Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwana T. I. w zarzutach przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 20 maja 2013 r. (sygn. akt VIII GNc 2716/13) wniosła m.in. o wstrzymanie rygoru natychmiastowej wykonalności w/w nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu podniosła, że w jej ocenie istnieją poważne wątpliwości co do roszczenia powoda, a ponadto doszło do podmiany dokumentów na podstawie których Sąd wydał nakaz zapłaty (dołączono weksel nie zwrócony pozwanej). Skoro pozwana nie jest zobowiązana wobec powoda z żadnego tytułu prawnego powinno nastąpić wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty. Ponadto – zdaniem pozwanej – na skutek natychmiastowego wykonania nakazu zapłaty może wyniknąć dla niej niepowetowana, znaczna szkoda. Możliwość wykonania nakazu przed jego uprawomocnieniem się może spowodować sytuację, gdy nawet korzystne rozstrzygnięcie Sądu nie będzie miało znaczenia, gdyż powód rozdysponuje już przekazanymi pieniędzmi, a także doprowadzić do utraty płynności finansowej prowadzonej przez pozwana działalności i jej likwidacji.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013 r. – w jego punkcie 1 – oddalił powyższy wniosek z tym uzasadnieniem, iż pozwana w niedostateczny sposób uargumentowała wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla stał się natychmiast wykonalny, a w niniejszej sprawie – zdaniem Sądu – nie zachodzą szczególne, wyjątkowe okoliczności uzasadniające odstąpienie od ogólnych zasad i wstrzymanie jego wykonalności.

Zażalenie na powyższe postanowienie w tej części złożyła pozwana, zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść wydanego postanowienia oraz naruszenie przepisów postępowania. Wskazując na powyższe pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku o wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów w postępowaniu zażaleniowym.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że uzasadnienie odmowy uwzględnienia jej wniosku jest lakoniczne i ogólne, a możliwość wstrzymania wykonalności nakazu zapłaty – przewidziana w art. 492 § 3 k.p.c. – powinna mieć miejsce w sytuacji gdy w zarzutach podniesione zostaną okoliczności świadczące o tym, że nakaz zapłaty został wydany niezasadnie i będzie uchylony, albo też takich z których w sposób jednoznaczny wynika, że na skutek wydania nakazu pozwanemu może zostać wyrządzona niepowetowana szkoda, tj. gdy na skutek złej kondycji finansowej powoda utrudniony lub niemożliwy stanie się zwrot wyegzekwowanego niezasadnie roszczenia. Wskazując na treść złożonych w sprawie zarzutów przeciwko nakazowi zapłaty pozwana podkreśliła, że za wstrzymaniem wykonalności nakazu zapłaty przemawia to, iż sporna w sprawie jest kwestia istnienia porozumienia wekslowego, nie doręczono pozwanej zawiadomienia o doręczeniu weksla, a nadto wypełniono go niezgodnie z porozumieniem, nie powołano wreszcie dowodów świadczących o istnieniu pomiędzy stronami stosunku podstawowego, zachodzą również niezgodności i sprzeczności co do poszczególnych rat pożyczki. Argumentacja pozwanej zostanie oczywiście zweryfikowana w toku dalszego postępowania zachodzą jednak wątpliwości co do zasadności w/w rozstrzygnięcia. Uwzględnienie wniosku jest zatem uzasadnione choć w realiach sprawy brak było uzasadnionych podstaw do twierdzenia, że w razie uchylenia nakazu zapłaty pozwana nie mogłaby uzyskać zwrotu wyegzekwowanego od niej świadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zażalenie pozwanej okazało się bezzasadne. Zgodnie z art. 492 § 3 k.p.c. nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu.

Rozpoznając powyższy wniosek Sąd powinien ocenić treść zarzutów od nakazu zapłaty pod kątem spełnienia przez nie wymogów z art. 493 § 1 k.p.c. tj. także okoliczności faktycznych potwierdzających zarzuty oraz dowodów na ich potwierdzenie – oraz odnieść się o podanych przez pozwanego okoliczności uzasadniających wniosek o wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 19 lipca 2013 r., I ACz 443/13, LEX nr 1362825). Jak na to zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 24 września 2003 r., III CZP 58/03 (OSNC z 2004 r. nr 11 poz. 173) natychmiastowa wykonalność orzeczenia merytorycznego, wynikająca z mocy prawa, jest bardzo niebezpieczna dla pozwanego, a ponadto może prowadzić do daleko idących komplikacji, jeżeli natychmiast wykonalne orzeczenie zostanie wykonane, a następnie dojdzie w wyniku zaskarżenia do jego zmiany lub uchylenia. Podobieństwo przedmiotowej instytucji do instytucji zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego uzasadnia stosowanie w tym zakresie w drodze analogia legis przesłanek z art. 346 § 1 k.p.c.

W takim przypadku jednak to pozwanego obciąża obowiązek wskazania w treści zarzutów takich okoliczności faktycznych, które wystarczają do wyrażenia oceny, że nakaz został wydany niezasadnie i będzie uchylony albo też takich, z których w sposób jednoznaczny wynika, że na skutek wykonania nakazu pozwanemu zostanie wyrządzona niepowetowana szkoda, tj. taki rodzaj uszczerbku, którego nie będzie mógł on zrekompensować kosztem powoda w czasie kiedy nakaz zostanie uchylony, a powództwo oddalone, a to wobec złej kondycji finansowej przeciwnika procesowego (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 kwietnia 2013 r., I ACz 533/13, LEX nr 1298973).

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia zabrakło wprawdzie odniesienia się w tym kontekście do treści zarzutów pozwanej, jednak Sąd drugiej instancji – rozpoznający na skutek zażalenia sprawę merytorycznie ex novo (zob. m.in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2013 r., I CZ 24/13, LEX nr 1353094) – również nie znajduje podstaw do wstrzymania wykonalności kwestionowanego nakazu zapłaty.

Wypada zauważyć, że niezależnie od oceny zarzutów dotyczących istnienia zobowiązania wekslowego pozwana wskazała przede wszystkim na fakt nieistnienia stosunku podstawowego, co w przypadku roszczenia wynikającego z weksla gwarancyjnego oznacza dopuszczalne w świetle art. 495 § 2 k.p.c. przeniesienie sporu w postępowaniu nakazowym na skutek wniesienia zarzutów na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego (por. m.in. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1967 r. III CZP 19/66, OSNCP 1968, z. 5, poz. 79, oraz wyroki tego Sądu z dnia 14 listopada 2006 r., II CSK 205/06, OSNC 2007, nr 9, poz. 13 oraz z dnia 25 kwietnia 2013 r., V CSK 233/12, LEX nr 1353297).

Zdaniem pozwanej roszczenie z tego tytułu nie zostało przez powoda udowodnione, gdyż nie przedłożono dokumentów potwierdzających powstanie zaległości, tj. dowodzących istnienia nieuregulowanych rat. Dodatkowo pozwana podniosła, iż powód nieprawidłowo księgował wpłaty dokonywane przez pozwaną, wskazując przy tym na okoliczności dotyczące innych stosunków łączących strony ( zob. k. 27 i 30 akt sprawy). Tymczasem powód dołączył do pozwu umowę pożyczki z dnia 20 czerwca 2011 r. wraz z planem spłat ( k. 18 – 19 v. akt sprawy). Wprawdzie w postępowaniu dotyczącym kwestii natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla zakres kognicji jest ograniczony i wyklucza formułowanie poglądów prawnych wiążących sąd w toku dalszego procedowania, nie ulega jednak wątpliwości, że to dłużnik – broniąc się zarzutem wykonania zobowiązania ze stosunku podstawowego – powinien powyższą okoliczność udowodnić (art. 6 k.c.), chociażby przedstawiając uzyskane od wierzyciela pokwitowanie o którym mowa w art. 462 § 1 k.c., potwierdzające fakt spełnienia świadczenia. W niniejszej sprawie pozwana nie twierdzi jednak nawet czy i w jakim konkretnie zakresie spłaciła pożyczkę, ograniczając się do żądania przedstawienia stosownych dowodów przez powoda. Zasadność stanowiska pozwanej zostanie – co oczywiste – zweryfikowana w toku dalszego postępowania, jednak na aktualnym etapie procesu brak podstaw do uznania, aby poddała ona zasadność wydanego nakazu zapłaty w wątpliwość w stopniu uzasadniającym wstrzymanie jego wykonalności.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.