Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2014 roku w Szczecinie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko M. R.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gryficach, VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Łobzie

z dnia 6 września 2013 r., sygn. akt VI C 391/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz pozwanego M. R. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2013 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko M. R. domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 1.364 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany zawarł z Wyższą Szkołą (...) z siedzibą w W. umowę o świadczenie przez uczelnię usług edukacyjnych w zamian za przysługujące jej wynagrodzenie w postaci czesnego. Pomimo przyjętego zobowiązania pozwany nie zapłacił naliczonych opłat. Powód wskazał ponadto w pozwie, że na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 9 listopada 2011 r. stał się wierzycielem pozwanego.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny na skutek wniesionego powództwa wydał nakaz zapłaty, w którym nakazał pozwanemu M. R. zapłacić na rzecz powoda łączną kwotę 1.363,44 zł. oraz 213,75 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył sprzeciw od wskazanego wyżej nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia, wskazując na trzyletni termin przedawnienia roszczeń okresowych oraz wskazał, że powód nie przedłożył umowy, którą strony miały zawrzeć. Pozwany podniósł, że zgodnie z twierdzeniem powoda został skreślony z listy studentów 21 kwietnia 2006 r., zatem wymagalność płatności ostatniego ze świadczeń okresowych przedawniła się z upływem lat trzech tj. 21 kwietnia 2009 r. Powód w drodze cesji przejął wierzytelność pierwotnie uprawnionego 9 listopada 2011 r., a z pozwem wystąpił dopiero w 2013 r. zatem jak twierdzi powód po upływie terminu, od którego wierzytelności stały się przedawnione. Ponadto pozwany wskazał na nieudowodnienie przez powoda istnienia roszczenia na kwotę, której dochodzi w postępowaniu. Wskazał też , że otrzymywał od powoda liczne wezwania do zapłaty, z których każde opiewało na inną kwotę. Zgodnie z twierdzeniem pozwanego powód nie wykazał, zgodnie z obciążającym go ciężarem dowodu, istnienia wierzytelności w wysokości dochodzonej pozwem.

Na skutek wniesionego sprzeciwu nakaz zapłaty utracił moc w całości i sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gryficach VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w Łobzie.

Pozwany w uzupełnieniu sprzeciwu pismem z dnia 3 września 2013 r. poparł swoje wcześniejsze stanowisko, wskazując jednocześnie, że powód nie przedłożył umowy o świadczenia edukacyjne, którą miał z nim zawrzeć, a akt ślubowania nie dowodzi zawarcia umowy cywilnoprawnej, której skutkiem jest powstanie zobowiązania, w tym do świadczenia pieniężnego przez pozwanego.

Wyrokiem z dnia 6 września 2013 r., sygn. akt VI C 391/13 upr. Sąd Rejonowy w Gryficach VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w Łobzie oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego w kwocie 717 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany w 2004 r. rzeczywiście podjął studia na Wyższej Szkole (...) w W. na kierunku informatyka i stosunki międzynarodowe, lecz od kwietnia 2005 r. zaprzestał płacenia czesnego, które było naliczane miesięcznie. Pomiędzy pozwanym, a pierwotnym wierzycielem doszło do zawarcia umowy, mocą której pozwany by zobowiązany do zapłaty czesnego za miesiące kwiecień, maj czerwiec 2005 r. Z uwagi na nieuiszczenie należności w terminie powód doliczył odsetki od części składowych zadłużenia. W ocenie Sądu podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia okazał się zasadny i na podstawie art. 117 §2 k.c. stwierdził, że powód w dniu wniesienia pozwu nie mógł domagać się zaspokojenia roszczenia na drodze sądowej.

Z orzeczeniem nie zgodził się powód, który w apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Gryficach, zaskarżył go w całości i zarzucając naruszenie art. 118 k.c. poprzez przyjęcie, że opłata czesnego jest świadczeniem okresowym, do którego stosuje się trzyletni termin przedawnienia zamiast uznania go za świadczenie jednorazowe, które może być płatne w ratach, co pociągałoby za sobą przyjęcie dziesięcioletniego terminu przedawnienia. W świetle tego zarzutu powód wniósł o uchylenie w całości wyroku Sądu Rejonowego i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwot objętych żądaniem pozwu wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje w wysokości czterokrotności stawki minimalnej za każdą instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie mogła doprowadzić do wydania przez Sąd Okręgowy postulowanego w niej orzeczenia.

W niniejszej sprawie roszczenie powoda wynika z treści art. 160 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, który stanowi, że warunki odpłatności za studia lub usługi edukacyjne określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej. W braku regulacji odnośnie terminów przedawnienia ,za roszczenia wynikające z płatności za studia we wskazanej ustawie jako ustawie szczegółowej należało, jak uczynił to Sąd Rejonowy, ustalić termin przedawnienia w oparciu o zasady ogólne wynikające z art. 118 k.c. Sąd Rejonowy wprawdzie słusznie wskazał, że termin przedawnienia wynosi trzy lata, lecz na poparcie tego wskazał wadliwie okresowy charakter świadczeń pieniężnych, w tym przypadku czesnego. Sąd Okręgowy zauważa, że Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu do wyroku nie odniósł się do drugiej z przesłanek tj. sytuacji, gdy roszczenie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Na tle art. 118 k.c. wymaga się, by działalność miała stały (chodzi o powtarzalność działań), zawodowy charakter, by była podporządkowana regułom opłacalności i zysku lub zasadzie racjonalności gospodarowania, była prowadzona na własny rachunek oraz by polegała na uczestnictwie w obrocie gospodarczym. Związek roszczenia z działalnością gospodarczą zwykle polega na tym, że roszczenie łączy się z czynnościami prawnymi dokonywanymi w toku prowadzenia tej działalności. Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy w oparciu o linię orzeczniczą doszedł do przekonania, że uczelnia niepaństwowa może być kwalifikowana jako przedsiębiorca lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy (uzasadnienie uchwały z dnia 3 lipca 2003 r., III CZP 38/03 publ. w Prokuratura i Prawo 2004 nr 1, poz. 38); uznał, że odpłatne i systematyczne wykonywanie przez uczelnię niepaństwową zajęć dydaktycznych jest wykonywaniem przez osobę prawną we własnym imieniu zawodowo działalności usługowej w sposób zorganizowany i ciągły i jest zatem uczestnictwem w obrocie gospodarczym. Wobec powyższego, prowadzenie działalności polegającej na świadczeniu przez uczelnię niepaństwową odpłatnych usług edukacyjnych pozwala na uznanie takiego podmiotu za przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 118 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego, powództwo podlegało oddaleniu bowiem strona powodowa nie wykazała w sposób wystarczający przeniesienia wierzytelności przez uczelnię na rzecz powoda. Powód wprawdzie dołączył do pozwu uwierzytelniony za zgodność odpis umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 9 listopada 2011 r. oraz wyciąg z załącznika do tej umowy, lecz z dokumentów tych nie wynika w sposób niebudzący żadnych wątpliwości, że powód nabył wierzytelność wobec M. R. dochodzoną w niniejszej sprawie. Z tej dokumentacji wynika jedynie, że pierwotnie uprawniony czyli Wyższa Szkoła (...) w W. oraz powód (...) sp. j. (obecnie Sp. z o.o.) w W. zawarli umowę sprzedaży wierzytelności, mocą której nabywca nabył wierzytelności dłużników celem ich dalszej windykacji. Nie wynika zatem z tego kiedy powstała wierzytelność wobec pozwanego, kiedy stała się wymagalna ani jakie należności pieniężne składają się na całość dochodzonej kwoty. Wobec braku szczegółowej dokumentacji, a przede wszystkim wobec braku przedłożenia umowy kreującej stosunek prawny między Uczelnią, a pozwanym, Sąd nie mógł przyjąć, że wierzytelność wobec M. R. rzeczywiście powstała, ani że została skutecznie przeniesiona na rzecz powoda.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹² § 3 k.p.c. oddalił apelację powoda.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 2. sentencji wyroku. Zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik postępowania , wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 90 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym w oparciu o §13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.