Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący- Sędzia SO Przemysław Wasilewski

Sędziowie: SO Krzysztof Kamiński – spr.

SO Grażyna Zawadzka-Lotko

Protokolant Agnieszka Malewska

w obecności prokuratora Wiesławy Sawośko-Grębowskiej, po rozpoznaniu w dniu 08.09.2014 r. sprawy P. Ł. oskarżonego o czyn z art. 280§1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 17 marca 2014 r. (sygn. akt VII K 1052/13):

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że w ramach zarzucanego oskarżonemu czynu uznaje go za winnego tego, że:

1.  w dniu 18 sierpnia 2013 r. w B. przy ul. (...) uderzył pięścią w twarz H. W. na skutek czego doznał on okularowego podbiegnięcia krwawego powieki oka lewego, podbiegnięcia fałdy nosowo-policzkowej lewej powodujących naruszenie czynności ciała na czas poniżej 7 dni, tj. tj. popełnienia przestępstwa z art. 157§2 k.k. i za to na mocy art. 157§2 k.k. skazuje go i wymierza mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  w czasie i miejscu, jak w pkt. 1 dokonał kradzieży e-papierosa o wartości 120-zł. na szkodę H. W., tj. popełnienia wykroczenia z art. 119§1 k.w. i za to na mocy art. 119§1 k.w. skazuje go na karę 400-zł. (czterysta złotych) grzywny.

3.  na mocy art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonemu tytułem próby na okres 3 (trzech) lat;

4.  na podstawie art. 119§4 k.w. orzeka od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego H. W. obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego mienia w kwocie 120-zł. (stu dwudziestu złotych);

5.  na podstawie art. 82§3 k.p.w. na poczet orzeczonej kary grzywny zalicza okres zatrzymania w dniu 25.08.2013 roku, przyjmując, iż jeden dzień pozbawienia wolności równa się grzywnie w wysokości 200 (dwustu) złotych.

II.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III. Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100-zł. (stu złotych) tytułem opłaty za obie instancje i obciąża go pozostałymi kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w kwocie 70-zł. (siedemdziesięciu złotych).

UZASADNIENIE

P. Ł. został oskarżony o to, że w dniu 18 sierpnia 2013 r. w B., przy ul. (...), dokonał rozboju na osobie H. W., w ten sposób, iż używał wobec niego przemocy uderzenia pięścią w twarz, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia e-papieros o wartości 120 zł, czym działał na szkodę wymienionego, przy czym czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. o czyn z art. 280§1 k.k. w zw. z art. 283 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie o sygn. akt VII K 1052/13 oskarżonego P. Ł. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na mocy art. 280§1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. skazał go, zaś na mocy art. 283 k.k. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k., art.73§1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 4 (czterech) lat tytułem próby i oddał go w tym czasie pod dozór kuratora.

Na mocy art. 46§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. Ł. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego H. W. kwoty 120 (sto dwadzieścia) złotych.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 złotych tytułem opłaty i 578,31 złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok, na zasadzie art. 425§1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 444 k.p.k. zaskarżył w całości obrońca oskarżonego i na podstawie art. 427§1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, który miał wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, iż oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa rozboju na osobie H. W., w sytuacji gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności z zeznań R. K. i T. N., a także z zeznań złożonych przez pokrzywdzonego na rozprawie głównej dnia 10 marca 2014 r wynika, że oskarżony co prawda podniósł należący do pokrzywdzonego przedmiot, a następnie go wyrzucił, jednakże zamiar dokonania zaboru e-papierosa nie istniał ani przed momentem użycia wobec pokrzywdzonego przemocy ani w jego trakcie, co więcej w ogóle nie istniał, a samo użycie przemocy nie było dokonane w celu przywłaszczenia, a jedynie w celu obrony przed atakiem pokrzywdzonego.

2. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

a) art. 4, art. 7, art. 410 k.p.k. wyrażającą się w ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie wybiórczo ocenionego materiału dowodowego oraz na całkowicie dowolnej, a nie swobodnej ocenie zeznań świadków oraz oskarżyciela posiłkowego w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a mianowicie:

- podanie, iż z relacji H. W. jednoznacznie wynika, iż po uderzeniu oskarżony zerwał zawieszonego na smyczy elektronicznego papierosa i wsadził go do kieszeni, w sytuacji gdy w trakcie rozprawy z dnia 10 marca 2014 r zeznaje on – „jak myśmy szarpali się to ten papieros leżał na ziemi, bo urwał się ze smyczy” i dalej „czy chciał mnie okraść to tego nie mogę powiedzieć”,

- pominięcie części treści zeznań świadka R. K. w zakresie, w jakim stwierdza on, iż e-papieros mógł ulec zerwaniu podczas upadku, a według niego „oskarżony na pewno nie chciał okraść W.”

- pominiecie części treści zeznań świadka T. N. w zakresie w jakim zeznaje on, iż pomimo, że był naocznym świadkiem zdarzenia, nie widział, „żeby ktoś coś komuś zabierał, zrywał z szyi”

-bezpodstawne stwierdzenie, że zeznania świadka S. N. nie są wiarygodne, gdyż jest on znajomym oskarżonego, w sytuacji gdy art. 7 k.p.k. nie pozwala na dyskwalifikowanie dowodu z uwagi na osobę świadka.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, na podstawie art. 427§1 k.p.k. oraz art. 437§2 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, o ile doprowadziła do zmiany kwalifikacji prawnej czynu (w kierunku korzystnym dla oskarżonego) i w konsekwencji złagodzenia orzeczonej wobec niego kary.

Bezzasadne są zarzuty obrazy art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k., które ograniczają się de facto do polemiki z sądową ocena dowodów i jako takie nie zasługują na uwzględnienie. Obrońca oskarżonego ma oczywiście prawo do własnej oceny materiału dowodowego , nie oznacza to jednak automatycznie wadliwości oceny sądowej. Wręcz przeciwnie, skuteczne zanegowanie ustaleń sadowych możliwe jest jedynie wówczas, gdy apelujący wykaże jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd I instancji w przeprowadzonej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Zarzut ten jest słuszny zwłaszcza wówczas , gdy oceny i wnioski wyprowadzone przez Sąd orzekający nie odpowiadają regułom logicznego rozumowania. Apelacja nie zawiera tego rodzaju rozważań. W tej sytuacji wypada tylko stwierdzić, że Sąd I dokonał wnikliwej analizy wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów we wzajemnym ze sobą powiązaniu. Wskazał m.in., jakie fakty uznał za odpowiadające rzeczywistemu przebiegowi wydarzeń, na jakich w tej mierze oparł się dowodach oraz dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Ocena materiału dowodowego nie zawiera błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania). Tym samym nie wykracza poza granice swobodnej oceny dowodów i pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k.

Sąd I instancji w pisemnych motywach wyroku szczegółowo uzasadnił swoje stanowisko, w tym w kwestionowanym zakresie, co ( zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2003 r., sygn. akt III KK 108/02, Lex nr 81194) zwalnia Sąd Okręgowy od odnoszenia się do omawianych zarzutów, gdyż byłoby to jedynie zbędnym powtórzeniem poglądów przedstawionych przez Sąd I instancji. Podkreślić jedynie należy, że w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, w tym wyjaśnień samego oskarżonego P. Ł., nie ulega wątpliwości, że uderzył on pokrzywdzonego H. W. (powodując uszkodzenia ciała, o których mowa w opinii biegłego medyka sądowego, k. 70), a następnie zabrał mu e-papieros.

Chybiony jest zarzut obrazy art. 410 k.p.k. Obraza tego przepisu zachodzi wówczas, gdy przy wyrokowaniu sąd opiera się na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej oraz gdy opiera się na części materiału ujawnionego. Dokonanie oceny dowodów w sposób odmienny od oczekiwań strony nie stanowi naruszenia art. 410 k.p.k. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29.01.2014 r., II Aka 261/13, LEX nr1425427 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.02. 1014 r., II KK 17/14, LEX nr 1425048).

Słusznym w swych założeniach jest natomiast zarzut z pkt. 1 apelacji.

W świetle ugruntowanego orzecznictwa sadowego (które m.in. przytacza apelująca) przestępstwo rozboju cechuje się podwójną kierunkowością. Dla kwalifikacji przestępstwa, jako rozboju popełnionego z użyciem przemocy, nie jest wystarczające ustalenie jednoczasowości jej stosowania i kradzieży mienia. Pomiędzy obydwoma elementami musi istnieć iunctim w postaci zamiaru sprawcy, które stosuje tę przemoc właśnie w celu zaboru mienia. Powzięcie zamiaru zaboru mienia osobie wcześniej, bez tego zamiaru, uderzonej (pobitej), nie wyczerpuje znamion rozboju, a przestępstwa – w realiach niniejszej sprawy – spowodowania uszkodzenia ciała oraz kradzieży pozostającym w zbiegu realnym.

Z analizy pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd I instancji w swoich rozważaniach pominął aspekt podwójnej kierunkowości przestępstwa rozboju. Tymczasem zgromadzone w sprawie dowody, oceniane m.in. z punktu widzenia logiki i doświadczenia życiowego, nie dają podstaw do przyjęcia, iż oskarżony uderzając pokrzywdzonego w twarz działał w celu zaboru od niego mienia. Wprost przeciwnie, z zeznań naocznych świadków zdarzenia R. K. i T. N. oraz pokrzywdzonego H. W. wynika jednoznacznie, że powodem uderzenia pięścią w twarz tego ostatniego było to, że przyszedł on z pomocą L. S., wobec którego oskarżony zachowywał się agresywnie, żądając zwrotu pożyczonych w/w pieniędzy.

Wprawdzie w orzecznictwie sądowym funkcjonuje też pogląd, że przy przestępstwach rozboju sprawca może powziąć zamiar przywłaszczenia jednocześnie w trakcie stosowania „środków rozbójniczych” ( vide wyroki cytowane w uzasadnieniu apelacji). Przy czym sytuacja taka w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Nawet z pierwszych zeznań pokrzywdzonego, którym Sąd I instancji dał wiarę, wynika, że zabór e-papierosa nastąpił już po zaprzestaniu przez oskarżonego stosowania „środków rozbójniczych” („ szybko podniósł się, złapał za papierosa …. zerwał mi go z ze smyczy, wsadził do kieszeni swoich spodni, wsiadł do swego samochodu … i odjechał” k. 4) Co istotne, oskarżony stwierdził, że zabrał e-papierosa ze złości i wyrzucił go na śmietnik, co w realiach niniejszej sprawy jest wysoce prawdopodobne.

Sąd I instancji przyjmując, skądinąd prawidłowo, że oskarżony uderzył w twarz pokrzywdzonego, a następnie zabrał mu e-papierosa, w ogóle nie wypowiedział się na temat tego, czy przemoc ze strony oskarżony ukierunkowana była na zabór e-papierosa (trudno w tej sytuacji zarzucać mu błąd w ustaleniach faktycznych). Skutkiem tego uchybienia był błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, co przełożyło się na nieprawidłową kwalifikację prawną czynu.

W konsekwencji tego należało przyjąć, że oskarżony P. Ł. dopuścił się dwóch czynów pozostających w zbiegu realnym, tj. występku z art. 157§2 k.k. (uzasadnia to opinia biegłego medyka sądowego, k. 70) oraz wykroczenia z art. 119§1 k.k. (ze względu na wartość skradzionego e-papierosa).

Wymierzając kary za w/w czyny uwzględniono stopień winy P. Ł. oraz społeczną szkodliwość czynów (działania wcześniej niezaplanowane, pod wpływem emocji, nieznaczne skutki), właściwości i warunki osobiste oskarżonego (m.in. uprzednią niekaralność sądową oskarżonego, vide k. 144).

Zdaniem Sądu Okręgowego kara 3 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 157§1 k.k. z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres 3 lat oraz kara 400-zł. grzywny za czyn z art. 119§1 k.k. (uwzględniająca nadto sytuację materialną oskarżonego) winna spełnić pokładane w niej cele wychowawcze i zapobiegawcze.

Na podstawie art. 119§4 k.w. orzeczono od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego H. W. obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego mienia w kwocie 120-zł.

Zgodnie z dyspozycją art. 82§3 k.p.w. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczono okres zatrzymania w dniu 25.08.2013 roku, przyjmując, iż jeden dzień pozbawienia wolności równa się grzywnie w wysokości 200 złotych.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, w pozostałym zakresie, tj. odnoście pozostałych kosztów sądowych należnych od oskarżonego za postępowanie pierwszoinstancyjne, należało go utrzymać w mocy ( vide pkt. II sentencji niniejszego wyroku).

O opłacie za obie instancje orzeczono na mocy art. 2 ust. 1 pkt 1 i art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223), zaś o pozostałych kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 636§1 k.p.k. Na pozostałe koszty sądowe złożyły się:

- koszt uzyskania informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego w kwocie 50-zł. (art. 618§1 pkt 10 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego / Dz. U. 2003 r., Nr 151, poz. 1468 ze zm./).

- koszt doręczeń wezwań i innych pism – ryczałt – w kwocie 20-zł. (art. 618§1 pkt 1 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym / Dz. U. 2003 r., nr 108, poz. 1026 z późn. zm./).