Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 lipca 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik (spr.)

Sędziowie SO Sławomir Gosławski

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 01 lipca 2014 roku

sprawy M. Z.

oskarżonego z art. 13§1 kk w zw. z art. 278§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 21 lutego 2014 roku sygn. akt II K 900/13

na podstawie art.437§2 kpk, art.438 pkt 1 i 3 kpk, art.634 kpk w zw. z art.629 kpk oraz art.7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przyjmuje, iż czyn przypisany oskarżonemu stanowi wypadek mniejszej wagi z art.278§3 kk i na podstawie art.66§1 i 2 kk i art.67§1 kk warunkowo umarza postępowanie karne w stosunku do oskarżonego M. Z. na okres próby 2 (dwóch) lat;

na podstawie art.67§3 kk orzeka od oskarżonego M. Z. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 600 (sześćset) złotych;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonego M. Z. na rzecz Skarbu Państwa opłatę za obie instancje w kwocie 100 (sto) złotych i obciąża go wydatkami za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych.

sygn. akt IV Ka 270/14

UZASADNIENIE

M. Z. został oskarżony o to, że w dniu 28 marca 2013 roku w R., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z R. A. i K. T., usiłował dokonać kradzieży zużytych akumulatorów o wadze 580 kg, 59 sztuk drążków izolacyjnych, 4 sztuk płaskowników oraz koła pasowego o łącznej wartości 1073 zł na szkodę (...) B., lecz czynu tego nie dokonał, gdyż został zatrzymany przez pracowników służby ochrony (...),

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk,

Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 21 lutego 2014r. w sprawie sygn. akt II K 900/13:

l. w miejsce zarzucanego czynu uznał oskarżonego M. Z. za winnego popełnienia tego, że w dniu 28 marca 2013 roku w R., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z R. A. i K. T., usiłował dokonać kradzieży zużytych akumulatorów o wadze 580 kg, pięćdziesięciu dziewięciu sztuk drążków izolacyjnych, dwóch sztuk płaskowników, dwóch sztuk jarzm oraz koła pasowego o łącznej wartości (...),99 (jeden tysiąc dziewięćdziesiąt sześć złotych 99/100) złotych (netto) na szkodę (...) SA, Oddział (...) B. z siedzibą w R., lecz czynu tego nie dokonał, gdyż został zatrzymany przez pracowników ochrony wykonujących służbę na terenie (...) B., tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 13 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 2 (dwóch) lat;

3.na podstawie art. 33 § 2 kk wymierzył oskarżonemu M. Z. karę grzywny w ilości 60 (sześćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość każdej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

4.na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu okres jego zatrzymania w sprawie od dnia 28 marca 2013 roku do dnia 29 marca 2013 roku;

5.wymierzył oskarżonemu M. Z. 240 (dwieście czterdzieści) złotych opłaty oraz zasądza od niego na rzecz Skarbu Państwa 63,33 (sześćdziesiąt trzy złote 33/100) złotych tytułem wydatków poniesionych w jego sprawie.

Apelację od powyższego wyroku w całości na korzyść wniósł obrońca oskarżonego.

Apelacja jak wynika z jej treści wywiedziona z treści art. 438 pkt 1 kpk zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 278§1 kk przez błędne jego zastosowanie, albowiem Sąd meriti uznał, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił wszystkie znamiona tegoż przepisu ustawy karnej, gdy tymczasem właściwa ocena zachowania oskarżonego zwłaszcza w aspekcie dotyczącym zużytych i przeznaczonych do utylizacji akumulatorów, prowadzi do wniosku, że przedmioty te z uwagi na uwarunkowania ustawowe nie mogły być przedmiotem obrotu gospodarczego, a zatem nie są one „rzeczami ruchomymi" z punktu widzenia wskazanego przepisu ustawy karnej, w odniesieniu do odbiorcy końcowego jakim w tej sprawie był pokrzywdzony, przedmioty te nie miały waloru materialnegc bowiem bezpłatnie winny być one przekazane do utylizacji, zamiarem K. T., któremu m.in. oskarżony udzielił pomocy w sposób ustalony przez Sąd, nie był zabór w celu przywłaszczenia lecz ukrycie „nadwyżki" zużytych akumulatorów - których pochodzenie także nie jest jasne - przed czekającą go kontrolą wewnętrzną.

W konkluzji skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 27 maja 2014r:

Uznając potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego Sąd Okręgowy postanowił w trybie art.452§2 kpk dopuścić dowód z informacji (...) na okoliczność, czy przy dokonywaniu wyceny akumulatorów do utylizacji w sprawie II K 900/13 Sądu Rejonowego w Bełchatowie (pismo (...) SA z dnia 24.01.2014 roku nr (...) – k.115) uwzględniono ustawę z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach oraz jaką kwotę za utylizację tego typu odpadów (...) B. płaci odbiory przedmiotowych akumulatorów.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 1 lipca 2014r.

obrońca oskarżonego wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy na okoliczność wyceny rzeczywistej wartości zużytych akumulatorów i mienia, o którym mowa w zarzucie i akcie oskarżenia a nadto ustalenia, czy u pokrzywdzonego była przeprowadzona inwentaryzacja i jaki był wynik tej kontroli. Wnosił również o przesłuchanie świadka K. T. na okoliczność co zamierzał uczynić z zużytymi akumulatorami oraz dopuszczenie dowodu z uzupełniających wyjaśnień oskarżonego na okoliczność, iż kontrola na terenie (...) była przeprowadzona i jaki był jej wynik.

Obrońca wnosił o przeprowadzenie tych wniosków w postępowaniu odwoławczym bądź też uchylenie zaskarżonego wyroku i przeprowadzenie zgłoszonych wniosków w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Prokurator wnosił o nieuwzględnienie wniosków obrońcy oskarżonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy oraz przeprowadzenie dowodu z uzupełniającego przesłuchania świadka K. T. i oskarżonego.

Oskarżony M. Z. przyłączył się do wniosków obrońcy.

Sąd Okręgowy postanowił nie uwzględnić wniosków obrońcy z wyboru oskarżonego M. Z. w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy oraz przeprowadzenia dowodu z uzupełniającego przesłuchania świadka K. T. oraz oskarżonego M. Z.

albowiem

-

wycena zużytych akumulatorów oraz innych przedmiotów skradzionych w dniu 28.03.2013 roku znajduje się na karcie 115 (art.170§1 pkt 2 kpk),

-

świadek K. T. oraz oskarżony M. Z. zostali przesłuchani w sprawie na okoliczności wskazane w czynie przypisanym oskarżonemu M. Z. (art.170§1 pkt 2 kpk),

-

wnioski dowodowe w oczywisty sposób zmierzają do przedłużenia postępowania odwoławczego (art.170§1 pkt 5 kpk).

Obrońca z wyboru oskarżonego popierał wniesioną skargę apelacyjną i wnioski w niej zawarte.

Prokurator wnosił o nieuwzględnienie apelacji obrońcy oskarżonego i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Oskarżony M. Z. przyłączył się do skargi apelacyjnej swojego obrońcy, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go od popełnienia przypisanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się zasadna w takim stopniu, iż na skutek jej wniesienia powstały podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, że zarzucany oskarżonemu czyn stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 278 § 3 w zw. z art. 278 § 1 k.k. oraz warunkowe umorzenie postępowania karnego

Przechodząc do zarzutów podniesionych przez obrońcę oskarżonego co do naruszenia prawa materialnego art. 278 § 1 kk stwierdzić należy, że stanowi on subiektywną polemikę nie znajdującą potwierdzenia w niniejszej sprawie.

Po pierwsze obrońca oskarżonego podniósł, że zużyte akumulatory nie mogły stanowić przedmiotu kradzieży ( nie są rzeczą ruchomą) albowiem są rzeczami wyłączonymi z obrotu i nie mają żadnej wartości ekonomicznej. W tym miejscu zaznaczyć należ, że z pisma (...) S.A. Oddział (...) (...) B.(k. 207-208) wynika wprost, że pokrzywdzona spółka stosuje wszystkie zasadny zawarte w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009r.o bateriach i akumulatorach. Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy Kopalnia jako użytkownik końcowy przekazuje zużyte akumulatory podmiotowi uprawnionemu. W 2010r. (...) S.A.Oddział Kopalnia (...)zawarła z (...) -REGION sp. z o.o.umowę na (odbiór, zbieranie, transport) odpadów, w tym także zużytych akumulatorów. Zgodnie z przedmiotową umową Kopalnia pobiera od (...) -Region sp. z o.o.opłatę która w marcu 2013r. wynosiła 1850, a w czerwcu 2014 r. opłata wynosiła 2050 zł za tonę zużytych akumulatorów. W związku z tym twierdzenia obrońcy oskarżonego, iż zużyte akumulatory nie przedstawiają żadnej wartości materialnej, ergo nie kogą być przedmiotem przestępstwa kradzieży, nie zasługują na uwzględnienie. Przeprowadzenie w tym zakresie dowodu z opinii biegłego było zbędne albowiem wycena zużytych akumulatorów oraz innych przedmiotów skradzionych w dniu 28.03.2013 roku znajduje się na karcie 115 (art.170§1 pkt 2 kpk) i nie ma powodów by ją kwestionować. Na marginesie podnieść również należy, że nawet gdyby Kopalnia zbywała akumulatory nieodpłatnie, nie oznaczałoby to, że nie mogły by one być przedmiotem przestępstwa kradzieży. Akumulatory takie przyjmują również odpłatnie przedsiębiorstwa prowadzące złom, które odzyskują z nich ołów. Sąd nie będzie rozważał tu legalności takiego procederu, ale powszechnie wiadomo, że takowy się odbywa.

Ponadto obrońca oskarżonego mimo że stwierdził, iż zgadza się z ustaleniami faktycznych poczynionymi przez Sąd meriti, zakwestionował ustalenia dotyczące zamiaru K. T.. Należy domniemywać, że ustalenia te z kolei miały by mieć wpływ – bowiem obrońca tego nie podnosi - na ustalenia dotyczące zamiaru z jakim działał oskarżony M. Z. w niniejszej sprawie. W tym miejscu podkreślić wyraźnie należy, że K. T. został skazany prawomocnym wyrokiem w innej sprawie za usiłowanie kradzieży przedmiotowych akumulatorów. Przyznał się do winy i nie kwestionował ustaleń faktycznych. Zatem kwestionowanie obecnie ustaleń dotyczących zamiaru K. T. jawi się jako niedopuszczalne. Na marginesie wskazać można jedynie, że twierdzenia zawarte w skardze apelacyjnej obrońcy, iż oskarżeni w tym M. Z. chcieli jedynie usunąć nadwyżkę z magazynów, stanowi nieudolną linię obrony, która nie wytrzymuje krytyki. Gdyby K. T. miał taką nadwyżkę z pewnością zgłosił się do przełożonych, lub przeniósłby ją inne miejsce na terenie Kopalni. Natomiast cały mechanizm działania oskarżonych zamawianie obcego przewoźnika, zabór innych metalowych przedmiotów świadczą o tym, że oskarżeni dążyli do zaboru złomu, które to dążenie zostało udaremnione przez pracowników ochrony. Nie można tracić z pola widzenia faktu, że wszyscy oskarżeni przyznali się do popełnienia zarzucanego czynu.

Z uwagi na powyższe przedmiotowe zarzuty zawarte w skardze apelacyjnej obrońcy oskarżonego M. Z. nie zasługują na uwzględnienie.

Natomiast w ocenie Sądu Okręgowego Sąd meriti dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego (art. 278§3 kk), polegającej na niewłaściwej ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu inkryminowanego oskarżonemu, wynikającej z nieuwzględnienie w sposób prawidłowy i kompleksowy wszystkich okoliczności podmiotowych i przedmiotowych rzutujących na tą ocenę. Wszak w realiach niniejszej sprawy niewątpliwym jest, iż oskarżony, swym postępowaniem, wypełnił dyspozycję art. 278 § 1 kk to jednak wobec okoliczności towarzyszących zdarzeniu należało uznać je za przypadek mniejszej wagi.

"Wypadek mniejszej wagi" to przestępstwo zawierające wszystkie znamiona typu podstawowego, które jednak zasługuje na łagodniejszą karę ze względu na okoliczności czynu i cechy sprawcy. Przepis przewidujący wypadek mniejszej wagi charakteryzuje się w związku z tym znacznie łagodniejszym, w porównaniu z typem podstawowym, ustawowym zagrożeniem karą. Kodeks karny (podobnie zresztą jak KK z 1969 r.) nie zawiera definicji "wypadku mniejszej wagi", pozostawiając określenie tego pojęcia doktrynie i orzecznictwu. W doktrynie występowała istotna różnica poglądów dotycząca kryteriów uznania przestępstwa za "wypadek mniejszej wagi". Z jednej strony prezentowane było stanowisko (np. J. Bafiai in., Kodeks..., s. 514-515), że "wypadek mniejszej wagi" określają okoliczności związane wyłącznie z przedmiotem ochrony, a przede wszystkim wysokość wyrządzonej czynem szkody, z drugiej natomiast (np. W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1978, s. 563-564; tenże, Komentarz..., s. 594) - że przy ocenie przestępstwa za "wypadek mniejszej wagi" należy uwzględniać również elementy podmiotowe czynu, w tym właściwości osobiste sprawcy. W Kodeksie karnym z 1997 r. odstąpiono jednakże od pojęcia "społeczne niebezpieczeństwo czynu", wprowadzając w zamian, dla określenia materialnego bezprawia, pojęcie "społecznej szkodliwości czynu". Jest to zmiana nie tylko terminologiczna (por. uw. do art. 1 § 2, Nb 93-134), bowiem - w największym uproszczeniu - oznacza, że w odróżnieniu od kryteriów oceny stopnia społecznego niebezpieczeństwa czynu (a tym samym - możliwości uznania konkretnego czynu za "wypadek mniejszej wagi") - oceny stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu nie można dokonywać uwzględniając okoliczności, które nie mają związku zarówno ze stroną przedmiotową, jak i podmiotową czynu, jak np. dotychczasowy tryb życia sprawcy, jego karalność, opinię, nagminność określonych przestępstw itp., a tym bardziej - uzależniać tę ocenę od postawy politycznej sprawcy, a tendencje do łączenia tych elementów ze społecznym niebezpieczeństwem czynu występowały w orzecznictwie na gruncie przepisów KK z 1969 r. Niedopuszczalne jest w szczególności uwzględnianie przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu stopnia winy, która jest odrębnym, autonomicznym elementem przestępstwa, mimo iż okoliczności wpływające na winę mogą mieć istotne znaczenie dla oceny społecznej szkodliwości czynu. Można więc, uwzględniając wcześniejsze uwagi, stwierdzić, że jeżeli na gruncie przepisów KK z 1969 r. o możliwości uznania konkretnego czynu za "wypadek mniejszej wagi" decydował stopień jego społecznego niebezpieczeństwa, to w Kodeksie karnym z 1997 r. decyduje o tym stopień społecznej szkodliwości czynu.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy w szczególności trzeba mieć tu na uwadze sposób, okoliczności popełnienia czynu oraz niewielki rozmiar wyrządzonej szkody. Przypomnieć należy, że oskarżony M. Z., nie był wcześniej karany. Ponadto wskazać należy, że oskarżony usiłował ukraść zużyte akumulatory, których wartość była stosunkowo niska. Wreszcie nie można tracić z pola widzenia tego, że oskarżony przez wiele lat był wzorowym pracownikiem pokrzywdzonej spółki. Wobec tego zdaniem Sądu Odwoławczego zachodzi w realiach przedmiotowej sprawy wypadek mniejszej wagi określony w art. 278 § 3 kk.

W związku z powyższym mając na uwadze incydentalne w zasadzie naruszenie przez oskarżonego porządku prawnego, oraz fakt, iż wina i stopień społecznej szkodliwości zarzuconego mu czynu w istocie rzeczy, nie są znaczne, zaś okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, Sąd Okręgowy warunkowo umorzył postępowanie karne w stosunku do M. Z. na okres próby 2 lat. Zdaniem Sądu Okręgowego sposób życia oskarżonego przed popełnieniem przestępstwa oraz jego właściwości i warunki osobiste, a nade wszystko szczególne okoliczności przestępstwa, stanowią pozytywną prognozę na przyszłość, co więcej pozwalają przypuszczać, że oskarżony nie wejdzie ponownie w konflikt z prawem. M. Z. do chwili obecnej przestrzegał porządku prawnego, toteż czyn, który mu inkryminowano jest zdarzeniem epizodycznym w jego dotychczasowym życiu, zaś dolegliwości związane z niniejszym postępowaniem karnym będą dla niego wystarczającą przestrogą przed ponownym popełnieniem czynu zabronionego.

Zgodnie z art. 67 § 3 kk Sąd Odwoławczy orzekł od oskarżonego M. Z. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 600 (sześćset) złotych.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego koszty procesu w tym kwotę 100 zł tytułem opłaty za obie instancje i obciążył go wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym w kwocie 20 zł.