Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

przeciwko T. G., B. G.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji pozwanego T. G., pozwanego B. G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

z dnia 13 grudnia 2013 roku, sygn. akt III RC 262/13

postanawia: uchylić zaskarżony wyrok w całości i postępowanie w obu instancjach umorzyć, znosząc wzajemnie między stronami koszty procesu.

Sygn. akt II Ca 237/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w T. przeciwko T. G. i B. G. o ustanowienie rozdzielności majątkowej

1. ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy B. G.z domu G.i T. G., których ustawowa wspólność majątkowa powstała w wyniku zawarcia przez nich związku małżeńskiego w dniu 2 września 1989 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w B.(numer aktu małżeństwa (...)) z dniem 13 grudnia 2013 roku,

2. zasądził solidarnie od pozwanych B. G. i T. G. na rzecz powoda (...) Spółki z o.o. w T. kwotę 560 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 360 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

T. G. i B. G. z domu G. zawarli związek małżeński w dniu 2 września 1989 roku.

Strony nie zawierały żadnych umów małżeńskich majątkowych. Nie ma w toku sprawy o rozwód ani o separację.

Prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 27 marca 2012 roku w sprawie sygn. akt XIII GNc 1384/12 Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nakazał zapłacić pozwanemu T. G. na rzecz powoda Syndyka masy upadłości (...) Spółka z o.o. w Ł. kwotę 55.783,36 zł z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 4.315 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2012 roku w sprawie sygn. akt XIII GCo 379/12 Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nadał klauzulę wykonalności powyższemu nakazowi zapłaty na rzecz (...) spółka z o.o. w T..

T. G. nie uiścił żadnej kwoty na rzecz powoda. Poza zadłużeniem u powoda pozwany ma zadłużenie w ZUS na kwotę około 50.000 zł, w Urzędzie Skarbowym około 50.000 zł, zobowiązania stwierdzone nakazami zapłaty w łącznej kwocie około 400.000 zł, a ponadto zaciągnięty wspólnie z żoną, a niespłacony kredyt hipoteczny na budowę domu w kwocie ponad 215.000 franków szwajcarskich, co stanowi równowartość około 740.000 zł. Umowa kredytu z powodu braku spłaty rat została wypowiedziana. Egzekucje komornicze prowadzone przeciwko T. G. okazały się całkowicie bezskuteczne. Stało się to przyczyną umorzenia dwunastu postępowań egzekucyjnych. Pozwany nie ma żadnego majątku osobistego. Nadal prowadzi działalność gospodarczą. W okresie od stycznia do listopada 2013 roku osiągnął przychód przed opodatkowaniem w kwocie 28.000 zł. Firma, którą prowadzi nie posiada żadnych składników majątkowych, do których można byłoby skierować egzekucję.

W dniu 15 października 2012 roku strona powodowa (...) Sp. z o.o.w T.na podstawie posiadanego przeciwko pozwanemu tytułu wykonawczego złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim P. Ś.wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości stanowiącej współwłasność na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej dłużnika T. G.i jego żony B. G., tj. do nieruchomości położonej w (...), gmina Ż.o powierzchni 9200 m ², oznaczone numerem działki (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim prowadzona jest księga wieczysta nr (...). W dniu 20 listopada 2012 roku B. G.złożyła sprzeciw dotyczący wszczęcia egzekucji z nieruchomości w trybie art. 923 § 2 k.p.c. Postanowieniem z dnia 11 marca 2013 roku Komornik umorzył egzekucję z nieruchomości z uwagi na fakt, że wierzyciel nie przedstawił w terminie tygodniowym dokumentu potwierdzającego, iż wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko współmałżonkowi dłużnika.

Przedmiotowa nieruchomość jest zabudowana domem mieszkalnym o powierzchni 202 m ², w którym mieszka B. G. z córką pozwanych i wnuczką. Są tam także zalane fundamenty pod budowę budynku gospodarczego.

Nieruchomość w B.jest obciążona hipoteką na rzecz (...) SA Oddziałw Ł.oraz na rzecz ZUS.

Poza nieruchomością w B.małżonkowie G.są współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej niezabudowanej nieruchomości - łąki o powierzchni 3786 m ² położonej w B., oznaczonej numerem działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Skierniewicach Zamiejscowy Wydział

Ksiąg Wieczystych z siedzibą w R. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Na nieruchomości są ustanowione hipoteki przymusowe na rzecz Skarbu Państwa - Urzędu Skarbowego w R. oraz na rzecz (...) Oddział w T..

Pozwana B. G. nie interesowała się sprawami prowadzonej przez męża działalności gospodarczej, nie wyrażała zgody na powstanie wierzytelności należnej powodowi. Pozwana nie pracuje od piętnastu lat. Rodzina pozwanych utrzymywała się z dochodów uzyskiwanych przez T. G. z prowadzonej działalności gospodarczej. Jedną z przyczyn trudnej sytuacji finansowej pozwanego było ogłoszenie upadłości przez jedną z firm, z którą współpracował i która była jego dłużnikiem.

Powyższy stan faktyczny, w zasadzie niesporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów.

Sąd Rejonowy zważył, iż zgodnie z art. 52 § la k.r.o. ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Skorzystanie więc z tego uprawnienia wymaga istnienia po stronie powoda przymiotu wierzyciela. Do wykazania tego przymiotu jest wystarczający ważny tytuł wykonawczy wystawiony na rzecz powoda przeciwko jednemu z małżonków. Wierzyciel powinien wykazać istnienie stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności w stosunku do jednego z małżonków i uprawdopodobnić, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego. Wierzyciel nie musi wykazywać ani ważnych powodów, ani bezskuteczności egzekucji. Wystarczy wykazanie, że nie może otrzymać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową (art. 787 k.p.c). Nie jest też konieczne uprzednie skierowanie egzekucji do majątku osobistego dłużnika oraz do składników jego majątku wymienionych w art. 41 § 2 k.r.o. i wykazywanie jej bezskuteczności. Ustanowienie przez sąd rozdzielności oznacza ustanie ustawowej wspólności majątkowej i przynależenie do majątku każdego z małżonków udziału w dotychczasowym majątku wspólnym.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd nie wyłącza zawarcia przez małżonków umowy majątkowej (art. 52 § 3 zd. 2 k.r.o.), według którego jeżeli rozdzielność majątkowa została ustanowiona na żądanie wierzyciela, małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską po dokonaniu podziału majątku wspólnego lub po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia albo zaspokojenia wierzytelności lub po upływie trzech lat od ustanowienia rozdzielności.

Powód udowodnił, przedkładając nakaz zapłaty wydany przez Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zaopatrzony klauzulą wykonalności, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanego T. G.. Uprawdopodobnił nadto, że zaspokojenie tej wierzytelności nie jest możliwe ani z majątku osobistego pozwanego, gdyż takiego pozwany nie posiada, ani z majątku wspólnego pozwanych. Zarówno z dokumentów zebranych w sprawie, jak i z zeznań pozwanego wynika jednoznacznie, że pozwany nie ma żadnego majątku nadającego się do egzekucji, dającego realną możliwość zaspokojenia powoda. Brak jest nadto podstaw do poszukiwania zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków. Natomiast nie można w chwili obecnej wykluczyć, że możliwe będzie zaspokojenie z udziału w majątku wspólnym małżonków, który w wyniku podziału przypadnie temu z małżonków, który jest dłużnikiem. Wbrew twierdzeniu pozwanych nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, że powództwo zostało wniesione w celu nie zaspokojenia wierzytelności, ale szykanowania małżonków G..

Należy przy tym zwrócić uwagę, iż ustawodawca wyłącza zastosowanie szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym, jeżeli ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu (art. 243 k.p.c). Podkreśla się, iż uprawdopodobnienie nie stwarza stanu pewności co do istnienia stanu faktycznego, ale stwarza stan uwiarygodnienia zaistnienia danego stanu faktycznego. Podlega jednak ocenie sądu zgodnie z zasadą swobodnej oceny środków dowodowych.

Mając na uwadze powyższe rozważania orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na art. 98 § 1 k.p.c. , przy czym wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 7 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając go w całości i zrzucając mu:

1.  naruszenie prawa procesowego, tj., art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału polegające na braku jego dostatecznej analizy, co doprowadziło do wyciągnięcia wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego tj. do uznania, iż pomimo wykazanej i potwierdzonej ustaleniami Sądu wysokości zadłużenia pozwanych możliwe jest zaspokojenie roszczeń powoda z udziału w majątku wspólnym małżonków, który w wyniku podziału przypadnie temu z małżonków, który jest dłużnikiem jak również do uznania, iż powód powyższe okoliczności uprawdopodobnił;

2.  naruszenie prawa procesowego, tj., art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w wyniku wnioskowania sprzecznego z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji spowodowało sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na uznaniu, iż pomimo wykazanej i potwierdzonej ustaleniami Sądu wysokości zadłużenia pozwanych możliwe jest zaspokojenie roszczeń powoda z udziału w majątku wspólnym małżonków, który w wyniku podziału przypadnie temu z małżonków, który jest dłużnikiem jak również na uznaniu, iż powód powyższe okoliczności uprawdopodobnił;

3.  naruszenie prawa materialnego t.j. art. 52 § la k.r.o. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż uprawdopodobnienie, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego, polega jedynie na wykazaniu, że pozwani posiadają majątek wspólny niezależnie od wysokości istniejącego zadłużenia pozwanych obciążającego ten majątek, która niweczy możliwość zaspokojenia roszczenia powoda.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosili o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasadzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania procesowego za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W toku postępowania apelacyjnego powód złożył pismo procesowe, w którym cofnął pozew z zrzeczeniem się roszczenie.

Podczas rozprawy w dniu 8 września 2014 roku pełnomocnik pozwanego nie domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 386 § 3 kpc należało uchylić zaskarżony wyrok i postępowanie w sprawie w obu instancjach umorzyć, znosząc pomiędzy stronami koszty procesu.