Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 18 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2014r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko małoletnim S. S. (1) i M. S. reprezentowanym przez matkę A. S.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 5 lutego 2014r. sygn. akt III RC 136/13

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 288/14

UZASADNIENIE

Powód K. S. wniósł przeciwko małoletnim pozwanym S. S. (1) i M. S., reprezentowanym przez matkę A. S., o obniżenie alimentów z kwot po 1.500 zł miesięcznie na rzecz każdego z pozwanych do kwot po 150 zł miesięcznie na rzecz każdego z pozwanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W toku postępowania powód wniósł o obniżenie alimentów do kwot po 350 zł miesięcznie na rzecz każdego z pozwanych. Pozwani nadal wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu obniżył, poczynając od dnia 1 maja 2013 r., alimenty należne od powoda K. S. na rzecz małoletnich pozwanych S. S. (1) i M. S. z kwot po 1.500 zł miesięcznie do kwot po 1.150 zł, płatne z góry do dnia 10 – tego każdego miesiąca do rąk matki małoletnich pozwanych A. S. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Nadto Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy dokonał m.in. następujących ustaleń.

Małoletni S. S. (1), urodzony w dniu (...) i M. S., urodzona w dniu (...), są dziećmi powoda pochodzącymi z małżeństwa z A. S.. Sąd Okregowy w Kaliszu, wyrokiem wydanym w dniu 22 czerwca 2012 r. w sprawie o sygn. akt I C 626/12, rozwiązał małżeństwo rodziców pozwanych przez rozwód i zobowiązał obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania małoletnich, zasądzając z tego tytułu od K. S. alimenty w wysokości po 1.500 zł na każde z małoletnich dzieci, płatne z góry do dnia 10 – tego każdego miesiąca do rąk A. S. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w ich płatności.

Powód K. S. w okresie małżeństwa od 2005 r. faktycznie przebywał na terenie Wielkiej Brytanii, podejmując tam pracę jako kierowca. W chwili orzeczenia rozwodu powód był zatrudniony w firmie (...), uzyskując średniomiesięczne zarobki w wysokości 1.800 – 1.900 funtów. Z tej sumy przekazywał żonie na utrzymanie kwotę od 2.000 zł do 4.000 zł miesięcznie (po ustaleniu alimentów łącznie 3.000 zł). Za wynajęcie mieszkania płacił w przeliczeniu ok. 1.600 zł, na swoje pozostałe potrzeby przeznaczał 1.500 zł miesięcznie.

Małoletni pozwani w chwili ustalenia alimentów mieli ukończone odpowiednio 14 i 8 lat. S. S. (1) uczęszczał do klasy I gimnazjum, a M. S. do II klasy szkoły podstawowej. Zamieszkiwali wspólnie z matką w lokalu mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...). A. S. pracowała w firmie transportowej w N. i zarabiała miesięcznie od 3.900 zł do 4.100 zł. Tytułem opłat mieszkaniowych ponosiła ona miesięcznie następujące wydatki: 647 zł za opłatę eksploatacyjną, 50 zł gaz, 180 – 220 zł za TV i Internet, a nadto 320 – 330 zł energia elektryczna za 2 miesiące. Ponadto opłacała synowi korepetycje z matematyki i języka angielskiego, za które płaciła ok. 350 zł miesięcznie i 50 zł za telefon komórkowy, a także ok. 600 zł miesięcznie wydawała na opiekunkę, która odbierała córkę ze szkoły i zajmowała się nią w czasie pobytu matki w pracy i podczas wyjazdów służbowych.

Powód K. S. do stycznia 2013 r. pracował na terenie Wielkiej Brytanii jako kierowca w firmie transportowej i osiągał zarobki w wysokości ok. 1.800 funtów. W styczniu 2013 r. przedmiotowy stosunek pracy został rozwiązany. Powód nie starał się o znalezienie nowej pracy w Wielkiej Brytanii i powrócił do Polski, gdzie zarejestrował się jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w K.. Aktualnie powód zamieszkuje w W. wspólnie z konkubiną w należącym do niej mieszkaniu. Od sierpnia 2013 r. jest zatrudniony jako kierowca w transporcie międzynarodowym w firmie (...) Sp. z o.o. w W. z wynagrodzeniem w wysokości 1.750 zł miesięcznie brutto. Powyższe wynagrodzenie zostało zajęte przez komornika na poczet należności z tytułu alimentów dochodzonych przez pozwanych; miesięczne potrącenie wynosi ok. 640 zł. Powód uzyskuje ponadto od pracodawcy diety za wykonywanie obowiązków służbowych poza miejscem zamieszkania, a także ryczałtowy dodatek związany z ilością przejechanych kilometrów. Ocenia, iż pracodawca przekazuje mu miesięcznie kwotę ok. 3.000 zł. Powód nie przeznacza większych kwot na swoje utrzymanie. Koszty utrzymania zajmowanego w W. mieszkania ponosi konkubina. W okresie wyjazdów służbowych (kilkanaście dni w miesiącu) powód ma zapewniony przez pracodawcę nocleg i wyżywienie.

Powód K. S. płacił alimenty w ustalonej wysokości do stycznia 2013 r.; za miesiąc luty wpłacił 2.000 zł. W kolejnych miesiącach aż do czasu zajęcia obecnego wynagrodzenia za pracę nie uiścił wymaganych alimentów. Powód w okresie ostatniego roku kilkakrotnie skontaktował się z dziećmi, którym przekazywał drobne upominki. W grudniu przed świętami Bożego Narodzenia małoletni otrzymali od niego po 50 zł.

W maju 2013 r. powód wraz z A. S. zdecydowali się na sprzedaż wspólnego mieszkania przy ul. (...). Z uwagi na to, że uzyskana cena nie pokrywała zaciągniętego na zakup lokalu kredytu hipotecznego, obie strony wyasygnowały dodatkowo na jego spłatę kwoty po 18.000 zł; pieniądze na ten cel zarówno powód jak i matka pozwanych uzyskali od swych najbliższych.

Powiatowy Urząd Pracy w K., a także Urząd Pracy m. st. W. dysponowały w okresie ostatniego roku szeregiem ofert pracy dla kierowców w transporcie krajowym i międzynarodowym.

Obecnie małoletni pozwani S. i M. rodz. S. w dalszym ciągu zamieszkują wraz z matką; poczynając od czerwca 2013 r. w nowo zakupionym przez nią mieszkaniu przy ul. (...). Oboje uczęszczają do szkoły. Matka małoletnich A. S. pracuje i zarabia ok. 4.000 zł miesięcznie. Ponosi wydatki związane z korzystaniem z mieszkania w wysokości: 567,81 zł tytułem opłaty eksploatacyjnej, 47 zł za gaz, 189 zł za multimedia, ok. 226 zł za energię elektryczną (za okres 2 miesięcy). Małoletni S. S. (1) cierpi na przewlekłe zapalenie zatok, a także ma zdiagnozowany zespół nadpobudliwości psychoruchowej. W związku z gorszą sytuacją materialną, w jakiej rodzina znalazła się po zaprzestaniu przez pozwanego płacenia alimentów w pełnej wysokości, małoletni pozwany uczęszcza jedynie na cotygodniowe lekcje języka angielskiego; koszt 40 zł za godzinę. Zdaniem matki z uwagi na problemy w nauce winien on nie tylko kontynuować przerwane korepetycje z matematyki, ale uczęszczać także na zajęcia z fizyki i chemii. A. S. w dalszym ciągu korzysta także z pomocy opiekunki, która zajmuje się małoletnią M. S..

Sąd Rejonowy stwierdził, że od czasu ustalenia alimentów w dotychczasowej wysokości nie uległy istotnej zmianie usprawiedliwione potrzeby małoletnich pzowanych oraz możliwości zarobkowe i majątkowe powoda. Obniżając alimenty łącznie o kwotę 700 zł miesięcznie Sąd Rejonowy miał na względzie to, że – na zgodny wniosek stron – alimenty zasądzone wyrokiem rozwodowym uwzględniały w swej łącznej wysokości przypadającą na powoda część raty kredytu hipotecznego zaciągniętego przez małż. S. na zakup wspólnego lokalu (700 zł), jako ½ raty wynoszącej 1.400 zł miesięcznie. Obecnie powód nie jest już obowiązany do świadczenia w tej części.

Wyrok ten – apelacją z dnia 18 marca 2014 r. – powód zaskarżył „w całości”. Wniósł on o zmianę zaskarżonego wyroku przez „zobowiązanie powoda do łożenia alimentów na rzecz jego małoletnich dzieci w kwotach wskazywanych przez niego w toku postępowania”. Równocześnie skarżący złożył ewentualny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów postępowania w II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego.

W sprawie o obniżenie alimentów podstawę prawną rozstrzygnięcia w pierwszym rzędzie stanowi art. 138 k.r.o.; w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Do stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu powoływanego tu przepisu, bierze się pod uwagę to, czy po wydaniu orzeczenia, które ma ulec zmianie, nastąpiła istotna zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Nie każda zmiana w zakresie usprawiedliwonych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uzasadnia zastosowanie art. 138 k.r.o. Zastosowanie tego przepisu uzasadnia jedynie taka zmiana, która jest istotna. To, czy określona zmiana jest istotna, może zależeć m.in. od tego, jaki był dotychczas skonkretyzowany autorytatywnie zakres świadczeń alimentacyjnych oraz jaka była i jest obecnie sytuacja zarobkowa i majątkowa zobowiązanego (oczywiście, przy uwzględnieniu jego możliwości w tym zakresie).

Sąd Rejonowy należycie stwierdził, że od czasu ustalenia alimentów w dotychczasowej wysokości nie uległy istotnej zmianie usprawiedliwione potrzeby małoletnich pozwanych oraz możliwości zarobkowe i majątkowe powoda. Możliwości zarobkowe nie zawsze zresztą mogą być utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami (por. np. uzasadnienie tezy IV uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86; OSN CAP 1988, nr 4, poz. 42).

Za trafnością powyższego stwierdzenia Sądu Rejonowego dostatecznie przemawiają ustalenia faktyczne poczynione przez tenże Sąd, w tym również te ustalenia, które dotyczą faktów mających miejsce w czasie wyrokowania przez Sąd rozwodowy. W tym miejscu pozostaje podkreślić, co następuje. Sąd I instancji prawidłowo ustalił m.in. to, że według samego powoda pracodawca przekazuje mu miesięcznie kwotę ok. 3.000 zł oraz że powód nie przeznacza większych kwot na swoje utrzymanie; koszty utrzymania zajmowanego w W. mieszkania ponosi konkubina, zaś w okresie wyjazdów służbowych (kilkanaście dni w miesiącu) powód ma zapewniony przez pracodawcę nocleg i wyżywienie. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił też, że Powiatowy Urząd Pracy w K., a także Urząd Pracy m. st. W. dysponowały w okresie ostatniego roku szeregiem ofert pracy dla kierowców w transporcie krajowym i międzynarodowym. Urząd Pracy w K. dysponował ofertami pracy dla kierowców w transporcie międzynarodowym z wynagrodzeniem od 1.600 zł do 4.000 zł, a Urząd Pracy m. st. W. – od 1.600 zł do nawet 9.000 zł brutto.

W związku z treścią apelacji należy w tym miejscu podnieść, iż w żadnym razie nie jest trafny zarzut naruszenia art. 212 k.p.c. Za nietrafnością tego zarzutu – pomijając już treść art. 6 k.c. i treść art. 232 k.p.c. – przemawia to, że powód był reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika.

Już wobec powyższego apelacja podlega oddaleniu (art. 385 k.p.c.). O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie m.in. art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 461).

K., dnia 30 września 2014 r.