Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Dorota Stawicka-Moryc (spr.)

Protokolant: Witold Bajkowski

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2014r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko H. B. i W. B.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu

z dnia 10 grudnia 2013r.

sygn. akt I C 922/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanych kwotę 300zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 315/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 grudnia 2013r. ( sygn. akt I C 922/13 ) Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków oddalił powództwo J. B. przeciwko W. B. i H. B. o zapłatę kwoty 1.534 zł ( pkt I ) oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 617 zł kosztów procesu ( pkt II ).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powódka J. B. poznała pozwanych W. B. i H. B. podczas spaceru w Parku (...), byli to dla niej zupełni obcy ludzie. Spotkanie zaowocowała przyjaźnią, strony spotykały się, odwiedzały w domach, jeździły na wspólne wycieczki. Kiedy powódka ciężko zachorowała, pozwani odwiedzali ją w szpitalu. Powódka nabrała zaufania do pozwanych, doszła do wniosku, że takiej opieki nie zapewni jej rodzi, bo jej członkowie mieszkają daleko i są biedni. W związku z tym strony zdecydowały się zawrzeć umowę dożywocia, powódka w zamian za przeniesienie własności mieszkania, oczekiwała od pozwanych opieki w razie choroby, pokrywania opłat czynszowych oraz wyżywienia.

Dnia 4 sierpnia 2011 r. powódka J. B. zawarła z pozwanymi W. i H. B., w formie aktu notarialnego rep.(...), umowę dożywocia, mocą której przeniosła na pozwanych własność lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę Wieczysta (...). Pozwani zaś zobowiązali się zapewnić powódce dożywotnie utrzymanie, polegające na przyjęciu jej jako domownika, zapewnieniu jej mieszkania, dostarczeniu jej wyżywienia, ubrania, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawieniu jej, własnym kosztem, pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. Strony między sobą ustaliły, że powódka pozostanie w mieszkaniu przy ul. (...), zaś pozwani będą przygotowywać dla niej posiłki u siebie w domu, które będą jej zanosić, będą opłacać koszty związane z utrzymaniem mieszkania przy ul. (...).

Zaraz po podpisaniu umowy dożywocia, powódka wyjechała na wakacje, w tym czasie pozwani przeprowadzili kapitalny remont łazienki w mieszkaniu, wyremontowali również kuchnię i wymienili drzwi wejściowe. Koszt remontu wyniósł pozwanych 7 583 zł. Nadto pozwana uporządkowała leki powódki segregując je według daty ważności, to samo zrobiła z kosmetykami, uporządkowała przetwory zrobione przez powódkę. Pozwani pozbyli się insektów z mieszkania powódki. Generalnie uporządkowali mieszkanie przy ul. (...), współpracując z powódką i dając jej możliwość wyboru np płytek do łazienki. Pozwani wywiązują się z zapisów umowy, w ten sposób, że opłacają regularnie koszty utrzymania mieszkania i szykują posiłki dla powódki. Przy przygotowywaniu posiłków kierują się dietą, jaką powódka stosuje, jej upodobaniami i życzeniami. Nie zawsze jednak zachodzi potrzeba przygotowania posiłków dla powódki, bowiem czasami powódka informuje pozwanych, że jest na diecie i je tylko kaszę , którą sama przygotowuje. Nie zmienia to jednak faktu, że pozwani są gotowi dostarczyć powódce posiłki.

Powódka płaci koszty zużycia gazu i energii elektrycznej, sama również ponosi koszty zakupu leków i kosmetyków. Koszty zużycia energii i gazu za okres od sierpnia 2011 do lutego 2013 r. wyniosły powódkę 702,96 zł. Koszt zakupu leków i okularów korekcyjnych wyniosły powódkę od marca 2012 r. do listopada 2012 r. – 830,74 zł.

Powódka otrzymuje emeryturę w wysokości 1 403,66 zł, H. B. otrzymuje emeryturę w wysokości 1 442,69 zł, W. B. otrzymuje emeryturę w wysokości 1 465,86 zł.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że spór między stronami sprowadzał się do ustalenia czy żądanie powódki w zakresie zobowiązania pozwanych do pokrywania kosztów zużycia gazu, prądu oraz zakupu leków i okularów korekcyjnych, mieści w granicach zawartej umowy dożywocia.

Sąd ustalił, że dnia 4 sierpnia 2011 r. powódka J. B. zawarła z pozwanymi W. i H. B., w formie aktu notarialnego rep. (...), umowę dożywocia, mocą której przeniosła na pozwanych własność swojego lokalu mieszkalnego, pozwani zaś zobowiązali się zapewnić powódce dożywotnie utrzymanie, polegające na przyjęciu jej jako domownika, zapewnieniu jej mieszkania, dostarczeniu jej wyżywienia, ubrania, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawieniu jej, własnym kosztem, pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. Ustalenia takie zostały poczynione przez strony przed podpisaniem umowy i zarówna powódka, jaki pozwani przystali na nie. Strony nadto ustaliły, że powódka pozostanie w mieszkaniu przy ul. (...), zaś pozwani przygotowują dla niej posiłki u siebie w domu, które zanoszą powódce, opłacają koszty utrzymania mieszkania przy ul. (...). Bezsporne między stronami było również i to, że zaraz po podpisaniu umowy dożywocia, powódka wyjechała na wakacje, w tym czasie pozwani przeprowadzili kapitalny remont łazienki, wyremontowali również kuchnię i wymieni drzwi wejściowe. Koszt remontu wyniósł pozwanych 7 583 zł. Nadto pozwana uporządkowała leki powódki segregując je według daty ważności, to samo zrobiła z kosmetykami, uporządkowała przetwory zrobione przez powódkę. Pozwani pozbyli się insektów z mieszkania powódki. Generalnie uporządkowali mieszkanie przy ul. (...), współpracując z powódką i dając jej możliwość wyboru np płytek do łazienki.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwani wywiązują się z zapisów umowy, bowiem opłacają regularnie koszty utrzymania mieszkania i szykują posiłki dla powódki. Nie zawsze jednak zachodzi potrzeba przygotowania posiłków dla powódki, bowiem czasami powódka informuje pozwanych, że jest na diecie i je tylko kaszę, którą sama przygotowuje. Nie zmienia to jednak faktu, że pozwani są gotowi dostarczyć powódce posiłki. Zdaniem Sądu Rejonowego wszystkie wymienione czynności podejmowane przez pozwanych wyczerpują zarówno ustalenia umowne stron, zawarte w umowie dożywocia, jak również przepisy KC, regulujące istotę umowy dożywocia.

Sąd Rejonowy nie widział pprzyczyn dla, których pozwani mieliby dodatkowo ponosić koszty generowane przez powódkę, wiązane ze zużyciem gazu, prądu, zakupu leków i okularów korekcyjnych. Powódka zajmuje lokal pozwanych, nie ponosi kosztów utrzymania lokalu, zaś generuje koszty zużycia prądu i gazu, których by nie było gdyby powódka przeprowadziła się do pozwanych. Powódka nie udowodniła również, aby musiała zażywać leki, których kosztami chce obciążyć pozwanych, ani nie wykazała, że zachodziła konieczność zakupu nowych okularów.

Sąd wskazał, że nieuzasadniona jest postawa powódki, która chciałaby obciążyć pozwanych wszelkimi kosztami związanym z utrzymaniem jej osoby, powołując się, że pozwani otrzymani prawo własności lokalu mieszkalnego o znacznej wartości. Zgodzić się należy, że pozwani są właścicielami tego lokalu, ale nie mogą nim swobodnie rozporządzać, czerpać korzyści, bowiem nigdy nie zostało przeniesione na nich posiadanie nieruchomości. Taki stan został uzgodniony między stronami, a domaganie się przez powódkę dalszych kosztów, nieuregulowanych w umowie, i nie będących niezbędnymi kosztami utrzymania, w tej konkretnej sytuacji, jest nieuzasadnione.

Orzeczenie o kosztach, zawarte w punkcie II wyroku, Sąd Rejonowy oparł na art. 98 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 56 kc oraz 65 § 2 kc, jak również 908 § 1 kc i 913 kc, oraz naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc. Powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie jej powództwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i wyprowadzone wnioski, uznając je za własne. Wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy.

Postępowanie w niniejszej sprawie prowadzone było w trybie uproszczonym. Stosownie zatem do treści przepisu art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty wywiedzione w apelacji powódki są chybione.

Zgodnie z art. 908 kc jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Podstawową funkcją umowy dożywocia jest więc funkcja alimentacyjna, zapewnia ona bowiem zbywcy dożywotnie utrzymanie w zakresie i na zasadach ustalonych w umowie.

Pozwani wywiązują się z zapisów umowy, opłacają regularnie koszty utrzymania mieszkania i szykują posiłki dla powódki. Nie zawsze jednak zachodzi potrzeba przygotowania posiłków dla powódki, bowiem czasami powódka informuje pozwanych, że jest na diecie i je tylko kaszę, którą sama przygotowuje. Powódka zdaje się nie być zadowolona z zawartej umowy o dożywocie ( na co wskazywała jednoznacznie domagając się, aby Sąd rozpoznający apelację zwrócił jej mieszkanie), nie mniej nie można na tym etapie zarzucić pozwanym, aby nie spełniali swojego obowiązku opieki nad powódką. Powodowie zgodzili się na to, żeby powódka pozostała w lokalu mieszkalnym, pozwani płacą koszty utrzymania mieszkania, których uniknęliby gdyby powódka przeprowadziła się do nich, co jej kilkakrotnie proponowali. Powódka, ceniąca swoją niezależność nie przystała na propozycję pozwanych, tym samym nie ma podstaw do żądania zwrotu kosztów poniesionych opłat związanych z użyciem gazu czy energii elektrycznej, z których korzysta powódka.

Jeżeli zaś chodzi o koszty leków czy środków pielęgnacji, powódka nie podjęła nawet próby wykazania, że leki te są niezbędne dla jej zdrowia. Nie czyni temu zadość przedstawienie jedynie rachunku za zakup. Ponadto z jednej strony powódka wskazuje, że jest osobą starszą, ale bardzo aktywną, samodzielną a z drugiej z racji tylko swojego wieku domaga się zakupu np. okularów. Powódka również w tym zakresie nie wykazała, aby ze względów zdrowotnych potrzebna była wymiana okularów, a mogła to uczynić chociażby zaświadczeniem lekarskim.

Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, że pozwani w związku z zawartą umową dożywocia są właścicielami lokalu, ale nie mogą nim swobodnie rozporządzać, czerpać korzyści, bowiem nigdy nie zostało przeniesione na nich posiadanie nieruchomości. Taki stan został uzgodniony między stronami, a zatem domaganie się przez powódkę dalszych kosztów, nie uregulowanych w umowie, i nie będących niezbędnymi kosztami utrzymania, w tej konkretnej sytuacji, jest nieuzasadnione.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.).