Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Płaczek

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania B. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 10 stycznia 2014 roku nr (...)- (...)

w sprawie B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej B. P. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 listopada 2013 roku na okres jednego roku;

2.  stwierdza, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 259/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 9 lipca 2014 r.

Decyzją z dnia 10.01.2014 r., nr (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. , na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), odmówił B. P. przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 07.01.2014 r. stwierdziła, że wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 01.11.2013 r. do 30.11.2015 r.

W odwołaniu od tej decyzji B. P. domagała się jej zmiany
i przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że zaskarżona decyzja jest dla niej krzywdząca, ponieważ stan zdrowia czyni ją osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że B. P., urodzona (...), z zawodu jest pielęgniarką i w zawodzie tym pracowała. Od 25.03.1994 r. ubezpieczony pobierała rentę według II grupy inwalidów, a następnie rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która była jej wypłacana do 31.10.2013 r. Od 01.04.2000 r. do 30.09.2008 r. przysługiwał jej dodatek pielęgnacyjny. W dniu 24.10.2013 r. odwołująca wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o ponowne przyznanie jej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W orzeczeniu z dnia 25.11.2013 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 01.11.2013 r. na okres dwóch lat. Na skutek sprzeciwu, sprawa skierowana została do komisji lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 07.01.2014 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez lekarza orzecznika. Na tej podstawie, decyzją z dnia 10.01.2014 r. ZUS Oddział w T. przyznał B. P. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01.11.2013 r. do 30.11.2015 r. Zaskarżoną decyzją z tego samego dnia, tj. 10.01.2014 r., odmówił jej natomiast przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

U odwołującej zdiagnozowano:

-

toczeń rumieniowy układowy z zajęciem nerek w trakcie leczenia,

-

nadciśnienie tętnicze niewyrównane farmakologicznie,

-

biegunki w trakcie diagnostyki i leczenia,

-

uchyłkowatość jelita grubego,

-

stan po przebytym trzykrotnym zapaleniu opon mózgowo- rdzeniowych (w 1993 r.,
w 1998 r. i w 1999 r.),

-

przewlekły zespół bólowy dolnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych,

-

przebytą gruźlicę płuc w 1996 r.,

-

stan po cholecystectomii,

-

zaburzenia depresyjno- lękowe.

Odwołująca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od 01.11.2013 r. na okres jednego roku.

Występujący u badanej toczeń układowy powikłany jest nefropatią toczniową.
W związku z tym, wnioskodawczyni pozostaje w stałym leczeniu w poradni nefrologicznej. Toczeń układowy jest chorobą autoimmunologiczną o charakterze przewlekłym
i postępującym, przebiega rzutami, a każdy rzut choroby jest gorzej tolerowany przez opiniowaną. Badana skarży się również na męczliwość, problemy z koncentracją i pamięcią, znaczne obniżenie nastroju, stany gorączkowe, częste infekcje dróg moczowych, częste udokumentowane spadki potasu we krwi, biegunki, nietrzymanie moczu, puchnięcie nóg oraz uogólnione bóle stawów, zwłaszcza biodrowego i kolanowego lewego. Leczy się również z powodu nadciśnienia tętniczego, które obecnie nie jest dobrze kontrolowane farmakologicznie.

Wnioskodawczyni objęta jest stałym leczeniem w poradni neurologicznej z powodu przewlekłych dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych i wypuklin tarcz międzykręgowych L3-L4, L4-L5, L5-S1. Badanie narządu ruchu wykazało wzmożone napięcie mięśni przykręgowych w odcinku lędźwiowo- krzyżowym i ograniczenie ruchomości w tym odcinku.Biegły neurolog stwierdził u opiniowanej opadanie kącika ust po prawej stronie, wygładzenie fałdu nosowo- wargowego po prawej stronie, zniesione obustronnie odruchy skokowe oraz utrudnione stanie na palcach i piętach.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 08.04.2014 r.- k. 17-20,

Sąd podzielił wnioski wynikające z opinii biegłych neurologa i specjalisty
z zakresu chorób wewnętrznych, ponieważ opinia ta sporządzona została w sposób rzetelny, po osobistym przebadaniu ubezpieczonej oraz bardzo szczegółowej
i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy czym biegli legitymowali się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W ocenie Sądu, dokonana przez biegłych diagnoza schorzeń występujących
u wnioskodawczyni jest prawidłowa, zaś wnioski wynikające z opinii korespondują ze zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz bazują na wynikach przeprowadzonego badania, co czyni opinię wewnętrznie spójną, logiczną i kompletną. Opinia w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazuje stan zdrowia odwołującej i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzyga kwestię wpływu stwierdzonych
u niej schorzeń na zdolność do pracy. Z tych też powodów, Sąd w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo- lekarskiej odnośnie całkowitej okresowej niezdolności badanej do pracy zarobkowej.

Żadna ze stron opinii tej nie kwestionowała.

Uwzględniając powyższe, na podstawie tej właśnie opinii, ocenionej pozytywnie, zgodnie z kryteriami zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków, Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 10.01.2014 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 107 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Jak stanowi art. 57 ust. 1 tej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie w myśl art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania tej zdolności uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, jak również możność wykonywania dotychczasowej pracy, względnie możliwość przekwalifikowania zawodowego. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.

Jak wynika z wydanej w niniejszej sprawie opinii biegłych neurologa i specjalisty chorób wewnętrznych, odwołująca, z uwagi na rozpoznane u niej schorzenia w postaci tocznia rumieniowego układowego z zajęciem nerek w trakcie leczenia, nadciśnienia tętniczego niewyrównanego farmakologicznie, biegunek w trakcie diagnostyki i leczenia, uchyłkowatości jelita grubego, stanu po przebytym trzykrotnym zapaleniu opon mózgowo- rdzeniowych (w 1993 r., w 1998 r. i w 1999 r.), przewlekłego zespołu bólowego dolnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych, przebytej gruźlicy płuc w 1996 r., stanu po cholecystectomii oraz zaburzeń depresyjno- lękowych, jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od 01.11.2013 r. na okres jednego roku.

Występujący u odwołującej toczeń układowy powikłany jest nefropatią toczniową.
W związku z tym, wnioskodawczyni pozostaje w stałym leczeniu w poradni nefrologicznej. Toczeń układowy jest chorobą autoimmunologiczną o charakterze przewlekłym
i postępującym, przebiega rzutami, a każdy rzut choroby jest gorzej tolerowany przez opiniowaną. Ubezpieczona skarży się również na męczliwość, problemy z koncentracją
i pamięcią, znaczne obniżenie nastroju, stany gorączkowe, częste infekcje dróg moczowych, częste udokumentowane spadki potasu we krwi, biegunki, nietrzymanie moczu, puchnięcie nóg oraz uogólnione bóle stawów, zwłaszcza biodrowego i kolanowego lewego. Leczy się również z powodu nadciśnienia tętniczego, które obecnie nie jest dobrze kontrolowane farmakologicznie. Objęta jest ponadto stałym leczeniem w poradni neurologicznej z powodu przewlekłych dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych i wypuklin tarcz międzykręgowych L3-L4, L4-L5, L5-S1. Badanie narządu ruchu wykazało u niej wzmożone napięcie mięśni przykręgowych w odcinku lędźwiowo- krzyżowym i ograniczenie ruchomości w tym odcinku, a biegły neurolog rozpoznał opadanie kącika ust po prawej stronie, wygładzenie fałdu nosowo- wargowego po prawej stronie, zniesione obustronnie odruchy skokowe oraz utrudnione stanie na palcach
i piętach.

Warto podkreślić, iż opinia biegłych sądowych, która była podstawą zasadniczych ustaleń w przedmiotowej sprawie nie była kwestionowana przez organ rentowy w toku postępowania. „ W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową między innymi wobec treści dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych, a w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji czy oddaleniu wniesionego środka zaskarżenia” (tak. SN w wyroku z dnia 30.03.2000 r. II UKN 444/99 OSNP 2001/17/543).

Skoro więc zaskarżona przez B. P. decyzja ZUS Oddział w T.
z dnia 10.01.2014 r. nie była zasadna, należało uwzględnić jej odwołanie, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 107, art. 57 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tym samym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 01.11.2013 r. na okres jednego roku (punkt 1 wyroku).

Jednocześnie, Sąd stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż dokonał niewłaściwej oceny stanu zdrowia badanej. W tym względzie Sąd miał na uwadze przepis art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z art. 118 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, z uwzględnieniem tego, iż w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (ust. 1a). W zdaniu drugim ust. 1a art. 118 ustawy dodano, że organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.06.2012 r., III UK 110/11 ( Legalis nr 537327), błąd organu rentowego skutkujący jego „odpowiedzialnością odsetkową” może stanowić efekt błędu w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędu w ustaleniach faktycznych. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (punkt 2 wyroku).