Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: stażysta Monika Barwacz

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 18 listopada 2013 roku nr (...)

w sprawie J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1892/13

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 30 maja 2014 r.

Decyzją z dnia 18 listopada 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153,
poz. 1227 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił J. P. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, a jedynie 4 lata i 10 miesięcy takiej pracy. Do stażu tego organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów zatrudnienia w (...)S.A. w B. od 1 maja 1981 r. do 30 listopada 1985 r. na stanowisku kierownika zmiany, od 1 grudnia 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. na stanowisku kierownika oddziału i od 1 lipca 1992 r. do
30 września 1997 r. na stanowisku kierownika oddziału walcowni, ponieważ nie jest możliwe, aby zajmując stanowiska dozoru inżynieryjno- technicznego wyższego szczebla ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy stanowiskach robotniczych. Pracownicy wyższego szczebla kierowniczego mają bowiem wydzielone pomieszczenia do pracy, a zakres ich obowiązków wykracza poza osobiste dozorowanie czy kontrolę poszczególnych procesów produkcyjnych.

Od decyzji tej odwołał się J. P., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył mu okres zatrudnienia na stanowisku mistrza zmianowego, a na stanowiskach kierownika i kierownika oddziału nie zmieniły się warunki jego pracy, zwiększył natomiast zakres obowiązków. Jak podał, w spornych okresach zajmował się kontrolą poszczególnych procesów produkcyjnych i nadzorem nad pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach. Prace te realizował stale i w pełnym wymiarze godzin. Wydzielone pomieszczenie służyło mu jedynie do wypełniania dokumentacji produkcyjnej i spożycia posiłku. Stałym natomiast miejscem pracy była zaś hala produkcyjna, na której przebywał tak często, jak wtedy, kiedy był mistrzem zmianowym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podniósł ponadto, że za dozór inżynieryjno- techniczny uznaje się tylko czynności polegające na stałym i bezpośrednim wpływaniu na przebieg procesu produkcji, połączone z bezpośrednim uczestnictwem w tym procesie i stycznością z robotnikami bezpośrednio wykonującymi określone prace. Podkreślił przy tym, że nie jest prawdopodobne, aby wnioskodawca na zajmowanych stanowiskach pracy sprawował ciągły i bezpośredni nadzór nad pracownikami obsługującymi poszczególne stanowiska w warunkach szkodliwych dla zdrowia, ponieważ taki dozór wykonują mistrzowie bądź brygadziści, a nie kierownicy poszczególnych oddziałów zakładów produkcyjnych.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący J. P., urodzony
(...)r., w dniu (...)r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udokumentował 27 lat, 11 miesięcy i 27 dni okresów składkowych
i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 4 lat i 10 miesięcy z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w B. od 1 lipca 1976 r. do 30 kwietnia 1981 r. na stanowisku mistrza zmianowego.

We wniosku z dnia 24 października 2013 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 listopada 2013 r. ZUS Oddział w T. odmówił J. P. przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący J. P. pracował w Hucie(...)w B., zaś od 1 lipca 1992 r. w Zakładzie (...) S.A.
w B. od 1 maja 1981 r. do 30 listopada 1985 r. na stanowisku kierownika zmiany, od
1 grudnia 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. na stanowisku kierownika oddziału i od 1 lipca
1992 r. do 30 września 1997 r. na stanowisku kierownika oddziału walcowni. Zajmowane przez odwołującego stanowiska były stanowiskami dozoru wyższego.

dowód:

-

angaże, w szczególności z dnia: 08.05.1981 r. i 01.12.1985 r.- akta osobowe
Nr (...),

-

umowa o pracę z dnia 25.06.1992 r.- k. 1 akt osobowych,

-

zaświadczenie o ukończeniu szkolenia okresowego w zakresie bhp z dnia 10.09.1992 r.- k. 2 akt osobowych,

Będąc kierownikiem zmiany odwołujący pracował w wydziale walcowni blach transformatorowych. Pracownicy tego wydziału świadczyli pracę w systemie 4- brygadowym w godzinach od 06:00 do 14:00, od 14:00 do 22:00 i od 22:00 do 06:00 rano. Na jednej zmianie pracowało około 500 osób. Na czele wydziału stał kierownik wydziału. Podlegali mu kierownik produkcji, kierownik oddziału, kierownik zmiany i mistrz zmianowy. Mistrz zmianowy nadzorował brygadzistów, ci zaś sprawowali bezpośredni nadzór i kontrolę stanowisk pracy na hali produkcyjnej. Brygadzista odpowiadał za brygadę. Był nim pracownik fizyczny, który wykonywał pracę na hali ze swoją brygadą. Pracę brygadzistów koordynował mistrz. Ewentualne problemy zgłaszał on kierownikowi zmiany. Zarówno brygadzista, jak i mistrz zmianowy nadzorowali i kontrolowali pracę pracowników fizycznych. Wydział dzielił się na 4 oddziały. Jako kierownik zmiany odwołujący nadzorował cały wydział. Zajmował się obchodem tego wydziału i sprawdzaniem danych technologicznych. Kontrolował parametry produkcyjne, temperaturę w piecach, naciągi na danych odcinkach, a przede wszystkim jakość produkcji. W razie awarii, pojawiał się na hali w miejscu, gdzie do awarii takiej doszło. Obchód zajmował mu około 4 godzin dziennie. Obchód taki wykonywał 2 razy w ciągu dnia. Na początku zmiany brygadziści zgłaszali kierownikowi zmiany stan liczebny brygad i ewentualne problemy. Uwagi te odwołujący zapisywał w książce raportowej kierownika zmiany. Książkę tę wypełniał przed i po zakończeniu zmiany. Jego bezpośrednim przełożonym był kierownik wydziału i kierownik produkcji. Oddział walcowani liczył około 150 osób. Jako kierownik oddziału odwołujący odpowiadał za jakość produkcji, stan techniczny maszyn i urządzeń, za wydajność
i wskaźniki jakościowe. Zarówno kierownik zmiany, jak i kierownik oddziału mieli swoją siedzibę poza halą produkcyjną, w oddzielnym budynku.

dowód:

-

zeznania odwołującego J. P.- 00:10:34-01:39:44,

Zgodnie z Kartą stanowiska pracy Kierownika Oddziału Walcowni, do zadań odwołującego należało: 1) kierowanie pracami z zakresu produkcji zgodnie z ustalonymi planami produkcji wskaźnikami techniczno- ekonomicznymi, instrukcjami technologicznymi i warunkami technicznymi, 2) kierowanie całokształtem działalności i zespołem pracowniczym oddziału, a przede wszystkim: a) branie udziału w opracowywaniu planu techniczno- ekonomicznego w zakresie zadań oddziału i zabezpieczenie prawidłowej jego realizacji, w szczególności śledzenie bieżącego kształtowania się kosztów, wydajności pracy, funduszu płac, zatrudnienia oraz wyników ekonomicznych oddziału, jak również podejmowanie środków dla usunięcia niedociągnięć i poprawy wyników, b) zabezpieczenie: racjonalnej eksploatacji i obsługi urządzeń oraz optymalnego ich wykorzystania, należytego stanu BHP, prawidłowego obiegu informacji i jej sytemu dla celów zarządzania i kierowania działalnością oddziału, c) pełnej pod względem jakości, ilości i asortymentu realizacji zadań produkcyjnych, d) prowadzenie prawidłowej gospodarski środkami trwałymi, materiałami, osprzętem, narzędziami, itp., e) dbanie o czystość i porządek na całym oddziale i pozostałym terenie przydzielonym, f) uzgadnianie spraw dotyczących współpracy z kierownikami oddziałów kooperujących i służb wydziału, g) prowadzenie przy współpracy z kierownikiem wydziału zadań związanych ze stałym podnoszeniem poziomu techniczno- organizacyjnego oddziału, h) stworzenie warunków dla rozwoju wynalazczości pracowniczej, aktualne wprowadzanie w życie i stosowanie na bieżąco przyjętych projektów racjonalizatorskich, opracowanie założeń technicznych do obliczenia efektów ekonomicznych oraz wytycznych uchwał narad produkcyjnych, i) zabezpieczenie potrzebnej obsady pracowniczej i pełnego wykorzystania czasu pracy, zatrudnienie pracowników zgodnie z ich kwalifikacjami
i umiejętnościami, prowadzenie spraw osobowych, j) oddziaływanie wychowawcze na pracowników, wdrażanie ich do wzorowej pracy, likwidowanie zatargów, załatwianie skarg
i wniosków, k) sprawowanie nadzoru i kontroli nad całokształtem prac oraz nad wszystkimi pracownikami, terenem, obiektami i składnikami podległego oddziału oraz 3) wykonywanie innych zadań zleconych przez przełożonego. Do uprawnień należało natomiast: samodzielne rozstrzyganie spraw oddziału, tj. 1) podejmowanie decyzji i wydawanie poleceń w sprawach a) związanych z wykonaniem bieżących zadań oddziału, b) zatrzymaniem ruchu urządzeń produkcyjnych w uzasadnionych przypadkach, c) wnioskowaniem o nakładanie kar regulaminowych, 2) reprezentowanie oddziału, 3) podpisywanie dokumentacji produkcji, zarobkowej oraz obrotu materiałowego, 4) udzielanie zwolnień w czasie pracy technologowi oddziału i brygadzistom zmianowym oraz 5) wnioskowanie o przeszeregowanie pracowników oddziału do właściwych grup płacowych zgodnie z taryfikatorem i kwalifikacjami pracowników.

dowód:

-

karta stanowiska pracy- k. 16 akt osobowych,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Zeznaniom odwołującego J. P. Sąd przyznał walor wiarygodności
w całości. Odwołujący wskazał w nich na okoliczności dotyczące charakteru i rodzaju pracy wykonywanej w spornych okresach zatrudnienia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, logiczne, a ponadto przekonujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Pośrednio znalazły również pokrycie w treści zgromadzonych w sprawie dokumentów, w szczególności karcie stanowiska pracy. Waloru wiarygodności nie odbiera tym zeznaniom okoliczność, że odwołujący wskazał, iż jego zdaniem, stanowiska kierownika zmiany i kierownika oddziału nie były stanowiskami dozoru wyższego szczebla. Wszak trzeba mieć na uwadze, że to tylko subiektywna ocena ubezpieczonego, dotycząca kwestii prawnej, którą rozstrzyga Sąd, nie zaś strona postępowania ubiegająca się o prawo do świadczenia. Skoro więc odwołujący opisał dokładnie jak wyglądała struktura zakładu pracy, jak też zakres swoich obowiązków, co korespondowało z treścią karty stanowiska pracy i pozostawało w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego, jego zeznania uznać należało za wiarygodne w całości.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony postępowania, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie zostały w całości uznane przez Sąd za wiarygodne.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Przepis ten w powołanym brzmieniu obowiązywał do
31 grudnia 2012 r., a zatem i w dacie wydania zaskarżonej decyzji.

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia, rozwiązał stosunek pracy
i nie przystąpił do OFE.

Kwestią sporną pozostawała natomiast kwalifikacja jego pracy w Hucie (...)w B. i w Zakładzie (...) S.A.
w B. od 1 maja 1981 r. do 30 listopada 1985 r. na stanowisku kierownika zmiany, od
1 grudnia 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. na stanowisku kierownika oddziału i od 1 lipca
1992 r. do 30 września 1997 r. na stanowisku kierownika oddziału walcowni.

Za te okresy zatrudnienia odwołujący przedłożył co prawda świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 października 2013 r., jednak sam fakt posiadania świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie oznacza jeszcze, że praca w takich warunkach była w rzeczywistości wykonywana.

Jak podkreśla się w orzecznictwie, świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający takie świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokumenty prywatne
w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej w nim podstawy prawnej. Sąd może więc prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy świadczona przez stronę praca była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2012 r., III AUa 1717/11, LEX nr 1129731; wyrok SA w Katowicach z dnia 4 listopada
2008 r., III AUa 3113/08, LEX nr 552003; wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 września
2008 r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60-68).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że w spornych okresach odwołujący nie świadczył pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W dziale XIV, zatytułowanym: „Prace różne” pod poz. 24 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., na którą to pozycję powołał się pracodawca w wystawionym ubezpieczonemu świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wymieniono kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno- techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Jeśli czynności ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno- technicznego wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z określoną w pkt 24 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze kontrolą lub dozorem inżynieryjno- technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu, niezależnie od tego ile czasu pracownik poświęca na bezpośredni dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji. Jednakże czym innym jest wykonywanie czynności administracyjno- biurowych ściśle związanych ze sprawowaniem dozoru inżynieryjno- technicznego, a czym innym wykonywanie w ramach zakresu obowiązków również innych czynności, niemających związku z wykonywaniem bezpośredniego dozoru nad procesem produkcji. Wykonywanie takich czynności w ramach zakresu obowiązków na danym stanowisku pracy uniemożliwia sprawowanie dozoru stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, a w konsekwencji wyłącza zaliczenie takiego okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach (por. wyroki SN: z dnia 24 września
2009 r., II UK 31/09, LEX nr 559949 i z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX
nr 483283, wyrok SA w Gdańsku z dnia 8 sierpnia 2013 r., III AUa 2191/12, LEX
nr 1356505, wyrok SA w Białymstoku z dnia 22 sierpnia 2012 r., III AUa 374/12, LEX
nr 1217658, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 16 sierpnia 2012 r., III AUa 732/12, LEX
nr 1220400).

Tylko bowiem okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Identyczny warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Aby można było zatem zakwalifikować daną pracę jako pracę wykonywaną
w szczególnych warunkach dokonane ustalenia wskazywać muszą na to, że ma się do czynienia z bezpośrednim dozorem i bezpośrednią kontrolą procesu produkcji na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach- realizowanymi stale
i w pełnym wymiarze godzin.

W okolicznościach sprawy trudno przyjąć, aby odwołujący sprawował bezpośredni dozór nad procesem produkcji w kierowanym przez siebie oddziale.

Dozór ten sprawowany był bowiem przez mistrzów i brygadzistów.

Jak ustalił Sąd, w okresie zatrudnienia w Hucie (...)w B.
i w Zakładzie (...) S.A. w B. struktura organizacyjna zakładu wyglądała w ten sposób, że na czele wydziału stał kierownik, któremu podlegali kierownik produkcji, kierownik oddziału, kierownik zmiany i mistrz zmianowy. Mistrz zmianowy nadzorował pracę brygadzistów, ci zaś odpowiadali za brygadę pracowników fizycznych świadczących pracę na hali produkcyjnej, sprawując bezpośredni nadzór i kontrolę nad realizowanymi przez nich czynnościami. Brygadzistą był więc pracownik fizyczny, który wykonywał pracę na hali razem ze swoją brygadą. Pracę pracowników fizycznych na stanowiskach pracy wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nadzorowali
i kontrolowali zatem brygadzista i mistrz. Jako kierownik zmiany odwołujący nadzorował natomiast cały wydział. Zajmował się głównie obchodem tego wydziału i sprawdzaniem danych technologicznych. W zakres jego obowiązków wchodziły również czynności administracyjno- biurowe, na przykład wypełnianie książki raportowej. Jako kierownik zmiany odwołujący pojawiał się co prawda na hali produkcyjnej, ale z całą pewnością nie sprawował kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy stale i w pełnym wymiarze godzin, bo nie taki był zakres jego obowiązków, wynikający ze struktury przedsiębiorstwa. Jako kierownik oddziału odwołujący odpowiadał zaś za jakość produkcji, stan techniczny maszyn
i urządzeń, za wydajność i wskaźniki jakościowe. Szczegółowy zakres jego zadań
i uprawnień wskazany został w karcie stanowiska pracy. Analiza treści tej karty prowadzi do wniosku, że do zakresu obowiązków odwołującego należał szereg czynności administracyjno- biurowo- zarządzających, obejmujących również sprawy kadrowe i osobowe pracowników, nie związanych ze sprawowaniem bezpośredniego nadzoru nad procesem produkcji na hali,
tj. bezpośrednio przy stanowiskach robotniczych. Z uwagi na specyfikę powierzonych odwołującemu na tym stanowisku obowiązków, w/w nie miał zresztą potrzeby przebywania przy stanowiskach robotniczych.

Jak wynika z zeznań odwołującego, zakres jego obowiązków na stanowiskach kierownika oddziału i kierownika oddziału walcowni był identyczny.

Były to stanowiska, jak wynika z treści zaświadczenia o ukończeniu szkolenia okresowego w zakresie bhp z dnia 10 września 1992 r., dozoru wyższego szczebla.

Jeżeli zaś tak, uzasadniony jest wniosek, że odwołujący nie wykonywał stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy dozoru inżynieryjno- technicznego na oddziałach
i wydziałach, w których jako podstawowe realizowane są prace wymienione w wykazie.

Czym innym jest bowiem stałe sprawowanie dozoru, który polega na bezpośrednim strzeżeniu prawidłowego toku produkcji i bezpieczeństwa zatrudnionych przy tej produkcji pracowników, a czym innym jest wykonywanie zwierzchniego nadzoru kierowniczego nad prawidłową organizacją pracy i nad funkcjonowaniem całego oddziału.

To powoduje, że prace na stanowiskach kierowniczych przy takich strukturach organizacyjnych jak w Hucie(...) w B. i w Zakładzie (...) S.A. w B. nie mogą zostać uznane za prace wykonywane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Skoro zaś tak, ubezpieczony nie wykazał co najmniej 15- letniego stażu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Rację miał zatem organ rentowy odmawiając mu przyznania prawa do emerytury.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Natalia Lipińska