Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 0 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Łuchtaj
Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Bazelan (spr.)

Sędzia Sądu Rejonowego Marta Postulska-Siwek (del.)

Protokolant Sekretarz sądowy Katarzyna Gustaw

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. L.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie z dnia 23 grudnia

2013 roku, sygn. akt I C 583/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego (...)
Akcyjnej w W. na rzecz powoda T. L. kwotę 600 zł
(sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

II Ca 328/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie

I. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda T. L. kwotę 5.557,10 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2012 roku do dnia zapłaty;

II. oddalił powództwo w pozostałej części;

III. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda T. L. kwotę 2.503 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. nakazał pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 130,51 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Podstawę tego rozstzrygnięcia stanowily następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 20 kwietnia 2012 roku, przy ul. (...) miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód T. L. marki V. (...) o nr rej. (...). T. L. wyjeżdżając ze stacji paliw (...) wjechał w dziurę w jezdni, znajdującą się na zakręcie drogi wyjazdowej, która była całkowicie wypełniona wodą deszczową, przez co kierowca jej nie zauważył. T. L. wjechał w tą wyrwę z prędkością około 45 km na godzinę, nie miał możliwości aby ominąć wyrwę w jezdni, gdyż prawą część drogi zajmowały autocysterny. Ta wyrwa nie była w żaden sposób oznakowana.

W wyniku zdarzenia z dnia 20 kwietnia 2012 roku uszkodzeniu uległa część zwieszenia pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...), to jest goleń przednia lewa - amortyzator pneumatyczny.

T. L. nie zgłaszał tej szkody do zarządcy drogi na której miało miejsce zdarzenie z dnia 20 kwietnia 2012 roku.

T. L. był właścicielem samochodu marki V. (...) o nr rej. (...) i posiadał w dniu zdarzenia wykupione Indywidualne Ubezpieczenie Komunikacyjne u pozwanego ubezpieczyciela (...) Spółki Akcyjnej w W., polisę nr (...), ważną w okresie od dnia 2 maja 2011 roku do dnia 2 maja 2012 roku. Polisa obejmowała swoim zakresem ubezpieczenie: OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, Autocasco, Assistance i od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW i NNWK).

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia Pojazdów - AUTOCASCO, będącymi podstawą do zawierania przez (...) Spółka Akcyjna w W. umów ubezpieczenia, w szczególności umowy łączącej powoda z pozwanym, na podstawie § 6 ust. l, ochroną ubezpieczeniową w zakresie AC objęte były szkody polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu lub utracie ubezpieczonego pojazdu, bądź jego wyposażenia przyjętego do ubezpieczenia, wskutek między innymi nagłego działania siły mechanicznej w chwili zderzenia z osobami, zwierzętami lub przedmiotami znajdującymi się poza pojazdem. Na. podstawie § 11 ust. l ochroną ubezpieczeniową nie były objęte między innymi szkody eksploatacyjne. Natomiast w § 23 ust. 4 stwierdzono, że (...) pokrywa koszty rzeczoznawców , których powołało.

T. L. zgłosił powstałą w jego pojeździe szkodę do ubezpieczyciela w dniu 20 kwietnia 2012 roku. W toku postępowania likwidacyjnego, na podstawie oględzin pojazdu dokonanych, (...) wszczął postępowanie likwidacyjne, w trakcie którego dokonał oględzin pojazdu dnia 25 kwietnia 2012 roku, a następnie w autoryzowanej stacji obsługi samochodów marki V. - (...) M. D. i W. D. (1) sp. j., gdzie sporządzono kosztorys naprawy pojazdu T. L. i wyceniono koszt naprawy na kwotę 5.557,10 zł netto.

Pismem z dnia 29 maja 2012 roku (...) odmówił wypłaty odszkodowania, stwierdzając, że zgodnie z § 11 ust. l pkt 10 OWU AC ochroną ubezpieczeniową nie są objęte szkody eksploatacyjne w pojeździe.

W związku z odmową ubezpieczyciela, T. L. zlecił w dniu l czerwca 2012 roku rzeczoznawcy (...) D. D. sporządzenie ekspertyzy na temat przyczyny uszkodzeń powstałych w jego pojeździe. W opinii rzeczoznawcy, uszkodzenia nie powstały na skutek eksploatacji pojazdu i naturalnego zużycia części, nierówności jezdni oraz stan uszkodzenia amortyzatora dają podstawę do stwierdzenia, że jego uszkodzenie awaryjne nastąpiła na skutek wystąpienia nadmiernego obciążenia dynamicznego, które byłd spowodowane niekontrolowanym wjazdem we wskazaną przez powoda nierówność na jezdni.

T. L. poniósł koszt sporządzenia ekspertyzy nr (...) kwocie 162,60 zł netto, 200 zł brutto.

Sąd wskazał, że według opinii biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego M. S. (1), można uznać, że wystąpienie uszkodzeń w tym pojeździe mogło wystąpić po wjechaniu w wyrwę w jezdni z prędkością około 45 km/h, natomiast charakter uszkodzenia elementu zawieszenia wskazuje, że nie powstało na skutek eksploatacji pojazdu przed zdarzeniem z dnia 20 kwietnia 2012 roku, ale właśnie na skutek wjechania w wyrwę w jezdni. Biegły M. S. (1) wskazał w swojej opinii, że wysokość powstałej szkody, która jest równoważna kosztom naprawy powypadkowej samochodu V. (...) o nr rej. (...), z uwzględnieniem technologii napraw tego pojazdu, wynosiła 5.557,10 zł netto i 6.835,23 zł brutto.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów wskazanych w uzasadnieniu.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne w przeważajacej części.

Jako podstawę roszczeń powoda wskazał art. 805 § 1 k.c. oraz umowę ubezpieczenia AC pojazdu powoda marki V. (...) o nr rej. (...), który uległ uszkodzeniu w wyniku zdarzenia objętego zakresem ochrony ubezpieczeniowej ubezpieczenia Autocasco.

Zdaniem Sądu Rejonowego w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powód udowodnił, że w dniu 20 kwietnia 2012 roku doszło do zdarzania drogowego, które można uznać za objęte ochroną ubezpieczeniową w zakresie zawartej przez niego polisy Autocasco. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia Pojazdów - AUTOCASCO, będącymi podstawą do zawierania przez (...) Spółka Akcyjna w W. umów ubezpieczenia, w szczególności umowy łączącej powoda z pozwanym, na podstawie § 6 ust. l, ochroną ubezpieczeniową w zakresie AC objęte były szkody polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu lub utracie ubezpieczonego pojazdu, bądź jego wyposażenia przyjętego do ubezpieczenia, wskutek między innymi nagłego działania siły mechanicznej w chwli zderzenia z osobami, zwierzętami lub przedmiotami znajdującymi się poza pojazdem. W oparciu o opinię biegłego M. S. (1) Sąd zaznaczył, że charakter uszkodzenia elementu zawieszenia wskazuje, że nie powstało w wyniku eksploatacji pojazdu przed zdarzeniem z dnia 20 kwietnia 2012 roku, ale właśnie na skutek wjechania w wyrwę w jezdni.

W tych okolicznościach Sąd stwierdził, że powód doznał szkody w postaci uszkodzenia lewego przedniego amortyzatora (goleni pneumatycznej), w wyniku najechania na wyrwę w jezdni, które to zdarzenie uznać trzeba za objęte ochroną ubezpieczeniową w zakresie AC, na podstawie § 6 ust. l Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Pojazdów - AUTOCASCO, będących podstawą do zawierania przez (...) Spółka Akcyjna w W. umów ubezpieczenia, a powoda z pozwanym łączyła umowa w zakresie polisy nr (...), ważnej w okresie od dnia 2 maja 2011 roku do dnia 2 maja 2012 roku.

Wysokośc odszkodowania Sąd Rejonowy także ustalił na kwotę 5557, 10 zł woparciu o opinię biegłego M. S. (1) odpowiednio do § 23 OWU AC jako odpowiadające kosztom naprawy powypadkowej samochodu V. (...) o nr rej. (...), z uwzględnieniem technologii napraw tego pojazdu,

Za bezzasadne w świetle § 23 ust. 4 OWU AC Sąd Rejonowy uznał, domaganie się przez powoda zwrotu kosztów w kwocie 162,60 zł z tytułu zleconej prywatnej ekspertyzy u rzeczoznawcy (...).

Odsetki Sąd Rejonowy zasadził na mocy art. 481 k.c. w zw. z art. 817 k.c. od dnia 25 maja 2012 roku zgodnie z żądaniem pozwu, gdyż był to termin późniejszy niż 30 od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

O kosztach Sąd Rejonowy ozrekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i art. 113 ust. l ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację do tego wyroku wniósł pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. zaskarżając wyrok w w punktach I. III. i IV. i zarzucając naruszenie prawa materialnego - art. 56, 65 i 805 § l k.c. - poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej części wyroku poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu za I i II instancję według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelacje powód wniósl o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu. Wbrew jej wywowodom należy uznać, że zdarzenie z dnia 20 kwietnia 2012 roku, którego dotyczy pozew, było objęte ochroną ubezpieczeniową przewidzianą w umowie stron, tj. w § 6 ust. 1 pkt 2 OWU.

Na podstawie tego postanowienia ochroną ubezpieczeniową w zakresie AC objęte były szkody polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu lub utracie ubezpieczonego pojazdu, bądź jego wyposażenia przyjętego do ubezpieczenia, wskutek między innymi nagłego działania siły mechanicznej w chwili zderzenia z osobami, zwierzętami lub przedmiotami znajdującymi się poza pojazdem.

Z treści apelacji wynika, że w ocenie skarżącego Towarzystwa (...) w niniejszym przypadku nie doszło do zderzenia, gdyż pojęcia „zderzenia” nie używa się w razie uderzenia w przedmiot nieruchomy.

Należy zauważyć, że wiażące strony ogólne warunki ubezpieczenia (k.49-54) nie zawierają definicji „zderzenia” na potrzeby tejże umowy, co skutkuje koniecznoscią sięgnięcia do ogólnych znaczeń w języku polskim. W tym względzie pozwany przytoczył pojęcie „zderzenia” ze strony www.sjp.pwn.pl jako niespodziewane, gwałtowne uderzenie o siebie obiektów będących w ruchu.

Niemniej jednak analiza innych słowników języka polskiego wskazuje, że w określeniu pojęcia „zderzenie” często nie występuje tego rodzaju cecha aby oba zderzające się przedmioty poruszały się. Mianowicie Słownik języka polskiego pod redakcją W. D. (2) (www.doroszyński.pwn.pl) definiuje zderzenie jako „niespodziewane, gwałtowne uderzenie o siebie”. Identyczną definicję zawiera Słownik języka polskiego Państwowego Wydawnictwa Naukowego Warszawa pod red. prof. dr Mieczysława Szymczaka, zaś bardzo zbliżoną Słownik współczesnego języka polskiego pod red. prof. dr hab. Bogusława Dunaja Wydawnictwo Wilga Warszawa: „nagłe, gwałtowne uderzenie czegoś o coś, bądź o kogoś”.

Natomiast zgodnie z art. 385 § 2 k.c.: wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.

Biorąc pod uwagę powyższe w tej sytuacji nie można uznać, żeby użyte w OWU stwierdzenie „wskutek nagłego działania siły mechanicznej w chwili zderzenia z…” było jednoznaczne. Powód zawarł przedmiotową umowę ubezpieczenia jako konsument (w celu niezwiązanym bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową – art. 22 ¹ k.c.), wobec czego powyższe postanowienie należy tłumaczyć na jego korzyść i pod pojęciem „zderzenia” rozumieć nagłe zetknięcie się dwóch lub więcej ciał, gwałtowne uderzenie czegoś o coś, także o przedmiot nieruchomy.

Taka interpretacja § 6 ust. 1 pkt 2 OWU wskazuje, że zdarzenie z dnia 20 kwietnia 2012 roku podlega ochronie ubezpieczeniowej i obliguje pozwanego do wypłaty odszkodowania, gdyż szkoda powstała w pojeździe powoda powstała wskutek nagłego działania siły mechanicznej w chwili zderzenia z przedmiotami znajdującymi się poza pojazdem.

Stwierdzenia apelacji jakoby „wyrwa nie była przedmiotem pozostającym poza pojazdem” nie mają przy tym większego znaczenia, gdyż powód nie zderzył się z „wyrwą”, co jest przecież niemożliwe z natury rzeczy (nie można uderzyć w otwór, lukę, brak czegoś). Powód uderzył we fragmenty asfaltu, krawędzie i nierówności w jezdni otaczające przedmiotową wyrwę. Natomiast nie ma powodów aby jezdnię i jej elementy wyłączać spod pojęcia „przedmiot znajdujący się poza pojazdem”.

Dlatego też Sąd Rejonowy uznając, że przedmiotowe zdarzenie było objęte ochroną ubezpieczeniową nie naruszył art. 805 k.c., choć nie dokonał szczegółowo wykładni językowej postanowień OWU.

Należy dodać, że także zastosowanie pozostałych przepisów powoływanych w apelacji, tj. art. 56 k.c. i art. 65 k.c. prowadzi do tożsamych wniosków.

Zgodnie z art. 56 k.c.: czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Natomiast według art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Jak wynika z powyższego ustalając treść umowy należy zwrócić uwagę na rzeczywisty cel umowy i zgodną wolę stron. Jednocześnie przy wykładni oświadczeń woli stron konieczne jest respektowanie standardów ukształtowanych w praktyce w danej dziedzinie oraz założenie racjonalności, a uzyskany wynik tej wykładni musi być rozsądny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 420/13, LEX nr 1453363).

W niniejszym przypadku należy pamiętać, że umowa stron była umową ubezpieczenia pojazdu tzw. Autocasco, które co do zasady ma zapewniać szybkie naprawienie szkody niezależnie od tego kto ponosi za nią odpowiedzialność, w tym powstałej w wyniku zdarzeń losowych, na skutek działań osób trzecich, ale też nieuwagi samego ubezpieczającego.

Trudno uznać, żeby zamiarem stron tego rodzaju umowy było objęcie ubezpieczeniem jedynie sytuacji zderzenia pojazdu z innym przedmiotem będącym w ruchu, gdyż oznaczałoby to bardzo znikomy zakres zdarzeń (należy pamiętać, że zderzenie z pojazdem i zwierzęciem jest odrębnie przewidziane), co niewatpliwie nie jest celem standardowej umowy ubezpieczenia Autocasco. Ponadto skoro OWU przewidują też odpowiedzialność w razie „zderzenia z innym pojazdem”, to obecnnie podawana interpretacja strony pozwanej wykluczałaby z kręgu wypadków objętych przedmiotowym ubezpieczeniem AC także wszelkie sytuacje dotyczące uderzenia, zawadzenia, itp. o stojący inny pojazd, co nie ma logicznego uzasadnienia biorąc pod uwagę cel tego rodzaju umowy.

Stąd także racjonalne wyniki wykładni oświadczeń woli stron dokonywanej zgodnie z art. 65 § 2 k.c. prowadzą dpo wniosku, że ochroną w rozumieniu § 6 ust. 1 pkt 2 OWU były objęte sytuacje związane z nagłym uderzeniem w inny przedmiot niezależnie od tego czy się poruszał, czy nie.

Z powyższych względów apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy ary. 385 k.p.c.

Na mocy art. 98 § 1 i 3 oraz art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okregowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję - wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości wynikajacej z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.