Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Kropiewnicka

Sędziowie SSO Agata Regulska (spr.)

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Ireny Głogowskiej

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2014 r.

sprawy M. M.

oskarżonego o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 13 grudnia 2013 r. sygn. akt Sygnatura

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznaje oskarżonego M. M. za winnego zarzuconego mu aktem oskarżenia czynu tj. przestępstwa z art. 245 kk i za to na podstawie art. 245 kk wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

M. M. został oskarżony o to, że:

w dniu 20 września 2012 r. we W., w związku ze śledztwem (...), prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną we Wrocławiu, zagroził podejrzanemu S. A. popełnieniem przestępstw na jego szkodę oraz szkodę osób najbliższych, w celu wywarcia wpływu na podejrzanego S. A., przy czym groźby te wywołały u S. A., uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, tj. o czyn z art. 245 k.k.

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2013 r. (sygn. akt: V 843/13) Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu w V Wydziale Karnym:

I.  uznał oskarżonego M. M. za winnego tego, że w dniu 20 września 2012 r. we W. groził S. A. popełnieniem przestępstw na jego szkodę oraz na szkodę osób najbliższych, przy czym groźby te wywołały u S. A. uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione tj. występku z art. 190 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

III.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

IV.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie (zatrzymania) w dniach od 24 września 2012 roku do 25 września 2012 roku;

V.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i wymierzył opłatę w wysokości 280 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł oskarżyciel publiczny, który zaskarżył go w całości na niekorzyść oskarżonego M. M.. Prokurator zarzucił Sądowi I instancji mogący mieć wpływ na treść orzeczenia, błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na ustaleniu, że działanie oskarżonego nie miało związku ze śledztwem (...), prowadzonym przez Prokuratora Apelacyjnego we W., podczas gdy zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy, w tym przede wszystkim zeznania S. A. oraz wyjaśnienia M. M., wskazuje jednoznacznie na to, iż oskarżony kierował groźby pod adresem pokrzywdzonego S. A. w celu wywarcia na niego wpływu, jako na podejrzanego, który złożył w toku śledztwa prowadzonego przez Prokuratora Apelacyjnego we W. wyjaśnienia obciążające ojca M. M.. Wskazując na powyższe, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację obrońca oskarżonego wniósł o nieuwzględnienie apelacji oskarżyciela publicznego i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy. W jej treści obrońca wskazał, że zaskarżony wyrok jest słuszny i odpowiada prawu, co skutkuje brakiem podstaw jego uchylenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja oskarżyciela publicznego zasługiwała na uwzględnienie.

Oskarżyciel publiczny w wywiedzionym środku zaskarżenia słusznie wskazał na wadliwość wyroku Sądu I instancji. Jakkolwiek zaskarżony wyrok jest wadliwy, to nie zawiera on zarzucanych przez prokuratora błędnych ustaleń faktycznych, a dotknięty jest obrazą prawa materialnego, a to art. 190 § 1 k.k. z uwagi na dokonanie przez Sąd I instancji błędnej subsumpcji stanu faktycznego pod wskazaną normę prawną. Niemniej jednak zarzut stawiany orzeczeniu przez oskarżyciela publicznego należało odczytać w tym kierunku, bowiem w istocie sprowadzał się on do błędnej oceny prawnokarnej czynu oskarżonego.

Na wstępie należy podnieść, iż dokładna analiza akt przedmiotowej sprawy uzasadnia stwierdzenie, że Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie rzetelnie i z poszanowaniem przepisów prawa. W toku przewodu sądowego zgromadzono wszelki dostępny materiał dowodowy, który został następnie poddany przez Sąd I instancji wszechstronnej, wnikliwej i prawidłowej ocenie, co z kolei pozwoliło dokonać ustaleń faktycznych zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Odwoławczy podzielił tak poczynione ustalenia faktyczne Sądu I instancji.

Niemniej jednak, mimo dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie, Sąd I instancji dokonał błędnej oceny prawnej zdarzenia z dnia 20 września 2012 r. Sąd Rejonowy uznał, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona czynu zabronionego z art. 190 § 1 k.k. Po szczegółowej analizie akt postępowania Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż apelujący prokurator słusznie wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać, że oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 245 k.k.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Odwoławczy podzielił stanowisko Sądu I instancji w zakresie ustalenia, że groźby kierowane do S. A. przez oskarżonego, opisane na k. 4v akt postępowania, a wyrażające się w grożeniu pokrzywdzonemu popełnieniem przestępstwa na szkodę jego i jego najbliższych, wzbudziły w nim uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione. Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie w kategorycznych w tej kwestii zeznaniach pokrzywdzonego (k. 4 v). Zatem niewątpliwie groźby te stanowiły groźby bezprawne w rozumieniu art. 115 § 12 k.k.

W tym miejscu należy podnieść, że do zaistnienia przestępstwa z art. 245 k.k. koniecznym jest, aby przemoc lub groźba bezprawna nastąpiły w celu wywarcia wpływu na świadka, biegłego, tłumacza oskarżyciela lub oskarżonego i miały służyć wymuszeniu na nich określonego zachowania z tą ich pozycją związanego [por. M. S. [w:] A. Z. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, W. 2013, s. 1300]. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wyraził pogląd, że działanie oskarżonego nie miało związku ze śledztwem o sygn. akt Ap. V Ds. 49/11, toczącym się w Prokuraturze Apelacyjnej we Wrocławiu, w ramach którego w dniu 20 września 2012 r. S. A. był wezwany i konfrontowany z P. M.. Okoliczność ta, zdaniem tego Sądu, przesądza o tym, że oskarżonemu nie można przypisać realizacji znamion czynu z art. 245 k.k. Analiza kontekstu sytuacyjnego, w którym oskarżony kierował groźby do pokrzywdzonego S. A., a także treści wyjaśnień oskarżonego prowadzi jednak do odmiennego wniosku. Jak ustalił bowiem Sąd I instancji, opierając się w szczególności na zeznaniach świadka S. A. (k. 4-6, 7, 23-27, 51 – 57, 234-235), częściowo na wyjaśnieniach oskarżonego (k.43 - 45, 170 - 173, 194, 226-227), a także dowodach nieosobowych w postaci pliku video (k.168), protokołu oględzin rzeczy (k.70-78), protokołu wykonania kopii nagrań (k. 110-111), protokołu z eksperymentu procesowego (k. 9-11) oraz protokołu konfrontacji (k. 50-57), w dniu 20 września 2012 r. w Prokuraturze Apelacyjnej we Wrocławiu przeprowadzono konfrontację procesową P. M. (ojca oskarżonego) i S. A.. Oskarżony czekał na swojego ojca na korytarzu w Prokuraturze Apelacyjnej i tam spotkał pokrzywdzonego. Po przedmiotowej konfrontacji stał pod budynkiem Prokuratury Apelacyjnej przez pewien czas i czekał, aż S. A. opuści budynek, a następnie zaczął za nim podążać. W parku podszedł do S. A., chwycił go za rękę i wyzywając wulgarnie, zagroził mu słowami opisanymi na k. 4v akt sprawy. W tym kontekście istotnym jest również to, że w toku postępowania przygotowawczego oskarżony wyjaśnił (k. 43-44) m.in., że w dniu zdarzenia był pod wpływem silnych emocji po spotkaniu w budynku prokuratury S. A.. Natomiast w toku przewodu sądowego podał (k. 227), że w chwili przedmiotowego zdarzenia był zdenerwowany, od swojego brata dowiedział się o tym, że S. A. pomawiał jego ojca. Zważając na powyższe, Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż skarżący prokurator słusznie podniósł, że materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie pozwala jednoznaczne stwierdzić, że oskarżony M. M. wiedział o tym, że S. A. złożył wyjaśnienia obciążające P. M. i wyłącznie ta okoliczność spowodowała, że zaczekał przed budynkiem Prokuratury Apelacyjnej we Wrocławiu na pokrzywdzonego, a następnie udał się za nim i w ustronnym miejscu skierował groźby pod jego adresem. Oskarżonego i pokrzywdzonego nie łączyły bowiem żadne inne relacje, co kategorycznie świadczy o tym, że działanie oskarżonego związane było tylko z toczącym się przeciwko jego ojcu śledztwem. Dodać należy, że wbrew twierdzeniom Sądu I instancji dla oceny związku gróźb oskarżonego z toczącym się postępowaniem karnym irrelewantne pozostaje to, czy oskarżony grożąc pokrzywdzonemu wskazał wprost, w jakim celu kieruje je do pokrzywdzonego, a także to, że pokrzywdzony nie rozpoznał od razu oskarżonego i nie miał świadomości celu, w jakim oskarżony mu groził.

Kolejno skarżący prokurator słusznie zwrócił uwagę, że oskarżony, grożąc S. A., miał świadomość tego, że pokrzywdzony widział go w budynku Prokuratury bezpośrednio przed konfrontacją z P. M.. W konsekwencji uznać należy, iż oskarżony miał świadomość tego, że swoim działaniem wywiera wpływ na postawę S. A. w toku śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Apelacyjną we Wrocławiu. Powyższe przesądza o tym, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował również znamiona strony podmiotowej czynu zabronionego z art. 245 k.k., bowiem działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim, a mianowicie w celu wywarcia wpływu na S. A. jako podejrzanego w toczącym się postępowaniu karnym.

Za przyjęciem kwalifikacji z art. 245 k.k. przemawia jednocześnie okoliczność, że oskarżony czynu swojego dopuścił się w czasie, gdy postępowanie karne o sygn. akt Ap. V Ds. 49/11 znajdowało się na etapie postępowania przygotowawczego, co stanowi o obiektywnej możliwości wpłynięcia poprzez groźby oskarżonego na zachowanie pokrzywdzonego. Mimo bowiem, że ustawa nie stanowi wprost o czasie, w którym te zachowania mają być podjęte, należy uznać, że muszą być one przedsięwzięte do czasu, gdy mogą mieć realny wpływ na zachowanie osób wymienionych w art. 245 k.k. (por. M. Szewczyk, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, Warszawa 2013 r., s. 1300). Jednocześnie oceniając zachowanie oskarżonego, należało mieć również na uwadze, że przestępstwo z art. 245 k.k. jest przestępstwem formalnym z działania, co również podniósł skarżący. A zatem do jego dokonania doszło niezależnie od tego, że zachowanie oskarżonego nie wywarło w rzeczywistości wpływu na późniejsze zachowanie w postępowaniu karnym S. A. .

Sąd Odwoławczy nadto miał na uwadze, iż przedmiotem wykonawczym przestępstwa opisanego w art. 245 k.k. jest świadek, biegły, tłumacz, oskarżyciel lub oskarżony. Mimo iż przepis ten nie wymienia wprost podejrzanego, jego dyspozycja również go obejmuje. Należy bowiem podzielić pogląd wyrażany w orzecznictwie, że wykładnia logiczna i celowościowa przemawiają za tym, aby na gruncie art. 245 k.k. posługiwać się pojęciem oskarżonego w znaczeniu ogólnym i stosownie do nakazu zawartego w art. 71 § 3 k.p.k. - odpowiednie przepisy dotyczące oskarżonego - stosować również do podejrzanego [wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2002 r. V KKN 281/00, LEX nr 53742]. Pokrzywdzony S. A. w postępowaniu karnym o sygn. akt Ap. V Ds. 49/11 prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną we Wrocławiu występował w roli podejrzanego, a zatem mógł być przedmiotem wykonawczym czynu zabronionego penalizowanego w art. 245 k.k.

Reasumując, ustalony prawidłowo przez Sąd I instancji stan faktyczny, pozwalał na przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się czynu w kształcie opisanym w akcie oskarżenia tj. przestępstwa z art. 245 k.k.

W konsekwencji powyższego Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznał oskarżonego za winnego zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, tj. przestępstwa z art. 245 k.k. i za to na podstawie art. 245 k.k. wymierzył mu karę jednego roku pozbawienia wolności. Sąd Odwoławczy podzielił ustalenia Sądu I instancji wpływające na wymiar kary wobec oskarżonego, co skutkowało orzeczeniem kary tożsamej jak w wyroku Sądu Rejonowego. Sąd Odwoławczy uznał, iż wymierzona kara odpowiada stopniowi zawinienia i społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa, a zarazem jest dostatecznie dolegliwa, aby spełnić cele prewencji indywidualnej i ogólnej.

Nadto Sąd II instancji doszedł do przekonania, iż Sąd I instancji słusznie skonstatował, że wobec oskarżonego zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna, która wpłynęła na

warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres dwóch lat próby. Jednocześnie wobec warunkowego zawieszenia wykonania kary słusznym było również wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 71 § 1 k.k. kary grzywny w wysokości stu stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł, która to kara stanowi realną dolegliwość finansową zwiększającą niewątpliwie wychowawcze oddziaływanie skazania na oskarżonego. Wobec ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji zasadnym było również zaliczenie oskarżonemu na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach od 24 września 2012 r. do dnia 25 września 2012r.

Nie kwestionując prawidłowości pozostałych rozstrzygnięć, Sąd Odwoławczy utrzymał w pozostałej części zaskarżony wyrok w mocy.

Orzeczenie o zwolnieniu oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oparto na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych, bowiem przemawiały za tym względy słuszności.

Zważywszy powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.