Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Świeciu VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w T. zasądził od pozwanych P. K., Z. K. i K. G. kwoty po 6 200 zł na rzecz uprawnionych solidarnie A. P. (2) i A. P. (1) z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lutego 2007r. (w punkcie 1); zasądził od każdego z pozwanych na rzecz powodów uprawnionych solidarnie kwoty po 1 115,66 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w punkcie 2) i nakazał pobrać od każdego z pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 287,46 zł tytułem zwrotu kosztów sadowych (w punkcie 3 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że spadkodawca L. K. był uprawniony do służebności mieszkania w nieruchomości pozwanego P. K. (syna), ale z powodu konfliktów zamieszkał ostatecznie w S. przy ul. (...), w mieszkaniu zakupionym w tym celu przez powodów. W dniu 15.01.2001r. L. K. zawarł z powodami T. P. i A. P. (1) umowę najmu tego mieszkania na czas nieokreślony i zobowiązał się do zapłaty czynszu w kwocie 300 zł miesięcznie. Początkowo przekazywał powodom czynsz, ale od 2002r. zaniechał jego opłacania z uwagi na brak wystarczających środków pieniężnych. Od marca 2006r. do 23 lutego 2007r. L. K. przebywał w Zakładzie (...) w C.. Tam, w dniu 21 lutego 2007r. podpisał w obecności notariusza oświadczenie o istnieniu zobowiązania wobec powodów z tytułu zaległego czynszu za okres od stycznia 2002r. do czerwca 2006r. w kwocie 31 000 zł. L. K. zmarł 24.02.2007r., a spadek po nim nabyły dzieci E. G., K. G., T. P., P. K. i Z. K..

Przechodząc do oceny tych ustaleń Sąd Rejonowy stwierdził, że L. K. w chwili złożenia oświadczenia w dniu 21.02.2007r. o istnieniu długu nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome podjęcie tej czynności. Podzielił w tym zakresie opinię i wyjaśnienia biegłych z dziedziny psychiatrii. Odwołując się do zeznań świadka L. W. (notariusza) oraz opinii biegłego z dziedziny badania pisma ręcznego S. R. uznał, że podpis na oświadczeniu z dnia 21.02.2007r. został nakreślony przez L. K.. Zatem nie uwzględnił odmiennych twierdzeń pozwanych, co do nieautentyczności tego podpisu. Nadto nie uwzględnił zarzutu pozwanych co do przedawnienia roszczenia powodów. Ostatecznie uznał, że L. K. pozostawił dług spadkowy w kwocie 31 000 zł (w ujęciu art.922∫1 kc), co do którego obowiązek spłaty przeszedł na pozwanych, jako spadkobierców. Dlatego też zasądził od każdego z pozwanych na rzecz powodów uprawnionych solidarnie kwoty po 6 500 zł z ustawowymi odsetkami od chwili śmierci zobowiązanego L. kołackiego. O kosztach postępowania w sprawie orzekł po myśli art.98 kpc.

W apelacji od wyroku pozwani P. K., Z. K. i K. G. wnieśli o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie na ich rzecz od powodów zwrotu kosztów postępowania a ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Skarżący podnieśli następujące zarzuty:

- nierozpoznania istoty sprawy, bowiem Sąd uznał roszczenie powodów za uzasadnione bez przeprowadzenia jego analizy, która prowadzi do wniosku, że za okres od stycznia 2002r.do czerwca 2006r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w zapłacie nie daje dochodzonej kwoty;

- naruszenia prawa materialnego, a dokładniej art.117∫ 2 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia, a nadto niezasadne przyjęcie, że L. K. zrzekł się korzystania z zarzutu przedawnienia co do całej należności, gdy tymczasem jego oświadczenie z dnia 21.02.2007r. w części obejmującej świadczenie za okres od lutego 2004r. do czerwca 2006r. było nieważne;

- naruszenia prawa materialnego, a dokładniej art.482∫1 kc poprzez jego niezastosowanie skutkiem czego było nieuzasadnione zasądzenie odsetek ustawowych od zaległych odsetek za okres sprzed wytoczenia powództwa.

W dalszej części apelacji skarżący przedstawili szersze uzasadnienie przywołanych wyżej zarzutów (apelacja – k. 342 i 343).

Na rozprawie odwoławczej powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasadzenie na ich rzecz od pozwanych zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (k.379).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych podlegała uwzględnieniu w znacznej części. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, w szczególności co do zawarcia przez powodów z L. K. umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. K. przy ul.(...), w którym zamieszkując w okresie od stycznia 2002r. do czerwca 2006r. nie uiszczał opłat czynszowych w kwocie 300 zł miesięcznie. Apelujący nie kwestionowali ani faktu zawarcia umowy najmu, ani pozostawienia przez L. K. długu z tego tytułu (długu spadkowego). Zatem te ustalenia faktyczne Sąd odwoławczy przyjmuje także za podstawę swego orzeczenia.

Nie podziela natomiast do końca oceny prawnej tych ustaleń. Nie można zgodzić się z twierdzeniem apelujących zawartym w zarzucie 1 (pierwszym) apelacji, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, ale należy zgodzić się z tym zarzutem w jego dalszej części oraz zarzutem 2 (drugim) w tym znaczeniu, że wysokość długu L. K. z tytułu zaległości w opłatach czynszowych (długu spadkowego) była znacznie niższa niż przyjął Sąd I instancji, bowiem uległ on częściowo przedawnieniu. Wskutek złożenia oświadczenia przez L. K. w dniu 21.02.2007r. o uznaniu długu (k.216), którego ważność i skuteczność Sąd I instancji podzielił, nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia roszczenia wierzycieli (powodów) z tytułu zaległości czynszowych (w ujęciu art.123§1 pkt 2 kc). Dotyczyło ono jednak tylko tych roszczeń, i tu rację mają apelujący, które do tego czasu nie uległy przedawnieniu. Pamiętać należy, że termin przedawnienia dla dochodzenia roszczeń o oświadczenia okresowe, a do takich należą należności czynszowe opłacane miesięcznie, wynosi trzy lata i rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (jak stanowi art.118 i art.120§1 kc). Zatem przyjąć należy, że składając w dniu 21.02.2007r.oświadczenie o uznaniu długu L. K. nie zrzekł się zarzutu przedawnienia roszczenia i tym samym powodowie (wynajmujący) nie mogli domagać się zapłaty z tytułu zaległości w opłatach czynszowych przez L. K. za okres od stycznia 2002r. do dnia 21 lutego 2004r., a jedynie za ostatnie trzy lata poprzedzające złożenie przez niego oświadczenia o uznaniu długu tj. za okres od 21.02.2004r. do czerwca 2006r., kiedy to opuścił lokal mieszkalny powodów i przebywał w (...) Opiekuńczo – Leczniczym w C.. Zatem łączny okres najmu, za który L. K. (spadkodawca) nie dokonał zapłaty wyniósł 29 miesięcy, co przy odpłatności miesięcznej w kwocie 300 zł, zamknęło się łączną kwotą zaległości w wysokości 8 700 zł. Stanowiła ona, jak trafnie określił Sąd Rejonowy, dług spadkowy powstały za życia spadkodawcy L. K. (w ujęciu art. 922§ 1 kc). Wbrew zapatrywaniu powodów nie podlegały doliczeniu do tego długu jakieś inne jeszcze należności z tytułu korzystania lokalu mieszkalnego. Co prawda w umowie najmu lokalu strony postanowiły, że wszelkie opłaty z tytułu korzystania z mieszkania ponosi K. L., a w ich skład wchodzą opłaty czynszowe na rzecz spółdzielni mieszkaniowej, za prąd, gaz i telefon (k.6), ale powodowie nie wykazali, że L. K. ich nie ponosił, że powstały z tego tytułu jakieś zaległości i co istotne, że to oni je ponieśli i w jakiej wysokości. Mało tego, z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy wynika, że spadkodawca L. K. posiadał określone (regularne) dochody, z których mógł to czynić, dopóki w lokalu zamieszkiwał.

Mając zatem wskazane okoliczności na uwadze Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 (pierwszym) poprzez obniżenie należności zasądzonych od pozwanych na rzecz powodów uprawnionych solidarnie do kwot po 2 900 zł, wynikających z podziału długu spadkowego w kwocie 8 700 zł między pozwanych spadkobierców L. K.. Uwzględnił też obowiązek zapłaty odsetek ustawowych od tych kwot począwszy od dnia 07.10.2008r., a więc od dnia następnego po upływie terminu wskazanego przez powodów w wezwaniu pozwanych do zapłaty długu (wezwanie z dnia 20.08.2008r., doręczenia którego pozwani nie kwestionowali – k.10). W takim zakresie znalazł zatem uzasadnienie także zarzut 3 (trzeci) apelacji pozwanych, co do wadliwości naliczenia przez powodów i Sąd I instancji odsetek ustawowych od zasądzonych należności (w świetle wymogów art.481§ 1 i art.455 kc). Roszczenie powodów w pozostałym zakresie uznał za nieuzasadnione i w tej części powództwo oddalił (mając na uwadze art.922§1 kc oraz art.1034 §1 kc). Z racji uwzględnienia apelacji pozwanych w znacznym zakresie Sąd odwoławczy dokonał także zmiany rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania za I instancję, a więc w punktach 2 i 3 (drugim i trzecim) zaskarżonego wyroku, stosunkowo je rozdzielając (po myśli art.100 kpc). Oddalił apelację pozwanych w pozostałej części, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł także z wykorzystaniem zasady wyrażonej w art.100 kpc (w związku z art.108§1 kpc). Apelujący utrzymali się ze swoim stanowiskiem mniej więcej w połowie, a zatem z łącznej kwoty opłaty od apelacji uiszczonej przez pozwanych P. K. i Z. K. w wysokości 620 zł (k.356) powinni otrzymać od powodów zwrot w wysokości 310 zł. Apelująca pozwana K. G. była zwolniona od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym (postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 23.05.2013r. - k.349). Zatem nie miała obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od apelacji w wysokości ją obciążającej tj.310 zł. Stad też Sąd odwoławczy zasądził (nakazał pobrać) od powodów zobowiązanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa zwrot połowy tej opłaty w wysokości 155 zł (na podstawie art.100 kpc i przy uwzględnieniu zasady wynikającej z art.113 ust.1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - j.t. w Dz.U. nr 90 z 2010r. poz.594 ze zm.).