Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni W. B. (1) wniosła o dokonanie działu spadku po W. B. (2) zmarłej w dniu 17.09.2005 r. w S., D. B. zmarłym w dniu 03.07.2007 r. w S., R. B. (1) zmarłym w dniu 11.11.2011 r. w S. i ustalenie że wchodzą w jego skład:

-trzy obrazy znajdujące się w posiadaniu wnioskodawczyni o wartości 1.200 zł,

- komoda znajdująca się w posiadaniu uczestniczki o wartości 3.500 zł.

Wnioskodawczyni wniosła o przyznanie obrazów na jej własność zaś komody na własność uczestniczki z jednoczesną dopłatą do jej udziału w spadku w wysokości 1.150 zł.

Ponadto wnioskodawczyni wniosła o zasądzenie od uczestniczki kwoty 5.020,49 zł tytułem ½ spłaconych przez wnioskodawczynię długów spadkowych w postaci kosztów pogrzebu spadkodawcy R. B. (1), kosztów nagrobka, kosztów związanych z postępowaniem spadkowym płatnej w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia. Wniosła także o zasądzenie kwoty 2.580,08 zł tytułem ½ poniesionych przez wnioskodawczynię kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości spadkowej położonej w S. przy ul.(...), dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...) płatnej w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia.

W uzasadnieniu podniosła, iż w skład spadku wchodziła nieruchomość zabudowana wyżej wskazana oraz znajdujące się w niej rzeczy ruchome. Nieruchomość została przez spadkobierców- wnioskodawczynię i uczestniczkę sprzedana a uzyskana cena przypadła im stosownie do wielkości udziałów w spadku. Wnioskodawczyni podała, że poniosła koszty pogrzebu 2.100,99 zł, koszty nagrobka 7.500 zł, koszty związane z postępowaniem spadkowym 440 zł. Ponadto poniosła zobowiązania i ciężary związane z nieruchomością spadkową do czasu jej sprzedaży wydatkując kwotę 5.160,17 zł w skład której wchodzą:

- opłaty za dostawę gazu -576,81 zł,

- opłaty za dostawę energii -997,18 zł,

- opłaty za dostawę wody -345,14 zł,

- opłaty związane z koniecznością spuszczenia wody z instalacji -316,42 zł,

- usługa kominiarska – czyszczenie komina -37,80 zł ,

- zakup opału- 713,03 zł,

- opłata związana z wypowiedzeniem umowy o usługi (...) -124,70 zł,

- opłata związana z wypowiedzeniem umowy na usługi telefoniczne -60,09 zł,

- rata podatku od nieruchomości -94 zł,

- koszty naprawy pieca – 315 zł,

- opieka nad psem spadkodawcy R. B. (1) -780 zł,

- opłata za sprzątnięcie nieruchomości 650 zł,

- opłata za skoszenie trawy 150 zł.

Wnioskodawczyni podała, że jej mąż opiekował się spadkową nieruchomością dokonując czynności niezbędnych do utrzymania nieruchomości w stanie niepogorszonym przy bierności uczestniczki, która nie partycypowała w żadnym stopniu w wydatkach z tym związanych.

Uczestniczka wniosła o ustalenie, że w skład spadku wchodzą trzy obrazy znajdujące się w posiadaniu wnioskodawczyni i komoda znajdująca się w posiadaniu uczestniczki o wartości 1.000 zł i przystała do sposobu podziału tych nieruchomości jak we wniosku.

Wniosła o ustalenie, że spłacone przez wnioskodawczynie długi spadkowe wynoszą 9.090,99 zł zaś nakłady związane z utrzymaniem spadkowej nieruchomości 1.300,36 zł oraz ustalenie, że nakłady poniesione przez uczestniczkę na spadkową nieruchomość wynoszą 178 zł. Wniosła w konsekwencji o zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni z tytułu tych rozliczeń kwoty 5.195,68 zł oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kwoty 89 zł w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia.

Ponadto uczestniczka wniosła o rozliczenie przysługującego uczestniczce jako współwłaścicielce uprawnienia do wynagrodzenia za korzystanie przez wnioskodawczynię z rzeczy wspólnej w sposób wyłączający współposiadanie uczestniczki w okresie od 11.11.2011 r. do 25.05.2012 r. tj. w okresie kiedy uczestniczka została bezprawnie niedopuszczona do współposiadania -poprzez zasadzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kwoty 3.298 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25.05.2012 r.

W uzasadnieniu podała, że kwestionuje wysokość kosztów poniesionych przez wnioskodawczynię związanych z utrzymaniem nieruchomości położonej w S. przy ul.(...) oraz spłaconych długów spadkowych.

Odnośnie kosztów pogrzebu podała, że odjąć od nich należy koszt kompozycji kwiatowej w kwocie 510 zł gdyż kwiaty złożone były wyłącznie od wnioskodawczyni. Co do kosztów postępowania spadkowego w wysokości 440 zł uczestniczka podniosła, że zostały one już rozstrzygnięte w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku w oparciu o reguły k.p.c.

Odnośnie kosztów utrzymania spadkowej nieruchomości uczestniczka podniosła, że należy odjąć od nich te wydatki jakie poczyniła wnioskodawczyni w okresie kiedy uczestniczka nie miała faktycznego dostępu do nieruchomości t.j kwoty 185,55 zł z tytułu dostawy wody; 287,66 zł z tytułu dostawy gazu; 646,77 zł z tytułu dostawy energii elektrycznej. Ponadto podniosła, iż od kosztów tych należy odliczyć koszt zakupu opału w kwocie 713,03 zł, który został zakupiony w okresie kiedy uczestniczka nie miała dostępu do nieruchomości a ponadto na nieruchomości zgromadzony był już uprzednio zapas opału na kilka sezonów grzewczych. Bezzasadne zdaniem uczestniczki jest także żądanie zwrotu kosztów usługi kominiarskiej -37,80 zł. Podobnie, koszt naprawy pieca – 315 zł, opieka nad psem spadkodawcy R. B. (1) -780 zł, opłata za sprzątnięcie nieruchomości 650 zł, opłata za skoszenie trawy 150 zł gdyż wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych dowodów na poniesienie tych kosztów.

Odnośnie żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie uczestniczka podniosła, iż przyjęła czynsz w wysokości 1000 zł miesięcznie jednak zastrzegła skorygowanie tej kwoty zależnie od wyników opinii biegłego.

Wnioskodawczyni podniosła, że nigdy nie odmawiała uczestniczce prawa do nieruchomości a maż wnioskodawczyni przebywał na niej celu utrzymania jej w stanie niepogorszonym przez trwający okres zimowy. Uczestniczka nie przejawiała żadnego zainteresowania nieruchomością poza żądaniem wydania kluczy które kierowane było do męża uczestniczki przez osoby nieuprawnione. Wnioskodawczyni w piśmie z dnia 05.12.2013 r. podniosła zarzut przedawnienia roszczenia uczestniczki o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z uwagi na to, iż roszczenia wynikające z przepisów art.224 § 2 lub art.225 kc przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Wydanie nieruchomości nastąpiło w dniu 25 maja 2012r .

W piśmie z dnia 18 czerwca 2014 r. uczestniczka wniosła o zasądzenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie kwoty 5.980 zł a ostatecznie na rozprawie w dniu 18.09.2014 r. połowy z tej kwoty tj. 2990 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie I Ns 415/11 Sąd Rejonowy w Szczytnie stwierdził, że spadek po W. B. (2) na podstawie ustawy nabył mąż R. B. (1) oraz dzieci W. B. (1) i D. B. po 1/3 części każde z nich, spadek po D. B. zmarłym w dniu 03.07.2007 r. nabyła na podstawie ustawy w całości córka J. B., a spadek po R. B. (1) zmarłym 11.11.2011 r. nabyła córka W. B. (1) i wnuczka J. B. po ½ części. Sąd orzekł, że koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestniczka ponoszą we własnym zakresie.

(postanowienie w sprawie I Ns 415/11 Sądu Rejonowego w Szczytnie-k.9)

W skład spadku wchodziła nieruchomość położona w S. przy ul.(...), dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), która została przez spadkobierców sprzedana w dniu 15.04.2013 r.

(umowa sprzedaży z dnia 15.04.2013 r.-k.27-30)

W skład spadku wchodzą ruchomości w postaci obrazu olejnego z 1932 r. o wartości 150 zł, reprodukcji obrazu J..B. o wartości 80 zł, reprodukcji obrazu W. W. o wartości 20 zł znajdujące się w posiadaniu wnioskodawczyni oraz komoda drewniana o wartości 1000 zł znajdująca się w posiadaniu uczestniczki.

(dowód: zdjęcia obrazów i komody–k.114-118, 134, zgodne ustalenia zainteresowanych -k.140)

W okresie od otwarcia spadku tj.11.11.2011 r. do 25.05.2012 r. objął nieruchomość spadkową w całości w posiadanie w imieniu swojej żony W. R. B. z wyłączeniem uczestniczki. Pomimo żądania wydania kluczy do budynku uczestniczka otrzymała je w dniu 25.05.2012 r. i w tym dniu doszło do wydania nieruchomości uczestniczce. Wysokość czynszu najmu spadkowej nieruchomości możliwego do uzyskania w okresie od 11.11.2011 r. do 25.05.2012 r. wynosi 5.980 zł.

( dowód: pełnomocnictwo z dnia 21.11.2011 r. pkt 6 -k.7-8, pismo uczestniczki z dnia 10.05.2012 r.-k.91, odpowiedź męża wnioskodawcy –k.92, pismo wnioskodawczyni z dnia 25.05.2012 r.-k.93, zeznania R. B. (2)-k.107, opinia biegłego ds.szacowania nieruchomości –k.158-188

W tym czasie podnosił wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości, dostarczanymi do niej mediami: wodą, gazem, energią elektryczną oraz spuszczeniem wody z instalacji w łącznej kwocie 2.583,34 zł w czego kwota 1.119,98 zł dotyczy okresu zamieszkiwania w spadkowej nieruchomości przez męża uczestniczki. Ponadto wykonano usługę hydrauliczną w spadkowej nieruchomości na kwotę 250 zł i wymontowano wodomierz. Uczestniczka poniosła też koszt usługi kominiarskiej w wysokości 37,80 zł. R. B. (2) również opłacił koszta związane z rozwiązaniem umów o telewizje satelitarną cyfrowy P. w kwocie 79,80 zł i 39,90 zł oraz telefon stacjonarny w kwocie 59,90 zł i 59,90 zł. Ponadto uiścił ratę podatku od nieruchomości w wysokości 94 zł.

( faktury VAT i dowody zapłaty za gaz i energię oraz wodę-k.31-51, faktura za usługę hydrauliczną i wymontowanie wodomierza i usługę kominiarską–k.52, 53 , 54, decyzja w sprawie wymiaru podatku z dowodem wpłaty –k.61)

Uczestniczka uiściła podatek od spadkowej nieruchomości w łącznej kwocie 178 zł

(dowód: polecenie przelewu-k.105)

Wnioskodawczyni zaspokoiła długi spadkowe w wysokości 9.090,99 zł na które składają się koszty pogrzebu 1.590,99 zł oraz nagrobka 7.500 zł. (dowód: faktury, rachunki i dowody wpłat –k.10,11, 13-19)

Sąd zważył co następuje:

Przedmiotem kognicji Sądu w niniejszej sprawie było ustalenie składu i wartości spadku ulegającemu podziałowi (art.684 kpc), dokonanie działu spadku oraz rozstrzygniecie o wzajemnych rozliczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu pobranych pożytków i innych przychodów oraz poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych (art.686 kpc).

W niniejszej sprawie Sąd ustalił, że nieruchomość położona przy ul.(...) w S. wchodząca w skład spadku została zbyta jeszcze przed wniesieniem przedmiotowego wniosku i jedynym mieniem spadkowym są ruchomości w postaci obrazu olejnego z 1932 r. o wartości 150 zł, reprodukcji obrazu J..B. o wartości 80 zł, reprodukcji obrazu W. W. o wartości 20 zł znajdujące się w posiadaniu wnioskodawczyni oraz komoda drewniana o wartości 1000 zł znajdująca się w posiadaniu uczestniczki. Wartość tych ruchomości oraz sposób ich podziału zostały zgodnie ustalone przez wnioskodawczynię i uczestniczkę na rozprawie w dniu 04 lutego 2014 r. Sąd w tym zakresie orzekł zgodnie z wnioskiem zainteresowanych jak w punkcie II postanowienia i zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni kwotę 375 zł tytułem dopłaty do jej udziału w spadku nie określając terminu zapłaty co oznacza, że jej wymagalność nastąpi z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Sąd jest bowiem uprawniony do wydania w określonych okolicznościach takiego orzeczenia, które oznacza, że wymagalność zasądzonych dopłat i spłat nastąpi z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, ich zapłata nie została rozłożona na raty i zasądzone zostały bez odsetek (por. postanowienie SN z dnia 6 listopada 2002 r., III CKN 1372/00, Lex nr 75281). W niniejszej sprawie okolicznością tą jest niewysoka wielkość dopłaty-375 zł.

Przedmiotem sporu miedzy zainteresowanymi była wysokość spłaconych przez wnioskodawczynię długów spadkowych oraz wysokość poczynionych na spadkową nieruchomość nakładów w postaci kosztów jej utrzymania. Ponadto uczestniczka zgłosiła do rozliczenia roszczenie związane z posiadaniem przez wnioskodawczynię spadkowej nieruchomości za okres od 11.11.2011 r. do 25.05.2012 r. w postaci wynagrodzenia za korzystanie ponad przysługujący wnioskodawczyni udział. Wnioskodawczyni zakwestionowała zasadność żądania a nadto podniosła zarzut jego przedawnienia w oparciu o art.229 § 1 kc.

Zgodnie z postanowieniem z dnia 10 listopada 2006 r. , I CSK 219/06 w ramach postępowania o zniesienia współwłasności, jak również w ramach postępowania o podział majątku wspólnego sąd nie jest władny rozpoznawać wszystkie roszczenia jakie uczestnicy mają względem siebie a jedynie roszczenia związane z posiadaniem rzeczy (art.618 kpc) bądź roszczenia związane z posiadaniem poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, pobranych pożytków i innych przychodów z majątku wspólnego, nakładów poczynionych na majątek wspólny oraz spłaconych długów.

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż uczestniczka postępowania zamieszkała na stałe w Niemczech udzieliła mężowi R. B. (2) pełnomocnictwa do zarządu i administracji nieruchomością wchodzącą w skład spadku ( par. 1 pkt 6 pełnomocnictwa z dnia 21.11.2011 r. ) czego konsekwencją jest to iż wszelkie wydatki z tytułu spłaconych długów spadkowych oraz nakładów na spadkową nieruchomość poniesione zostały przez R. B. (2) działającego w jej imieniu.

Odnośnie długów spadkowych spłaconych przez wnioskodawczynię a związanych z pochówkiem spadkodawcy uczestniczka ich nie kwestionowała z wyjątkiem kosztów poniesionych na zakup wiązanki nagrobnej w kwocie 510 zł oraz kosztami postępowania spadkowego w kwocie 440 zł. Wnioskodawczyni przyznała jednak, iż wiązanka nagrobna została złożona tylko w jej imieniu wobec powyższego ostatecznie nie wnosiła o rozliczenie poniesionych w związku z jej zakupem kosztów. Odnośnie kosztów postępowania spadkowego (kwota 440zł) w tym kosztów dokonania wpisów w księgach wieczystych w kwocie 372 zł w ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania ich za spłacone długi spadkowe z uwagi na to, iż o zasadach ponoszenia tych kosztów w postępowaniu spadkowym rozstrzygnięto w tymże postępowaniu. W punkcie II postanowienia z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie I Ns 415/11 Sąd Rejonowy w Szczytnie orzekł, że koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestniczka ponoszą we własnym zakresie. Odnośnie zaś pozostałych kosztów sądowych poniesionych w związku z wpisami w księdze wieczystej to zauważyć należy, iż wnioskodawczyni działała we własnym imieniu i bez porozumienia z uczestniczką, nie może być zatem obciążona kosztami czynności podejmowanych przed sądem wieczystoksięgowym przez wnioskodawczynię we własnym imieniu.

Wobec powyższego Sąd ustalił, że wnioskodawczyni wydatkowała kwotę 9.099,99 zł tytułem spłaconych długów spadkowych.

Ponadto wnioskodawczyni przedstawiła szereg rachunków, faktur i dowodów wpłaty na ponoszenie kosztów utrzymania nieruchomości spadkowej. Z tytułu poniesionych kosztów dostarczonego gazu wnioskodawczyni przedłożyła faktury z dowodami wpłat w wysokości 806,47 zł, dostarczonej energii elektrycznej na kwotę 745,61 zł i z tytułu dostarczonej wody i odebranych ścieków na kwotę 345,14 zł. Uczestniczka kwestionowała koszty poniesione za okres w jakim w przedmiotowej nieruchomości zamieszkiwał mąż wnioskodawczyni poniesione za gaz w wysokości 287,66 zł , energię w wysokości 646,77 zł oraz wodę w wysokości 185,55 zł. Przychylić należy się do tegoż stanowiska z uwagi na to, że w okresie tym mąż wnioskodawczyni sam korzystał z nieruchomości zatem naturalne jest, że ponosił opłaty za dostarczane i zużyte przez siebie media takie jak woda, energia czy gaz. Ponoszenie tych opłat wynikało z korzystania przez niego z nieruchomości nie było natomiast niezbędne dla zachowania jej substancji w stanie niepogorszonym. Mając to na względzie Sąd uznał, że nie podlegają rozliczeniu koszty poniesione w okresie zamieszkiwania męża uczestniczki w przedmiotowej nieruchomości w zakresie kwestionowanym przez uczestniczkę tj. wydatki na gaz w kwocie 287,66 zł, za energię elektryczną w kwocie 646,77 zł , za wodę w kwocie 185,55 zł. W pozostałym zakresie poniesienie tych wydatków nie było przez uczestniczkę kwestionowane zatem Sąd uwzględnił pozostałe wydatki z tego tytułu.

Sąd uznał także za nakład na utrzymanie nieruchomości podlegający rozliczeniu w niniejszym postępowaniu koszt wykonania usługi hydraulicznej polegającej na spuszczeniu wody z tej instalacji ( kwota 250 zł), wymontowanie wodomierza (koszt 66,42 zł) oraz koszt usługi kominiarskiej (koszt 37,80 zł) albowiem ich poniesienie było konieczne aby zachować substancję budynku w stanie niepogorszonym i wyeliminować ryzyko awarii instalacji wodno-kanalizacynej, pożaru jak też ponoszenia dalszych kosztów związanych z dostarczaniem wody do nieruchomości. Podobnie za zasadne należy uznać rozliczenie wydatków poniesionych przez wnioskodawczynię na opłaty związane z rozwiązaniem umów o usługi telekomunikacyjne na kwotę 118,20 zł (k.58,60) oraz telewizyjne 119,70 zł (k.56,57) zawarte przez spadkodawcę w wykonaniu których sygnał telewizyjny i telefoniczny dostarczany był do spadkowej nieruchomości. Ponadto wnioskodawczyni wykazała iż uiściła jedną ratę podatku od spadkowej nieruchomości w wysokości 94 zł.

Uczestniczka z kolei wykazała, iż uiściła z tytułu podatku od spadkowej nieruchomości kwotę 178 zł co Sąd ustalił w punkcie I g postanowienia.

Sąd nie uwzględnił natomiast wydatku jaki wnioskodawczyni poniosła na zakup opału w kwocie 713,03 zł z uwagi na to, iż jak wynika z faktury VAT nr (...) wydatek ten został poniesiony w kwietniu 2012 r. tj. w okresie po sezonie grzewczym stąd nie można przyjąć aby zakup ten miał posłużyć do ogrzania domu znajdującego się na spadkowej nieruchomości.

Podzielił Sąd także stanowisko uczestniczki, która kwestionowała poniesienie przez uczestniczkę wydatków na naprawę pieca w wysokości 315 zł, sprzątnięcie nieruchomości w kwocie 650 zł, skoszenie trawy w kwocie 150 zł, wydatki na opiekę nad psem (wydatki na żywność i opiekę weterynaryjną) w wysokości 780 zł. Wnioskodawczyni w żaden sposób bowiem poniesienia takich wydatków nie wykazała żadnymi środkami dowodowymi. Ostatecznie Sąd ustalił kwotę 1463,36 zł z tytułu poniesionych kosztów utrzymania nieruchomości spadkowej i podatku od tejże nieruchomości (punkt I f postanowienia).

Zakres postępowania działowego i spraw podlegających rozpoznaniu w tym postępowaniu zmierza do koncentracji i rozstrzygnięcia o stosunkach łączących współspadkobierców i nabywców spadku (art. 1035 k.c.). Postanowienie działowe ma objąć rozlicznie wzajemnych między uczestnikami należności i rozstrzygnięcie o spornych między nimi stosunkach. Rozstrzygnięcie o roszczeniach określanych w art. 686 kpc, pozostających w związku z przeprowadzanym działem, nie należą jednak do zakresu podejmowanych z urzędu przez sąd w postępowaniu o dział spadku (np. T. Misiuk, Problemy integracyjne..., s. 45 i n., postanowienie SN z dnia 27 stycznia 1970 r., III CRN 527/69, OSNCP 1970, nr 9, poz. 164 i uzasadnienie uchwały SN z dnia 13 lutego 1970 r., III CZP 97/69, OSPiKA 1971, z. 9, poz. 167, z glosą B. Dobrzańskiego). Mając na uwadze powyższe to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar wykazania poniesionych wydatków i ich związku ze spadkową nieruchomością.

Stosownie do wielkości udziałów wnioskodawczyni i uczestniczki w spadku tj. po ½ Sąd dokonał rozliczenia poniesionych przez wnioskodawczynię kosztów utrzymania nieruchomości spadkowej i podatku od nieruchomości zasądzając od uczestniczki połowę z kwoty poniesionych kosztów (punkt VI) oraz z tytułu połowy spłaconych przez wnioskodawczynię długów spadkowych (punkt V).

Uczestniczka zgłosiła do rozliczenia swoje roszczenie z tytułu posiadania przez wnioskodawczynię spadkowej nieruchomości w okresie do 11.11.2011 r. do 25.05.2012 r. z wyłączeniem uczestniczki.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego Składu Siedmiu Sędziów z dnia 19.03.2013 r. w sprawie III CZP 88/2012 ( OSNC 2013/9/103) współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 lub art. 225 k.c.

Uczestniczka kiedy stała się spadkobierczynią była uprawniona jako współspadkobierczyni do korzystania z nieruchomości w zakresie w jakim da się to pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współspadkobierców tj. wnioskodawczynię (art.206 kc). Tymczasem z korespondencji między nimi wynika, ze w okresie do 11 listopada 2011 r. do 25 maja 2012r . ze spadkowej nieruchomości korzystał wyłącznie w imieniu wnioskodawczyni jej mąż, pomimo kierowanych do niego żądań klucze do domu znajdującego się na nieruchomości nie zostały uczestniczce wydane (k.91-93). Świadek R. B. (2) przyznał, ze uczestniczka prosiła o dostęp do tej nieruchomości (k.107). Nastąpiło to dopiero w dniu 25 maja 2012 r. W świetle tych okoliczności uczestniczce przysługiwało roszczenie z wyżej wymienionego tytułu przeciwko wnioskodawczyni jako posiadaczowi w złej wierze. Ustalona przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie nie była przez zainteresowanych kwestionowana. Wnioskodawczyni podniosła jednak zarzut przedawniania stojąc na stanowisku, że roszczenia wynikające z przepisów art.224 § 2 lub art.225 kc przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy zaś wydanie nieruchomości nastąpiło w dniu 25 maja 2012r .

Zgodnie z przepisem art. 229 § 1 kc roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 1980 r. II CR 501/80 OSNC 1981/9/171 w okresie jednego roku oznaczonym w art. 229 § 1 k.c. może właściciel dochodzić wynagrodzenia za cały - nie przekraczający jednak lat 10 (art. 118 zd. 2 k.c.) - czas korzystania z jego rzeczy przez posiadacza w złej wierze (art. 225, 230 k.c.).

Jak wynika z przesądowej korespondencji spadkobierców do wydania nieruchomości doszło w dniu 25 maja 2012 r. wniosek o rozliczenie z tego tytułu został zaś złożony w odpowiedzi na wniosek z dnia 19 listopada 2013 r. a więc po upływie terminu przedawnienia.

W tym miejscu podkreślić należy, iż nie zasługuje na podzielenie zaprezentowane na ostatniej rozprawie w dniu 18 września 2014 r. stanowisko uczestniczki co do interpretacji jej wniosku o rozliczenie z tytułu posiadania nieruchomości spadkowej mianowicie, że w istocie roszczenie z tytułu wynagrodzenia za bezumowne wynagrodzenie było przedmiotem zarzutu potrącenia. Uczestniczka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, w odpowiedzi na wniosek a następnie w piśmie z dnia 18 czerwca 2014 r. (k.214) wniosła o rozliczenie uprawnienia do wynagrodzenia poprzez zasądzenie na jej rzecz od wnioskodawczyni kwoty stanowiącej 5.980 zł (ostatecznie na rozprawie o rozlicznie połowy tej kwoty tj. 2990 zł–k.247). Nie sposób zatem przyjąć, że tak sformułowany wniosek jest istocie oświadczeniem o potrąceniu w ramach zarzutu potrącenia. Potrącenia dokonywa się bowiem przez oświadczenie złożone drugiej stronie( art. 499 zd.1 kc). Podkreślić trzeba, ze składając oświadczenie o potrąceniu, potrącający musi ujawnić swoją wolę umorzenia obu wierzytelności przez ich wzajemne przeciwstawienie sobie (por. T. Wiśniewski (w:) Komentarz..., s. 576; postanowienie SN z dnia 9 marca 1972 r., III PZP 2/72, niepubl.). Uczestniczka takiej woli nie ujawniła, nie wskazała wierzytelności z jaką miałaby być potrącona jej wierzytelność. Ponadto w judykaturze zaprezentowano pogląd, że skoro oświadczenie o potrąceniu wywiera skutek dopiero z chwilą dojścia do adresata (art. 61 k.c.), a pełnomocnik pozwanego złożył oświadczenie wobec pełnomocnika procesowego adresata – nie można przyjąć, iż zostało skutecznie złożone oświadczenie o potrąceniu. Treść art. 91 k.p.c. nie daje podstaw do przypisania pełnomocnikowi procesowemu prawa przyjmowania w imieniu mocodawcy materialnoprawnych oświadczeń kształtujących. Pełnomocnik procesowy nie jest więc pełnomocnikiem, jaki po myśli art. 95 k.c. mógłby zastąpić powódkę w skutecznym zapoznaniu się z oświadczeniem (wyrok SN z dnia 12 października 2007 r., V CSK 171/2007, niepubl.).

Mając powyższe na względzie uwzględniając zarzut przedawnienia Sąd oddalił wniosek uczestniczki o zasądzenie od wnioskodawczyni kwoty 2.990 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie przez wnioskodawczynię z nieruchomości spadkowej ponad przysługujący jej udział.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie przepisu art.520 § 1 kpc nie znajdując podstaw do odstąpienia od zasady w nim wyrażonej, zwłaszcza że zarówno wnioski wnioskodawczyni jak i uczestniczki zostały uwzględnione jedynie częściowo. Odnośnie kosztów sądowych Sąd orzekł o nich na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art.520 § 3 kpc i nakazał ściągnąć od uczestniczki na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Olsztynie kwotę 2.155,64 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa (punkt X postanowienia) z uwagi na to, iż koszty na wynagrodzenie biegłego wywołane były wnioskiem uczestniczki postępowania a wniosek ten został w całości oddalony.

z/1.odnot.,

2. doręczyć peln. wniosk. i uczest. post.

3. z apelacją/za 14 dni

O., 08 października 2014 r.