Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 23 lipca 2013 r. sygn. akt I C 2313/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie 1 (pierwszym) zasądzoną w nim kwotę 443.400 złotych obniża do kwoty 343.400 (trzysta czterdzieści trzy tysiące czterysta) złotych, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddala,

b)  w punkcie 2 (drugim) zasądzoną w nim kwotę 29.935,72 złotych obniża do kwoty 19.063,82 (dziewiętnaście tysięcy sześćdziesiąt trzy złote 82/100) złotych,

c)  dodaje punkt 5 (piąty), w którym zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.376 (dwa tysiące trzysta siedemdziesiąt sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed sądem pierwszej instancji;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  znosi między stronami koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

IV.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.000 (pięć tysięcy) złotych tytułem zwrotu pozostałych kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

V ACa 741/13

UZASADNIENIE

Powód M. J. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) SA (...)w W. na swoją rzecz kwoty 315 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 24.08.2012 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 445 § 1 k.c oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 128 400 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 24.08.2012 r. do dnia zapłaty tytułem kosztów leczenia zgodnie z art. 444 § 1 k.c. Jednocześnie powód domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 14 400 zł. wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, ewentualnie według spisu kosztów jaki miał zostać przedłożony na rozprawie.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu(...)r. w miejscowości O., gm. D., na drodze nr (...), kierujący samochodem osobowym marki C. (...) o nr rej. (...) D. B. (1) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że podczas wykonywania manewru wyprzedzania innego pojazdu nie zachował szczególnej ostrożności to jest nie upewnił się czy ma dostateczną widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania, zjechał na przeciwległy pas ruchu, gdzie zderzył się czołowo z jadącym motorowerem marki (...) o nr rej. (...) kierowanym przez powoda. Na skutek wypadku powód doznał naruszenia integralności fizycznej i rozstroju zdrowia.

Sprawca zdarzenia wyrokiem Sądu Rejonowego w B. (...) Wydział Karny z dnia sierpnia 2010 r., sygn. akt (...).

Pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. (...), którego następcą prawnym jest pozwany.

Okoliczności zdarzenia jak i brak jakiejkolwiek winy po stronie powodowej w odniesieniu zarówno do powstania zdarzenia jak i zwiększenia szkody stanowią okoliczność bezsporną pomiędzy stronami, nie były kwestionowane przez stronę pozwaną w toku prowadzonego postępowania pozasądowego - procesu likwidacji szkody.

(...) S.A. działając w imieniu powoda, pismem z dnia 28.05.2010 r. zgłosiło stronie pozwanej szkodę oraz wniosło o zapłatę kwoty 96.000 zł. tytułem zadośćuczynienia. Strona pozwana decyzją z dnia 15.07.2010 r. wypłaciła na rzecz powoda 15.000 zł. tytułem bezspornej kwoty zadośćuczynienia. Kolejną decyzją z dnia 23.09.2010 r. pozwany przyznał łączną kwotę 85.000 zł. tytułem zadośćuczynienia.

Od wydanej decyzji (...) S.A. odwołało się. Pozwany decyzją z dnia 13.01.2011 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Spółka (...) S.A. pismem z dnia 25.07.2011r., w wyniku przeprowadzenia analizy sprawy, zwiększyła żądaną kwotę zadośćuczynienia do 150 000 zł. Pozwany uznał, iż brak jest podstaw do zmiany stanowiska w aspekcie wysokości przyznanego zadośćuczynienia.

W toku postępowania likwidacyjnego powód przedkładał stronie pozwanej dalszą dokumentację medyczną. Na jej podstawie (...) S.A., po przeprowadzeniu ponownej analizy sprawy, pismem z dnia 09.01.2012 r. oraz z dnia 09.04.2012 r. zwiększyło żądaną kwotę zadośćuczynienia do łącznej sumy 300 000 zł.

Na mocy decyzji strony pozwanej z dnia 03.04.2012 r. na rzecz powoda została dopłacona kwota 20 000 zł. tytułem zadośćuczynienia.

W ocenie powoda, wypłacona mu kwota 105 000 zł tytułem zadośćuczynienia nie spełnia kryteriów, o których mowa w art. 445 § 1 k.c. Powód bowiem na skutek wypadku doznał obrażeń ciała w postaci:(...). Bezpośrednio po wypadku został przewieziony do (...)Przyjęto go na Oddział (...). Przeprowadzono zabieg operacyjny (...). W szpitalu przebywał do dnia 20.04.20l0r. Został wypisany m.in. (...).

W dniach od 22.06.2010 r. do 13.07.2010 r. powód ponownie przebywał w w/w szpitalu. Zastosowano leczenie operacyjne polegające na (...). W związku z tym powikłaniem w dniach od 21.03.2011r. do 15.04.2011r. powód był hospitalizowany w(...)w O.. (...). W szpitalu w O. powód został poddany kolejnemu leczeniu w dniach od 09.06.2011r. do 21.06.2011r. (...).

Uzasadniając roszczenie powód wskazał, iż należy wziąć pod uwagę takie jak okoliczności jak doznane obrażenia ciała, dolegliwości bólowe - natężenie oraz długotrwałość, ograniczenia ruchomości, młody wiek powoda, ograniczenia widoków na przyszłość, a także wpływ wypadku na jego życie osobiste, społeczne i zawodowe. Okoliczności wypadku były dla niego ciężkim przeżyciem. Siła zderzenia pojazdów, odrzuciła go na pobocze drogi, leżał przy barierce. Doznał szoku, kiedy zobaczył(...). Po przetransportowaniu go do szpitala przeszedł 6-godzinną operację.(...). Diagnoza ta była dla niego załamaniem się dotychczasowej rzeczywistości. Po operacji i wyjściu ze szpitala pozostawał w świadomości swojego inwalidztwa.

Leczenie złamania powikłane było (...). Był czterokrotnie hospitalizowany, za każdym razem poddawany zabiegowi operacyjnemu. Podkreślał stopień i natężenie cierpień fizycznych związanych z dolegliwościami bólowymi. Wypadek miał miejsce (...)., zaś leczenie (...)nastąpiło w marcu 2012r. Przez okres ten powód nieustannie doznawał bólu i cierpienia, (...). Od dnia wypadku pozostaje również ograniczony ruchowo. Początkowo (...). Wymagał opieki w zakresie elementarnych czynności dnia codziennego dotyczących m.in. codziennej toalety, higieny osobistej, zmiany opatrunków, poruszaniem się.

Powód twierdził, iż na chwilę obecną odczuwa bóle fantomowe oraz lekkie skurcze. Porusza się za pomocą kul łokciowych oraz wózka inwalidzkiego. Wypadek znacząco zmienił jego dotychczasowe życie, zweryfikował plany na przyszłość. Przed wypadkiem powód prowadził aktywny tryb życia, grał w siatkówkę w lidze (...) oraz grał w tenisa ziemnego. Ograniczeniu uległo jego życie społeczne gdyż więcej czasu przebywa w domu. Twierdzi, iż nie utrzymuje kontaktu ze znajomymi i kolegami. Ubolewa nad tym jak wygląda obecnie jego życie, zwłaszcza wobec młodego wieku powoda. Wypadek na zawsze zmienił jego życie, przekreślił dotychczasowe plany i marzenia. Niepełnosprawność przekłada się również na ograniczenia życia zawodowego, aktualnie podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia jest szczególnie utrudnione.

Zdaniem powoda przyznana przez pozwanego kwota zadośćuczynienia nie spełnia funkcji kompensacyjnej w znaczeniu przepisu art. 445 § 1 k.c. Objęta pozwem kwota zadośćuczynienia jest adekwatna do stosunków majątkowych społeczeństwa. Orzeczona w żądanej kwocie 315.000 zł spełni swój charakter kompensacyjny i będzie ekonomicznie odczuwalna dla powoda.

W zakresie żądania powoda dotyczącego kosztów leczenia, powód powoływał się na art. 444 § 1 k.c. Powód, w związku (...)miał ponieść koszty zakupu protezy, która jest niezbędna do poruszania się. Zgodnie z przedłożoną stronie pozwanej fakturą proforma i pismem z salonu (...), koszt zakupu protezy wynosi 128.400 zł. Roszczenie to zostało zgłoszone stronie pozwanej pismem z dnia 20.04.2012 r. Pozwany decyzją z dnia 23.08.2012 r. odmówił wypłaty żądanej kwoty. Jako uzasadnienie wskazał, iż faktura proforma datowana jest na dzień 21.03.2012 r., natomiast zaświadczenie z salonu (...) z dnia 14.06.2012 r. tj. trzy miesiące po wystawieniu faktury.

Strona powodowa wskazywała, iż zaświadczenie dotyczące wyceny protezy zostało sporządzone w tym samym dniu, w którym została wystawiona faktura. Kolejne pismo z salonu (...) z dnia 14.06.2012 r. nie zmienia wyceny, a dookreśla jedynie specyfikację protezy.

W kwestii odsetek powód powoływał się na podstawę prawną w postaci art. 481 § 1 k.c., podnosząc, że żądanie zasądzenia od pozwanego odsetek od dnia 24.08.2012 r. podyktowane jest faktem, iż decyzja pozwanego wydana w dniu 23.08.2012 r. była kończącą proces likwidacji szkody powoda.

Uzasadniając wysokość podanych kosztów zastępstwa procesowego powód wskazywał treść § 6 pkt 7 w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radców prawnych ustanowionych z urzędu ( Dz. U. nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwany powoływał się na podstawy prawne w postaci art. 6 KC, 361 § 1 KC, 445 § 1 KC oraz art. 822 § 1 KC. Pozwany negował zgłaszane przez powoda roszczenia co do ich wysokości i zarzucał, że po przyjęciu zgłoszenia szkody w sposób wszechstronny, w stosunku do przedstawionych przez powoda dowodów, dokonał likwidacji szkody, ustalił zakres swojej odpowiedzialności oraz wysokość przysługujących powodowi kwot tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Przyznał powodowi bezsporną kwotę tytułem zadośćuczynienia w wysokości 105.000 zł na podstawie dokumentacji zawartej w aktach szkody, w tym dokumentacji medycznej potwierdzającej zakres doznanych obrażeń ciała oraz opinii medyczna w zakresie skutków wypadku na przyszłość. Uwzględniona przez pozwanego kwota stanowi, więc odniesienie do rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy jak i stopnia natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, stanu niezdolności fizycznej i psychicznej, przebiegu procesu leczenia, odniesienie do okresu leczenia ambulatoryjnego, okresu przebywania na zwolnieniu lekarskim, wieku poszkodowanego oraz prognozy i rokowań na przyszłość. Dalej idące roszczenia powoda w zakresie zadośćuczynienia nie zostały przez pozwanego uwzględnione z uwagi na brak ich szczegółowego wykazania. Pozwany wypłacił też powodowi wykazane świadczenia tytułem odszkodowania. Pozwany podkreślał, że świadczenia związane ze zwiększonymi potrzebami powoda są wypłacane w sposób ciągły w wysokości 240,00 zł miesięcznie. Podobnie świadczenia związane z utraconymi dochodami powód otrzymuje w sposób ciągły w wysokości 1.111,86 zł miesięcznie. Dalej idące roszczenia powoda nie zostały przez pozwanego uwzględnione z uwagi na brak ich szczegółowego wykazania względnie z powodu braku ich związku z wypadkiem(...)

W ocenie pozwanego wypłacona kwota tytułem zadośćuczynienia stanowi adekwatną wielkość w stosunku do doznanej przez powoda krzywdy. Przy szacowaniu wysokości wypłaconego powodowi zadośćuczynienia uwzględniono wskazane w pozwie obrażenia powstałe będące skutkiem zdarzenia (...)., które poddano wnikliwej analizie. Wysokość szacowanego zadośćuczynienia należnego powodowi jest w wymiarze finansowym wysoce trudna do określenia, gdyż poczucie krzywdy związane z utratą zdrowia, okresem rekonwalescencji jest zawsze odczuciem subiektywnym.

Zarzucał, iż dokumentacja medyczna przekazana pozwanemu, nie stanowi podstawy do przyznania istnienia okoliczności, na które powołuje się powód, a które świadczyć by miały o zasadności dochodzenia zadośćuczynienia o wartości przewyższającej wypłaconą dotychczas kwotę. Pozwany wskazywał, że z pełnym zrozumieniem podchodzi do zaznanych przez powoda krzywd i cierpień, czemu dał wyraz w przyznanej i wypłaconej powodowi kwocie tytułem zadośćuczynienia, jednakże w przedmiotowej sprawie funkcja kompensacyjna dochodzonego świadczenia została w pełni zrealizowana. Pozwany w trakcie likwidacji szkody dokonał analizy zaistniałego zdarzenia, uwzględniając przy tym także wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradności życiowej oraz innych podobnych czynników.

Jednocześnie pozwany zwrócił uwagę, że na etapie postępowania likwidacyjnego, mimo wezwań pozwanego, powód nie wykazał elementów uzasadniających zasadność i wysokość żądanego odszkodowania tytułem kosztów leczenia. Przedstawiona faktura pro forma wystawiona została bez zaświadczenia specjalisty rehabilitacji uzasadniającego zasadność korzystania przez powoda z tak wyspecyfikowanego sprzętu (...). Obecnie dostępne są protezy o zbliżonych parametrach w znacznie niższej cenie stąd też obowiązkiem powoda jest wykazanie, że korzystanie z tego konkretnego sprzętu (...) jest konieczne i uzasadnione.

Wyrokiem z dnia 23 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w T. zasądził od pozwanego (...) SA (...)w W. na rzecz powoda M. J. kwotę 443.400 zł z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od 24 sierpnia 2012 r. - z uwzględnieniem zmiennej stopy procentowej odsetek ustawowych do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 29.935,72 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

W dniu 1 lutego 2010 r. w miejscowości O., g. D., na drodze nr (...), kierujący samochodem osobowym marki C. (...) o nr rej. (...), D. B. (1) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że podczas wykonywania manewru wyprzedzania innego pojazdu, nie zachował szczególnej ostrożności tj. nie upewnił się czy ma dostateczną widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania i zjechał na przeciwległy pas ruchu, gdzie zderzył się czołowo z jadącym motorowerem marki (...) o nr rej. (...), kierowanym przez powoda M. J..

Sprawca wypadku wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w B. z 6 sierpnia 2010r. wydanym w sprawie o sygn. akt (...), został uznany winnym nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym poprzez nie zachowanie należytej ostrożności w trakcie kierowania pojazdem, w wyniku czego powód doznał obrażeń ciała. D. B. (2) został skazany na karę (...). Pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...)w W., którego pozwany jest następcą prawnym. Powód po wypadku został przewieziony do(...)w B. (...), gdzie do 20 kwietnia 2010r. przebywał na (...). U powoda rozpoznano: (...)

U powoda wykonano (...). W dniu 10 lutego 2010 r. powoda skonsultowano (...)

W dniu 22 czerwca 2010r. powód został ponownie przyjęty na (...)z rozpoznaniem zakażenie miejsca operowanego. W dniu 02 lipca 2010r. u powoda wykonano operację (...)

W dniu 21 marca 2011 r. powód został przyjęty do(...)w O. (...) W.. (...)

Dnia 09 czerwca 2011 r. powód został ponownie przyjęty na (...)w O.. W dniu 14 czerwca 2011 r. u powoda wykonano zabieg operacyjny polegający na (...) W dniu 21 czerwca 2011 r. powoda wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniami zmiany opatrunków, zdjęcia szwów po 2 tygodniach od operacji oraz stosowania leków i zastrzyków podskórnych.

W dniu 20 lutego 2012 roku powód został ponownie przyjęty do (...) w O. z powodu (...)

W dniu 22 lutego 2012r. u powoda wykonano zabieg operacyjny -(...).

W okresie od dnia 22 marca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2012 r. powód przebywał w (...)w B.. Przy przyjęciu stwierdzono (...)

W wyniku wypadku u powoda powstał trwały uszczerbek na zdrowiu w postaci (...)Uszczerbek ten oceniony został na 60 %. Leczenie powoda trwało od 1 lutego 2010r. do maja/czerwca 2012r. a więc ponad dwa lata i wiązało się z koniecznością przebycia kilku dużych operacji w obrębie (...). (...)czyniły proces leczenia długotrwałym i mocno dolegliwym. Mimo, że leczenie powoda zostało zakończone należy liczyć się z możliwością(...)

(...)jest dużym kalectwem w znacznym stopniu i trwale utrudniającym normalne funkcjonowanie. W chwili obecnej powód jest osobą młodą i chodzenie o kulach, a tym bardziej protezie nie sprawia mu większych problemów. Nie jest to jednak chód prawidłowy, związany jest z nadmiernym wysiłkiem całego organizmu. W miarę upływu czasu, w związku ze starzeniem się, kalectwo to będzie coraz bardziej utrudniało pracę zarobkową, a później i wykonywanie codziennych czynności dnia codziennego.

Młody wiek powoda oraz bardzo dobry stan kikuta sprawia, że proteza (...)wykonana według najnowszych technologii umożliwiałaby w miarę dobrą sprawność i możliwość wykonywania czynności zarobkowych. Takie protezy wykonane są z materiałów, które umożliwiają płynny chód poprzez odpowiedni zakres ruchów w tych protezach (...). Protezy o podstawowym standardzie są ciężkie, a ruch (...)jest w ograniczonym zakresie. Chodzenie w nich znacznie obciąża (...). Proteza ostateczna, w którą powinien być wyposażony powód powinna mieć jak najwyższy standard. Proteza ostateczna powinna umożliwić chodzenie nawet na dłuższe odległości oraz wykonywanie pracy zarobkowej. Im wyższy standard protezy tym lepsze chodzenie, co przy tak dużym (...)ma bardzo duże znaczenie. Standard protezy, którą chce kupić dla siebie powód jest bardzo wysoki i powinien spełnić oczekiwania powoda. Sąd I instancji ustalił, iż koszt zakupu protezy o wysokim standardzie wynosi 128.400 zł.

Bezpośrednio po wypadku powód odczuwał potworny ból, potem zaczął tracić przytomność. (...)

Także przez dwa lata od wypadku wielokrotnie były zmieniane antybiotyki podawane powodowi. Gdy przestawały działać, (...). Antybiotyk czasem działał 2 tygodnie, czasem półtora miesiąca, a czasem tylko 3 dni. (...). Bóle te częściowo przeszły po rehabilitacji, ale zdarza się, że powracają. (...).

Wypadek i obrażenia, jakich doznał powód obiektywnie wpłynęły na jego funkcjonowanie społeczne, wywołały silny dyskomfort psychiczny, ale (...)

Pozwany zapłacił powodowi przed skierowaniem sprawy do Sądu tytułem zadośćuczynienia łączną kwotę 105.000zł.

Powód ma obecnie (...). Przed wypadkiem pracował przy budowie autostrad jako operator maszyn budowlanych typu koparki, spycharki. Praca była jego życiową pasją. W tej chwili powód jest całkowicie niezdolny do pracy. Ma orzeczenie o niepełnosprawności. Powód przed wypadkiem był aktywny fizycznie. W szkole uprawiał siatkówkę w lidze (...), był wicemistrzem Polski juniorów w rzucie oszczepem, lubił grać w tenisa ziemnego, w technikum był dwukrotnie S. szkoły. Powód był osobą towarzyską, miał mnóstwo znajomych. Ruch fizyczny sprawiał powodowi ogromną przyjemność. Gdy po szkole zaczął pracować zawodowo zdarzało się, że z kolegami wynajmował salę żeby pograć w siatkówkę. Chodził na dyskoteki, do kina, na spacery do parku, jeździł na wycieczki, częściej odwiedzał rodzinę i znajomych. Po wypadku nie był ani razu w parku i na dyskotece. Od wypadku był w kinie tylko raz, pojechał raz na wycieczkę do C., żeby (...). Powód porusza się na wózku, kul używa aby wejść na inną kondygnację i dojść do łóżka. Powód potrafi sam się ubrać. W domu gotuje-kuchnia została przystosowana do jego potrzeb. Pielęgnuje też ogród, bo na zewnątrz domu jest utwardzone podwórko, po którym może jeździć wózkiem. Powód potrzebuje odpowiedniej protezy aby móc w miarę sprawnie funkcjonować i wrócić do pracy. Na chwilę obecną posiada(...). Te protezy nie są wykonane z włókna węglowego, które jest lepszym materiałem. Powód nie potrafi chodzić bez opierania się o kule. (...), w pewnym momencie przełamuje się i powód się przewraca. Kolana z „wyższej półki" pozwalają (...)

(...) którą posiada powód ma ograniczenia. Obecnie produkowane są(...). M. J. brak jest normalności sprzed wypadku.

Powód utrzymuje się z renty w kwocie 3300 zł miesięcznie. M. J. chciałby wrócić do pracy zawodowej, wierzy że proteza „z najwyższej półki" pozwoli mu znaleźć pracę przy budowie dróg i autostrad. Jego marzeniem jest też to, żeby wziąć ślub, a do ślubu pójść (...). Żadna proteza nie przywróci powodowi pełnej sprawności. (...). M. J. nie może iść sam na zakupy do sklepu, ponieważ sklep jest oddalany o 4,5 km. Jeśli go ktoś zabierze samochodem, to robi większe zakupy na kilka dni. W innym wypadku jego narzeczona się tym zajmuje.

Powód nie jest w stanie przenieść herbaty, żeby wypić ją na piętrze w pokoju, nie jest w stanie wnieść węgla do domu - nie może nic przenieść, bo ręce ma zajęte. (...)

Sąd I instancji zważył, iż istota sporu sprowadzała się do udzielenia odpowiedzi na pytania: Czy dotychczas wypłacone powodowi zadośćuczynienie w kwocie 105 tys. zł był wystarczającą kwotą, aby zadośćuczynić powodowi doznanych przez niego w wyniku wypadku - cierpień, ograniczeń i bólu oraz czy żądanie zasądzenia kwoty 128.400 zł z tytułu kosztów zakupu protezy znajduje faktyczne i prawne uzasadnienie.

Stan faktyczny sprawy Sąd I instancji ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, opinię biegłych oraz zeznania świadka i powoda.

Z treści dokumentów wynikało, jakich urazów doznał powód na skutek wypadku i jak przebiegał proces leczenia. Prawdziwość i treść dokumentów nie była kwestionowana przez strony, Sąd nie znalazł też żadnych podstaw do odmowy dania im wiary.

Stan faktyczny był w sprawie pomiędzy stronami bezsporny. Pełnomocnicy stron na rozprawie 12 lipca 2013r. zgodnie oświadczyli, że nie kwestionują dokumentów, jakie znajdują się w aktach szkody i aktach karnych. Strony nie kwestionowały również opinii biegłych oraz zeznań świadka i powoda.

Dowód z przesłuchania powoda Sąd I instancji uznał za wiarygodny. Sąd dał wiarę jego twierdzeniom jak wyglądało jego życie przed wypadkiem, a jak wygląda teraz oraz jakich cierpień doznał w wyniku wypadku i na jakie ograniczenia napotyka obecnie. Zeznania powoda były logiczne, spontaniczne. Korespondowały także z zeznaniami świadka H. J.. Ponieważ powód jest osobą dorosłą, nie zamieszkującą obecnie z matką, wiedza jaką posiadała matka powoda na temat uprawiania przez syna przed wypadkiem sportu czy chodzenia na dyskotekę po wypadku mogła nie być w ocenie Sądu precyzyjna. Nie budziło wątpliwości Sądu to, że nawet gdyby powód obecnie faktycznie poszedł na dyskotekę to z pewnością nie będzie mógł w niej uczestniczyć tak jak kiedyś, przed wypadkiem. Sąd dał wiarę powodowi, że w dorosłym życiu, gdy już pracował zawodowo, zdarzało się przed wypadkiem że z kolegami szedł pograć w siatkówkę na wynajętą salę, jednak matka powoda mogła nie posiadać na ten temat głębszej wiedzy. Zeznania H. J., pomimo drobnych nieścisłości, Sąd ocenił jako wiarygodne i szczere. Ponieważ treść dokumentów była bezsporna i nie budziła ze strony Sądu wątpliwości - nie wymagała przeprowadzenia dowodu ( art. 229 kpc ).

Sąd podzielił też wnioski biegłych, którzy wydawali opinie w sprawie oraz zgodził się z ustnymi wyjaśnieniami biegłego Z. M. (1). W sposób fachowy, rzetelny i profesjonalny biegli przeprowadzili badania powoda, a następnie w oparciu o posiadaną wiedzę specjalistyczną sporządzili opinie.

Sąd I instancji zważył, iż instytucja zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ma charakter fakultatywny, co wynika z treści przepisu art. 445 § 1 kc, jednak jej zastosowanie jest w niniejszej sprawie uzasadnione. Zadośćuczynienie jest sposobem naprawienia krzywdy rozumianej jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (prognozy na przyszłość). Przy ocenie "odpowiedniej sumy" należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego przypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną, nie może być więc źródłem wzbogacenia. Powołany w sprawie biegły (...) określił wysokość trwałego uszczerbku na zdrowiu na 60 % - co nie było okolicznością kwestionowaną przez strony. Na skutek wypadku powód przez około dwa lata poddawany był leczeniu - w tym kolejnym operacjom, brał silne środki uśmierzające ból. Od dnia wypadku do 30 kwietnia 2012r. powód był aż sześć razy w szpitalu, gdyby zsumować czas pobytu w szpitalach, okazałoby się, że spędził w nich prawie pół roku bez przerwy. W chwili wypadku powód rozpoczynał dopiero (...). Wykonywał pracę przy budowie dróg i autostrad, która była jego pasją życiową. Miał dziewczynę i plany na przyszłość. Był zdrowym, wysportowanym młodym mężczyzną, w pełni samodzielnym. W wolnych chwilach grywał w siatkówkę, chodził do parku na spacery czy do kina, jeździł na wycieczki, spotykał się z kolegami, sam robił zakupy. Tym bardziej boleśnie po wypadku powód musiał odczuć i z całą pewnością odczuwa nadal, konieczność zdania się na pomoc innych. Może to wywoływać poczucie bezradności i niemocy, które czasem wyraża, jak sam w zeznaniach opisywał, krzykiem.

W dniu wypadku życie powoda uległo radykalnej zmianie, właściwie zmieniło się w sposób niemalże nieodwracalny. Powód bez swojej winy w wyniku wypadku stracił szczególne dobro człowieka jakim jest zdrowie. Utrata zdrowia ma charakter trwały, nigdy już powód nie odzyska sprawności sprzed wypadku. Nigdy już nie będzie mógł tak jak kiedyś cieszyć się młodością, beztroską i zdrowiem. Determinacja z jaką powód pomimo utraty zdrowia stara się normalnie funkcjonować i z jaką chce poprawić swą obecną jakość życia jest wyjątkowa.

Zdaniem Sądu I instancji stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę nie tylko stopień uszczerbku, ale także silne dolegliwości bólowe, które występowały u powoda od momentu zdarzenia przez ponad dwa lata do chwali amputacji uszkodzonej w wyniku wypadku (...) Niestety, jak wynika z opinii biegłego (...), w miarę upływu czasu i związanego z tym starzenia się organizmu, kalectwo będzie powodowi coraz bardziej utrudniało normalne funkcjonowanie - tak wykonywanie pracy, a potem także i w zakresie czynności dnia codziennego. Doznany w wyniku wypadku łączny trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 60 %., gdy doda się do tego inne okoliczności takie jak długotrwałość choroby i konsekwencje w życiu osobistym oraz społecznym - zdaniem Sądu Okręgowego - kwota 420.000 zł jaką łącznie z tytułu zadośćuczynienia otrzyma od pozwanego powód będzie kwotą adekwatną. Kwota ta, przedstawia ekonomicznie odczuwalną wartość i uwzględnia cierpienia fizyczne oraz psychiczne, jakich doznał w wyniku wypadku i będzie jeszcze później - do końca życia doświadczał powód. Zdaniem Sądu powyższa kwota jest wysoka, ale nie wygórowana i uzasadniona okolicznościami niniejszej sprawy.

Zdaniem tego Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy - opinia biegłego (...) oraz zeznania powoda dawał podstawę do przyjęcia, że zakup nowoczesnej protezy, o jak najwyższych parametrach da powodowi szansę na namiastkę powrotu do „normalności" sprzed wypadku. Być może umożliwi powodowi powrót do wcześniej wykonywanej pracy zawodowej przy budowie dróg i autostrad, pozwoli na większe usamodzielnienie się i bycie niezależnym od pomocy innych. Ponieważ proteza, którą chce kupić powód jest wykonana z lekkich materiałów w stosunku do standardowych protez, daje też nadzieję na to, że być może jak najdalej odroczy moment, w którym powód - jak wskazał biegły (...) zacznie mieć kłopoty z wykonywaniem codziennych czynności. Wprawdzie pozwany zakwestionował koszt zakupu nowoczesnej protezy wskazywany przez powoda, lecz nie udowodnił za jaką kwotę można byłoby kupić dla powoda protezę gwarantującą w istotny sposób poprawę dotychczasowej jakości życia. Sąd uznał, że przy ustaleniu tych kosztów należy przyjąć koszt zakupu takiej protezy, która będzie odpowiednia do usunięcia w racjonalnych granicach skutków uszkodzenia ciała. W tej sytuacji Sąd dokonał ustaleń kosztu zakupu niezbędnej powodowi protezy w oparciu o przedstawioną przez powoda fakturę, opinię i wyjaśnienia biegłego (...) oraz zeznania samego powoda i w pkt 1 wyroku zasądził także kwotę 128.400 zł w oparciu o art. 444 § 1 kc.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 w zw. z art. 455 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażona w art. 98kpc w zw. z art. 108 kpc. Sąd I instancji uznał, że nakład pracy pełnomocnika powoda (obecność na rozprawach, wskazanie już w pozwie istotnych w sprawie wniosków dowodowych - dzięki czemu Sąd sprawnie przeprowadził postępowanie), uzasadniały przyznanie pełnomocnikowi powoda wynagrodzenia za zastępstwo procesowe w podwójnej wysokości ( § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - Dz. U. z 2002r., nr 163, poz. 1349 z późn. zm. tj. Dz.U. z 2013r. poz. 490 ). Zasądzając na rzecz powoda koszty procesu, Sąd nie uwzględnił złożonego po zamknięciu rozprawy zestawienia kosztów, w którym pełnomocnik powoda dodatkowo wniósł o zasądzenie kosztów dojazdu, gdyż żądanie o zwrot kosztów w tym zakresie wygasło ( art. 109 kpc).

O kosztach sądowych należnych od pozwanego Skarbowi Państwa, Sąd orzekł w pkt 3 wyroku w oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 28.07.2005r. Dz.U. z 2010 nr 90 poz. 594 ze zm. (w zw. z art. 98 kpc).

Pozwany wniósł apelację od w/w wyroku, zaskarżając go w części, tj. w punkcie 1 - w zakresie przekraczającym zasądzoną na rzecz powoda kwotę 243.400 zł. tj. co do zasądzonej od pozwanego na rzecz powoda kwoty 200.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty, w punkcie 2 - w całości, oraz w punkcie 3 - w całości, zarzucając mu:

a)  naruszenie prawa materialnego - przepisu art. 445 § 1 KC poprzez błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, iż ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty zadośćuczynienia w zakresie przekraczającym odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę a w szczególności w zakresie krzywdy który ulega zrekompensowaniu poprzez przyznane odszkodowanie z innych tytułów,

b)  błąd w ustaleniach faktycznych na skutek naruszenia przepisu art. 233 § 1 KPC w związku z art. 278 KPC polegający na oparciu się na dowodach z zeznań świadków i wyjaśnień składanych przez powoda w zakresie nie znajdującym potwierdzenia w opinii biegłego sądowego lekarza (...) oraz w opinii (...).

Z uwagi na powyższe pozwany wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w zakresie przekraczającym zasądzoną na rzecz powoda kwotę 243.400 zł, tj. co do kwoty 200.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty;

2)  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu w I i II instancji, według norm przepisanych;

ewentualnie o:

3)  uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w T. z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia także o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż jak wynika z opinii biegłego (...) Z. M. (2) powód wskutek przedmiotowego wypadku doznał uszczerbku na zdrowiu w wysokości 60%. Mimo odczuwanych dolegliwości bólowych i ograniczenia sprawności biegły ocenił rokowania jako dobre w zakresie utrzymania obecnej sprawności pod warunkiem zakupu nowoczesnej protezy. Jak stwierdził biegły w chwili obecnej powód jest osobą młodą i chodzenie o kulach, a tym bardziej w protezie nie stwarza mu obecnie większych problemów. Jak można wywnioskować z opinii biegłego zakupienie nowoczesnej protezy zminimalizuje ryzyko wystąpienia u powoda zmian zwyrodnieniowych związanych z nieprawidłowym chodem. Natomiast, jak wynika z opinii biegłego (...) W. K., aktualnie powód radzi sobie skutecznie z trudną sytuacją w jakiej się znalazł. Wypadek nie spowodował jednak u powoda trwałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu a powód nie wymaga (...). Pozwany wskazał, iż z pełnym zrozumieniem podchodzi do odpowiedzialności związanej ze zdarzeniem (...)czemu dał wyraz w przyznanej i wypłaconej kwocie tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania oraz nie kwestionuje kwoty zadośćuczynienia w związku z obrażeniami doznanymi przez powoda skutkiem zdarzenia(...)zasądzonej zaskarżonym wyrokiem w wysokości nie przekraczającej 115.000,00 zł.

Łącznie, zgodnie z wyrokiem z dnia 23 lipca 2013 r. w niezaskarżonej części, powód otrzyma zadośćuczynienie w kwocie 220.000 zł. W ocenie pozwanego taka kwota tytułem zadośćuczynienia stanowi adekwatną wielkość w stosunku do doznanej przez powoda krzywdy.

Pozwany nie kwestionował również zasądzonego odszkodowania w kwocie 128.400 zł tytułem zwrotu kosztów^ specjalistycznej protezy o najwyższych parametrach. Zwracał uwagę, że korzystanie przez powoda z takiej wysokospecjalistycznej protezy istotnie ogranicza negatywne następstwa zdarzenia (...) jakie mogą wystąpić w przyszłości oraz istotnie podwyższa jakość życia powoda i umożliwiać będzie powodowi w miarę dobrą sprawność pozwalającą na powrót do przynajmniej części dotychczasowych zajęć a tym samym powrót w znacznej części do poprzedniego stylu życia (powrót do pracy przy budowie dróg i autostrad, wyjazdy do kina, spacery po parku, wycieczki, wyjazdy do rodziny lub znajomych) jak również umożliwi powodowi spełnienie marzenia, jakim jest pójście do ślubu (...)

Świadczenia związane ze zwiększonymi potrzebami powoda są wypłacane w sposób ciągły w wysokości 240,00 zł miesięcznie. Podobnie świadczenia związane z utraconymi dochodami powód otrzymuje w sposób ciągły w wysokości 1.111,86 zł miesięcznie.

Zadośćuczynienie w kwocie dochodzonej przez powoda narusza normę zawartą w art. 445 § 1 KC poprzez przyjęcie, iż ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty zadośćuczynienia w zakresie przekraczającym odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przyznana kwota zadośćuczynienia o którym stanowi art. 445 § 1 KC ma służyć złagodzeniu krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o oddalenie jej w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazywał, iż sąd w sposób obszerny i logiczny zbadał cały materiał dowodowy oraz uzasadnił swoje stanowisko. Sąd słusznie dostrzegł cierpienia psychiczne jak i fizyczne powoda, które związane były nie tylko z faktem samego zdarzenia, ale również z jego następstwami takimi jak leczenie i rehabilitacja oraz uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 60 %.

Odnośnie zarzutu naruszenia przez sąd orzekający treści art. 233§1 w zw. z art. 278 k.p.c, powód wskazał, iż z treści opinii (...)wynika, że powód w związku z wypadkiem przeżywa sytuacje stresowe mocno nasilone, które wywołują duży dyskomfort psychiczny. Życie powoda uległo dużej zmianie. Nie można pominąć faktu, iż z osoby czynnej zawodowo stał się osobą niepracującą, wymagającą pomocy przy wielu czynnościach życia codziennego. Ponadto musiał zmienić sposób spędzania wolnego czasu. Tego typu wypadek, zwłaszcza dla młodej osoby jest mocno obciążający psychicznie i prawdopodobnie z tego względu powód został skierowany do (...). W ocenie powoda jego pozytywne nastawienie do przyszłości nie powinno być okolicznością usprawiedliwiającą obniżenie zadośćuczynienia, a co za tym idzie określenie mniejszej odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku (...)które niewątpliwie są nieodwracalne. Nie sposób przyjąć, iż nawet najlepsza proteza mogłaby zastąpić powodowi(...)oraz pozwolić na pogodzenie się z zaistniałą sytuacją, z której już nie ma odwrotu. Jak wynika z opinii (...). W związku z powyższym należy wysnuć wniosek, iż gdyby nie ten wypadek, powód nie straciłby nogi oraz nie musiałby przechodzić przez całe piekło związane z leczeniem. Powód w chwili wypadku miał zaledwie (...). W wyniku wypadku stał się kaleką, został pozbawiony możliwości wykonywania wielu czynności, jakie wykonują inne w pełni zdrowe osoby jak np. jazda na rowerze, pływanie, bieganie i wiele innych czynności związanych zarówno ze sportem jak i życiem codziennym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy, bez potrzeby ich ponownego przytaczania w tym miejscu.

Zasadne jest jednakże stanowisko pozwanego, że fakt przyznania powodowi zaskarżonym wyrokiem w niekwestionowanym przez pozwanego zakresie odszkodowania w żądanej przez niego wysokości z przeznaczeniem na zakup protezy o najwyższym standardzie winien mieć wpływ na ocenę wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia. Słusznie argumentuje pozwany, że zakup tego typu protezy spowoduje zmniejszenie dyskomfortu fizycznego oraz psychicznego powoda związanego z codziennym funkcjonowaniem. Nastąpi zarówno poprawa samego chodu powoda, jak i zmniejszenie dolegliwości fizycznych z tym związanych. Jednocześnie jednak nastąpi znaczna poprawa możliwości codziennego funkcjonowania i komfortu życia. Zapewnienie powodowi protezy o najwyższym standardzie spowoduje bowiem, że powód nie będzie zmuszony korzystać jednocześnie z protezy oraz kul. W ten sposób będzie mógł wykonywać znacznie więcej czynności samodzielnie. Zostanie zapewniona możliwość samodzielnej lokomocji, samodzielnego przenoszenia przedmiotów. Te zaś okoliczności powód wskazywał dotychczas jako znacznie utrudniające mu codzienną egzystencję. Dzięki nowej protezie powód zyska również możliwość większego korzystania z rozrywek, spotykania się ze znajomymi, wyjść do kina, na spacery itp. Proteza ta da powodowi również szansę powrotu do pracy zawodowej. Z zebranego materiału dowodowego wynika zaś, że praca była pasją powoda przed wypadkiem. Możliwość powrotu do jej wykonywania winna więc dać powodowi satysfakcję oraz zwiększyć poczucie własnej wartości. Podobnie realizacja marzeń powoda związanych z możliwością samodzielnego poruszania się. Tym samym jednak nastąpi zmniejszenie zakresu cierpień fizycznych, ale przede wszystkim psychicznych i negatywnych przeżyć powoda w przyszłości w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku. Okoliczność ta zaś skutkować winna obniżeniem wysokości żądanego zadośćuczynienia. Odpadną bowiem w tej części wskazane przez Sąd Okręgowy okoliczności mające uzasadniać przyznanie go w wysokości zasądzonej zaskarżonym wyrokiem.

Jednocześnie jednak Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że zakres cierpień powoda zarówno związanych z samym zdarzeniem, jego skutkami w zakresie zdrowia powoda w okresie pierwszych 2 lat po wypadku, był bardzo duży. Powód doznał poważnego uszczerbku na zdrowiu, zaś jego cierpienia spotęgowane zostały następczym procesem leczenia związanym z zakażeniem rany na miejscu zdarzenia w sposób uniemożliwiający wyleczenie i skutkujący koniecznością podjęcia decyzji o amputacji kończyny. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że powód odczuwał bardzo nasilone dolegliwości bólowe. Słusznie Sąd Okręgowy wskazał na bardzo długi łączny okres pobytu powoda w szpitalu, którego suma stanowi blisko pól roku. Niewątpliwe jest także, że zakres dolegliwości bólowych oraz traumatycznych przeżyć związanych z kolejnymi zabiegami operacyjnymi i niepełnosprawnością musiał być dla powoda ogromny skoro podjął decyzję o (...)aby zakończyć proces leczenia i związany z tym ból i cierpienia. Powód jest osobą młodą, tym bardziej niewątpliwe jest jak trudna była to dla niego decyzja. Musiał przecież zdawać sobie sprawę z ostateczności i nieodwracalności takiej decyzji. Wskazuje to jednakże również na fakt, iż dolegliwości bólowe i utrudnienia w funkcjonowaniu powoda przed podjęciem decyzji (...)musiały być rzeczywiście znaczące, skoro przeważyły nad nadziejami na wyleczenie z zachowaniem (...).

Dlatego też Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja zasługuje na uwzględnienie w części do kwoty 100.000 zł w zakresie omówionego wyżej zmniejszenia zakresu cierpień wraz z poprawą prognoz funkcjonowania na przyszłość.

Uznając za uzasadnione zarzuty co do naruszenia art. 445 kc, kierując się wskazanymi wyżej okolicznościami, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że: w punkcie 1 zasądzoną w nim kwotę 443.400 złotych obniżył do kwoty 343.400 złotych, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił. W ocenie Sądu Odwoławczego przyznana powodowi w ten sposób kwota zadośćuczynienia, przy uwzględnieniu wypłaconego już powodowi przed procesem zadośćuczynienia będzie odpowiednia do zakresu cierpień i krzywd doznanych przez powoda w związku z przedmiotowym wypadkiem oraz tych, jakich powód doświadczał będzie w przyszłości, zważywszy, że powodowi zapewniona zostanie możliwość korzystania z protezy o najwyższym standardzie znacznie poprawiającej jego fizyczne i społeczne funkcjonowanie. Odpowiednio do wyniku sprawy jednocześnie orzeczono o kosztach postępowania na podstawie art. 98 i 108 § 1 kpc.