Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jerzy Dydo

Sędziowie: SO Anatol Gul

SO Maria Kołcz

Protokolant: Bogusława Mierzwa

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy

z powództwa J. B., I. B., G. G.

przeciwko (...) Spółce z o.o. w W.

o zapłatę 5.340 zł

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt VIII C 1013/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza solidarnie od powodów na rzecz strony pozwanej 1.217 zł kosztów procesu;

II.  zasądza solidarnie od powodów na rzecz strony pozwanej 600 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 514/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10.04.2014r Sąd Rejonowy w Wałbrzychu VIII Wydział Cywilny zasądził od strony pozwanej (...) spółki z o.o. w W. na rzecz powodów J. B. i I. B. 2.669,99 zł z odsetkami i kosztami procesu oraz na rzecz powoda G. G. również kwotę 2.669, 99 zł z odsetkami i kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są współwłaścicielami budynku mieszkalnego dwurodzinnego, przy ul. (...) w W., przy czym J. B. i I. B. na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej.

W dniu 27 kwietnia 2006 roku powodowie zawarli ze stroną pozwaną (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Zgodnie z § 1 umowy określa ona: warunki dostawy wody z urządzeń wodociągowych będących w posiadaniu Przedsiębiorstwa, warunki odprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacji będących w posiadaniu Przedsiębiorstwa oraz zasady prowadzenia rozliczeń w zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzania ścieków do i z nieruchomości. W § 5 ww. umów zapisano, że miejscem dostarczania wody jest zawór główny za wodomierzem głównym (…), natomiast zgodnie z § 6 „Przedsiębiorstwo zapewnia zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny a także zapewnia należytą jakość wody i odprowadzonych ścieków. Do obowiązków Przedsiębiorstwa należy w szczególności: dostarczanie w sposób ciągły wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (…), utrzymywanie urządzeń oraz usuwanie awarii urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjny będących w jego posiadaniu. Zapewnienie możliwości usunięcia awarii i przyłączy posiadanych przez obiorcę usług na jego koszt i odpłatne usuwanie awarii przyłączy odbiorcy usług w przypadku powierzenia takiej usługi przedsiębiorstwu.

Zgodnie z § 8 umowy „odbiorca usług zapewnia zdolność niezawodnego działania posiadanych instalacji przyłączy wodociągowych oraz instalacji i przyłączy kanalizacyjnych. Do obowiązków odbiorcy usług należy w szczególności utrzymanie, eksploatacja i remonty posiadanych przyłączy, w tym także usuwanie ich awarii. Powierzenie usuwania awarii osobom posiadający odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje.”

Wodę do budynku położonego w W. przy ul. (...) doprowadza instalacja połączona z wodociągiem ulicznym. Przebiega ona w ziemi, także na posesji powodów, a dalej poprowadzono ją przez ścianę budynku do pomieszczania piwnicznego, gdzie „wychodzi” z posadzki. Dalej zainstalowano na tej rurze zawór, a za nim wodomierz.

Pomiędzy zaworem umieszczonym w budynku powodów a miejscem przyłączenia instalacji z wodociągiem ulicznym nie ma żadnego zaworu.

W roku 2009 roku podczas wymiany wodomierza głównego pracownicy strony pozwanej wskazywali na potrzebę wymiany części odcinka doprowadzającego wodę do budynku, z uwagi na zły stan techniczny.

Pismem z dnia 7 października 2009 roku wspólna mieszkaniowa budynku przy ul. (...) zwróciła się do strony pozwanej „o wymianę przyłącza wodnego doprowadzającego wodę do budynku”.

Pismem z dnia 7 września 2011 r. powodowe ponownie zwrócili się z wnioskiem o wymianę przyłącza wodnego do budynku i wskazali, że przyłącze jest w bardzo złym stanie technicznym ze względu na korozję. Od wielu lat nie było konserwowane i modernizowane.

W odpowiedzi wskazano, że przyłącze jest w stanie niewymagającym natychmiastowego remontu. Jednocześnie poinformowano, że wymiana przyłącza zostanie uwzględniona w przyszłorocznym planie inwestycji i remontów.

W kolejnym piśmie z dnia 18 września 2012 roku strona pozwana poinformowała, że przebudowa przyłączy nie będzie realizowana z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiednich środków na utrzymanie będących w posiadaniu (...) Sp. z o.o. sieci i urządzeń. „Przyłącza nie są elementem sieci i urządzeń.” Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2012 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacjach z urządzeniem pomiarowym odpowiada odbiorca usług.

Powodowie zlecili J. B. (1)– posiadającemu uprawnienia do kierowania nadzorowania i projektowania robotami budowlanymi – wymianę części sieci wodociągowej. Projekt obejmowała „wymianę części przyłącza wodociągowego z rur (...)o długości ok. 7 metrów w istniejącym przyłączu na terenie posesji bez wychodzenia poza jej obrys, z zachowaniem istniejących urządzeń pomiarowych – wodomierzy w piwnicy budynku.” W projekcie odnotowano, że dokonano wymiany części przyłącza z uwagi na jej duże skorodowanie.

Prace wykonywał m. in. P. K.. Polegały one na odkopaniu istniejącej rury położonej w ziemi na posesji powodów, ułożeniu w to miejsce nowej rury oraz na wymianie rury w budynku powodu – do zaworu odcinającego. W czasie prac ujawniono wycieki z rury zakopanej w ziemi. Celem ich zabezpieczenia założono 4 obejmy typu G.. Dodatkowo rura znajdująca się w budynku odpadła w czasie demontażu z uwagi na znaczny stopień skorodowania.

Wymiana instalacji wymagała odcięcia dopływu wody z instalacji wodociągowej ulicznej. W tym celu pracownicy strony powodowej stawili się na wezwanie powódki i zamrozili część rury znajdującą się przed wymienianym odcinkiem. Dzięki temu pracownicy działający na zlecenie powodów mogli dokonać wymiany.

Koszt prac budowalnych związanych z wymianą rury wyniósł 5 339,98 zł.

W dniu 8 stycznia 2013 roku powodowie wezwali stronę pozwaną do uiszczenia na ich rzecz po 2 669,99 zł tytułem poniesionych kosztów wymiany „przyłącza wodnego” do budynku.

W odpowiedzi strona pozwana wskazała na bezpodstawność żądania, powołując się na zwarte z powodami umowy.

Powodowie kolejny raz wezwali stronę pozwaną do zapłaty pismami z 20 marca 2013 roku.

Decyzją z dnia 30 grudnia 2011 roku (...) Związek (...) cofnął z dniem 1 stycznia 2012 roku zezwolenie wydane stronie pozwanej „(…) na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę polegające na: ujmowaniu wody, uzdatnianiu wody i dostarczaniu wody. (…)”.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał , że powództwo jest zasadne. Sąd Rejonowy nie podzielił zarzutu braku legitymacji procesowej biernej strony pozwanej mimo cofnięcia jej przez (...) Związek (...) i kanalizacji zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego dostarczania wody i zbiorowego odprowadzania ścieków. Powołując się na wyrok z dnia 6.09.2006r Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie sygn. II SA/Go 337/06 przyjął, że wykładnia przepisu art.2 pkt 4 ustawy z dnia 7.06.2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków powinna być szeroka i za przedsiębiorstwo prowadzące działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę należy uznać również działalność w zakresie konserwacji i naprawy urządzeń wodociągowo- kanalizacyjnych.

Stronie pozwanej cofnięte zostało tylko pozwolenie na ujmowanie wody, uzdatnianie wody i dostarczania wody. Strona pozwana posiada odpowiednie służby techniczne i prowadzi działalność w zakresie konserwacji i naprawy urządzeń wodociągowo – kanalizacyjnych, a zatem – w ocenie Sądu Rejonowego – spełnia warunki przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 powołanej ustawy.

Ponadto według Sądu Rejonowego odcinek rury wodociągowej od zaworu w garażu powodów do rury na ulicy jest siecią wodociągową, a nie przyłączem wodociągowym. Dokonując tej oceny Sąd Rejonowy powołał się na art. 2 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, oraz na § 3 pkt 10 rozp. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.08.1999r w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, które zawiera definicję instalacji wodociągowej. Według Sądu Rejonowego punktem granicznym jest zawór, za wodomierzem głównym. W konkluzji Sąd Rejonowy uznał, że wymieniony przez powodów odcinek rury poczynając od zaworu umieszczonego za wodomierzem głównym o kończąc na granicy nieruchomości gruntowej powodów, jest siecią wodociągową, a nie przyłączem. W tej sytuacji to strona pozwana jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne była zobowiązana do właściwego zapewnienia stanu technicznego tego urządzenia. Skoro bezspornym było, że stan techniczny tej części rury był zły to powodom należy się zwrot kosztów wymiany rury.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 kpc.

Od wyroku Sądu pierwszej instancji apelację złożyła strona pozwana zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

I.  Naruszenie prawa materialnego tj.

1.art.2 pkt 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków(t.j. Dz.u. z 2013 poz.1409) i art. 3 pkt 1 lit a ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2013r poz.1409) poprzez przyjęcie, ze wymieniony przez powodów odcinek rury poczynając od zaworu umieszczonego za wodomierzem głównym a kończąc na granicy nieruchomości gruntowej powodów położonej w W. przy ul. (...) położony w obrębie nieruchomości gruntowej ul. (...) w W. jest siecią a nie przyłączem;

2. art.5 ust.2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez przyjęcie, że za ten odcinek ( stanowiący przyłącze wodociągowe) nie odpowiadają powodowie;

3. art.15 ust.2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez przyjęcie, że budowę przyłącza wodociągowego zapewnia strona pozwana;

4. art.2 pkt 4 w związku z art.16 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, poprzez przyjęcie, ze strona pozwana jest nadal przedsiębiorstwem wodociągowo- kanalizacyjnym pomimo cofnięcia jej z dniem 01.01.2011r przez (...) Związek (...) i kanalizacji zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków;

5. art.495 k.c i art. 475 Kodeksu cywilnego w związku z art.2 pkt 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez nie uwzględnienie faktu, ze umowy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków zawarte pomiędzy powodami a pozwanym (...) sp. z o.o. wygasły w dniu 01.01.2011r wskutek braku możliwości świadczenia przez stronę pozwaną usług w zakresie zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków i przejęcia świadczenia tych usług na rzecz powodów z dniem 1 stycznia 2011 roku przez (...) Związek (...) i kanalizacji, a zatem utraty przez stronę pozwaną statusu przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego.

II. Naruszenie przepisów k.p.c. poprzez przyjęcie, że strona pozwana ma

legitymację bierną do bycia stroną pozwaną w sporze.

III. Sprzeczność zebranego w sprawie materiału z treścią zaskarżonego orzeczenia przez:

1.  nieuwzględnienie przy wyrokowaniu i całkowite pominiecie treści:

- projektu budowlanego sporządzonego przez J. B. (1)

- kosztorysu wykonawczego sporządzonego przez wykonawcę P.

K.;

- faktur VAT nr (...) z dnia 7.12.2012 i nr(...)sporządzonych przez wykonawcę P. K. prowadzącego działalność gospodarcza pod firma (...) P. K., pomimo, że z treści tych dokumentów wynika, że powodowie wykonali przyłącze wodociągowe;

2.  przyjęcie, że wymieniony przez powodów odcinek rury poczynając od zaworu umieszczonego za wodomierzem głównym a kończąc na granicy nieruchomości gruntowej powodów położonej w W. przy ul. (...) położony w obrębie nieruchomości gruntowej ul. (...) w W. jest siecią, a nie przyłączem.

3.  przyjęcie, że strona pozwana mimo cofnięcia jej zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego dostarczania wody i zbiorowego odprowadzania ścieków jest nadal przedsiębiorstwem wodociągowo – kanalizacyjnym.

Podnosząc powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o:

zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa od strony pozwanej (...) sp. z o.o. oraz zasądzenie od powodów J. B. i I. B. solidarnie i od G. G. na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych,

ewentualnie:

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, o ile Sąd Okręgowy uzna za niezbędne przeprowadzenie postępowania dowodowego przed Sądem I instancji celem ponownego jej rozpatrzenia.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest zasadna.

Trafne są podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego. Przede wszystkim Sąd Rejonowy dokonał wadliwej wykładni przepisu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7.06.2001 o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków uznając, że strona pozwana posiada legitymację bierna mimo cofnięcia jej z dniem 1.01.2011 zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Zgodnie z art.2 pkt 4 przedsiębiorstwem wodociągowo – kanalizacyjnym jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi działalność zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej prowadzące tego rodzaju działalność. Istotą więc definicji przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego jest działalność polegająca na zbiorowym zaopatrzeniu w wodę lub zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Skoro strona pozwana straciła pozwolenie na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzanie ścieków przestała być już przedsiębiorstwem wodociągowo – kanalizacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 4 powołanej ustawy, Szersza definicja przepisu art.2 pkt 2 dotyczy tylko tego kto oprócz przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może być przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym w rozumieniu art.2 pkt 4 powołanej ustawy może być także jednostka organizacyjna gminy lub sama gmina jeżeli ich pracownicy zajmują się gospodarką wodno-kanalizacyjną. Wykonywanie remontu, usuwanie awarii wodociągów czy też posiadanie możliwości technicznych w tym zakresie nie jest wyznacznikiem bycia przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Przyjmując pogląd Sądu Rejonowego należało by uznać, że również firma hydrauliczna która zajmuje się instalacją i naprawa urządzeń wodno-kanalizacyjnych jest przedsiębiorca wodociągowo-kanalizacyjnym w rozumieniu art.2 pkt 4 powołanej ustawy. Taka wykładnia tego przepisu jest oczywiście nietrafna. Działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzenia ścieków jest koncesjonowana – wymaga odpowiedniego zezwolenia. Bez takiego zezwolenia nie ma przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art.2 pkt 4 ustawy.

Bez znaczenia dla oceny tego czy strona pozwana jest przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym w rozumieniu art.2 pkt 4 powołanej ustawy jest przedłożona umowa z dnia 27.04.2006r. Należy zauważyć, że umowa została zawarta w czasie gdy strona pozwana miała pozwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odbiór ścieków. Oczywiście zaopatrzenie w wodę musi trwać i dlatego powodowie otrzymują wodę i są odbierane ścieki na zasadach „ starej umowy”, która obecnie powinna być dostosowana do aktualnej sytuacji. Obowiązek zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odbiór ścieków przejął (...) Związek (...). Należy zauważyć, że zmiany organizacyjne w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odbiór ścieków w W. i przyległych gminach ( nie pierwsze zresztą) są mało czytelne i utrudniają odbiorcom usług w zakresie zaopatrzenia w wodę i odbiór ścieków identyfikację podmiotu odpowiedzialnego w tym zakresie. Takie postępowanie choć mieści się w zapisach ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odbiór ścieków musi być oceniane nagannie. (...) Związek (...), jako związek międzygminny nie ma osobowości prawnej i nie może być stroną w procesie sądowym. W takim przypadku pozwane winny zostać wszystkie gminy, które utworzyły związek (...).

Reasumując należy stwierdzić, że strona pozwana nie ma legitymacji procesowej i już z tej przyczyny powództwo podlegało oddaleniu.

Ze względu na możliwość ponownych roszczeń powodów przeciwko właściwemu podmiotowi Sąd Okręgowy ustosunkuje się również do pozostałych zarzutów apelacji.

Trafny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art.2 pkt 6 powołanej wyżej ustawy poprzez dokonanie wadliwej wykładni tego przepisu. Z powołanego przepisu dość jasno wynika, że przyłączem wodociągowym jest odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym. Chodzi więc o odcinek przewodu od zaworu za wodomierzem w budynku do sieci wodociągowej. Natomiast siecią kanalizacyjną – zgodnie z art. 2 pkt 7 powołanej ustawy są przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki. Siecią są więc przewody wodociągowe, kanalizacyjne do których przyłącza się poszczególne budynki. Przyjmując tak rozumowania Sądu Rejonowego trzeba by uznać, że budynek powodów w ogóle nie ma przyłącza skoro sieć kończy się na zaworze za wodomierzem w garażu, co jest oczywiście nietrafne. Każdy budynek ma przyłącze do sieci, która najczęściej położona jest przy drodze, przy granicy nieruchomości. Konsekwencją tej błędnej wykładni art.2 pkt 6 powołanej ustawy i przyjęcia, że sporny odcinek przewodu wodociągowego jest siecią, a nie przyłączem, było naruszenie art.15 ust 2 powołanej ustawy zgodnie, z którym budowę przyłącza wodociągowego zapewnia odbiorca. Należy mieć również na uwadze, że przyłącze nie kończy się na granicy nieruchomości odbiorcy, ale na sieci wodociągowej. Z przepisem art.2 pkt 6 i art. 15 ust 2 powołanej ustawy zgodne są tez postanowienia umowy z dnia 27.04.2006r o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków. W szczególności z § 8 ust 1 wynika, że to odbiorca zapewnia zdolność niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych oraz instalacji i przyłączy kanalizacyjnych. Do obowiązków odbiorcy usług należy w szczególności utrzymanie, eksploatacja i remonty posiadanych przyłączy a także usuwanie awarii ( § 8 pkt 2 umowy). Skoro powodowie wymienili część przyłącza to nie mają roszczenia o zwrot kosztów tych robót, ponieważ koszty te obciążają odbiorcę.

Z powyższych względów na podstawie art.385 kpc powództwo podlegało oddaleniu. O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 kpc