Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Marzanna Chojnowska -spr

Sędziowie: SO Dariusz Niezabitowski

SO Dariusz Gąsowski

Protokolant: Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Elżbiety Korwell

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2014 r ,

sprawy 1. T. Ł. (1)

oskarżonego o czyny z art. 288§ 1 kk w zw z art. 12 kk ; art. 288§ 1 kk w zb z art. 256§ 1 kk

2. M. B. (1) 3. M. B. (2)

Oskarżonych o czyn z art. 288§1kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 12 września 2013 roku, sygnatura akt XV K 379/13

I . Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób ,że:

1 – Uchyla orzeczoną wobec oskarżonego T. Ł. (1) karę łączną 6 ( sześciu ) miesięcy ograniczenia wolności.

2 – Uznając , że czyn zarzucany oskarżonemu T. Ł. (1) w punkcie II aktu oskarżenia stanowi wykroczenie z art. 124§ 1 kw na podstawie art. 124§ 1 kw skazuje i wymierza mu karę 500 zł ( pięćset złotych ) grzywny.

3 - Za podstawę prawną orzeczonego obowiązku naprawienia szkody na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w kwocie 300 złotych przyjmuje art. 124§4 kw.

II. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III. Zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

T. Ł. (1), M. B. (1) i M. B. (2) zostali oskarżeni o to, że:

I. w dniu 5 grudnia 2012 roku około godziny 23:00 w B. przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu, dokonali uszkodzenia mienia poprzez namalowanie czarną substancją na elewacji ściany szczytowej bloku nr 30 i 32 znaków graficznych w postaci swastyki, krzyża celtyckiego oraz napisu SS, retro!, 104, bitwa, (...), (...), M., B., K., M., B., uszkadzając przy tym elewację w/w bloków, w wyniku czego powstały straty w wysokości 5 720 złotych na szkodę Spółdzielni Mieszkaniowej (...),

tj. o czyn z art. 288 § 1 kk

a nadto T. Ł. (1) o to, że:

II. w dniu 3 grudnia i w dniu 5 grudnia 2012 roku około godziny 23:00 w B. przy ul. (...), działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dokonał uszkodzenia mienia, w ten sposób, że na ścianie bloku nr 11 namalował czarną substancją napis (...), powodując tym straty w wysokości 300 złotych na szkodę Spółdzielni Mieszkaniowej (...),

tj. o czyn z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 12 września 2013 roku w sprawie o sygn. akt XV K 379/13 oskarżonych T. Ł. (2) , M. B. (1) i M. B. (2) uznał za winnych tego, że w dniu 5 grudnia 2012 roku około godziny 23:00 w B. przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu, dokonali uszkodzenia mienia poprzez namalowanie czarną substancją na elewacji ściany szczytowej bloku nr 30 i 32 znaków graficznych: (...), M., B., K., M., B., 104, bitwa, przy czym T. Ł. (1) dodatkowo w ww. miejscu publicznym propagował treści faszystowskie poprzez namalowanie znaków w postaci: swastyki, krzyża celtyckiego, SS, retro!, (...), w wyniku czego powstały straty w wysokości 5720 złotych na szkodę Spółdzielni Mieszkaniowej (...), tj. popełnienia czynu określonego w art. 288 § 1 kk w stosunku do M. B. (1) i M. B. (2) oraz czynu określonego w art. 288 § 1 kk w zb. z art. 256 § 1 kk w stosunku do oskarżonego T. Ł. (1) i za to:

- na podstawie art. 288 § 1 kk w zw. z art. 34 § 1 i § 2 pkt 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk przy zastosowaniu art. 58 § 3 kk wymierzył oskarżonym M. B. (1) i M. B. (2) po 4 (cztery) miesiące kary ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez Sąd w wymiarze po 30 (trzydzieści) godzin w stosunku miesięcznym;

- na podstawie art. 288 § 1 kk w zb. z art. 256 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk skazał oskarżonego T. Ł. (1), zaś na podstawie art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 34 § 1 i § 2 pkt 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk przy zastosowaniu art. 58 § 3 kk wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez Sąd w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

Oskarżonego T. Ł. (1) uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt. II aktu oskarżenia i za to na podstawie art. 288 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 34 § 1 i § 2 pkt 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk przy zastosowaniu art. 58 § 3 kk wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez Sąd w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

Na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 i 3 kk orzekł wobec oskarżonego T. Ł. (1) karę łączną 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez Sąd w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

Na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonych T. Ł. (1), M. B. (1) i M. B. (2) solidarnie obowiązek naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. kwoty 5 720 zł (pięciu tysięcy siedmiuset dwudziestu złotych);

Na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego T. Ł. (1) obowiązek naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. kwoty 300 zł (trzystu złotych);

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonego T. Ł. (1) łącznej kary ograniczenia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci zatrzymania w dniach 5-7 grudnia 2012r., przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dniom kary ograniczenia wolności;

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonej M. B. (1) kary ograniczenia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci zatrzymania w dniach 5-7 grudnia 2012r., przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dniom kary ograniczenia wolności;

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonego M. B. (2) kary ograniczenia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci zatrzymania w dniach 6-7 grudnia 2012r., przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dniom kary ograniczenia wolności;

Zwolnił oskarżonych od opłaty i pozostałych kosztów sądowych w sprawie, obciążając nimi Skarb Państwa.

Powyższe orzeczenie zaskarżył na podstawie art. 425§ 1 i 2 kpk i art. 444 kpk prokurator w całości na niekorzyść oskarżonych T. Ł. (2) , M. B. (1) i M. B. (2) .

Na zasadzie art. 427§1 i 2 kpk , art. 437§1 i 2 kpk, art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi zarzucił :

1)  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia który miał wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu ,iż zebrane dowody w sprawie nie pozwalają na zakwalifikowanie przypisanego oskarżonym M. B. (1) i M. B. (2) czynu z art. 288§1 kk w zb z art. 256§ 1 kk podczas gdy fakt , iż oskarżeni ci działali wspólnie i w porozumieniu z T. Ł. (2) za takie właśnie przestępstwo został skazany oraz ustalony przebieg zdarzenia – wskazują ,że M. B. (1) i M. B. (2) również dopuścili się czynu polegającego na uszkodzeniu mienia i propagowaniu faszystowskiego ustroju a zatem przypisany im czyn zakwalifikowany powinien zostać z art. 288§1 kk w zb z art. 256§ 1 kk.

2)  Niewspółmierność kar orzeczonych wobec oskarżonych T. Ł. (2), M. B. (1) i M. B. (2) za czyn I wyrażającą się w orzeczeniu rażąco łagodnych kar : wobec pierwszego z nich 5 miesięcy ograniczenia wolności , zaś wobec M. B. (1) i M. B. (2) kar po 4 miesiące ograniczenia wolności – wszystkich polegających na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazane przez Sąd w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym , podczas gdy postawa sprawców , ich właściwości i warunki osobiste , dotychczasowy sposób życia oraz nagminność tego typu przestępstw i związane z tym cele kary w zakresie prewencji indywidualnej oraz kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za wymierzeniem oskarżonym kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania.

3)  Obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 124§ 1 kw poprzez jego niezastosowanie i zakwalifikowanie czynu II z art. 288§ 1 kk podczas gdy czyn polegający na uszkodzeniu mienia o wartości szkody poniżej 420 zł stanowi obecnie wykroczenie z art. 124§ 1 kw.

Na zasadzie art. 437 § 1 i 2 kpk prokurator wniósł o:

- uchylenie powyższego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.

ewentualnie

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zakwalifikowanie czynu II z art. 124§ 1 kw, rozwiązanie kary łącznej i wymierzenie wobec T. Ł. (2) za czyn I kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata i oddanie go w tym okresie pod dozór kuratora ; za czyn II orzeczenie na podstawie art. 124§ 1 kw kary 30 dni aresztu z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 1 roku; zaś oskarżonym M. B. (1) i M. B. (2) kar po 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby wynoszący 3 lata i oddanie w tym okresie pod dozór kuratora oraz orzeczenie wobec wszystkich oskarżonych solidarnie obowiązku naprawienia szkody w kwocie 5.720 zł zaś wobec T. Ł. (1) także w kwocie 300 zł

Sąd Okręgowy w zważył co następuje

Apelacja prokuratora zmierzająca do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania jest niezasadna i nie zasługuje na uwzględnienie. Podobnie Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do jej uwzględnienia w zakresie w jakim kwestionuje zasadność i prawidłowość orzeczenia wobec wszystkich oskarżonych kar ograniczenia wolności. Słuszny jest natomiast podniesiony przez prokuratora odnośnie czynu przypisanego oskarżonemu T. Ł. (2) w punkcie 2 części dyspozytywnej wyroku zarzut obrazy prawa materialnego w postaci art124§1 kw poprzez jego niezastosowanie. Natomiast wniosek w zakresie kary jaką miałby orzec Sąd Okręgowy za przypisane w konsekwencji oskarżonemu wykroczenie również nie znalazł akceptacji Sądu Okręgowego.

Na wstępie Sąd Odwoławczy odniesie się do apelacji wywiedzionej w stosunku do oskarżonego T. Ł. (2). Stwierdzić należy iż ustalenia Sądu I instancji odnośnie sprawstwa oskarżonego w zakresie dwóch z przypisanych mu czynów nie budzą najmniejszych zastrzeżeń. Nie kwestionuje ich również skarżący dlatego też nie ma potrzeby ponownego przytaczania argumentacji, i oceny materiału dowodowego która stanowiła podstawę ustalonego stanu faktycznego.

Jednakże w toku postępowania odwoławczego wywołanego skargą apelacyjną Sąd Odwoławczy przychylił się do argumentacji prokuratora iż nie wychodząc poza granice przypisanego zachowania, należy czyn zarzucany T. Ł. (2) zakwalifikować według innego przepisu prawnego.

Wskazać należy bowiem, iż czyn zarzucony i finalnie przypisany oskarżonemu wyrokiem Sądu Rejonowego został zakwalifikowany jako występek z art. 288 § 1 kk. Na datę popełnienia przestępstwa i orzekania przez Sąd I instancji powyższe rozstrzygnięcie było merytorycznie słusznie, bowiem znajdowało oparcie w regulacji zawartej w kodeksie karnym. Jednakże w dniu 9 listopada 2013 roku weszła w życie część przepisów Ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 25 października 2013 r.). Przedmiotowa ustawa wprowadziła między innymi zmianę prawa karnego materialnego i kodeksu wykroczeń, dotyczącą podniesienia granicy wysokości szkody w przypadku tzw. czynów przepołowionych. Odnosi się ona do czynów kwalifikowanych jako kradzież lub przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej, zniszczenie mienia oraz paserstwo umyślne i nieumyślne , gdzie obowiązująca do dnia 9 listopada 2013 r granica między przestępstwem a wykroczeniem wynosiła 250 złotych. W myśl tej ustawy od wyżej wymienionej daty czyn stanowił będzie wykroczenie, gdy wartość szkody nie przekroczy ¼ minimalnego wynagrodzenia, rozumianego – stosownie do art. 2 pkt 2 – jako wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Aktualnie wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia 2014 roku wynosi 1680 złotych( vide Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2013 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku 2014 Dz. U. z 2013 roku poz.1074). Tak zatem na chwilę orzekania w postępowaniu odwoławczym kwotę graniczną dzielącą wykroczenie od przestępstwa stanowi kwota 420 złotych. Analiza akt i zarzutu opisanego w punkcie II aktu oskarżenia wskazuje jednoznacznie , że T. Ł. (2) dopuścił się zniszczenia mienia powodując tym straty o wartości 300 złotych. Dlatego też czyn zarzucany oskarżonemu stanowi wykroczenie albowiem wartość zniszczonego mienia była niższa niż 420 złotych. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że T. Ł. (2) swoim działaniem wyczerpał znamiona wykroczenia z art. 124§ 1 kw. Konsekwencją powyższego była konieczność uchylenia kary łącznej 6 miesięcy ograniczenia wolności , która była orzeczona przy ustaleniu, że oba czyny przypisane oskarżonemu stanowią przestępstwa. Sąd Okręgowy uznał , że karą sprawiedliwą i najbardziej adekwatną za przypisane T. Ł. (2) wykroczenie będzie kara 500 złotych grzywny stanowiąc realną dolegliwość za czyn przypisany oskarżonemu . Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji prokuratora o konieczności wymierzenia kary aresztu z warunkowym zwieszeniem jej wykonania uznając, że jest to wniosek nieadekwatny w swej surowości do rodzaju przypisanego wykroczenia oraz warunków właściwości osobistych T. Ł. (2). Z uwagi na zmianę kwalifikacji prawnej niezbędna stała się także korekta wyroku w zakresie podstawy prawnej orzeczonego obowiązku naprawienia szkody w wysokości 300 złotych na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) . Dlatego też Sąd Okręgowy za podstawę prawną orzeczonego obowiązku przyjął art. 124§4 kw.

W ocenie Sądu Odwoławczego niezasadny jest natomiast zarzut prokuratora iż czyn przypisany M. B. (1) i M. B. (2) powinien być zakwalifikowany z art. 288§1 kk w zb z art. 256 §1 kk . Sąd Okręgowy nie podziela w żadnym razie argumentacji iż taka kwalifikacja prawna przyjęta przez Sąd Rejonowy wobec T. Ł. (2) niejako implikuje dokonanie tożsamych ustaleń wobec pozostałych oskarżonych. Ani rozważania zawarte w apelacji ani też , a w zasadzie przede wszystkim materiał dowodowy zebrany w aktach sprawy nie pozwala na wywiedzenie takiego wniosku. Należy w tym miejscu przypomnieć , że organ prokuratorski prowadząc postępowanie przygotowawcze i kierując do sądu akt oskarżenia nie widział podstaw prawnych do zakwalifikowania czynu zarzucanego oskarżonym w punkcie I z art. 288§ 1 kk w zb z art. 256§ 1 kk. Taką możliwość dostrzegł na rozprawie w dniu 5 września 2013 roku gdzie jak wynika z protokołu, wniósł o rozważenie możliwości uzupełnienia kwalifikacji prawnej czynu I poprzez dodatkowe przyjęcie art. 256§1 kk . Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy korzystając z regulacji prawnych zawartych w art. 399 kpk uprzedził oskarżonych o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej zgodnie z wnioskiem prokuratora. Natomiast z treści zaskarżonego wyroku wynika ,że taką potrzebę widział tylko i wyłącznie wobec oskarżonego T. Ł. (2) i Sąd Okręgowy w pełni to rozstrzygnięcie popiera. Również argumentacja prawna i faktyczna zawarta w pisemnym uzasadnieniu zasługuje na pełną aprobatę i nie ma potrzeby jej ponownego przytaczania . W ocenie Sądu Odwoławczego skarżący nie przedstawił przekonującej argumentacji i skutecznie nie wykazał na czym miałaby polegać wadliwość ustaleń i rozumowania Sądu I Instancji. Trudno bowiem z przytoczonego fragmentu zeznań świadka M. G., oderwanego od całokształtu materiału dowodowego, wywieść wniosek, że M. B. (1) i M. B. (2) swoim działaniem wyczerpali również znamiona czynu z art. 256§1 kk . Jak pisze prokurator na potwierdzenie swego zarzutu iż oskarżeni M. B. (1) i M. B. (2) widząc jakie treści namalował na ścianie T. Ł. (2), mimo tego nie odeszli, nie powstrzymali go ani też w żaden inny sposób nie zamanifestowali swojej dezaprobaty do malowania symboli faszystowskich”. Trudno tutaj w czynnościach oskarżonych dopatrzeć się propagowania w rozumieniu art. 256 kk tj. zachowania polegającego na publicznym prezentowaniu faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa w zamiarze przekonania do niego, mającego umyślny charakter, które może zostać popełnione w zamiarze bezpośrednim o szczególnym intencjonalnym zabarwieniu (dolus directus coloratus). Dlatego też Sąd Okręgowy nie uwzględnił apelacji prokuratora uznając ,że zastosowana wobec M. B. (1) i M. B. (2) kwalifikacja prawna z art. 288§1 kk w pełni oddaje wszystkie znamiona czynu jakiego dopuścili się oskarżeni jest prawidłowa i stan faktyczny prawidłowo ustalony przez Sąd Rejonowy nie wymaga korekty i innej oceny prawnej postulowanej przez oskarżyciela publicznego. Sąd Okręgowy w pełni również akceptuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie wymierzonych kar ograniczenia wolności poprzez zobowiązanie oskarżonych do podjęcia nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne. Wbrew argumentacji prokuratora właśnie ten rodzaj kary a nie wnioskowany ( kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania) w realiach przedmiotowej sprawy jest jak najbardziej prawidłowy i spełnia wszystkie przesłanki wymiaru kary. Rodzaj popełnionych czynów, wiek sprawców, dotychczasowy sposób życia wskazują jednoznacznie, że kara wymierzona przez Sąd Rejonowy spełni wszystkie cele kary nie tylko wobec oskarżonych osobiście ale także w powszechnym odczuciu sprawiedliwości i adekwatności wymierzanych przez sądy kar jest karą niezwykle sprawiedliwą i w pełni zasługuje na to aby wyrok w tym zakresie jako słuszny i prawidłowy został utrzymany w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. w zw z art. 119 kpw zwalniając oskarżonych od ich ponoszenia biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną jak również uznając ,że przemawiają za tym zasady słuszności w kontekście jedynie częściowego uwzględnienia apelacji prokuratora.