuratorii Generalnej, Sąd koszty zastępstwa procesowego zasądził nie na rzecz Skarbu Państwa – Ministra (...), a na rzecz Skarbu Państwa -Prokuratorii Generalnej.