Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dariusz Prażmowski.

Sędziowie SSO Agata Gawron-Sambura (spr.)

SSO Marcin Mierz

Protokolant Katarzyna Paździór

przy udziale

Prokuratora Prokuratury Okręgowej Marka Dutkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2014 r.

sprawy M. C.

syna J. i A. urodzonego (...) w Z.

oskarżonego o przestępstwo z art. 157§1 kk i art. 191§1 kk w zw. z art. 11§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 2 kwietnia 2014 r. sygnatura akt II K 104/14

na mocy art. art. 437 kpk, art. 438 kpk i art. 624§1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie z punktu 2 i 3 dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata B. B. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 469/14

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt II K 104/14 apelację wywiódł Prokurator, który zaskarżając wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego M. C. zarzucił mu niesłuszne zastosowanie wobec tego sprawcy środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności.

Stawiając ten zarzut apelujący wnioskował o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie punktu 2 i 3 orzeczenia stanowiących o warunkowym zawieszeniu kary pozbawienia wolności i środkach probacyjnych związanych z poddaniem sprawcy próbie i pozostawienie bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Wywiedziony środek odwoławczy w całości zasługiwał na uwzględnienie.

Kontrola instancyjna nie zaakceptowała bowiem rozstrzygnięcia o karze orzeczonej wobec oskarżonego M. C..

Ma rację oskarżyciel publiczny zarzucając sądowi orzekającemu błędne przyjęcie, że wobec oskarżonego zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna.

Zarzut ten wiąże się ściśle z naruszeniem przez Sąd Rejonowy przepisu prawa procesowego art. 424 § 2 k.p.k. Sąd merytoryczny nie podał w uzasadnieniu jakie w przypadku wymienionego sprawcy zachodzą okoliczności przemawiające za zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności.

Wskazanie na status młodocianego ( co pozostaje faktem ) oraz brak demoralizacji ( co jest kontrowersyjne) nie czyni zadość wymogom wynikającym z zawartego w cytowanej normie uregulowania.

Tymczasem w części uzasadnienia tyczącej wymiaru kary Sąd bezwzględnie powinien odnieść się do ustawowych dyrektyw i przesłanek decydujących o wyborze kary na tle okoliczności sprawy i wyjaśnić, dlaczego zastosował określone instytucje - bądź ich nie zastosował - i dlaczego uznał za sprawiedliwe wymierzenie kary w takim, a nie innym rozmiarze.

W rozstrzyganej sprawie pisemne motywy rozstrzygnięcia niestety mają w tej części istotne braki, z kolei argumenty przywołane przez sąd są nieprzekonujące. Na podkreślenie zasługuje fakt, że Sąd Rejonowy w pisemnych motywach orzekając w stosunku do tego sprawcy karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania ograniczył się jedynie do wskazania, że oskarżony daje gwarancję przestrzegania prawa i nie jest sprawcą zdemoralizowanym.

Tymczasem jak wskazuje lektura akt oskarżony mając status sprawcy młodocianego, a więc będąc osobą całkiem młodą, ma już na swym koncie dwa wyroki skazującego, w tym za przestępstwo podobne. Czyny popełnione przez oskarżonego cechował znaczny stopień społecznej szkodliwości, obydwa dokonane zostały przez niego z użyciem przemocy. Trudno zatem podzielić pogląd sąd orzekającego w kwestii niezdemoralizowania oskarżonego, jeśli uwzględni się fakt, iż przypisanego przestępstwa dopuścił się on w niespełna rok od poprzednich skazań, pozostając pod nadzorem kuratora i w otwartym okresie próby. Wzmiankowane okoliczności dobitnie wskazują zatem na zdemoralizowanie oskarżonego M. C., skoro mając pełną świadomość możliwości wykonania kary kolejny raz zdecydował się na popełnienie przestępstwa.

Nadto same okoliczności przypisanego oskarżonemu przestępstwa stanowią źródło informacji o właściwościach sprawcy, których skuteczna korekta osiągnięta może zostać również poprzez wymierzenie właściwej kary.

Czyn przypisany oskarżonemu znamionuje wysoki ładunek społecznej szkodliwości, uwzględniając sposób działania sprawy i charakter naruszonego dobra. Oskarżony działał z pełnym rozmysłem i w sposób bezwzględny wykorzystał naiwność pokrzywdzonego i jego mankamenty psychiczne. Chcąc osiągnąć zamierzony cel w postaci zatrzymania telefonu nie cofnął się nawet przed użyciem siły fizycznej wobec bezradnego pokrzywdzonego i spowodował u niego poważne obrażenia w postaci złamania nosa.

Trafnie zarzucił zatem oskarżyciel publiczny, że zaprezentowana przez Sąd Rejonowy ocena przesłanek pozwalających na skorzystanie wobec oskarżonego M. C. z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary nie zadawala i budzi zastrzeżenia.

Na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności zasługują jedynie sprawcy, co do których istnieje pozytywna prognoza resocjalizacyjna na przyszłość. Dotychczasowa postawa i sposób życia muszą zatem wskazywać na to, że mimo niewykonania kary, zostaną osiągnięte cele kary, a w szczególności, iż sprawca nie powróci ponownie na drogę przestępstwa.

Tymczasem w przedmiotowej sprawie, jak trafnie wskazał prokurator, brak jest wystarczających podstaw pozwalających w sposób przekonywający i wiarygodny budować przypuszczenie, iż w wypadku warunkowego zawieszenia kary w stosunku do oskarżonego M. C. cele kary zostałyby osiągnięte.

Postawa oskarżonego i jego postępowanie, a także dotychczasowy sposób życia, tezie takiej przeczą.

Kolejny wyrok wymierzający karę o charakterze wolnościowym nie daje żadnych gwarancji przestrzegania prawa przez oskarżonego i w ocenie sądu odwoławczego nie spełni celów resocjalizacyjnych względem niego.

Wbrew wywodom sądu I instancji samo przekonanie o możliwości wykonania kary w przypadku tego oskarżonego nie jest w stanie zapobiec jego powrotowi na ścieżkę przestępstwa, jak dowodzą tego fakty płynące z danych o karalności.

Dlatego też niezbędnym jest orzeczenie wobec niego kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym.

Mając pełną świadomość wyjątkowości orzeczonej sankcji karnej, a także faktu co do statusu oskarżonego jako sprawcy młodocianego, zaakcentować należy, iż tylko bezwzględna kara pozbawienia wolności w przypadku tego oskarżonego spełni cele resocjalizacyjne wobec niego i czyni zadość kryteriom wskazanym w art. 53 k.k.

Swoista łatwość podejmowania przez oskarżonego decyzji o popełnieniu podobnego przestępstwa pomimo dwukrotnego już skazania za podobne czyny i wynikającego z niego dla sprawcy otwartego okresu próby, to okoliczność sprzeciwiająca się zastosowaniu wobec niego dobrodziejstwa, o którym mowa w art. 69 k.k. Dowodzi ona jednoznacznie, iż oskarżony nie daje w ogóle gwarancji respektowania norm prawnych i rozstrzygnięć Sądu, toteż nie można mówić o pozytywnej prognozie co do jego zachowania w przyszłości oraz spełnieniu celów kary. Stosowana wobec niego w przeszłości instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary nie przyniosła jak widać spodziewanych rezultatów, bowiem oskarżony nadal narusza obowiązujący porządek prawny i wiele wskazuje na to, że jako osoba mocno zdemoralizowana nadal będzie to czynić.

Prymat celów wychowawczych przy wymiarze kary wobec sprawców młodocianych nie oznacza też nakazu orzekania wobec takich sprawców kar łagodnych.

Sąd meriti - jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku - miał na uwadze wyłącznie okoliczność, iż oskarżony jest sprawcą młodocianym, jednakże wydaje się, że niedostatecznie ocenił, że z uwagi na jego głęboką demoralizację wynikającą z trybu życia prowadzonego przed popełnieniem przestępstwa, jak i zachowanie w jego trakcie konieczne dla jego reedukacji i resocjalizacji jest wymierzenie kary surowej.

Orzeczenie nawiązki nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu wywiedzionej apelacji w zakresie, w jakim skarżący domaga się uchylenia punktów stanowiących o warunkowym zawieszeniu kary pozbawienia wolności.

Nie ma bowiem żadnej pewności, że pozostający na wolności oskarżony wywiąże się z tego obowiązku. Uwzględniając jego dotychczasową postawę wątpliwe jest , aby sama świadomość możliwości wykonania kary, jak wywodził to pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, mogłaby oskarżonego do tego zmotywować.

Ze wskazanych wyżej przyczyn, Sąd II instancji w oparciu o przepis art. 437 k.p.k. i 438 k.p.k. orzekł jak w sentencji, uchylając odpowiedni pkt 2 i 3 zaskarżonego wyroku stanowiących o warunkowym zawieszeniu kary pozbawienia wolności.

Orzeczenie o wynagrodzeniu za pełnomocnika z urzędu w postępowaniu odwoławczym oparte jest na treści art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 z późn. zm.) oraz § 14 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., uwzględniając, że oskarżony nie ma żadnego majątku ani dochodów, Sąd zwolnił go od kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.