Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2014 r. w O.

sprawy z odwołania H. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o ustalenie nieistnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołania H. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 08.05.2014r. nr 60

orzeka:

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 08.05.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że H. K. (2) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 01.08.2013r. do 22.12.2013r.

H. K. (2) wniósł odwołanie od tej decyzji. Stwierdził, że należycie udokumentował przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, że H. K. (2) nie zawiesił pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób odpowiadający art.14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, gdyż poszczególne przerwy w tej działalności nie wynosiły przynajmniej 30 dni. Dlatego zdaniem organu rentowego winien także w tych okresach podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. K. (2) prowadził działalność gospodarczą od 22.07.2013r. Były to usługi w zakresie instalatorstwa sanitarnego i c.o.

W dniu 29.07.2013r. H. K. (2) zawarł umowę z Zarządem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R., w której zobowiązał się do wykonania prac spawalniczych związanych z remontem pieca c.o. w kotłowni osiedlowej. Z umowy wynikało, że prace miały zakończyć się do dnia 30.08.2013r. Jednak do wykonania prac w przewidzianym terminie nie doszło. Było to spowodowane tym, że pracownik spółdzielni, który miał mu pomagać w pracach, przy dobrej pogodzie był kierowany przez spółdzielnię do innej pracy. Wobec powyższego H. K. (2) w okresach oczekiwania na wznowienie prac – zawieszał prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Gdy otrzymywał sygnał od Prezesa spółdzielni, że może przystąpić do prac – podejmował prowadzenie działalności.

H. K. (2) zawarł także umowę ze Wspólnotą Mieszkaniową w M. M.., w ramach której miał wykonać instalację wodociągową w bloku. Postęp jego prac uzależniony był od szybkości udostępniania piwnic przez poszczególnych mieszkańców. Dlatego także podczas wykonywania tej umowy miał przerwy w pracach i wówczas zgłaszał zawieszenie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

H. K. (2) w przerwach pomiędzy kolejnymi zleceniami, oczekując na klientów lub podczas przerw w wykonywaniu danej usługi – zawieszał swą działalność.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art.6 ust.1 pkt 5 oraz art.12 ust.1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.1442 ze zm.) - osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. W myśl art.13 pkt 4 tej ustawy obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem rozpoczęcia działalności, a ustaje z dniem, w którym nastąpiło zaprzestanie działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przedmiot sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy H. K. (2) skutecznie zawiesił prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, a co za tym idzie – czy w okresach zawieszenia tej działalności nie miał obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie.

Art.13 pkt 4 w/w ustawy jednoznacznie stanowi, że dla ustania obowiązku ubezpieczenia konieczne jest zawieszenie działalności gospodarczej w sposób wynikający z przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przepisem tym jest art.14a ust.1 ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2013r., poz.672 ze zm.). Zgodnie z nim - przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

Jak zatem wynika z powyższego przepisu – ustawodawca wprowadził ramy czasowe, na które można skutecznie zawiesić działalność gospodarczą. Pokreślić należy, że zakreślił zarówno minimalny jak i maksymalny czas trwania zawieszenia prowadzenia działalności.

W przedmiotowej sprawie ma to istotne znaczenie, gdyż okresy zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej od sierpnia 2013r. do grudnia 2013r. nie przekraczały 30 dni. Trwały bowiem w następujących okresach:

- od 01.08.2013r. do 25.08.2013r. (25 dni)

- od 05.09.2013r. do 01.10.2013r. (27 dni),

- od 04.10.2013r. do 20.10.2013r. (17 dni),

- od 31.10.2013r. do 17.11.2013r. (18 dni),

- od 30.11.2013r. do 03.12.2013r. (4 dni),

- od 14.12.2013r. do 18.12.2013r. (5 dni).

Tymczasem z art.36a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że przedsiębiorca nie ma obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz chorobowe i wypadkowe jedynie w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, o którym mowa w art.14a ust. 1-1b ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zatem chodzi jedynie o takie zawieszenie działalności gospodarczej, które spełnia wymogi w art.14a ust. 1-1b w/w ustawy. Takim wymogiem jest m.in. zawieszenie działalności na okres co najmniej 30 dni. A contrario – skoro w przedmiotowej sprawie odwołujący nie dokonał zawieszenia działalności gospodarczej w sposób wymagany w powoływanym przepisie – nie może skorzystać z dobrodziejstwa nieopłacania składek za okresy zawieszenia działalności.

Orzekając w przedmiotowej sprawie, Sąd miał na uwadze, że w orzecznictwie ugruntował się pogląd, iż wpis do ewidencji działalności zawieszenia wykonywania tej działalności ma charakter konstytutywny w sferze ubezpieczeń społecznych. Dopiero bowiem dokonanie przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą formalnego zgłoszenia o jej zawieszeniu wywołuje skutek prawny w postaci ustania obowiązku ubezpieczenia społecznego i ustania obowiązku opłacania składek w okresie prowadzenia tej działalności. Zawieszenie działalności gospodarczej nie jest zatem okolicznością faktyczną, lecz zdarzeniem prawnym, którego zaistnienie uzależnione jest od wpisu do ewidencji działalności gospodarczej (tak SA w Łodzi wyrok z 26.02.2013r., III AUa 1078/12, SA w Rzeszowie z 30.01.2013r., IIIAUa 1052/12, SA w Katowicach wyrok z 25.09.2012r. III AUa 135/12). Sąd orzekając w tej sprawie w pełni podziela tę linię orzeczniczą.

Odwołujący na poparcie swego stanowiska przywołał w odwołaniu wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17.10.2013r. Wobec błędnego oznaczenia sygnatury sprawy, należy założyć, iż odwołujący wskazuje na wyrok, który zapadł w sprawie IIIAUa 375/13. Z wyroku tego odwołujący wywodzi wniosek, że obowiązek ubezpieczenia wynika z faktycznego prowadzenia działalności, natomiast o wyłączeniu z tego ubezpieczenia decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności. Kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w działalności nie przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, mają jednak znaczenie w sferze dowodowe.

Odwołujący, powołując się na powyższe orzeczenie, nie dostrzegł, że zostało ono wydane na tle poprzedniego stanu prawnego. Otóż art.14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wszedł w życie dnia 20.09.2008r. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie dotyczy zdarzeń, które miały miejsce przed wejściem w życie w/w przepisu. Po wejściu tego przepisu w życie orzecznictwo zdezaktualizowało się co do charakteru zawieszenia działalności gospodarczej, bowiem aktualnie zgłoszenie do ewidencji zawieszenia działalności na okres od 30 dni do 24 miesięcy ma charakter konstytutywny w sferze ubezpieczeń społecznych.

Definicję działalności gospodarczej ustawodawca zawarł w art.2 ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej. Jest nią zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Zgodnie z utrwalonym w tym zakresie orzecznictwem – ustawodawca, wprowadzając przesłankę ciągłości działalności, wyłączył z definicji działalności gospodarczej czynności jednorazowe. Jednakże przesłanki tej nie należy utożsamiać z koniecznością wykonywania działalności bez przerwy. Istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu (tak wyrok NSA w Warszawie z dnia 28.04.2011r., II OSK 333/11). Natomiast w wyroku z dnia 15.10.2010r. WSA w Warszawie (VI SA/Wa 1333/10) stwierdził, że do uznania za działalność gospodarczą nie jest konieczne faktyczne wykonanie usługi, ale sam fakt, iż jest ona oferowana i możliwa do realizacji.

Tymczasem podkreślić należy, że odwołujący błędnie pojmuje cel, jakiemu służy zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej. Jak wynika z jego zeznań (k.15-15v) oraz z zeznań świadka L. M. (k.15v) – odwołujący zawieszał tę działalność w okresach oczekiwania na kolejne zlecenia. Tymczasem niewykonywanie działalności gospodarczej w okresie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie poszukiwania takiego zamówienia, nie oznacza zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego (tak postanowienie Sądu Najwyższego z 17.07.2003r. II UK 111/03). Należy mieć na uwadze, że prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie polega jedynie na faktycznym wykonywaniu zleconej pracy, ale immamentną częścią prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jest także składanie ofert, oczekiwanie na zamówienie usługi, na klientów. Wobec powyższego – w okresach gdy odwołujący zgłaszał w ewidencji zawieszenie działalności gospodarczej – w istocie nie dochodziło do okresowego przerwania wykonywania tej działalności, lecz były to okresy oczekiwania na nowe zamówienia lub możliwość wznowienia prac.

Sąd na mocy art.217§3 kpc oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. K. – Prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej (...), uznając, że okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. Wniosek ten został powołany na okoliczność, że odwołujący pracował na rzecz spółdzielni jedynie w okresach, gdy nie miał zawieszonej działalności gospodarczej. Sąd w tym zakresie dał wiarę zeznaniom odwołującego i świadka L. M., z których ta okoliczność wynika. Nie było zatem potrzeby przeprowadzania kolejnego dowodu na tę okoliczność. Jednak najistotniejsze jest to, że okoliczność ta pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jak bowiem wskazano powyżej – fakt okresowego niewykonywania usług w oczekiwaniu na nowe zamówienie lub na udostępnienie pomieszczeń – nie stanowi przerwania wykonywania działalności gospodarczej w sposób skutkujący uchyleniem obowiązku ubezpieczenia społecznego.

Wprawdzie odwołujący nie kwestionował tej okoliczności, ale Sąd uznał także, że ZUS prawidłowo określił w zaskarżonej decyzji podstawę wymiaru składek. Zgodnie bowiem z art.18 ust.8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Natomiast za grudzień 2013r. składka została obliczona zgodnie z art.18 ust.9 w/w ustawy. Zgodnie z tym przepisem – za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd oddalił odwołanie na mocy art.477 ¹⁴§1 kpc .