Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Maryla Pannert

SA Piotr Prusinowski

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 maja 2014 r. w B.

sprawy z odwołania H. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę emerytury za okres od dnia 01.10.2011r. do dnia 21.11.2012r.

na skutek apelacji wnioskodawcy H. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 października 2013 r. sygn. akt IV U 2880/13

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od H. N. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III A Ua 2016/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2013 r. wydaną na podstawie art. 151§1 pkt 1 k.p.a. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił H. N. uchylenia decyzji z 3.10.2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza, na podstawie art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do emerytury za okres od 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji RP orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i z tym dopiero dniem następuje utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, którego dotyczy orzeczenie Trybunału. Trybunał nie wskazał ani w wyroku, ani w jego uzasadnieniu innej daty utraty mocy prawnej wskazanych przepisów.

H. N. złożył odwołanie od tej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uchylenie decyzji z 3.10.2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury za okres od 1.10.2011 r. oraz nakazanie organowi rentowemu wypłatę zaległej emerytury od 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r. wraz z ustawowymi odsetkami. W uzasadnieniu powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012 r.

Wyrokiem z dnia 21 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, iż H. N. ur. (...) w dniu 12 grudnia 2008 r. wystąpił o emeryturę i decyzją organu rentowego z dnia 18 lutego 2009 r. prawo do tego świadczenia zostało mu przyznane od dnia 1 grudnia 2008 r. Wypłatę tej emerytury zawieszono z uwagi na kontynuację zatrudnienia, po czym decyzją z dnia 28 sierpnia 2009 r. ponownie przeliczono emeryturę i podjęto jej wypłatę.

Organ rentowy decyzją z 03.10.2011 r. wstrzymał wypłatę emerytury wnioskodawcy od 1.10.2011 r., powołując się na art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia. Od tej decyzji nie wniesiono odwołania. Z kolei decyzją z 11 stycznia 2013 r. organ rentowy podjął wypłatę świadczenia w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. od dnia 22 listopada 2012 r.

Decyzją z 3 kwietnia 2013 r. - obecnie zaskarżoną - na podstawie art. 151§1 pkt 1 k.p.a. organ rentowy odmówił uchylenia decyzji z dnia 03.10.2011 r. w części w jakiej decyzja ta zawiesza, na podstawie art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury za okres od 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie K 2/12 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Ustaw z 22.11.2012 r. (Dz. U. 2012/1285). Sąd Okręgowy wskazał, iż wyrok ten oznacza, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Wnioskodawca nie zalicza się do kręgu osób, które w tym okresie nabyły prawo do emerytury. Z tych przyczyn Sad Okręgowy na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie oddalił.

Apelację od tego wyroku wywiódł H. N., który zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając mu:

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) w związku z art. 103 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r., sygn. akt K 2/12, poprzez błędne przyjęcie, że skutki wyroku trybunału Konstytucyjnego nie odnoszą się do wnioskodawcy;

- naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez niewłaściwe zastosowanie art.477 ¹⁴ §1 k.p.c. skutkujące oddaleniem odwołania w sytuacji istnienia oczywistych podstaw do jego uwzględnienia

- sprzeczność ustalań faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego

Wskazując na powyższe apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i zaskarżonej decyzji poprzez uchylenie decyzji z dnia 3 października 2011r. i nakazanie wypłaty świadczenia za sporny okres wraz z odsetkami oraz o zasądzenie i kosztami procesu .

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje.

Apelacja podlegała oddaleniu

Miarodajne dla rozstrzygnięcia ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd Okręgowy są bezsporne i Sąd Apelacyjny przyjmuje je również za podstawę swojego rozstrzygnięcia . W szczególności Bezspornym w sprawie było, iż H. N. nabył prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2008 r. na mocy decyzji organu rentowego z dnia 18 lutego 2009 r. (k. 68 a.r.). Jednocześnie wypłatę tego świadczenia zawieszono z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy ( Urząd Marszałkowski Województwa (...) w O. ) .

W związku z czasową rezygnacją przez ustawodawcę z warunku rozwiązania stosunku pracy jako warunku wypłaty świadczenia organ rentowy decyzją z dnia 28 sierpnia 2009 r. organ wznowił wypłatę świadczenia (k. 114 a.r.) . Decyzją z dnia 3 października 2011 r. (k.274 a.r.) wstrzymano skarżącemu wypłatę emerytury na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z kontynuowaniem zatrudnienia u pracodawcy na rzecz którego praca była wykonywana przed dniem nabycia prawa do emerytury. Decyzją z dnia 11 stycznia 2013 r. po wyroku Trybunału Konstytucyjnego organ rentowego wznowił wnioskodawcy wypłatę emerytury od dnia 22 listopada 2012 r.

Obecnie zaskarżoną decyzją z dnia 3 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a. odmówił wnioskodawcy uchylenia swojej decyzji z dnia 3 października 2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - prawo do wypłaty emerytury wnioskodawcy za okres od 01.10.2011 r. do 21.11.2012 r.

Odnosząc powyższe ustalenia faktyczne do przepisów prawa materialnego z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (K 2/12 OTK-A 2012/10/121) opublikowanego w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1285 z dnia 22 listopada 2012 r. nie można podzielić trafności zarzutów i twierdzeń podniesionych w apelacji. Jak wiadomo wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Dla przypomnienia wyjaśnić wypada, iż przedmiotowa ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 , Nr 257 poz. 1726 ) w swoim art. 6 dokonała zmiany w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych między innymi właśnie poprzez dodanie art. 103a. zgodnie z którym - prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Skutki zakresowej niekonstytucyjności przedmiotowego art. 28 są takie, iż z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw utracił on moc w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Oznacza to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 1 stycznia 2011 r. lub przed 8 stycznia 2009 r.

Bezspornym zaś jest, iż wnioskodawca w świetle powyższych ustaleń faktycznych nie należy do kręgu osób, które prawo do emerytury nabyły w przedziale czasowym od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. kiedy to nie było obowiązku rozwiązywania stosunku pracy – bowiem prawo do emerytury nabył on od 1 grudnia 2008 r. Nabycie przez niego prawa do emerytury miało zatem niewątpliwe miejsce w stanie prawnym, w którym istniał obowiązek rozwiązania stosunku pracy przez osobę pozostającą w zatrudnianiu, która ubiegała się o świadczenia emerytalne. Stosownie bowiem do obowiązującego w okresie od 1 lipca 2000 r. do 07 stycznia 2009 r. przepisu art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z zm.) - prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Argumenty zatem Trybunału Konstytucyjnego przytoczone w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 listopada 2012 r. , które zadecydowały o stwierdzeniu zakresowej niekonstytucyjności art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – nie przystają do sytuacji prawnej i faktycznej wnioskodawcy. Wnioskodawca, bowiem przechodząc na emeryturę od dnia 1 grudnia 2008 r. był świadomy tego, że emerytura mu przyznana zostanie zawieszona, jeżeli nie rozwiąże stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą.

W tej sytuacji zapadły w dniu 13 listopada 2012 r. wyrok Trybunału Konstytucyjnego (K 2/12 OTK-A 2012/10/121) opublikowany w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1285 z dnia 22 listopada 2012 r. - nie ma zastosowania do sytuacji prawnej wnioskodawcy, a w szczególności nie stanowi on wystarczającej podstawy do wznowienia postępowania administracyjnego i uchylenia decyzji z dnia 3 października 2011 r.

Informacyjnie zauważyć wypada, iż z dniem 19 lutego 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. ( Dz. U. z 4 lutego 2014 r. poz. 169), która ma zastosowanie nie tylko do osób, których dotyczy wyrok Trybunału Konstytucyjnego . Podmiotowo bowiem ustawa ta ma zastosowanie również do osób, co do których Trybunał zawieszenia ich emerytur z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia nie zakwestionował. W świetle art. 2 tejże ustawy ma ona zastosowanie do emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. , a których emerytury zostały zawieszone z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia po dniu 30 września 2011 r. O ile zatem nie ma podstaw prawnych do uchylenia decyzji z dnia 12 października 2011 r. to jednocześnie niniejszy wyrok nie stoi na przeszkodzie złożeniu przez wnioskodawcę stosownego wniosku w trybie wspominaj wyżej ustawy o wypłatę zawieszonej emerytury (art. 7 ustawy).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z zm.). Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się w tym zakresie okoliczności uzasadniających odstąpienie od generalnej zasady orzekania o kosztach procesu – tj. zasady odpowiedzialności za jego wynik.