Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania K. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 22 kwietnia 2013 roku nr (...)

w sprawie K. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu K. Ł. emeryturę od dnia 01 lutego 2013 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego K. Ł. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 886/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 1 lipca 2014 r.

Decyzją z dnia 22.04.2013 r. znak: ENMS/6/157001095 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił K. Ł. przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.) i Rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.1), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionej w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.) oraz nie spełnia warunków z art. 24 ust. 1 powołanej ustawy.

Odwołanie od decyzji wniósł K. Ł., który podniósł, że pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodów ciężarowych pow. 3,5 tony w Polsce i w Austrii co potwierdza stosownymi dokumentami. Dodatkowo sporne okoliczności dotyczące zatrudnienia w Polsce zamierza wykazać zeznaniami świadków. Ponadto wniósł o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych (k.88v).

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. Ł. urodzony w dniu (...), ukończył 60 lat i legitymuje się ponad 28- letnim okresem składkowym i nieskładkowym w Polsce i zagranicą. Odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. W dniu 11.02.2013 r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o emeryturę.

/okoliczności bezsporne/

Odwołujący w okresie od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M. na stanowisku kierowcy towarowego. Odwołujący u tego pracodawcy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony marki S. J. i L.. Woził tymi samochodami różne materiały budowlane, kable, pustaki. Pracował co najmniej po 8 godzin na dobę.

Dowód: zeznania świadka S. O. –k. 59 as,

zeznania świadka R. S. –k.60 as,

świadectwo pracy z dnia 19.04.1977 r. – akta rentowe,

akta osobowe, w szczególności opinia z dnia 07.12.1987 r.

Zgodnie z zaświadczeniem (...) Sp.z.o.o. K. Ł. w okresie od 05.04.1983 r. do 15.09.1990 r. był zatrudniony za granicą Austria u pracodawcy zagranicznego jako kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący pracował w Austrii jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony w okresach:

- od 27.11.1984 r. do 04.03.1988 r. w (...) w wymiarze 40 godzin tygodniowo kierował samochodem marki M. z naczepą, przewoził żywe zwierzęta, mięso i wyroby masarskie,

- od 02.01.1989 r. do 30.09.1989 r. w (...) w wymiarze 40-45 godzin tygodniowo kierował samochodem ciężarowym marki V. (...) z naczepą, przewoził ładunki zbiorowe, artykuły spożywcze i ładunki niebezpieczne;

- od 01.12.1989 r. do 16.08.1991 r. w (...) w wymiarze 40-45 godzin tygodniowo, kierował pojazdem marki M. z naczepą, przewoził ładunki zbiorowe, artykuły spożywcze i ładunki niebezpieczne;

Dowód: zaświadczenie z dnia 30.04.2013 r. –k. 19 as,

zaświadczenia pracodawców z tłumaczeniem –k. 63-68, 80-85 as,

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków S. O. i R. S. bowiem w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w okresie od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony. Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie. Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni całego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanym okresie.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego jak i dokumentów przedłożonych w toku postępowania w tym akt osobowych i zaświadczeń zagranicznych pracodawców, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Sąd uznał za wiarygodne okresy zatrudnienia odwołującego się w Austrii na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony w pełnym wymiarze czasu pracy w oparciu o zaświadczenia zagranicznych pracodawców i ich tłumaczenia.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy K. Ł. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

W sytuacji więc gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach zaświadczenia z zakładu pracy nie pozbawia to go możliwości udowodnienia tej okoliczności w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

Odwołujący domagał się uwzględnienia jako okresu pracy w warunkach szczególnych okresu od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r. kiedy pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony oraz okresów zatrudnienia zagranica w Austrii, gdzie także pracował jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony.

W pierwszej kolejności Sąd ustalił czy odwołujący posiada okresy pracy w warunkach szczególnych w Polsce, ponieważ tylko pod tym warunkiem możliwe było zastosowanie zasad koordynacji i sumowanie okresów pracy w szczególnych warunkach przebytych zagranicą.

W oparciu o zeznania świadków oraz dokumentację pracowniczą Sąd ustalił, że odwołujący w okresie od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M. na stanowisku kierowcy towarowego. Odwołujący u tego pracodawcy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony marki S. J. i L.. Woził tymi samochodami różne materiały budowlane, kable, pustaki. Pracował co najmniej po 8 godzin na dobę. Praca na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, została zaliczona, zgodnie z wykazem A dział VIII pkt. 2, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W tej sytuacji Sąd ustalił charakter pracy odwołującego zagranicą. K. Ł. w okresie od 05.04.1983 r. do 15.09.1990 r. był zatrudniony za pośrednictwem (...) Sp.z.o.o za granicą Austria u pracodawcy zagranicznego jako kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący pracował w Austrii jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony w okresach: od 27.11.1984 r. do 04.03.1988 r. w (...) w wymiarze 40 godzin tygodniowo kierował samochodem marki M. z naczepą, przewoził żywe zwierzęta, mięso i wyroby masarskie; od 02.01.1989 r. do 30.09.1989 r. w (...)w wymiarze 40-45 godzin tygodniowo kierował samochodem ciężarowym marki V. (...) z naczepą, przewoził ładunki zbiorowe, artykuły spożywcze i ładunki niebezpieczne i od 01.12.1989 r. do 16.08.1991 r. w (...) w wymiarze 40-45 godzin tygodniowo, kierował pojazdem marki M. z naczepą, przewoził ładunki zbiorowe, artykuły spożywcze i ładunki niebezpieczne. Zatem należy uznać, że we wskazanych okresach odwołujący pracował w warunkach szczególnych na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony i okresy zatrudnienia w Austrii w szczególnych warunkach podlegają sumowaniu z okresami zatrudnienia w szczególnych warunkach w Polsce zgodnie z zasadą koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Po uwzględnieniu wyżej wskazanych okresów pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) w M. okresie od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r. oraz okresów pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony w Austrii w okresach: od 27.11.1984 r. do 04.03.1988 r., od 02.01.1989 r. do 30.09.1989 r. i od 01.12.1989 r. do 16.08.1991 r. odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat. Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm) i Rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.1). K. Ł. osiągnął bowiem wiek 60 lat 10.03.2011 r.), posiada wymagany okres zatrudnienia ponad 28 lat okresów składkowych i nieskładkowych w Polsce i zagranicą, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornych okresów pracy w warunkach szczególnych tj. od 18.05.1970 r. do 01.12.1978 r. i od 04.02.1980 do 04.04.1983 r., od 27.11.1984 r. do 04.03.1988 r., od 02.01.1989 r. do 30.09.1989 r. i od 01.12.1989 r. do 16.08.1991 r. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał w pkt. I wyroku odwołującemu prawo do emerytury od dnia 01.02.2013 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 kpc.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania Sąd zasądził w pkt. II. wyroku od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania – zastępstwa procesowego na podstawie § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm)