Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie: Przewodniczący: SSA Andrzej Olszewski

Sędziowie: SA Stanisław Kucharczyk

SO del. do SA Maciej Kawałko (spr.) Protokolant: st. sekr. sądowy Anita Jagielska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Jerzego Masierowskiego

z oskarżenia subsydiarnego (...)spółka z o.o. w O., (...) GmBH w G. oraz N. H.

po rozpoznaniu w sprawie T. K.

oskarżonego z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk

zażalenia wniesionego przez pełnomocnika oskarżycieli subsydiarnych

na postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.

z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt II K 19/14

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 437 § 2 kpk

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę T. K. przekazać Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp. do dalszego prowadzenia.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 lipca 2014r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. umorzył postępowanie prowadzone przeciwko oskarżonemu T. K. z oskarżenia subsydiarnego pokrzywdzonych (...) spółka z o.o. w O., (...) GmBH w G. oraz N. H.. Jako podstawę prawną umorzenia postępowania Sąd ten wskazał art. 17 § 1 pkt 2 kpk, tj. brak znamion czynu zabronione w zachowaniu oskarżonego.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik wszystkich oskarżycieli subsydiarnych. Zaskarżył on orzeczenie Sądu Okręgowego w całości i zarzucił mu obrazę przepisów postępowania mogącą istotnie wpływać na jego treść, polegającą na:

-

uchybieniu treści art. 339 § 3 pkt l kpk poprzez skierowanie sprawy na posiedzenie oraz jej umorzenie na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynikało w sposób oczywisty, że czyn zarzucony oskarżonemu nie zawiera znamion czynu zabronionego, a wydanie orzeczenie w istocie oparto o ocenę wiarygodności poszczególnych dowodów, co nakazywało rozpoznanie sprawy na rozprawie,

-

uchybieniu treści art. 7 kpk i art. 92 kpk poprzez oparcie orzeczenia o wybiórczą i dowolną ocenę dowodów dokonaną z pominięciem szeregu okoliczności i dowodów sprzeciwiających się ustaleniom poczynionym przez Sąd l instancji i wskazujących na winę i sprawstwo oskarżonego, a w szczególności pominięcie okoliczności związanych z wejściem przez niego w posiadanie oraz odmową zwrotu maszyn i urządzeń innych aniżeli objęte umową z dnia 12.08.2009 r., pominięcie dowodów wskazujących bezpośrednio i w sposób nie pozostawiający wątpliwości na własność maszyn i urządzeń objętych zarzutem, w szczególności takich jak: zeznania świadków Z. B., E. M., S. Z., Ł. W., J. L., zeznania pokrzywdzonych i wyniki przeprowadzonych z ich udziałem okazań, przedłożonych przez nich dowodów zakupu urządzeń oraz dowodów w postaci dokumentacji postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko oskarżonemu, wskazujących na zamiar przywłaszczenia towarzyszący oskarżonemu.

W oparciu o te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi l instancji w celu ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie uznać należy za zasadne.

Lektura uzasadnienia zaskarżonego postanowienia pozwala stwierdzić, że rację ma skarżący wskazują na niezasadność wydania orzeczenia rozstrzygającego w sprawie na obecnym jej etapie.

Podkreślenia bowiem w niniejszej sprawie wymaga, że jak wynika z treści wydanego przez Sąd Okręgowy postanowienia, umorzenie w niej postępowania nastąpiło wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego w zachowaniu oskarżonego. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o umorzenia postępowania wskazano w treści postanowienia art. 17 § 1 pkt 2 kpk, zaś w jego uzasadnieniu Sąd Okręgowy wprost podał, że zachowanie oskarżonego nie wyczerpuje ustawowych znamion jakiegokolwiek czynu zabronionego.

Zasadne wobec takiego stanowiska jest odwołanie się do prezentowanego w orzecznictwie poglądu, że Sąd może umorzyć postępowanie na posiedzeniu w trybie art. 339 § 3 pkt 1 kpk, gdy uzna, że zaistniała sytuacja objęta normą art. 17 § 1 pkt 2 kpk, tylko jednak wtedy, gdy z jednoznacznej treści zgromadzonych dowodów, bez potrzeby dokonywania ich oceny w aspekcie wiarygodności, jak też z opisu czynu i okoliczności faktycznych przytoczonych w uzasadnieniu aktu oskarżenia w sposób oczywisty wynika brak znamion czynu zabronionego (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 stycznia 2013r., II AKz 501/12, Lex 1356330). Powyższe stanowisko, podzielane przez Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę, dopuszcza zatem umorzenie postępowania z uwagi na brak znamion czynu zabronionego w działaniu oskarżonego wówczas, gdy przede wszystkim działanie to zostało bezspornie ustalone i nie jest kwestionowane. Na okoliczność tę słusznie zwraca uwagę skarżący pełnomocnik pokrzywdzonych, jako decydującą w pierwszej kolejności o ocenie zasadności wyrażonego przez Sąd Okręgowy stanowiska.

Treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia mogłaby sugerować, że wskazany warunek orzekania o umorzeniu postępowania jeszcze przed rozprawą, zachodzi w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy, uzasadniając swoje orzeczenie wskazuje bowiem, że „stan fatyczny niniejszej sprawy nie budzi żadnych wątpliwości”. Jednakże dalsza lektura uzasadnienia przekonuje, że jest to stwierdzenie błędne, gdyż właśnie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności są rozbieżnie przedstawiane przez strony. Podstawową zaś z nich jest kwestia jakie maszyny zostały oskarżonemu przez pokrzywdzonych przekazane i powierzone oraz co się z nimi stało. W uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia próżno szukać odpowiedzi na te pytania, a przecież wedle cytowanego wyżej stanowiska Sądu Okręgowego powinna być ona prosta do uzyskania. Co więcej, o tym, że bynajmniej stan faktyczny sprawy nie jest tak bezsporny jak to pojmuje Sąd pierwszej instancji, dobitnie świadczy dalszy zapis w treści uzasadnienia, iż obecnie nie wiadomo, do kogo należą poszczególne urządzenia. Już powyższe świadczy, że przywołane stwierdzenie nie odnosi się do kwestii istotnych dla sprawy i w gruncie rzeczy te właśnie budzą poważne wątpliwości i nie są możliwe do rozstrzygnięcia bez przeprowadzenia procesu na zasadach ogólnych.

Słusznie nadto zwraca uwagę skarżący, że i dalsze wywody Sądu Okręgowego nie są prawidłowe. Sąd ten nie zwraca uwagi, że fakt, iż pokrzywdzeni część swoich urządzeń i maszyn odzyskali, nie sprzeciwia się przyjęciu, że nastąpiło to po wcześniejszym ich przywłaszczeniu przez oskarżonego. Stąd niezasadnie Sąd Okręgowy wywodzi z faktu posiadania przez pokrzywdzonych mienia spośród wymienionego w zarzucie, że co do tych przynajmniej rzeczy nie można stawiać oskarżonemu zarzutu przywłaszczenia. Podobnie wadliwe jest wykluczenie zasadności zarzutu na tej podstawie, że roszczenia cywilne pokrzywdzonych, w prowadzonych procesach, w części były oddalane. Wszak w części były one jednocześnie uwzględnianie, a w przypadku roszczeń o wydanie rzeczy należałoby ocenić z jakie powodu do wydania ich wcześniej do doszło.

Także zasadne jest wskazanie, że wśród zgromadzonych dowodów są i takie, które świadczą o zachowaniu oskarżonego odpowiadającym stawianemu mu zarzutowi, Wystarczy w tym zakresie wskazać na zeznania świadków Z. B., E. M., S. Z., Ł. W., J. L. T. G., którzy zeznawali o zachowaniach oskarżonego mogących uzasadniać zarzut przywłaszczenia, a sprzecznych z tym co przyjął Sąd Okręgowy jako stan faktyczny swego rozstrzygnięcia. Zbędny przy tym w chwilo obecnej jest szczegółowe przytaczanie treści tych dowodów, gdyż analizowana sytuacja procesowa nie dotyczy oceny dowodów, lecz możliwości orzekania bez potrzeby dokonywania takowej.

Wyraźnego podkreślenia wymaga, że powyższe nie jest wyrazem przyjęcia przez Sąd Apelacyjny zasadności zarzutu stawianego oskarżonemu w akcie oskarżenia. To bowiem czy zarzut ten jest słuszny czy nie, możliwe byłoby do rozstrzygnięcia na obecnym etapie sprawy, jak już wyżej wskazano, tylko w przypadku poczynienia ustaleń nie budzących wątpliwości i to bez dokonywania oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Tymczasem jak słusznie podnosi skarżący, w gruncie rzeczy, pomimo deklarowanej podstawy umorzenia, Sąd Okręgowy najpierw dokonał oceny dowodów i to w sposób wybiórczy, uwzględniając treść tylko niektórych z nich, a następnie ustalone przez siebie w ten sposób fakty poddał ocenie prawnej. Zabieg taki na obecnym etapie sprawy był niedopuszczalny i to niezależnie od przekonania Sądu co do motywów wystąpienia przez pokrzywdzonych z oskarżeniem. Wskazać przy tym należy, iż nierzadko, niejako przy okazji sprawy karnej, zachodzi konieczność rozstrzygnięcia co do prawa własności spornych przedmiotów, będących przedmiotami czynu zabronionego. Sąd w prowadzący sprawę karną nie może w takim wypadku uchylić się od orzekania, lecz po przeprowadzeniu postępowania dowodowego powinien rozstrzygnąć w zakresie rozpoznania, kierując się obowiązującymi w procedurze karnej regułami, nie wyłączając wskazanej w art. 5 § 2 kpk.

Tak więc Sąd Apelacyjny stwierdza, że treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia przekonuje, iż do umorzenia postępowania w niniejszej sprawie doszło bynajmniej nie w wyniku trafnego stwierdzenia przez Sąd Okręgowy braku znamion czynu zabronionego w działaniu oskarżonego, lecz w wyniku dokonania oceny zgromadzonego materiału dowodowego, co na obecnym etapie sprawy nie powinno mieć miejsca. Stwierdzając zatem, że wydane rozstrzygnięcie zapadło przede wszystkim z obrazą art. 339 § 3 pkt 1 kpk, orzeczenie to należało uchylić i sprawę T. K. przekazać Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp. do dalszego prowadzenia. Zbędnym przy tym było wypowiadanie się Sądu odwoławczego co do dalszych zarzutów podniesionych przez skarżącego (art. 436 kpk), gdyż stwierdzenie już powyższego uchybienia było wystarczające do wydania orzeczenia odwoławczego, zaś wypowiadanie się co do kwestii prawidłowości dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny dowodów, czy też istnienia w działaniu oskarżonego znamion czynu zabronionego, w chwili obecnej jest przedwczesne. Sprawa winna bowiem zostać przez Sąd pierwszej instancji rozpoznana na zasadach ogólnych, a więc skierowana na rozprawę, na której przeprowadzone zostanie postępowanie dowodowe w takim zakresie, w jakim będzie to konieczne do jej prawidłowego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak w postanowieniu.