Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 17 marca 2014 roku nr (...)

w sprawie K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie daty powstania niezdolności do pracy

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 545/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 30 lipca 2014 roku

Decyzją z dnia 17 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał K. P. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 25.11.2013 r. do 31.12.2014 r. na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 19.02.2014 r. w którym za datę powstania tej całkowitej niezdolności przyjęto dzień 23.04.2013 r. i stwierdzono brak niezdolności do pracy przed dniem (...).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła K. P. , domagając się zmiany zapisu z orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 19.02.2014 r. dotyczącego ustalenia daty powstania całkowitej niezdolności do pracy oraz stwierdzenia braku niezdolności do pracy przed terminem (...)r. Na uzasadnienie powyższego podniosła, iż uważa, że jej całkowita niezdolność do pracy powstała przed dniem (...) r. (czyli przed ukończeniem przez nią 25 roku życia), a ustalenie w tej kwestii wcześniejszej daty pozwoli jej między innymi nabyć prawo do renty socjalnej.

W odpowiedzi na odwołanieorgan rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, iż nie są zasadne zawarte w odwołaniu żądania ubezpieczonej dotyczące ustalenia wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy, gdyż takie ustalenie nie wpłynęłoby bowiem na zmianę zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. urodzona w dniu (...) w dniu 18.11.2013 r. złożyła do ZUS wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Dowód: akta ZUS

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 16.01.2014 r., ubezpieczona została uznana za całkowicie niezdolną do pracy do dnia 31.12.2014. Za datę powstania całkowitej niezdolności do pracy ustalono dzień 12.07.2012 r. Wskutek sprzeciwu ubezpieczonej Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 19.02.2014 r. również uznała odwołującą za całkowicie niezdolną do pracy do dnia 31.12.2014., z ustaleniem daty powstania całkowitej niezdolności do pracy na dzień 23.04.2013r. W obu tych orzeczeniach stwierdzono brak niezdolności do pracy przed dniem (...) r., tj. przed ukończeniem przez ubezpieczoną 25 roku życia.

Wobec powyższego ZUS przedmiotową decyzją z dnia 17.03.2014 r. przyznał K. P. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w okresie od 25.11.2013 r. do 31.12.2014 r. na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 19.02.2014 r. wobec spełnienia wszystkich przesłanek z art. 57 w zw. z art. 58 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zmianami).

Od tej decyzji ubezpieczona złożyła odwołanie domagając się ustalenia wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy.

Dowód: akta ZUS

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów prywatnych i urzędowych zalegających w aktach organu rentowego.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie art. 57 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zmianami) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1) jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust.1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit.b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit.a, pkt 11-12, 13 lit.a, pkt 14 lit.a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit.a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art.12 ust.2), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji ( art. 12 ust. 3).

Zgodnie z art.13 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)  możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Po myśli art. 58 ust. 1 ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe (ust. 3 art. 58 ustawy).

Odnosząc powołane przepisy do omawianego stanu faktycznego w pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż okolicznością bezsporną jest spełnienie przez odwołującą wszystkich przesłanek do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. ZUS w zaskarżonej decyzji przyznał bowiem przedmiotowe świadczenie. Zdaniem organu rentowego pomimo, że ubezpieczona nie legitymuje się 4-letnim okresem składkowym i nieskładkowym wymaganym w art. 58 ust. 1 pkt 4, to spełnia warunek z art. 58 ust. 3, co powoduje, że przesłankę posiadania wymaganego stażu pracy ma zaliczoną.

Wnioskodawczyni odwoływała się od przedmiotowej decyzji domagając się zmiany orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS i ustalenia wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy, to jest przed ukończeniem przez nią 25 roku życia. Podnosiła przy tym, że takie ustalenie pozwoli jej nabyć prawo do renty socjalnej.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż rację ma organ rentowy podnosząc, iż istota jego decyzji polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia (lub o jego wysokości) jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. To samo odnosi się do postępowania sądowego. Takie stanowisko zostało ugruntowane w judykaturze i wyrażone choćby w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15.12.2000 r. (II UKN 147/00, OSNAP 2002/16/389). Również w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29.04.1993 r. (III AUr 316/93, OSA 1993/10/41) stwierdzono, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych brak jest podstaw prawnych do ustalania w sentencji wyroku w oparciu o art. 189 k.p.c. okresów zatrudnienia lub innych składkowych i nieskładkowych, o ile okresy te nie rzutują na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Sentencja wyroku powinna bowiem jedynie przyznawać świadczenie lub jego wzrost albo oddalać odwołanie od zaskarżonej decyzji organu rentowego, jeżeli brak jest podstaw do jej zmiany (por. także wyrok SA w Katowicach z dnia 13.03.1995 r., III AUr 1096/94, OSA 1995/11-12/77).

Reasumując, nie może zatem odwołująca w niniejszym postepowaniu zasadnie domagać się ustalenia wcześniejszej daty powstania u niej niezdolności do pracy, skoro pozostaje to bez wpływu na przedmiotowe świadczenie - przyznaną przez ZUS zaskarżoną decyzją rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwestia ta dotyczy bowiem jednostkowego elementu składającego się na prawo do renty. Sąd w prowadzonym postepowaniu mógłby jedynie w przypadku nieuwzględnienia wniosku o rentę przyznać ją, albo oddalić odwołanie od decyzji ZUS, ewentualnie zmienić wysokość przyznanego świadczenia, nie mógłby jednak orzec co do kwestii daty powstania niezdolności do pracy, gdyż takiego konkretnego elementu decyzja nie zawiera, a ponadto w istocie pozostaje on bez wpływu na wynik sprawy. Dla przykładu można wskazać, iż tożsama sytuacja byłaby w przypadku, gdyby ubezpieczony odwoływał się od korzystnej dla siebie decyzji ZUS przyznającej mu emeryturę z uwagi na pracę w warunkach szczególnych, którą ZUS uwzględnił staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 16 lat, z uwagi na okoliczność, iż jego zdaniem staż takiej pracy wynosi 17 lat. Sąd nie może w sentencji wyroku rozstrzygnąć tej kwestii, tym bardziej jeśli weźmie się pod uwagę, iż tak jak w omawianym stanie faktycznym pozostaje to bez wpływu na pozytywny przecież dla strony skarżącej wynik sprawy - przyznanie świadczenia, jak i na samą jego wysokość (wymagany przepisami staż pracy w warunkach szczególnych to 15 lat).

Odwołująca podnosiła co prawda, iż ustalenie wcześniejszej daty powstania niezdolności do pracy, przed ukończeniem 25 roku życia pozwoliłoby jej nabyć prawo do renty socjalnej. Trzeba jednak podkreślić, iż niniejsze postępowanie dotyczy innego świadczenia i ubezpieczona chcąc otrzymać rentę socjalną musi złożyć odrębny wniosek w ZUS. Podkreślić jednak należy, że w świetle art. 7 ustawy o rencie socjalnej renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej między innymi do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto, nawet gdyby było inaczej to i tak dopiero we wszczętym na skutek jej wniosku postępowaniu o rentę socjalną byłaby odrębnie rozpatrywana okoliczność kiedy powstała niezdolność do pracy i rozstrzygana kwestia czy owa niezdolność wystąpiła przed ukończeniem przez wnioskodawczynię 25 roku życia.

Z powyższych względów uznać należało, iż decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była prawidłowa, zaś odwołanie należało oddalić jako bezzasadne, przyjmując za podstawę wymienione wyżej przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.