Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący : Sędzia SO Ewa Adamczyk

Sędzia SO Zofia Klisiewicz

Sędzia SO Tomasz Białka ( sprawozdawca )

Protokolant: staż. Kinga Burny

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2014 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. T.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu VII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Muszynie

z dnia 31 marca 2014 r., sygn. akt VII C 10/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

- w pkt I datę 31 marca 2014 r. zastępuje datą 25 stycznia 2010 r.;

- w pkt III kwotę 2 417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) zastępuje kwotą 4 025 zł (cztery tysiące dwadzieścia pięć złotych);

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

sygn. III Ca 423/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 marca 2014 roku Sąd Rejonowy w Nowym Sączu
VII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Muszynie zasądził od pozwanego (...) SAw W.na rzecz powoda J. T.kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia
31 marca 2014 roku do dnia zapłaty (pkt I), a w pozostałej części powództwo oddalił (pkt II). Nadto zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt III) i nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4375,45 zł tytułem kosztów procesu (pkt IV).

W uzasadnieniu wskazał że powód J. T. w dniu 28 listopada 2002 roku uczestniczył w wypadku komunikacyjnym spowodowanym przez posiadacza pojazdu ubezpieczonego przez (...) SA w W..
W wyniku wypadku doznał rany tłuczonej głowy, wstrząśnienia mózgu, skręcenia kręgosłupa szyjnego w odcinku szyjnym i stłuczenia okolicy lędźwiowej po stronie lewej. W późniejszym okresie powód kontynuował leczenie ambulatoryjne szpitalne. Aktualnie powód nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie bez pomocy osób trzecich i porusza się na wózku inwalidzkim. Sąd ustalił jednak, że powód w chwili zdarzenia był osobą obciążoną anomalię anatomiczną wąskiego kanału kręgowego oraz schorzeniami samoistnymi, do których należały zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Niepełnosprawność powoda z powodu pourazowej dyskopatii w odcinku szyjnym trwała od chwili urazu do zakończenia leczenia w 2008 roku. Obecnie należy uznać powoda za całkowicie wyleczonego z następstw przedmiotowego wypadku.
W związku z nim powód nie wymaga opieki osób trzecich. Jego obecny stan zdrowia wynika ze schorzeń o charakterze samoistnym. Powód w dniu 17 grudnia 2002 roku zgłosił ubezpieczycielowi szkodę z tytułu OC pojazdu sprawcy kolizji i wystąpił
o zadośćuczynienie. W wyniku postępowania odszkodowawczego przeprowadzonego przez ubezpieczyciela przyznano i wypłacono powodowi łącznie kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Uznając istnienie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku Sąd zasądził od pozwanego dodatkowo kwotę 20 000 zł tytułem doznanej krzywdy. Odnośnie żądania zasądzenia odsetek wskazał, że są one naliczane od dnia wyrokowania co wynika z faktu, że Sąd ustalił wysokość zadośćuczynienia wg stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy. Powołał się przy tym na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia
30 października 2003 roku. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.c.

Apelację od tego wyroku złożył w części dotyczącej niezasądzenia odsetek od dnia 25 stycznia 2010 roku do dnia 31 marca 2014 roku oraz niezasądzenia
w ramach kosztów procesu kwoty 1 608 zł stanowiącej koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawy sądowe. Zarzucił naruszenie art. 481 w związku z art. 445 § 1 k.c.
i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ustalenie wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie dopiero od daty wydania orzeczenia przez Sąd Rejonowy podczas, gdy wymagalność tę datować należy co najmniej od daty 25 stycznia 2010 roku, kiedy to pozwany wydał decyzję dotyczącą wypłaty zadośćuczynienia. Poza tym dokonano błędnej wykładni przepisu art. 98 § 3 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie w orzeczeniu dotyczącym kosztów procesu wynikających ze spisu kosztów wydatków na dojazdy pełnomocnika na rozprawę.
W związku z tym wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie odsetek za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2010 roku i zmianę w zakresie wysokości przyznanych kosztów do kwoty 4 025 zł.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Nie zachodzą w niniejszej sprawy uchybienia, które Sąd Okręgowy bierze pod uwagę z urzędu. Sąd podziela poczynione ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne. Należy je jedynie uzupełnić o stwierdzenie, że pismem doręczonym pozwanemu w dniu 4 maja 2007 roku pełnomocnik powoda w odwołaniu od wcześniejszej decyzji pozwanego zażądał wypłaty zadośćuczynienia w wysokości 150 000 zł. Z kolei w dniu 9 listopada 2009 roku powód działając przez pełnomocnika wniósł o ponowne wszczęcie procedury likwidacyjnej i zorganizowanie dodatkowej komisji lekarskiej. Dołączył wówczas komplet dokumentacji lekarskiej pochodzącej
z dotychczasowego przebiegu leczenia. W wyniku tego strona pozwana w dniu
25 stycznia 2010 roku podjęła decyzję o wypłacie dodatkowej części zadośćuczynienia w kwocie 9 000 złotych. Nie godząc się z tą decyzją powód wniósł odwołanie do ubezpieczyciela, a później wystąpił z powództwem. Fakty te wynikają
z dokumentów znajdujących się w nieponumerowanych w całości aktach szkody.

Ustawa z dnia 22 V 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013. 392) w art. 14 jako zasadę wskazuje wypłatę odszkodowania w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie (ust.1). W przypadku zaś gdyby wyjaśnienie w terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego (ust. 2 zd.1).

Regulację tę z uwagi na kompensacyjny charakter odnieść także do zadośćuczynienia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2011r., V CSK 38/11). Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu I instancji w zakresie roszczenia odsetkowego, wedle którego odsetki winny być określone dopiero od dnia wyroku. Zgodzić należy się z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 18 lutego 2011r. sygn. I CSK 243/10 (LEX nr 848109) oraz z dnia 8 marca 2013r. sygn. III CSK 192/12 (LEX nr 1331306) oraz licznych już orzeczeniach sądów apelacyjnych według, którego jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia
w terminie wynikającym z przepisu szczególnego (np. art. 14 ust. 1 i 2 powołanej ustawy) lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine kc, uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 i art. 448 kc możliwości przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2012r., sygn. I CSK 2/12, LEX
nr 1228578). Strona pozwana jest podmiotem profesjonalnym, którego zadaniem jest likwidacja szkód komunikacyjnych. Od otrzymania od poszkodowanego sygnału
o zamiarze dochodzenia roszczenia w określonej wysokości, winna liczyć się
z obowiązkiem zapłaty. W niniejszej sprawie jest to okoliczność tym bardziej wydatna, iż pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady. Postępowanie dowodowe przed sądem służy jedynie weryfikacji stanowisk stron
i ewentualnemu określeniu kwotowemu żądania w granicach określonych wezwaniem uprzednio wystosowanym do obowiązanego do zapłaty. W sytuacji znacznej rozbieżności czasowej pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę, likwidacją jej przez ubezpieczyciela oraz nieraz odległym czasowo zakończeniem procesu sądowego, poszkodowany zostałby w sposób nieuzasadniony pozbawiony korzystania z należnych mu świadczeń. Należy dokonać rozróżnienia takiej sytuacji ubezpieczyciela, od tej w której nie zostałby on uprzednio wezwany do zapłaty, zatem nie miał świadomości powstania obowiązku świadczenia oraz podmiotu.

Powód określił kwotowo swoje roszczenie na sumę 150 000 zł. Roszczenie
to nie zostało zaspokojone, a w późniejszym okresie powód dostarczył dokumentację lekarską związaną z całym przebiegiem jego leczenia, które ostatecznie zakończyło się w 2008 roku. Podejmując zatem w styczniu 2010 roku decyzję o wypłacie zadośćuczynienia strona pozwana dysponowała dostateczną ilością czasu oraz wiedzy, aby określić zadośćuczynienie na właściwym poziomie. Odmowa wypłaty zadośćuczynienia w zakresie, w jakim zostało ono objęte zaskarżonym wyrokiem, spowodowało opóźnienie, które rodzi obowiązek zapłaty odsetek w wysokości ustawowej. Podstawę normatywną do tego stanowi art. 481 § 1 i 2 k.c. Apelacja
w tym zakresie była więc uzasadniona.

Rację ma też apelujący w zakresie w jakim podnosi naruszenie art. 98 § 3 k.p.c. Przepis ten przewiduje, że do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika należą m.in. wynagrodzenie
i wydatki jednego adwokata. Koszty przejazdów pełnomocnika do sądu należą również do wydatków tego pełnomocnika. Z treści art. 98 § 3 k.p.c. nie wynika bowiem, by wyłączeniu ulegały koszty przejazdu wskazane w art. 98 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy uznał również, że w okolicznościach niniejszej sprawy koszty te były niezbędne do celowego dochodzenia praw powoda. Nie ulega wątpliwości, iż udział pełnomocnika w czynnościach procesowych, w tym na rozprawie, jest podejmowany dla celowego dochodzenia praw. Nie można więc przyjąć, że nie była niezbędną obecność pełnomocnika na rozprawach w dniu 7 lipca 2011 roku i 25 marca 2014 roku w trakcie, których doszło do przesłuchania powoda. Nie ma podstaw do kwestionowania możliwości wyboru pełnomocnika, który prowadzi kancelarię nawet w znacznej odległości od siedziby sądu. Powód ma bowiem prawo udzielić pełnomocnictwa temu pełnomocnikowi, do którego ma zaufanie. Pełnomocnik powoda złożył spis kosztów przed zamknięciem rozprawy, zgodnie z art. 109 k.p.c. Przepis ten nie wprowadza obowiązku szczegółowego badania spisu kosztów,
a pełnomocnik strony nie ma obowiązku wykazywania wysokości poszczególnych składników kosztów objętych spisem kosztów, przy czym określone w nim kwoty mogą być korygowane przez sąd na ogólnych zasadach (art. 233 k.p.c.), jeżeli wzbudzają wątpliwości. W niniejszej sprawie spis przedłożony przez pełnomocnika powoda nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego. Wobec powyższego należy stwierdzić, iż istniały podstawy zasądzenia na rzecz wygrywającego także kosztów przejazdu jego pełnomocnika do Sądu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty należne pozwanej złożyło się wynagrodzenie jej pełnomocnika, które ustalono na podstawie
§ 6 pkt 5 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.
2013.461).

W związku z powyższym na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak
w wyroku.