Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik (spr.)

Sędziowie SO Tadeusz Węglarek

del. SR Mariusz Wieczorek

Protokolant sekr. sądowy Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2014 roku

sprawy Ł. S.

oskarżonego z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 16 kwietnia 2014 roku sygn. akt VI K 121/14

na podstawie art. 437 § 1 kpk, art. 438 pkt 1 kpk, art. 624 § 1 kpk, art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że z rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 wyroku eliminuje przepis art. 86 § 2 kk;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zwalnia oskarżonego od opłaty za drugą instancję i zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt. IV Ka 470/14

UZASADNIENIE

Ł. S. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 22 na 23 października 2013r. w miejscowości B. gm. W., pow. (...) woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. dokonał włamania do sklepu (...) S.C.” w ten sposób, że po uprzednim odcięciu kraty zabezpieczającej, a następnie wyłamaniu zamka drzwi wejściowych dostał się do wnętrza sklepu skąd zabrał w celu przywłaszczenia około 1500 paczek papierosów różnych marek o wartości 17 000 zł na szkodę M. A., E. i Ł. J., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

II. w nocy z 15/16 marca 2013r. we wsi J.nr(...), pow. (...)działając wspólnie i w porozumieniu z M. S.po uprzednim wypchnięciu okna sklepowego dostał się do środka sklepu (...) (...) skąd zabrał w celu przywłaszczenia papierosy różnych marek o wartości około 4 000 zł, artykuły spożywcze w postaci kawy o wartości około 300 zł oraz pieniądze w kwocie 200 zł, czym działał na szkodę U. D., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

III. w nocy z 17/18 czerwca 2013r. we (...), pow. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. po uprzednim przecięciu zawiasów w drzwiach metalowych i ich wyłamaniu w tylnej części sklepu, włamał się do niego zabierając w celu przywłaszczenia papierosy różnych marek o wartości około 2 000 zł na szkodę Gminnej Spółdzielni w Ł., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

IV. w nocy z 6/7 sierpnia 2013r. we wsi O., pow. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. po uprzednim przecięciu krat okna sklepowego dostał się do środka skąd zabrał w celu przywłaszczenia papierosy różnych marek, karty telefoniczne doładowujące sieci O. i H., pieniądze w kwocie 300 zł wszystko o łącznej wartości o wartości 2500 zł na szkodę K. W., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

V. w nocy z 21/22 kwietnia 2013r. we wsi N., pow. (...)działając wspólnie i w porozumieniu z M. S.po uprzednim wyłączeniu alarmu i wyłamaniu drzwi wejściowych do budynku stacji paliw (...)dostał się do środka, skąd zabrał w celu przywłaszczenia papierosy różnych marek o łącznej wartości 5. 200 zł na szkodę (...) (...)z/s w P., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

VI. w nocy z 15/16 lipca 2013r. we wsi N., pow. (...)działając wspólnie i w porozumieniu z M. S.po uprzednim wyłączeniu alarmu i wyłamaniu drzwi wejściowych do budynku stacji paliw (...)dostał się do środka, skąd zabrał w celu przywłaszczenia papierosy różnych marek o łącznej wartości 8.000 zł na szkodę (...) (...)z/s w P., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu w ciągu 5 lat łącznie co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwo umyślne

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie VI K 121/14:

1.  oskarżonego Ł. S. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, z których każdy wypełnił znamiona przestępstwa z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to:

⚫

za czyn opisany w pkt I aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

⚫

za czyn opisany w pkt II aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

⚫

za czyn opisany w pkt III aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

⚫

za czyn opisany w pkt IV aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

⚫

za czyn opisany w pkt V aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

⚫

za czyn opisany w pkt VI aktu oskarżenia na podstawie art. 279 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

2.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 i § 2 kk w miejsce orzeczonych jednostkowych kar pozbawienia wolności oraz jednostkowych kar grzywny wymierzył oskarżonemu Ł. S. karę łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w liczbie 100 (stu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10,00 (dziesięć) złotych;

5.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu Ł. S. okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 23.10.2013r. do dnia 16.04.2014r. przyjmując 1 (jeden) dzień rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie za równoważny 1 (jednemu) dniowi kary pozbawienia wolności;

7.  na podstawie art. 415 § 1 kpk zasądził od Ł. S. i współoskarżonego solidarnie na rzecz pokrzywdzonych:

a.  U. D.- 4500,00 (cztery tysiące pięćset) złotych;

b.  Gminnej Spółdzielni w Ł.- 2.000,00 (dwa tysiące) złotych;

c.  K. W.- 2.800,00 (dwa tysiące osiemset) złotych;

d.  (...) (...) ul. (...)- 13.200, (trzynaście tysięcy dwieście) złotych,

z tym, że zapłata przez jednego ze zobowiązanych zwalnia drugiego do wysokości kwoty już zapłaconej;

8. wymierzył oskarżonemu Ł. S. 600,00 (sześćset) złotych opłaty, oraz zasądził od oskarżonego 90,00 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem wydatków na rzecz Skarbu Państwa; zwolnił oskarżonego od opłaty za powództwo adhezyjne.

Apelację w przedmiotowej sprawie wnieśli:

- Oskarżony Ł. S. w części orzeczenia o karze.

- Prokurator Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. w części orzeczenia o karze wobec oskarżonego Ł. S.;

Apelacja Oskarżonego Ł. S. jak wynika z jej treści wywiedziona z art. 438 pkt 4 kpk zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność wymierzonej w stosunku do niego kary.

W konkluzji skarżący wniósł o uznanie, iż popełnione przez niego przestępstwa stanowią czyn ciągły, oraz zastosowanie art. 60 § 3 kk.

Apelacja Prokuratora została wywiedziona z podstawy art. 438 pkt 1 kpk zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 86 § 2 k.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na bezpodstawnym powołaniu tej normy w podstawie prawnej wymierzenia oskarżonemu kary łącznej grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych każda w wysokości 10 złotych, podczas gdy wskazany przepis ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy połączeniu podlegają kary grzywny wymierzone w dwóch lub więcej wyrokach, a wiec gdy dochodzi do orzekania kary łącznej w wyroku łącznym.

W Konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z podstawy prawnej orzeczenia wobec oskarżonego Ł. S. kary łącznej grzywny przepisu art. 86 § 2 k.k. i przyjęciu, iż podstawą rozstrzygnięcia w tym zakresie stanowi koniunkcja przepisów 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 września 2014 r. Prokurator popierał skargę apelacyjną Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim i wnioski w niej zawarte, wnosił o nieuwzględnienie skargi apelacyjnej oskarżonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratora jest zasadna w takim stopniu, że w wyniku jej wniesienia należało zaskarżony wyrok zmienić w ten sposób, że z rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 wyroku wyeliminowano przepis art. 86 § 2 k.k.

Natomiast skarga apelacyjna oskarżonego Prokuratora jest bezzasadna, a podniesione w niej zarzuty należy uznać za chybione i jako takie nie zasługujące na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań w zakresie podniesionego przez oskarżonego zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonej kary należy mieć na względzie, ugruntowane w tej materii orzecznictwo Sądu Najwyższego. Wypływa z niego konkluzja, iż zmiana kary w instancji odwoławczej nie może nastąpić w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny Sądu Odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej i rażącej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1972 roku - V KRN 230/72, niepublikowany). Podzielając powyższy pogląd Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy zważył również, iż rażąca niewspółmierność kary określona w art. 438 pkt 4 kpk zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a tą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 kk w zw. z art. 56 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Mając na względzie powyższe, wbrew zarzutom skarżącego, Sąd I instancji uwzględnił okoliczności przedmiotowe i podmiotowe rzutujące na wymiar orzeczonej w stosunku do Ł. S. kary zasadniczej. Prawidłowo bowiem uwzględnił jako okoliczności obostrzające uprzednią karalność i działanie w warunkach multirecydywy, natomiast jako okoliczność łagodzącą przyznanie się do zarzucanych czynów. W ocenie Sądu Okręgowego całokształt wymierzonych oskarżonemu przez Sąd I instancji kar uwzględnia w sposób prawidłowy okoliczności popełnionego czynów, rangę naruszonych dóbr prawnie chronionych, motywację i osobowość sprawcy, oraz urzeczywistni wdrożenie wobec oskarżonego poczucie obowiązku przestrzegania w przyszłości norm prawnych. Orzeczona wobec Ł. S. kara łączna jest współmierna zarówno do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości popełnionego czynów, jak również spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Nadto nie można tracić z pola widzenia faktu, że oskarżony wyraził zgodę na taką karę przy dobrowolnym poddaniu się karze.

Zdaniem Sądu Odwoławczego prawidłowo Sąd meriti nie zastosował w stosunku do oskarżonego Ł. S. instytucji przewidzianej w art. 12 k.k. Słusznie SN w wyroku z dnia 26 marca 1999 r. (IV KKN 28/99, Prok. i Pr. 1999, nr 10, poz. 2) podkreślił, że chodzi tu o zamiar w rozumieniu art. 9 § 1 k.k., przy czym musi to być ten sam zamiar (a nie taki sam), a zatem wszystkie elementy składowe (zachowania) muszą być nim objęte. Oznacza to, że z góry powzięty zamiar musi się odnosić do poszczególnych zachowań składających się na przestępstwo ciągłe (w klasycznym ujęciu jest to popełnienie przestępstwa "na raty"). Nie może to być tzw. zamiar ogólny albo odnawiany pod wpływem trwałej czy powtarzającej się sposobności (por. A. Wąsek (w:) O. Górniok i in., Komentarz, t. I, s. 188; P. Kardas (w:) A. Zoll (red.), Komentarz 1, s. 165). Trafna w związku z tym jest teza postanowienia SN z dnia 9 marca 2006 r. (V KK 271/05, OSNKW 2006, nr 5, poz. 50), iż "zamiar sprawcy musi istnieć w kształcie obejmującym wszystkie zachowania albo przed przystąpieniem do działania, albo co najmniej w chwili podjęcia pierwszego zachowania".

Natomiast w realiach przedmiotowej sprawy nie można uznać, że przedmiotowy zamiar co do wszystkich czynów istniał już co najmniej w momencie pierwszego zachowania przestępczego. Niewątpliwie sprawcy mieli ogólny zamiar okradania sklepów, ale jak już wcześniej wskazano nie jest on wystarczający do zastosowania instytucji czynu ciągłego.

Brak jest również podstaw do obligatoryjnego złagodzenia kary w oparciu o przepis art. 60 § 3 k.k. Treść art. 60 § 3 k.k. nie pozostawia bowiem wątpliwości co do tego, że instytucja obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary dotyczy wyłącznie sprawcy "współdziałającego" z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, w tym także sprawcy działającego w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw. Wyraźne stwierdzenie, że chodzi o współdziałanie z "innymi osobami", oznacza, że w grę wchodzić może współdziałanie z co najmniej dwiema osobami. W taki bowiem sposób interpretuje się w doktrynie i orzecznictwie zwrot językowy "z innymi osobami" (por. literaturę i orzecznictwo dotyczące identycznego zwrotu użytego w treści art. 168 § 2 k.k. z 1969 r.). W przedmiotowej sprawie Ł. S. współdziałał tylko z jedną osobą więc art. 60 § 3 k.k nie może mieć zastosowania.

Zasługuje natomiast na uwzględnienie apelacja Prokuratora. Podzielić tu bowiem należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 3 lutego 2006r. w sprawie II KK, zgodnie z którym karę łączną grzywny, wymierzaną w stawkach dziennych, sąd orzeka z uwzględnieniem reguł określonych w art. 85 i art. 86 § 1 k.k., natomiast przepis art. 86 § 2 k.k. ma zastosowanie tylko w wypadku orzekania takiej kary w wyroku łącznym a nie w wypadku orzekania jej za pozostające w zbiegu realnym przestępstwa. ( OSNKW 2006/3/30, Prok.i Pr.-wkł. 2006/5/4, Biul.SN 2006/3/20, Wokanda 2006/7-8/4). Do takiego wniosku i takich przekonań wiodą poglądy zaprezentowane w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2012 r. sygn. akt WA 22/12, oraz z dnia 23 września 2008r. sygn. akt WA 36/08. W związku z tym Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 wyroku wyeliminował przepis art. 86 § 2 k.k.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku, Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od opłaty za druga instancję i wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w Postępowaniu Odwoławczym uznając, że ich uiszczenie byłoby zbyt uciążliwe dla oskarżonego.