Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Prezes SO Robert Pelewicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Edyta Bełczowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Tarnobrzegu – Doroty Sochackiej

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2014 roku

sprawy K. C.

oskarżonego z art. 190§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela posiłkowego od wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 22.04.2014r. w sprawie sygn. akt II K 148/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę oskarżonego K. C. przekazuje

Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ka 158/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, z dnia 7 sierpnia 2014r.

K. C. stanął pod zarzutem, iż:

29 września 2013 roku w C. woj. (...) podczas meczu piłkarskiego ligi okręgowej między V. C. a M. B. groził sędziemu głównemu zawodów P. O. pobiciem go i pozbawieniem życia, czym wzbudził w zagrożonym uzasadnioną obawę spełnienia gróźb

tj. o przestępstwo z art. 190§1 k.k.

W dniu 31 marca 2014 r. do Sądu Rejonowego w Mielcu II Wydział Karny wpłynął wniosek Prokuratora Rejonowego w Mielcu o warunkowe umorzenie postępowania karnego, w którym Prokurator na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. i art. 336 § 1, 2, 3 i 4 k.p.k. oraz art. 332 § 1 pkt 1, 2, 4, i 5 k.p.k. wniósł o :

1)  warunkowe umorzenie postępowania karnego prowadzonego przeciwko K. C.,

2)  wyznaczenie – na podstawie art. 67 § 1 k.k. – okresu próby na 1 rok,

3)  orzeczenie – na podstawie art. 67 § 3 k.k., art. 39 pkt 7 k.k. i art. 49 § 1 k.k. - świadczenia pieniężnego w wysokości 1000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

4)  zasadzenie kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy w Mielcu przychylił się do powyższego wniosku Prokuratora Rejonowego i wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2014 r. w sprawie II K 148/14 orzekł następująco:

I.  na podstawie art. 66 § 1 k.k., art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne przeciwko K. C. o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. wyżej opisane warunkowo umorzył na okres próby 1 roku,

II.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 39 pkt 7 k.k. i art. 49 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

III.  na podstawie art. 629 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 7 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 568,20 zł.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości na niekorzyść oskarżonego K. C. oskarżyciel posiłkowy P. O., który na podstawie art. 438 pkt 1 i 4 k.p.k. zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1)  art. 91 § 1 k.k. polegającą na przyjęciu, iż oskarżony, który dwukrotnie w podobny sposób w krótkich odstępach czasu groził mu pozbawieniem życia i pobiciem wyczerpał jedynie znamiona występku z art. 190 § 1 k.k., podczas gdy w rzeczywistości wyczerpał znamiona występku z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.,

2)  art. 57a § 1 k.k. polegającą na przyjęciu, iż czyn oskarżonego nie miał charakteru czynu chuligańskiego, w sytuacji gdy dopuścił się on umyślnego zamachu na jego wolność, działając publicznie, bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego,

II.  rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego, polegającej na warunkowym umorzeniu postępowania karnego na okres próby 1 roku oraz orzeczenie świadczenia w kwocie 1000 zł w sytuacji, gdy wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynu oskarżonego są znaczne.

Oskarżyciel posiłkowy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sadowi Rejonowemu w Mielcu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:

Apelacja oskarżyciela posiłkowego jest w pełni zasadna.

Zasadność ta dotyczy zarówno kwestii niewłaściwej kwalifikacji prawnej czynu jak i niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonego.

Sąd meriti w opisie czynu przyjął, iż oskarżony K. C. w dniu 29 września w C. woj. (...) podczas meczu piłkarskiego ligi okręgowej między V. C. a M. B. groził sędziemu głównemu zawodów P. O. pobiciem go i pozbawieniem życia, czym wzbudził w zagrożonym uzasadnioną obawę spełnienia gróźb, tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k.

Powyższy opis czynu jak i zastosowana kwalifikacja prawna nie odzwierciedla w pełni zaistniałego stanu faktycznego. W rzeczywistości oskarżony dwukrotnie groził oskarżycielowi prywatnemu – w trakcie meczu (zaraz po tym, jak sędzia główny zawodów P. O. nie podyktował rzutu karnego) oraz tuż po zakończeniu meczu. I taki też stan faktyczny został przyjęty w uzasadnieniu wyroku, ale nie w opisie czynu wyroku – co jest błędem.

W uzasadnieniu wyroku na k. 179 akt sprawy Sąd I instancji przyjmuje, iż : „Oskarżony K. C. stał blisko szatni i wybiegł na murawę boiska, podbiegł do głównego sędziego wołając do niego słowami „ już możesz h… dzwonić po policję zaj..bię cię po meczu”. Oskarżony został przytrzymany przez kogoś z służby porządkowej i ściągnięty z boiska. Mecz został dokończony. Po zakończeniu meczu piłkarze zeszli z boiska udając się do szatni. Oskarżony podbiegł do sędziego meczu P. O. z wyciągniętą pięścią, wołając „teraz cię h… zaj…bie”. Oskarżony został przytrzymany przez kogoś z służby porządkowej. Jeden z mężczyzn z służby porządkowej krzyczał aby dali zejść sędziom do szatni, oskarżony zamachnął się jeszcze nogą w kierunku P. O. ale go nie kopnął.”

Prawidłowy opis czynu, przyjmujący powtarzalność zachowania oskarżonego wymusiłby zatem przyjęcie kwalifikacji prawnej opartej na art. 12 k.k. lub art. 91§1 k.k.

Zgodnie z art. 12 k.k. dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.

Przepis art. 91 § 1 k.k. stanowi natomiast, że jeżeli sprawca popełnia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Należy podkreślić, że obie powyżej prezentowane konstrukcje prawne są instytucjami prawa materialnego i w przypadku spełnienia warunków ich zastosowanie nie zależy od uznania sądu, lecz jest jego obowiązkiem.

Przechodząc do kolejnego zarzutu apelacji oskarżyciela posiłkowego, należy podkreślić, iż stwierdzenie wystąpienia okoliczności kwalifikujących występek sprawcy jako mający charakter chuligański również jest ustawowym obowiązkiem sądu, a nie tylko fakultatywnym prawem. Skoro zebrane w sprawie dowody do takiego właśnie zakwalifikowania dają podstawę, to kwalifikację taką należy przyjąć. Odmienna ocena prawna takiego przestępstwa, wbrew dowodom, stanowiłaby naruszenie prawa materialnego ze strony sądu orzekającego (por. wyrok SN z dnia 19 stycznia 1973 r., Rw 1383/72, LEX nr 22725).

Zgodnie z art 115 §21 kk występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

Przekładając powyższe rozważania teoretyczne na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że Sąd meriti nie przeprowadził analizy zaistniałego zajścia pod kątem występowania przesłanek z art. 115 § 21 k.k., przyjmując jedynie, iż „wina i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.” (k. 179v)

Sąd I instancji uchylił się zatem od rozpatrzenia niniejszej sprawy w kontekście przesłanek z art. 115 § 21 k.k., co sprawia, że uzasadnienie wyroku II K 148/14 Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 22 kwietnia 2014 r. nie poddaje się tym zakresie kontroli instancyjnej. To dodatkowo uzasadnia konieczność przekazania sprawy do ponownego jej rozpatrzenia przed Sądem I instancji.

Dokonanie prawidłowej kwalifikacji zachowań oskarżonego niewątpliwie powinno wpłynąć na zmianę oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, co z kolei wpłynie na wymiar kary orzeczonej K. C..

Uwzględnienie zarzutu obrazy przepisów prawa materialnego zwalnia Sąd Odwoławczy od rozpatrywania w tym miejscu kwestii zasadności wymiaru kary orzeczonej oskarżonemu K. C.. W sytuacji bowiem, kiedy konieczne jest dokonanie zmian w ustaleniach faktycznych będących podstawą wyrokowania, oczywistym jest, iż zmianie ulegnie również wymiar kary. Rozpatrywanie zagadnienia wymiaru kary w tym miejscu należy uznać za zbędne.

Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy Sąd I instancji powinien dokonać zmian opisu czynu zarzucanego oskarżonemu i dokonać prawidłowej subsumpcji jego zachowania pod przepisy prawa materialnego. Następnie do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego powinien dopasować odpowiednią karę, która w należyty sposób uwzględni stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego K. C..

Końcowo należy podkreślić, iż nie ma przyzwolenia społecznego na zachowania objęte zarzutami w tym postępowaniu. Warunkowe umorzenie tego postępowania karnego utwierdziłoby tylko innych zagorzałych kibiców piłkarskich w przekonaniu o ich bezkarności za podobne wybryki.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, mając na uwadze ograniczenia podyktowane treścią art. 454 k.p.k., uchylił rozstrzygnięcie w sprawie II K 148/14 Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 22 kwietnia 2014 r. i przekazał sprawę oskarżonego K. C. do ponownego rozpoznania przed Sądem I instancji.