Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2014r. w S.

odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia (...)r. Nr (...), (...)- (...)

w sprawie M. M.

z udziałem zainteresowanej A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie istnienia ubezpieczeń społecznych

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż A. M. podlegała od dnia 08 czerwca 2009r. obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu
i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. w M.;

II.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz M. M. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 345/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2013 roku, skierowaną do M. M. prowadzącego działalność gospodarczą, pod nazwą (...) M. M., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w S. stwierdził, że A. M. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu jak osoba współpracująca z osoba prowadzącą pozarolniczą działalność, tj. u płatnika składek M. M., od dnia 08.06.2009 r. i jednocześnie stwierdził, że wymieniona nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom jako pracownik.

Od decyzji tej odwołanie złożył pełnomocnik płatnika składek M. M., wnosząc o jej zmianę. Odwołujący się argumentował, iż zawarcie umowy o pracę, pomiędzy M. M. a A. M., było prawnie dopuszczalne albowiem małżonkowie nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie autor odwołania wywodził między innymi, iż stosunek prawny, który łączył płatnika składek z A. M. ma cechy umowy o pracę, w rozumieniu art. 22 § 2 kp i nie ma podstaw aby kwalifikować tę stosunek w rozumieniu art. 8 ust. 11 Ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. stwierdzenia, że A. M. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom jak osoba współpracująca z osoba prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wnosi o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany ZUS twierdzi, iż w prawdzie przepisy prawa nie zabraniają zawierania umów o pracę pomiędzy małżonkami, to jednak taki stan nie wyklucza kompetencji ZUS do weryfikowania deklarowanego tytułu ubezpieczenia społecznego. W dalszej części wywodu p0ozwany organ rentowy stwierdził, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wyjaśnia pojęcia wspólnego gospodarstwa domowego dla osoby współpracującej przy działalności gospodarczej (art. 8 ust. 2 i 11), jednakże takiego pojęcia używa w wielu aktach normatywnych z różnych dziedzin prawa. Dalej pozwany ZUS powołał się na tezę wyroku SN z dnia 3.03.1999 r., sygn. II UKN 504/98, „o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje więź gospodarczo – rodzinna istniejąca pomiędzy określonymi osobami, natomiast nie ma znaczenia fakt czy te osoby SA zameldowane w tym samym lokalu mieszkalnym”. Zdaniem organu rentowego poczynione ustalenia dokonane w postępowaniu administracyjnym wskazują, że istniała więź gospodarczo-rodzinna pomiędzy małżonkami, o czym świadczy udzielenie pełnomocnictwa M. M. przez A. M., w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, tj.(...)r., dlatego też zdaniem ZUS aktywność zawodowa ubezpieczonej ma charakter współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Ponadto zdaniem ZUS zasada podporządkowania, typowa dla stosunku pracy, jest sprzeczna z zasada równości współmałżonków.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Płatnik składek M. M., prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług remontowo-budowlanych w S., przy czym siedziba znajduje się w budynku mieszkalnym przy ul. (...). Budynek ten stanowi wspólność majątkową jego i małżonki A. M. (k. 29 a.s.). Pod wskazanym adresem M. M. zamieszkiwał od 2000 roku, zaś jego żona A. M. nadal zamieszkiwała u swojej matki, wraz z dwojgiem młodszych dzieci. Natomiast najstarsze dziecko, tj. córka zamieszkiwała z M. M.. Ponadto w tej samej miejscowości pobudowany został drugi dom, który wchodzi w skład wspólności majątkowej małżonków, przy ul. (...). Dom ten został ukończony w (...) r. i z chwilą jego ukończenia A. M. przeprowadziła się do tego domu wraz z dwojgiem dzieci. Małżonkowie żyli w faktycznej separacji od grudnia (...) r., tj. po urodzeniu się najmłodszej córki (zeznania M. M. i A. M. k. 21-22 i 29 v , 30 v ) oraz zeznania H. A. i S. M. (k. 22 v a.s.). Małżonkowie nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego ani też budżetu domowego. M. M. w sposób dobrowolny alimentował dwoje dzieci, mieszkające z matką. H. M. prowadziła własną działalność gospodarczą w zakresie prac budowlanych i kamieniarskich. Działalność ta polegała na pośrednictwie w wykonywaniu usług budowlanych i kamieniarskich. W (...)r. miała ona znikomą ilość zleceń i nie stać jej było nawet na odprowadzenie składek na ubezpieczenie społeczne. Wówczas małżonkowi porozumieli się, że od dnia (...)r. A. M. tymczasowo podejmie zatrudnienie u swojego małżonka M. M.. Podjęcie zatrudnienia miało na celu pomoc ze strony M. M. swojej małżonce w trudnej sytuacji materialnej. Została pomiędzy nimi zawarta umowa o pracę w wymiarze na ½ etatu, na stanowisku pracownik biurowy, początkowy na okres próbny do (...)r., a od tej drugiej daty na czas nieokreślony, z wynagrodzeniem w kwocie (...) zł (umowy – akta ZUS, k. 40-41 a.s.). A. M. pracę świadczyła w miejscu siedziby pracy męża, po 4 godziny dziennie. Jej zadaniem było wyszukiwanie najtańszych ofert na materiały, zamawianie materiałów, przygotowywanie dokumentów do biura rachunkowego, a także poprzyjmowanie interesantów i sprawdzanie kosztorysów. Ponadto zajmował się podpisywanie faktur VAT, a także była upoważniona do odbioru dokumentów z banku i urzędu skarbowego. Podpisywała jednocześnie listy obecności a także przed rozpoczęciem pracy miała wystawione zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku pracownika biurowego (akta ZUS k. 9). Pracę na tym stanowisku świadczyła do (...)r., po tej dacie podjęła pracę jako pielęgniarka w szpitalu. M. M. nie zatrudnił, na miejsce swojej małżonki, pracownika do pracy w biurze. W toku postępowania M. M. przedłożył kopię zeznań podatkowych, za lata (...) do (...), z których wynika, iż przypływ jaki osiągał z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej wynosił w granicach (...) zł rocznie (k. 28 a.s.).

W świetle art. 8 ust. 11 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne…, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu jej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Zatem, w świetle tej regulacji, niezbędnym warunkiem uznania za osobę współpracującą małżonka z osobą prowadzącą działalność pozarolniczą jest pozostawanie z nim, we wspólnym gospodarstwie domowym. Powołany przepis, jak i też inne przepisy tej ustawy, nie definiują pojęcia pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym. Ponadto przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie zawierają zakazu zawierania umów o pracę pomiędzy małżonkami. W związku z tym dla oceny, czy dany stan faktyczny można zakwalifikować jako pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym, niezbędne jest ustalenie więzi łączących małżonków zarówno w sferze ekonomicznej jak i rodzinnej. W przedmiotowym stanie faktycznym zdaniem Sądu Okręgowego brak jest cech prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Bezsporne jest, iż małż. A. i M. M. zamieszkuję od końca 2009 r. oddzielnie, w innych budynkach mieszkalnych. Położonych na innych ulicach miejscowości S.. Sad dał również wiarę zeznaniom stron oraz świadków, że małżonkowie ci prowadzili odrębne budżety domowe. M. M. łożył na utrzymanie, ustalonej dobrowolnie kwoty alimentów, na dwoje młodszych dzieci, które zamieszkiwały z matka i jednocześnie zamieszkiwał z najstarszą córka, która była zameldowana w tym samym budynku mieszkalnym. Sąd uznał zeznania strony świadków, wprawdzie członków najbliższej rodziny za wiarygodne. Zeznania ich bowiem są spójne i konsekwentne. Ponadto istotnym czynnikiem dla oceny jest fakt, że oboje małżonkowie do 2009 r. prowadzili odrębnie działalność gospodarczą, każde na swoje konto. Okoliczność, iż M. M. był pełnomocnikiem swojej żony nie świadczy o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, jak przyjął to ZUS. A. M. świadczyła pracę jako pracownik biurowy, na rzecz firmy swojego męża i okoliczność ta nie była podważana przez organ rentowy. Przychody, które M. M. uzyskiwał z tej działalności gospodarczej, wystarczały na pokrycie kosztów zatrudniania swojej żony w wymiarze pół etatu. Dlatego też Sąd Okręgowy przyjął, iż strony łączył stosunek pracy w rozumieniu art. 22 § 1 kp i dalszą konsekwencją tego ustalenia było to, iż w okresie od dnia (...)r. A. M. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ i jednocześnie na mocy art. 98 § 1 kpc, Sąd zasądził od pozwanego ZUS na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.