Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

o emeryturę

na skutek odwołania B. C. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 marca 2014r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzje w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu B. C. (1) prawo do emerytury od dnia (...) 2014 roku.

Sygn. akt VU 812/14

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 7 marca 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy B. C. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej B. C. (1) odwołał się w dniu 3 kwietnia 2014 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa, z uwagi na przepracowanie wymaganych 15 lat w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...) (...) Spółdzielni Pracy w R. tj. od 11 listopada 1976 roku do 29 lutego1992 na stanowisku kowala.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

B. C. (2), urodzony w dniu (...), złożył w dniu 19 lutego 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury (dowód: wniosek o emeryturę wraz z kwestionariuszem okresów składkowych i nieskładkowych k. 1-5 w aktach ZUS.)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 2 lat, 8 miesięcy i 4 dni.

Jest to okres zatrudnienia: od 9 czerwca 1989 roku do 29 lutego 1992 roku w (...) (...) Spółdzielni Pracy w R. na stanowisku spawacza elektrycznego ( z wyłączeniem okresów zasiłkowych) ( dowód: decyzja z dnia 7 marca 2014 roku k.28 akt ZUS).

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. (okoliczności niesporne)

W okresie od 11 czerwca 1971 roku do 10 czerwca 1974 roku wnioskodawca pobierał naukę w zawodzie kowala w Zakładzie (...) w S. i naukę te ukończył ( dowód: zaświadczenie k.10 w aktach rentowych).

W okresie od 3 listopada 1976 roku do 29 lutego 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) (...) Spółdzielni Pracy w R. . Była to firma transportowa, której zadaniem było wykonywanie wszelkich napraw samochodów oraz przyczep wraz z dorabianiem samochodowych części zamiennych. Tabor samochodowy Zakładu liczył około 100 samochodów oraz tyle samo przyczep. Były to wyłącznie samochody ciężarowe.

W okresie od 3 listopada 1976 roku do 9 czerwca 1989 roku wnioskodawca pracował w (...) (...) Spółdzielni Pracy w R. na stanowisku kowala. Wnioskodawca zajmował pomieszczenie, które było tradycyjną kuźnią z paleniskiem kowalskim. Przy samym palenisku panowała bardzo wysoka temperatura (temp. ok.1200 stop. C). Wnioskodawca nad rozpalonym paleniskiem kowalskim rozgrzewał metalowe części, a następnie na kowadle kowalskim, narzędziami kowalskimi, ważącymi od 1-5 kg wykonywał prace polegające na profilowaniu na gorąca części zamiennych a następnie ich : hartowaniu w wodzie lub oleju. Były to: pióra resorów, strzemiona, profilował, zderzaki, pałąki, klucze, łomy, zawiasy, przecinaki. W trakcie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, często również w niedziele.

W okresie od 3 listopada 1976 roku do 9 czerwca 1989 roku B. C. (1) wykonywał wyłącznie prace jako kowal i innych prac nie wykonywał, do innych prac nie był delegowany ( dowód: zeznania świadków Z. B. (1) – nagranie protokołu rozprawy z dnia 24 czerwca k,.31 od minuty 06.55 do minuty 09.26, E. S. od minuty 09.26 do minuty 10.54, zeznania wnioskodawcy B. C. (1) nagranie k.31 od minuty 11.46 do minuty 14.58 w aktach sprawy świadectwo pracy z dnia 29 lutego 1992 roku k.23, angaże k.7-26 w aktach rentowych)

Od 1989 roku, w tym samym Zakładzie, po ukończeniu kursu spawania, wnioskodawca wykonywał pracę spawacza elektrycznego.

Okres ten został przez organ rentowy zaliczony do prac wykonywanych w szczególnych warunkach ( okoliczności bezsporne).

(...) (...) Spółdzielnia Pracy w r. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres od 3 listopada 1976 roku do 9 czerwca 1989 roku (okoliczność niesporna).

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 3 listopada 1976 roku do 9 czerwca 1989 roku do okresu uwzględnionego przez organ rentowy tj. od 9 czerwca 1989 roku do 29 lutego 1992 roku, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi łącznie więcej niż 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2014 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 3 listopada 1976 roku do 9 czerwca 1989 roku w (...) (...) Spółdzielni Pracy w R., Sąd oparł się na zeznaniach świadków Z. B. (2) oraz E. S. oraz na zeznaniach samego wnioskodawcy.

Z zeznań powyższych wynika, jakie konkretnie prace wnioskodawca wykonywał we wskazanych wyżej okresach. W zeznaniach tych nie ma sprzeczności, są one logiczne i spójne i korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie w tym w szczególności angażami wnioskodawcy, z których wynika wprost, że wnioskodawca pracował jako kowal, w kuźni tj. wykonywał prace w szczególnych warunkach w związku z czym otrzymywał z tego tytułu dodatki za prace szkodliwe, posiłki regeneracyjne, mleko oraz dodatki do wynagrodzenia. Nadto jak wynika z zaświadczenia wystawionego przez Cech (...) w R. wnioskodawca B. C. (1) posiadał wszelkie kwalifikacje do pracy w zawodzie kowala, jako że w okresie od 11 czerwca 1971 roku do 10 czerwca 1974 roku był zatrudniony w charakterze ucznia w Zakładzie kowalskim, gdzie pobierał naukę zawodu i naukę tę ukończył.

Z treści zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kowala, która ze względu na zakres jego obowiązków stanowiła niewątpliwie pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu wyżej wskazanych przepisów. Wskazać przy tym należy, iż pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu. Dlatego też, w ocenie Sądu, pracę wykonywaną przez ubezpieczonego w tymże czasie uznać należy jako pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W ocenie Sądu, prace jakie wnioskodawca wykonywał w spornym okresie pokrywają się z pracami określonymi w pozycji 14 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Są to prace wykonywane przy obsłudze pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręcznej obróbce na gorąco oraz regeneracji oprzyrządowania kuźniczego.

Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów) z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90).

Wskazać należy, iż na mocy §1 ust. 2 w/w rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych upoważnieni zostali do ustalenia w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazach A i B rozporządzenia. Podkreślić przy tym należy, że wykaz resortowy ułatwia identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza gdy w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia nie wymienia się konkretnego stanowiska, lecz operuje się pojęciem ogólnym. Zarządzenia resortowe mają jednak znaczenie jedynie w sferze dowodowej ( por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, Lex nr 590247).

W tym stanie rzeczy należy uznać, iż ubezpieczony wykazał wymaganych przepisem 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a zatem spełnia on wszystkie warunki do przyznania mu emerytury.

Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia (...) 2014 roku, a więc od dnia ukończenia przez niego 60 roku życia.