Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 marca 2014 roku

sprawy z wniosku M. K. (1)

z udziałem R. K.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni i uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 20 czerwca 2013 roku, sygn. akt I Ns 607/12

postanawia:

1.  z apelacji wnioskodawczyni zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie drugim w ten sposób, że zasądzoną od M. K. (1) na rzecz R. K. spłatę w kwocie 16.735 złotych obniżyć do kwoty 9,82 (dziewięć złotych 82/100) złotych a w pozostałej części apelację tą oddalić;

2.  oddalić apelację uczestnika postępowania;

3.  ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 835/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 20 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku M. K. (1) z udziałem R. K. o podział majątku dorobkowego :

1. dokonał podziału majątku dorobkowego małżonków M. K. (1)i R. K.składającego się ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego kategorii M-4 oznaczonego numerem (...), o powierzchni użytkowej 48,15 m ², składający się z kuchni, trzech pokoi łazienki, wc i korytarza znajdującego się na pierwszym piętrze w bloku mieszkalnym położonym w R., przy ulicy (...)wchodzącego w skład zasobów (...)w R.oraz z następujących ruchomości:

meble kuchenne, stół drewniany, 6 krzeseł drewnianych, meble dziecięce,

łóżko dziecięce, płyta gazowa marki A., piekarnik marki A., okap kuchenny, pralka marki A., lodówka marki E., meble pokojowe, łóżko w ten sposób, że : własność wyżej opisanego majątku dorobkowego przyznał na rzecz M. K. (1);

2. zasądził od M. K. (1) na rzecz R. K. tytułem spłaty kwotę 16.735,00( szesnaście tysięcy siedemset trzydzieści pięć złotych ) płatną w terminie trzydziestu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki;

3. nakazał uczestnikowi R. K. opuszczenie i wydanie wnioskodawczyni M. K. (1) lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie pierwszym w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

4. zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania;

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

R. K. i M. K. (1) z domu H. zawarli związek małżeński w dniu 15 lipca 2006 roku. Umów o rozdzielności majątkowej strony nie zawierały.

Będąc panną wnioskodawczyni w dniu 27 grudnia 2005 roku otwarła lokatę oszczędnościową terminową odnawialną o nr rachunku (...), na której miała zgromadzone środki pieniężne w kwocie 16.900 złotych. W dniu 13 marca 2007 roku wnioskodawczyni złożyła dyspozycję wypłaty pieniędzy z tej lokaty w kwocie 17.226, 26 złotych. W dniu 24 kwietnia 2006 roku M. K. (1) otwarła także lokatę oszczędnościową terminową o nr (...), z której pieniądze w kwocie 10.143,21 złotych wypłaciła w dniu 13 marca 2007 roku. Gdy była niepełnoletnia rodzice założyli jej dwie książeczki mieszkaniowe, jedna o wartości 8.133.07 złotych, a druga o wartości około 3.600 złotych. Przed ślubem wnioskodawczyni na lokatach bankowych i dwóch książeczkach mieszkaniowych posiadała własne środki pieniężne w łącznej kwocie około 30.000 złotych.

Po zawarciu związku małżeńskiego wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania pracowali zawodowo oraz wychowywali małoletnią córkę, urodzoną w dniu (...). Posiadali odrębne rachunki bankowe. Początkowo, po ślubie R.i M. K. (1)zamieszkali w wynajętym mieszkaniu. W tym czasie wnioskodawczym wraz ze swoimi rodzicami szukała mieszkania do kupienia na własność. Mieszkanie, którym zainteresowała się wnioskodawczym położone było w tym samym bloku co mieszkanie rodziców M. K. (1), jednak było ono zadłużone. Zadłużenie poprzedniego właściciela mieszkania wynosiło na dzień 31 października 2006 roku wraz z odsetkami i kosztami sądowymi 19.413,66 złotych. W dniu 14 marca 2007 roku wnioskodawczym dokonała wpłaty na konto (...)w R.kwot: 17.998,74 złotych oraz 2.713,60 złotych tytułem spłaty istniejącego zadłużenia. Natomiast w dniu 16 marca 2007 roku byli małżonkowie nabyli od S. K.w drodze umowy sprzedaży spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...)o powierzchni użytkowej 48,15m ² znajdującego się na I. piętrze w budynku posadowionym na nieruchomości położonej w R.przy ul. (...)za cenę 50.000 złotych. Nabycia tego dokonali do wspólności ustawowej. O tym fakcie rodzice R. K.dowiedzieli się dopiero po dokonaniu transakcji kupna mieszkania. Przedmiotowe mieszkanie w 40% zostało zakupione z pieniędzy pochodzących z majątku odrębnego M. K. (1)-30.000 złotych zostało wypłacone z jej lokat i książeczek mieszkaniowych, natomiast 10.000 złotych otrzymała od rodziców. Z prezentów weselnych, tzw. "czepca" R.i M. K. (1)uzyskali około 18.000 złotych. Z pieniędzy tych 10.000 złotych zostało przeznaczone na zakup mieszkania, a 8.000 złotych na zakup materiałów niezbędnych do przeprowadzenia jego remontu.

Zakupione przez byłych małżonków mieszkanie wymagało gruntownego remontu. Mieszkanie zostało wyremontowane w ciągu sześciu miesięcy przez ojca uczestnika - A. K., który w zasadzie większą część prac wykończeniowych wykonał sam (gipsowanie ścian, panele, kafelki w kuchni i łazience, wymiana okien), za wyjątkiem prac hydraulicznych, które zlecił profesjonalnemu hydraulikowi. Pieniądze za wykonane roboty hydrauliczne wyłożył ojciec uczestnika z własnych środków. Sprzęt AGD został zakupiony na raty przez rodziców wnioskodawczyni, jednak raty te były spłacane przez wnioskodawczynię. W zakupie i wyborze mebli do mieszkania R. K. nie uczestniczył, wszystkim zajmowała się wnioskodawczyni.

Meble do kuchni, lodówkę małżonkowie zakupili ze wspólnych pieniędzy. Na meble do kuchni R. K.zaciągnął kredyt w kwocie 5.000 złotych nr umowy (...). Raty tego kredytu były spłacane z jego rachunku bankowego. Kredyt studencki uczestnika był spłacany przez oboje małżonków po ślubie, jednak większość wpłat z tego tytułu było dokonywane z rachunku bankowego uczestnika. Od początku 2010 roku małżonkowie pozostawali w faktycznej separacji, w mieszkaniu zajmowali oddzielne pokoje.

W toku trwania małżeństwa do mieszkania przy ul. (...) małżonkowie zakupili następujące ruchomości:

- meble kuchenne, rok produkcji 2007 o wartości 2.500 złotych;

- stół drewniany zakupiony w 2007 roku o wartości 200 złotych;

- 6 krzeseł drewnianych zakupionych w 2007 roku o wartości 200 złotych;

- mebelki dziecięce zakupione w 2009 roku o wartości 500 złotych;

- łóżko dziecięce zakupione w 2008 roku o wartości 400 złotych;

- płyta gazowa marki A. zakupiona w 2007 roku o wartości 400 złotych;

- piekarnik marki A. zakupiony w 2007 roku o wartości 400 złotych;

- okap kuchenny zakupiony w 2007 roku o wartości 50 złotych;

- pralka marki A. zakupiona w 2007 roku o wartości 400 złotych;

- lodówka marki E. zakupiona w 2006 roku o wartości 400 złotych;

- meble pokojowe zakupione w 2007 roku o wartości 400 złotych;

- łóżko o wymiarach 160x200cm rok prod. 2008 o wartości 400 złotych; o łącznej wartości 6.250 złotych.

R. K. również ponosił koszty utrzymania mieszkania stron, płacił rachunki za prąd, za dostęp do internetu, za telewizję. Czynił również opłaty na poczet użytkowania mieszkania, funduszu remontowego oraz wody. Uczestnik płacił także za przedszkole małoletniej M. K. (2).

Wartość rynkowa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) według aktualnego sposobu użytkowania wynosi 136.100 złotych.

R. K. jest uzależniony od gier hazardowych, z tego też powodu poddał się leczeniu. Na skutek tego uzależnienia R. K. zadłużył się na łączną kwotę 60.000 złotych. Problemy finansowe uczestnika zaczęły się dwa lata po ślubie. Część zarobionych pieniędzy przeznaczał na udział w grach. W 2007 roku i w 2008 roku uczestnik w godzinach popołudniowych i wieczornych grał na maszynach (automatach) między innymi w sklepie przy ul. (...) oraz w sklepie w miejscowości O.. W 2011 roku okazało się, iż mieszkanie uczestników posiadało w spółdzielni mieszkaniowej zadłużenie na kwotę około 6.000 złotych. Zabierał wnioskodawczyni pieniądze z jej portfela. Zdarzyło się, że ze skarbonki małoletniego dziecka małżonków ukrytej w pudełku po butach uczestnik zabrał 2.000 złotych. Obecnie w spłacie tego zadłużenia pomagają R. K. rodzice, a także siostra.

W dniu 15 stycznia 2009 roku R. K.kupił od firmy, w której jest zatrudniony (...) Sp. z o.o.z siedzibą w Ż.samochód marki S. (...)rok prod. (...)za łączną kwotę 7.020 złotych. Pieniądze na nabycie tego samochodu uczestnik otrzymał od rodziców, którzy na ten cel w dniu 23 grudnia 2008 roku zaciągnęli kredyt gotówkowy w kwocie 7.497,75 złotych w (...)Bank S.A. z siedzibą we W.. W dniu 15 maja 2009 roku R. K.sprzedał przedmiotowy samochód A. F.za cenę 13.900 złotych. Kredyt zaciągnięty na samochód rodzice uczestnika spłacili z własnych środków finansowych. Pieniądze ze sprzedaży samochodu uczestnik przeznaczył na spłatę kredytu zaciągniętego na meble kuchenne oraz na spłatę kredytu studenckiego.

W (...) S.A.z siedzibą w P.. R. K.miał zawarte dwie umowy pożyczki:

- pożyczka nr (...) z dnia 29 marca 2010 roku na kwotę 1.400 złotych, (całość zadłużenia wynosiła 1.788,67 złotych) która została spłacona w dniu 16 lutego 2011 roku;

- pożyczka nr (...) z dnia 22 października 2010 roku na kwotę 1.900 złotych (całość zadłużenia wynosiła 2.518,51 złotych), która została spłacona w dniu 8 lutego 2012 roku.

R. K.na dzień 18 kwietnia 2012 roku posiadał w (...)Banku(...)S.A. rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy (...)z kredytem odnawialnym, zadłużenie z tytułu kredytu odnawialnego wynosiło 9.996, 41 złotych, pożyczkę gotówkową uruchomioną 13 maja 2010 roku, która jest spłacana do chwili obecnej. Kwota udzielonej pożyczki wynosiła 28.126,31 złotych. Zadłużenie na dzień 18 kwietnia 2012 roku wynosiło 24.126,31 złotych.

- kartę kredytową (...), która została wydana 1 grudnia 2008 roku i którą posiada do chwili obecnej. Przyznany limit kredytowy wynosi 3.800 złotych, zadłużenie na dzień 18 kwietnia 2012 roku wynosiło 2.867,07 złotych.

W okresie od dnia 22 listopada 2010 roku do dnia 15 grudnia 2011 roku R. K. zawarł szereg umów pożyczek gotówkowych w Spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T., w tym:

22 listopada 2010 roku w kwocie 967 złotych, spłacona w dniu 10 grudnia 2010 roku;

15 grudnia 2010 roku w kwocie 968 złotych, spłacona w dniu 10 stycznia 2011 roku;

17 stycznia 2011 roku w kwocie 953 złotych, spłacona w dniu 10 lutego 2011 roku;

17 lutego 2011 roku w kwocie 991 złotych, spłacona w dniu 10 marca 2011 roku;

17 marca 2011 roku w kwocie 999 złotych, spłacona w dniu 8 kwietnia 2011 roku;

22 kwietnia 2011 roku w kwocie 967 złotych, spłacona w dniu 10 maja 2011 roku;

3 czerwca 2011 roku w kwocie 903 złotych, spłacona w dniu 13 czerwca 2011 roku;

20 czerwca 2011 roku w kwocie 991 złotych, spłacona w dniu 11 lipca 2011 roku;

19 lipca 2011 roku w kwocie 999 złotych, spłacona w dniu 10 sierpnia 2011 roku;

23 sierpnia 2011 roku w kwocie 959 złotych, spłacona w dniu 9 września 2011 roku;

13 września 2011 roku w kwocie 976 złotych, spłacona w dniu 11 października 2011 roku;

14 października 2011 roku w kwocie 982 złotych, spłacona w dniu 10 listopada 2011 roku;

15 listopada 2011 roku w kwocie 953 złotych, spłacona w dniu 9 grudnia 2011 roku. Ostatnia umowa pożyczki gotówkowej została zawarta w dniu 15 grudnia 2011 roku na kwotę 968 złotych. W dniu 6 lutego 2012 roku całość zobowiązania w/w pożyczki gotówkowej została spłacona.

R. K.jest posiadaczem rachunku bankowego (...)w Banku (...)nr (...)otwartego dnia 18 lutego 2010 roku. Ponadto posiada on od dnia 22 czerwca 2010 roku kredyt gotówkowy nr (...) na kwotę 15.000 złotych, stan zadłużenia na dzień 18 kwietnia 2012 roku wynosił 13.692,37 złotych.

Uczestnik posiada od dnia 17 marca 2009 roku kartę kredytową w Banku (...) S.A. Zadłużenie rachunku tej karty na dzień 18 kwietnia 2012 roku wynosiło 550,50 złotych. Ponadto R. K. posiadał w tym banku kredyt gotówkowy nr (...) zawarty w dniu 16 marca 2009 roku na kwotę 7.796,73 złotych. Kredyt ten został spłacony w dniu 20 maja 2010 roku.

R. K. zawarł z (...) Bankiem S.A. dwie umowy:

- umowa prostej pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 3 lutego 2009 roku, gdzie kwota udzielonej pożyczki wynosiła 2.769,35 złotych. Przedmiotowa umowa została całkowicie spłacona i zamknięta w dniu 16 sierpnia 2010 roku.

- umowa kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) z dnia 24 maja 2011 roku, gdzie kwota udzielonego kredytu wynosiła 1.742,57 złotych brutto. Na dzień 18 kwietnia 2012 roku całkowite saldo zadłużenia z tytułu w/w umowy wyniosło 1.655,43 złotych. Na dzień 3 kwietnia 2013 roku brak było zaległości w bieżącej spłacie należności.

Uczestnik na dzień 18 kwietnia 2012 roku posiadał w (...) Bank (...) S.A. zadłużenie z tytułu karty kredytowej w wysokości 799,35 złotych, nadto korzystał w okresie od 29 września 2008 roku do 26 maja 2010 roku z kredytu gotówkowego (...)- (...) w kwocie 6.576,00 złotych, na 20 rat spłaconych 9 wpłynęło terminowo, 11 rat wpłynęło z opóźnieniem od 1 do 32 dni.

R. K.posiadał następujące zobowiązania w (...)z siedzibą w G.:

umowa pożyczki nr (...) z dnia 28 sierpnia 2009 roku w kwocie 8400, spłata w dniu 23 lipca 2010 roku (terminowa);

umowa o linię pożyczkową nr (...) z dnia 28 sierpnia 2009 roku z limitem 500,00 złotych, spłata w dniu 16 listopada 2010 roku (terminowa);

umowa pożyczki nr (...) z dnia 23 lipca 2010 roku w kwocie 17.000,00 złotych, spłata w dniu 16 listopada 2010 roku (terminowa);

umowa pożyczki nr (...) z dnia 16 listopada 2010 roku w kwocie 20.000 złotych, splata w dniu 11 kwietnia 2012 roku (obsługa pożyczki nieterminowa, zamknięta w statusie windykacyjnym);

umowa o linię pożyczkową nr (...) z dnia 16 listopada 2010 roku z limitem 500,00 złotych, spłata w dniu 7 marca 2012 roku (obsługa pożyczki nieterminowa, zamknięta w statusie windykacyjnym).

Aktualnie R. K.posiada zobowiązanie pożyczkowe nr (...)z dnia 11 kwietnia 2012 roku w kwocie 18.177,60 złotych. Zadłużenie na dzień 18 kwietnia 2012 roku z tytułu ugody nr (...)wynosiło: kapitał w wysokości 18.177,06 złotych oraz odsetki w wysokości 2.952,21 złotych.

Z wynagrodzenia uczestnika nie była prowadzona egzekucja.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2012 roku w sprawie o sygn. akt I C 103/12 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. rozwiązał przez rozwód związek małżeński M. K. (1) z domu H. i R. K. zawarty w dniu 15 lipca 2006 roku w R. i wpisany do księgi małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w R. za numerem (...). Powyższy wyrok uprawomocnił się 18 kwietnia 2012 roku.

Sąd Rejonowy zważył, iż w sprawie bezsporne było, że uczestnicy R. i M. K. (1) pozostawali w związku małżeńskim od dnia 15 lipca 2006 roku do dnia 18 kwietnia 2012 roku (prawomocność wyroku rozwodowego). Wobec tego, że uczestnicy nie zawierali w trakcie trwania małżeństwa umów majątkowych małżeńskich, należało uznać, że data prawomocności wyroku rozwodowego jest datą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej i ta też data była miarodajna dla wyceny składników wchodzących w skład majątku wspólnego.

Sąd ustalił, iż w niniejszej sprawie na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, tj. 18 kwietnia 2012 roku, w skład majątku wchodziło: prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...)o powierzchni 48,15 m2 położonego na I piętrze budynku w R.przy ul (...), składającego się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju, wchodzącego w skład zasobów (...) z siedzibą w R.przy ul. (...). Nieruchomość została zakupiona przez uczestników w trakcie trwania związku małżeńskiego. Wartość tego składnika majątkowego na dzień dokonywania podziału wynosi 136.100,00 złotych. Zasadą jest, że wartość objętych podziałem praw majątkowych określa się według cen rynkowych, tzn. uzyskiwanych w uczciwym obrocie, a więc z wyłączeniem cen spekulacyjnych albo uzyskiwanych przy drastycznym wykorzystaniu przymusowego położenia nabywcy (vide: teza VIII wytycznych w uchwale SN z dnia 30 listopada 1974 r. III CZP 1/74, nadal aktualna). Wartość majątku ustala się według stanu z chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili dokonywania podziału. Mając na względzie powyższe Sąd uznał, że opinia sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości szacująca wartość nieruchomości opisanej wyżej została sporządzona zgodnie z zasadami praktyki, doświadczenia życiowego, jest rzetelna, wszechstronna, spójna i logiczna. Biegły sądowy dokonując szacowania wartości powyższego prawa wziął pod uwagę - zgodnie z wymogami ustawowymi- lokale podobne. Uwzględnił wszystkie wady i zalety szacowanej nieruchomości. Uczestnicy nie wnieśli żadnych zastrzeżeń do powyższej opinii. Sąd również nie znalazł podstaw do jej kwestionowania, wobec czego Sąd uznał ją za miarodajną dla ustalenia wartości wskazanego składnika majątku. W świetle powyższego opinia biegłego sądowego mogła stanowić podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Kolejnym niekwestionowanym składnikiem majątku wspólnego były zgromadzone przez uczestników w czasie trwania małżeństwa ruchomości w postaci: mebli kuchennych, rok prod.2007, stołu drewnianego zakupionego w 2007 roku, 6 krzeseł drewnianych zakupionych w 2007 roku, mebli dziecięcych zakupionych w 2009 roku, łóżka dziecięcego zakupionego w 2008 roku, płyty gazowej marki A. zakupiona w 2007 roku, piekarnika marki A. zakupiony w 2007 roku, okapu kuchennego zakupionego w 2007 roku, pralki marki A. zakupionej w 2007 roku, lodówki marki E. zakupionej w 2006 roku, mebli pokojowych zakupionych w 2007 roku, łóżka o wymiarach 160x200cm rok prod. 2008. Uczestnik R. K. nie kwestionował również podanej przez wnioskodawczynię szacunkowej i wartości.

Jednym ze skutków ustania wspólności majątkowej między małżonkami jest jej przekształcenie z bez udziałowej w udziałową (w częściach ułamkowych). Przepis art. 43 § 1 kro (treść przepisu nie uległa zmianie) ustanawia zasadę, że z chwilą ustania wspólności ustawowej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku, który był nią objęty. Statuowana w art. 43 § 1 kro konstrukcja jest przejawem równego traktowania małżonków także w zakresie stosunków majątkowych. Równość udziałów obojga małżonków w majątku wspólnym po ustaniu wspólności najpełniej urzeczywistnia zasadę równouprawnienia małżonków. Jednakowe pod względem wielkości udziały małżonków w majątku wspólnym przysługują im niezależnie od przyczyn ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. Od chwili ustania wspólności majątkowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym bez względu na to, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do jego powstania.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni domagała się, m.in. doliczenia do wartości majątku dorobkowego stron kwoty 116.090 złotych, którą uczestnik jest zobowiązany zwrócić do majątku wspólnego stron, a która została przez uczestnika roztrwoniona w trakcie trwania związku małżeńskiego. W ocenie Sądu wniosek ten nie znajduje jednak potwierdzenia w zgromadzonym w toku postępowania materiale dowodowym. Z treści załączonych przez uczestnika dokumentów bankowych, wynika, iż R. K. partycypował w kosztach utrzymania mieszkania, jak również wydatkach związanych z utrzymaniem małoletniego dziecka.

Odnosząc się do sposobu podziału majątku dorobkowego w ocenie Sądu najwłaściwszym, uwzględniającym interesy obu stron postępowania był sposób wskazany w art. 212 § 2 k.c., a mianowicie przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Zgodnie z dyspozycją cytowanego już art.46 kro w sprawach nie unormowanych w artykułach poprzedzających, do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku: art. 567§ 3 k.p.c. oraz art. 680 i następne k.p.c. Przepisy o dziale spadku - art. 688 k.p.c. - odsyłają z kolei do przepisów o zniesieniu współwłasności: art. 617 i następne k.p.c. W świetle powyższego Sąd doszedł do przekonania, że najwłaściwszym sposobem zniesienia współwłasności będzie przyznanie jej jednemu z uczestników z obowiązkiem spłaty drugiego. Rozstrzygając o sposobie podziału majątku Sąd kierował się przede wszystkim koniecznością zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych każdego z uczestników. I tak przyjmując, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, Sąd przyznał wnioskodawczyni prawo własności nieruchomości lokalowej nr (...)o powierzchni 48,15 m ² położonej na I. piętrze budynku w R.przy ul (...), składającego się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju. Sąd dokonując takiego podziału miał na uwadze następujące okoliczności: niemożność dalszego wspólnego zamieszkiwania byłych małżonków, przyznanie wnioskodawczyni władzy rodzicielskiej nad małoletnią M. K. (2), której miejsce pobytu jest w miejscu zamieszkania matki, możliwość dokonania spłaty przez wnioskodawczynię uczestnika (brak takiej możliwości ze strony R. K., zwłaszcza uwzględniając jego uzależnienie od hazardu i związane z tym zadłużenie). Tym samym zasadnym było również przyznanie na własność wnioskodawczyni znajdujących się w tym mieszkaniu opisanych wyżej ruchomości.

Stosownie do treści art. 45 kro każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Z treści § 3 cytowanego przepisu wynika, że analogiczne zasady zwrotu stosuje się w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego. W postępowaniu o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlegają również nakłady z majątku odrębnego małżonków na majątek odrębny jednego z nich [tak SN w uchwale z dnia 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSN 1981, z. ll., poz. 206].

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza w postaci zeznań świadków W. H. i G. H., G. K. i A. K., przesłuchania wnioskodawczyni, jak również treści dokumentów załączonych do akt sprawy (wyciągów z rachunku bankowego rodziców M. K. (1), dyspozycji wypłaty środków pieniężnych z lokat terminowych, które posiadała wnioskodawczyni przed ślubem), a nadto zeznań samego uczestnika, który wyraźnie wskazał, iż był przekonany, że pieniądze na mieszkanie pochodziły od jego teściów wynika, iż na zakup mieszkania wnioskodawczyni przeznaczyła pochodzące z majątku osobistego stron środki pieniężne w łącznej kwocie około 40.000 złotych. Natomiast z majątku wspólnego stron na zakup mieszkania pochodziła jedynie kwota 10.000 złotych, z tzw. "czepca". Zatem w świetle niebudzących wątpliwości w tym zakresie dowodów, podzielić należy stanowisko M. K. (1), iż przedmiotowa nieruchomość została nabyta w 80% ze środków finansowych pochodzących z jej majątku odrębnego, a 20% ze środków pochodzących z majątku wspólnego. W oparciu o powyższe Sąd wyliczył, iż 80% aktualnej wartości mieszkania stanowi kwotę 108.880 złotych (136.100x 80%) i taką też kwotę należy rozliczyć jako nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny. Pozostała zatem kwota 27.220 złotych (stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą 136.100 złotych a 108.880 złotych) wraz z niekwestionowaną przez strony kwotą 6.250 złotych stanowiącą łączną wartość znajdujących się w przedmiotowym mieszkaniu ruchomości, tj. kwota 33.470 złotych weszła do majątku wspólnego uczestników.

Zgodnie z art. 212 §3 k.c. w zw. z art. 46 kro, w razie ustalenia dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać 10 lat (art. 212 § 3 zd. 2 w zw. z art. 1035 k.c. i art. 46 kro). Oznaczenie terminu i sposobu uiszczenia spłat lub dopłat zależy zasadniczo od możliwości płatniczych osoby zobowiązanej i potrzeb osoby uprawnionej do ich otrzymania. Sąd powinien właściwie wyważyć sprzeczne racje między interesem podmiotu zobowiązanego a interesem podmiotu uprawnionego. Oprócz sytuacji majątkowej osób zobowiązanych i uprawnionych, należy w szczególności uwzględnić ich sytuację osobistą i rodzinną. Ocena ta powinna zatem dotyczyć uzasadnionych interesów uczestników oraz ich sytuacji życiowej.

Biorąc pod uwagę równe udziały uczestników, 80% nakład z majątku wspólnego wnioskodawczyni oraz wartość nieruchomości w kwocie 136.100,00 złotych, a także niekwestionowaną przez byłych małżonków wartość znajdujących się w tym mieszkaniu ruchomości w łącznej kwocie 6.250 złotych, przyznanie ich na własność wnioskodawczyni M. K. (1) musiało wiązać się z obowiązkiem dopłaty na rzecz uczestnika R. K. tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym. I tak uwzględniając powyższe oraz fakt, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzi kwota 33.470 złotych po stronie wnioskodawczyni pozostaje nadal obowiązek dopłaty na rzecz uczestnika, która wynosi 16.735 złotych. Uwzględniając dokonany podział majątku, celem wyrównania udziałów w dorobku wspólnym, Sąd w punkcie 2 sentencji zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika powyższą kwotę.

Biorąc pod uwagę, że wnioskodawczyni wskazała, iż jest w stanie spłacić uczestnika (k.29-22 w zw. z k.445), Sąd w punkcie 2 określił termin uiszczenia należnego wyrównania na rzecz R. K. wyznaczając go na 30 dni od uprawomocnienia się zapadłego w niniejszej sprawie orzeczenia.

Jednocześnie Sąd, wobec przyznania na wyłączną własność wnioskodawczyni składnika majątku w postaci nieruchomości lokalowej, nakazał w punkcie 3 postanowienia uczestnikowi opróżnienia i wydania lokalu wnioskodawczyni.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 520 § 1 k.p.c. uznając, że zainteresowani ponoszą je zgodnie ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie, w tym również w zakresie zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosły obie strony.

Apelacja wnioskodawczyni zaskarża powyższe postanowienie w części, tj. - w punkcie 2. w całości i zarzuca mu naruszenie:

1/ przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy, to jest:

a) art. 45 § 1 kro poprzez jego niezastosowanie i nie rozliczenie nakładów poczynionych z majątku wspólnego stron na majątek osobisty R. K., podczas gdy R. K. jest zobowiązany do zwrotu do majątku dorobkowego stron kwoty 146.978,21 zł stanowiącej nakład poczyniony z majątku wspólnego na jego majątek osobisty;

b) art. 415 k.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w związku z tym przez przyjęcie, że M. K. (1) nie udowodniła szkody powstałej w wyniku roztrwonienia przez R. K. majątku dorobkowego stron, tj. środków pieniężnych w kwocie nie mniejszej niż 116.090,00 zł, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że R. K. roztrwonił na własne rozrywki (hazard) kwotę w łącznej wysokości 142.432,19 złotych stanowiącą majątek dorobkowy stron, na którą składały się:

- pobrane przez uczestnika wynagrodzenie netto za pracę (kwota 123.832,19 zł),

- środki ze sprzedaży przez uczestnika wspólnego samochodu marki S. (...)(kwota 13.900,00 zł)

- skradziona ze wspólnego budżetu domowego przez uczestnika gotówka w kwocie 4.700,00 zł, a tym samym kwota 142.432,19 zł odpowiada wysokości szkody, jaką swoim działaniem wyrządził R. K. z uwagi na fakt, iż o tę kwotę majątek dorobkowy stron bezprawnie uszczuplił;

2/ przepisu prawa procesowego, mającego wpływ na wynik sprawy, to jest:

a) art. 233 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., polegające na przekroczeniu ram swobodnej oceny dowodów przez dowolne ustalenia stanu faktycznego, nie znajdującego oparcia w materiale dowodowym znajdującym się w aktach sprawy i przyjęcie, iż:

- R. K. w trakcie związku małżeńskiego nie roztrwonił środków pieniężnych w kwocie nie mniejszej niż 116.090,00 zł, podczas gdy R. K. roztrwonił kwotę 142.432,19 zł stanowiącą majątek dorobkowy Stron oraz przyjęcie, iż R. K. partycypował w kosztach utrzymania mieszkania, jak również w wydatkach związanych z utrzymaniem małoletniego dziecka Stron w wysokości odpowiadającej usprawiedliwionym potrzebom rodziny, podczas gdy poczynione przez niego wydatki na ten cel stanowiły zaledwie 13,56 % osiągniętego przez niego dochodu, zaś na poczet przyszłych wydatków rodziny - z pozostałych środków pieniężnych -oszczędności żadnych nie poczynił, nie zakupił także - z pozostałych środków pieniężnych - żadnych dóbr trwałych, które stanowiłyby surogat uzyskanej kwoty stanowiącej majątek wspólny;

- ustalenie wysokości zaciągniętych kredytów na kwotę 60.000 zł., mimo, iż z pism banków wynika kwota 140.498,47 zł.,

- ustalenie, że uczestnik przeznaczył kwotę uzyskaną ze sprzedaży samochodu osobowego na spłatę kredytu studenckiego i kredytu zaciągniętego na zakup mebli;

b) art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez:

- nie wyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przyczyn nie uwzględnienia wniosku M. K. (1) w przedmiocie doliczenia do majątku dorobkowego Stron środków pieniężnych roztrwonionych przez R. K.;

- nie wyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przyczyn nie uwzględnienia przy dokonaniu podziału majątku dorobkowego stron kwot skradzionych przez R. K.z domowego budżetu, kwoty uzyskanej ze sprzedaży wspólnego samochodu marki S. (...)oraz kwoty przeznaczonej na spłatę kredytu studenckiego zaciągniętego przez uczestnika przed zawarciem związku małżeńskiego;

- brak oceny materiału dowodowego;

c) art. 567 § 1 k.p.c. przez jego niezastosowanie i w konsekwencji nie orzeczenie o wydatkach poczynionych z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika;

d) art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c. poprzez nieustalenie wartości majątku podlegającego podziałowi;

e) sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zgromadzonego materiału
dowodowego.

W oparciu o powyższe wnioskodawczyni wniosła o:

- zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 2. i zasądzenie od R. K. na rzecz M. K. (1) tytułem dopłaty kwotę 43.583,01 zł płatną w terminie trzydziestu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku,

- o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelacja uczestnika zaskarża postanowienie w części, tj. w punkcie drugim w całości, w zakresie wysokości zasadzonej od wnioskodawczyni M. K. (1) na rzecz uczestnika R. K. spłaty. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuca:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, iż:

- przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zostało zakupione z pieniędzy pochodzących z majątku odrębnego wnioskodawczyni, tj: lokat i książeczek mieszkaniowych w łącznej kwocie 30 000 zł, darowizny od rodziców uczynionej wyłącznie na jej rzecz w wysokości 10 000 zł oraz jedynie z części pieniędzy (10 000 zł) pochodzących z tzw. „czepca" w sytuacji gdy wnioskodawczyni w toku postępowania przedstawiała kilka sprzecznych ze sobą wersji finansowania mieszkania zaś w akcie notarialnym brak jest stosownego zapisu, że przedmiotowe prawo zostaje zakupione częściowo ze środków pochodzących z majątku odrębnego wnioskodawczyni,

- że, darowizna 10 000 zł na rzecz wnioskodawczyni, przekazana przy zakupie mieszkania została dokonana wyłącznie na jej rzecz, choć z samych potwierdzonych wyjaśnień informacyjnych wnioskodawczyni wynika, że darowizna ta została uczyniona na rzecz obojga małżonków, wiec nie jest majątkiem odrębnym wnioskodawczyni,

- że, na zakup mieszkania przeznaczone zostało jedynie 10 000 zł a nie całość pieniędzy weselnych, w sytuacji gdy wnioskodawczyni przedstawiała na tą okoliczność klika różnych wersji,

2. obrazę przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. :

a/ art. 233 k.p.c. przez zaniechanie przez Sąd dokonania wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegające na:

- przyjęciu, że pieniądze ze zlikwidowanych lokat oszczędnościowych zostały przeznaczone na zakup mieszkania w oparciu o twierdzenia wnioskodawczyni i jej rodziców, w sytuacji gdy z dyspozycji wypłaty środków pieniężnych z tych rachunków wynika, że zostały przelane na rachunek należący do wnioskodawczyni i brak jest właściwego dokumentu bankowego o ich dalszej wypłacie a zatem trudno przyjąć, że te same pieniądze były wpłacone na rachunek (...),

- przyjęciu, że darowizny rodziców wnioskodawczyni były dokonane wyłącznie na jej rzecz w sytuacji gdy z wyjaśnień informacyjnych wnioskodawczyni (potwierdzonych podczas składania zeznań w charakterze strony) wyraźnie wynika, że były one dokonane na rzecz obojga małżonków,

b/ art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c. przez przyjęcie:

- że przedmiotowa nieruchomość została nabyta w 80 % ze środków finansowych pochodzących z majątku odrębnego wnioskodawczyni, a w 20 % ze środków pochodzących z majątku wspólnego, mimo, iż na takie przyjęcie nie pozwala zgromadzony materiał dowodowy a następnie odniesienie tych proporcji do obecnej ceny mieszkania według stanu na dzień 20.12.2012r w sytuacji gdy mieszkanie to zaraz po jego zakupieniu zostało gruntownie wyremontowane, koszty tego remontu zbliżone były do kosztów jego zakupu i nie został ustalony udział nakładów na to mieszkanie w cenie mieszkania, co skutkowało istotnym zaniżeniem należnej uczestnikowi spłaty, w sytuacji przyznania mieszkania wraz z tymi nakładami na rzecz wnioskodawczyni,

3. naruszenie prawa materialnego, tj. ;

a/ art. 45 kro przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na dokonaniu rozliczenia nakładów (faktycznie: wydatków) poczynionych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny w sytuacji gdy wysokość tych nakładów (faktycznie: wydatków) budzi wątpliwości z uwagi na sprzeczne twierdzenia wnioskodawczyni i w sytuacji gdy uczestnik nie wiedział o takim sposobie finansowania zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i o posiadanych środkach osobistych wnioskodawczyni, co wyraźnie wynika z wyjaśnień informacyjnych wnioskodawczyni a ponadto w sytuacji gdy akt notarialny nabycia przedmiotowego prawa nie zawiera stosownej wzmianki, że zostało ono nabyte częściowo ze środków stanowiących majątek odrębny wnioskodawczyni,

b/ art. 33 pkt. 2 kro przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że darowizny od rodziców wnioskodawczyni, w tym darowizna kwoty 10.000 zł uczyniona przy zakupie mieszkania była dokonana wyłącznie na rzecz wnioskodawczyni choć ona sama twierdziła, że wszelkie darowizny były czynione na rzecz obojga małżonków i w dalszej kolejności rozliczenie tych darowizn jako nakładów (faktycznie: wydatków) z majątku odrębnego na majątek wspólny przy jednoczesnym uznaniu, że darowizny od rodziców uczestnika (w postaci generalnego remontu mieszkania) były darowiznami na rzecz obojga małżonków.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 2. przez podwyższenie zasądzonej od wnioskodawczyni M. K. (1) na rzecz uczestnika R. K. spłaty z kwoty 16.735 zł do kwoty 71.175zł, płatną w terminie trzydziestu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika nie jest zasadna. Prawidłowo bowiem Sąd Rejonowy przyjął, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego tylko w 20 % stanowi majątek wspólny uczestników postępowania, a reszta to nakład wnioskodawczyni z jej majątku odrębnego na majątek wspólny. Sąd pierwszej instancji, w pisemnych motywach swojego rozstrzygnięcia, dokładnie wymienił na jakich dowodach oparł się dokonując ustalenia zakresu przynależności do majątku wspólnego kwestionowanego przez uczestnika postępowania przedmiotu majątkowego. Uczestnik sam przyznał, że na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego byli małżonkowie przeznaczyli tylko 10.000,00 złotych ze wspólnych pieniędzy otrzymanych w ramach prezentów weselnych /tzw. czepkowego/.

Dlatego też dokonana przez Sąd Rejonowy ocena tego materiału dowodowego jest oceną właściwą, mieszczącą się całkowicie w granicach swobody sędziowskiej, nie naruszającą przepisu art. 233 § 1 k.p.c., stąd też podlega akceptacji.

Natomiast apelacja wnioskodawczyni jest w części zasadna. Trefnie bowiem podnosi apelantka, że powinny być zaliczone do rozliczeń z majątku wspólnego wierzytelności ze sprzedaży przez uczestnika postępowania samochodu S. (...)(13.900,00 zł) oraz spłacony w trakcie małżeństwa (4.137,42 zł) kredyt studencki zaciągnięty przez uczestnika. W tym zakresie można dokonać precyzyjnych wyliczeń. Natomiast nie ma racji apelantka, że należy rozliczyć zaciągnięte i spłacone przez uczestnika postępowania w czasie trwania wspólności ustawowej kredyty gotówkowe. Bezsporne jest, że kredyty takie były zaciągane, ale w toku postępowania dowodowego nie wykazano precyzyjnie jakie kwoty z tych kredytów zostały spłacone i czy zostały spłacone z majątku wspólnego, tak jak daje się to wyliczyć w przypadku samochodu i przy spłacie kredytu studenckiego- to bowiem zostało wykazane przez wnioskodawczynię.

Nie można również zgodzić się z żądaniem apelacji – rozliczenia kwoty 4.700,00 złotych, zabranej przez uczestnika postępowania ze skarbonki dziecka. Skoro pieniądze stanowiły własność dziecka, to jako składnik nie wchodzący stricte do majątku wspólnego, nie mogła wierzytelność z tego tytułu zostać rozliczona w postępowaniu o podział majątku wspólnego. Roszczenie z tego tytułu może być dochodzone w odrębnym postępowaniu.

Ma rację skarżąca, że olbrzymie kredyty zaciągnął uczestnik postępowania na hazard. Uczestnik przyznał zresztą, że uprawiał hazard i podjął stosowną terapię. Okoliczności te pozwalają w ocenie Sądu Okręgowego jedynie na przyjęcie nierównych udziałów w majątku wspólnym /takie żądanie zostało zgłoszone w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji – alternatywnie i z ostrożności/ i w związku z tym należy ustalić, że wnioskodawczyni przyczyniła się w 65 % zaś uczestnik postępowania w 35 % do powstania udziałów w majątku wspólnym.

Zarówno w judykaturze jak i w piśmiennictwie przyjmuje się, że kryterium "ważnych powodów" (art. 43 § 2 kro) ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu (w świetle) zasad współżycia społecznego.

Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego na ogół rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie.

/porusza uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2013roku, IVCSK 553)12-Lex nr 1353257oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997 roku, I CKN 530)97-Lex nr 1227478/.

W świetle powyższych ustaleń do rozliczenia majątku wspólnego byłych małżonków M. K. (1)i R. K.wchodzą następujące kwoty ; 33.470,00 złotych (20 % wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz ruchomości wymienione w punkcie pierwszym zaskarżonego postanowienia), 13.900,00 złotych (wierzytelność z tytułu sprzedaży samochodu S. (...)), 4.137,42 złotych (wierzytelność z tytułu spłaconego z majątku wspólnego kredytu studenckiego uczestnika postępowania). Razem 51.507,42 złotych. Udział uczestnika w majątku wspólnym wynosi 35 %, a zatem wartość należnego jemu udziału wyniesie 18.027,60 złotych (51.507,42 zł x 35 %). Od uzyskanej w ten sposób kwoty należy odjąć wartość wierzytelności ze sprzedaży samochodu – 13.900,00 złotych oraz wierzytelność z tytułu spłaconego kredytu studenckiego – 4.137,42 złotych, a zatem w sumie 18.037,42 złotych. uzyskana w ten sposób różnica w wysokości 9,82 złotych stanowi należną uczestnikowi postępowania dopłatę w wyrównaniu udziałów /ustalonych / w majątku wspólnym.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. należało z apelacji wnioskodawczyni zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie drugim poprzez obniżenie zasądzonej od M. K. (1) na rzecz R. K. spłaty w wysokości 16.735,00 złotych do kwoty 9,82 złotych.

W pozostałym zakresie obie apelacje, tak wnioskodawczyni jak i uczestnika podlegały oddaleniu jako bezzasadne z przyczyn przytoczonych powyżej, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

Na oryginale właściwe podpisy