Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2014 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa E. Ł.

przeciwko (...) Szpitalowi Wojewódzkiemu Sp. z o.o. w S.

o ustalenie istnienia umowy o pracę na czas nieokreślony

na skutek apelacji pozwanego (...) Szpitala Wojewódzkiego Sp. z o.o. w S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 kwietnia 2013r. sygn. akt IV P 51/13

oddala apelację.

Sygn. akt IV Pa 41/13

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym 10 stycznia 2013r. przeciwko (...) Sp. z o. o. z siedzibą w S. powódka E. Ł. domagała się przemianowania jej ostatniej umowy o pracę, jaka ją łączyła z pozwanym, a zawartej na czas od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2012r., na umowę zawartą na czas nieokreślony.

W odpowiedzi na pozew pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa (k. 20-20v).

Na rozprawie powódka ostatecznie domagała się ustalenia, że jej umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2007r. jest umową zawartą na czas nieokreślony (k.42v).

Pozwana spółka niezmiennie wnosiła o oddalenie powództwa (k. 42v).

Wyrokiem z 26 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Siedlcach ustalił, iż umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2007r. zawarta pomiędzy powódką E. Ł. a pozwanym (...) Szpitalem Wojewódzkim Sp. z o.o. w S. jest umową o pracę zawartą na czas nieokreślony.

Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

E. Ł. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S., wcześniej funkcjonującym jako (...) Szpital Wojewódzki w S., od 9 września 2002r. do 4 listopada 2002r. na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny, a następnie na podstawie trzech kolejnych umów zawartych na czas określony od 5 listopada 2002r. do 31 grudnia 2004r., od 1 stycznia 2005r. do 31 grudnia 2007r. i od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2012r., na stanowisku najpierw referenta medycznego, a następnie starszego referenta medycznego, w pełnym wymiarze czasu pracy .

Powódka pracowała w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym i do jej obowiązków należało przede wszystkim rejestrowanie pacjentów przyjmowanych do szpitala. Czynności te do chwili obecnej są wykonywane w tej jednostce organizacyjnej pozwanej spółki. Wśród pracowników tej jednostki dominującą podstawą zatrudnienia była i jest umowa o pracę na czas nieokreślony, gdyż tego rodzaju umowę ma zawartych 7 osób na 10 zatrudnionych. W okresie od października do listopada 2012r. pozwana spółka z dwiema osobami zatrudnionymi w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym zawarła kolejne umowy o pracę na czas określony na okres 3 lat, a z jedną osobą zawarto umowę o pracę na czas nieokreślony. Rodzaj zawieranej z powódką umowy o pracę był niezależny od woli pracownika, gdyż decydowali o tym jej przełożeni . W dniu 31 grudnia 2012r. umowa o pracę powódki zawarta na okres pięcioletni została zakończona. W dniu 3 stycznia 2013r. pracodawca przesłał powódce E. Ł. świadectwo pracy.

W rozważaniach Sąd Rejonowy uznał, iż roszczenie powódki E. Ł. w postaci sprecyzowanej na ostatniej rozprawie jest zasadne i podlega uwzględnieniu. Sąd wskazał, że nie dopatrzył się żadnych uzasadnionych i obiektywnie usprawiedliwionych przyczyn zawarcia przez pozwanego pracodawcę z powódką E. Ł. w dniu 31 grudnia 2007r. umowy o pracę na czas określony aż na 5 lat. Czynności, którymi w okresie swojego całego zatrudnienia zajmowała się powódka nie były ograniczone czasowo w tym rozumieniu, że nie były związane z realizacją przez pracodawcę jakiegoś projektu inwestycyjnego czy badawczego, którego wdrożenie planowano by na okres 5 lat. Czynności, które wykonywała powódka nadal są wykonywane w tej samej komórce organizacyjnej przez innych pracowników. W ocenie Sądu Rejonowego warunki umowy zostały ustalone wyłącznie przez pracodawcę, bez możliwości jakichkolwiek negocjacji w tym zakresie, a pracownikowi pozostawało wyłącznie proste przystąpienie do narzuconych reguł albo nieuzyskanie zatrudnienia w ogóle. Zawarcie w takich okolicznościach z pracownikiem wieloletniej umowy o pracę stanowi nadużycie prawa i swojej silniejszej pozycji przez pracodawcę, gdyż nie pozostawia pracownikowi wyboru co do długości trwania stosunku pracy, zabezpiecza wyłącznie interesy pracodawcy, który w każdej chwili bez konieczności podania prawdziwej, obiektywnej i konkretnej przyczyny może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę zaledwie za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia. Zawarcie przez pozwanego pracodawcę z powódką E. Ł. 5-letniej umowy o pracę na czas określony z dopuszczalnością jej wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem Sąd zakwalifikował jako próbę obejścia przepisów prawa pracy, statuujących umowę o pracę na czas nieokreślony jako standard prawa pracy oraz naruszenie zasad współżycia społecznego. W takiej sytuacji stosunek pracy powódki podlega przepisom prawa pracy o umowie na czas nieokreślony i za taką umowę, w ocenie Sądu Rejonowego, należy poczytywać umowę o pracę zawartą przez strony w dniu 31 grudnia 2007r. Sąd Rejonowy przyjął, że powódka miała usprawiedliwiony interes prawny w wytoczeniu powództwa, gdyż pracownik chce mieć pewność co do pozostawania w stosunku pracy.

Od powyższego wyroku apelację wniósł pozwany, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach w całości. Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1)  naruszenie prawa materialnego tj.:

- art. 58 § 1 i 2 kc w zw. z art. 300 kp poprzez bezzasadne przyjęcie, iż zawarta z powódką umowa o pracę na czas określony z dnia 31 grudnia 2007r. stanowi obejście przepisów prawa pracy dotyczących ochrony trwałości bezterminowego stosunku pracy;

- art. 25 § 1 kp w zw. z art. 353 ¹ kc w zw. z art. 300 kp poprzez ustalenie, że zawarta z powódką umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2007r. jest umową o pracę zawartą na czas nieokreślony, podczas gdy strony w ramach swobody zawierania umów i jednoczesnej pełnej świadomości powódki co do charakteru zawieranej umowy złożyły zgodne oświadczenia woli co do zawarcia umowy terminowej na okres 5 lat wraz z klauzulą dotyczącą możliwości wcześniejszego jej rozwiązania i nie zmierzały do zawarcia bezterminowego kontraktu pracowniczego;

2) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności dowodu z zeznań świadka W. K. (1) (poprzedniego prezesa spółki) a w konsekwencji przyjęcie, że twierdzenia strony pozwanej dotyczące uzasadnionych przyczyn zawarcia z powódką umowy o pracę na czas określony są niewiarygodne;

3) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegająca na przyjęciu, że działanie pozwanego pracodawcy jest wyrazem obejścia przepisów o ochronie bezterminowego stosunku pracy w sytuacji, gdy zawarcie z powódką E. Ł. umowy o pracę na czas określony 5 lat było uzasadnione ówczesną sytuacją ekonomiczno-finansową pozwanego związaną z wdrożonym procesem restrukturyzacji, jak i ogólną niestabilnością finansową jednostek funkcjonujących w sferze ochrony zdrowia, co miało przełożenie również na politykę kadrową, o czym powódka była informowana i co potwierdza jej pełną świadomość co do charakteru zawieranej w dniu 31 grudnia 2007r. umowy i jej ewentualnych konsekwencji związanych z możliwością wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

W konkluzji skarżący wnosił o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podnosił, że pracodawcy przysługuje prawo do samodzielnego i swobodnego kształtowania polityki kadrowej zarówno odnośnie form zatrudnienia jak i doboru pracowników. Zawarcie z powódką umowy o pracę z 31 grudnia 2007r. na czas określony było podyktowane sytuacją ekonomiczno-finansową i restrukturyzacją Szpitala. Nadto apelujący wskazał, że art. 25 kp nie formułuje ograniczeń co do długości trwania umowy o pracę na czas określony, a co za tym idzie, nie sposób się zgodzić, że określony w umowie o pracę okres 5 lat był zbyt długi i stanowił obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego. Dalej skarżący podnosił, że kwestia zawierania z pracownikami umów o pracę na czas określony była przedmiotem spotkań pracodawcy ze związkami zawodowymi (k.52-54).

W odpowiedzi na apelację powódka wnosiła o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, uzasadniając, że jest ona bezzasadna (k.62-66).

W toku postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z zeznań świadków W. K. (2), Z. C. i W. K. (3) oraz przeprowadził dowód z dokumentów w przedmiocie sytuacji finansowej szpitala tj. porozumienie w sprawie wysokości wynagrodzeń z 25 stycznia 2008r., porozumienie dotyczące zasad wynagradzania z 7 lipca 2011r., zestawienie liczby nowozatrudnionych pracowników w latach 2010-2012, zatrudnienie pracowników w latach 2010-2012, karty sprawozdania finansowego i uchwały nr (...)Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników „ (...) Szpitala Wojewódzkiego w S.” Sp. z o.o. z (...). w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego „ (...) Szpitala Wojewódzkiego w S.” Sp. z o.o. za pierwszy rok obrotowy kończący się 31.12.2010r., w sprawie pokrycia straty Spółki za pierwszy pełny rok obrotowy kończący się 31.12.2010r. i w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności „ (...) Szpitala Wojewódzkiego w S.” Sp. z o.o. za pierwszy pełny rok obrotowy kończący się 31.12.2010r. Ponadto Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z dokumentów znajdujących się w Archiwum Państwowym w S. tj. sprawozdań finansowych za lata 2007, 2008 i 2009 Wojewódzkiego Szpitala (...) w S., sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31 maja 2010r. i sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2010r. Wojewódzkiego Szpitala (...) w S..

Powódka podnosiła, iż wbrew twierdzeniom pozwanego sytuacja Szpitala w okresie 2007-2010 była stabilna. Załączyła informację o Szpitalu publikowaną na stronie internetowej szpitala i porozumienie zawarte 9 lipca 2007r. pomiędzy Zakładową Organizacją Związkową (...) a Dyrekcją Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. (k.115-119).

Następnie złożyła do akt pismo procesowe, w którym wskazała, że chce pracować w pozwanym szpitalu (k.129).

Pozwany popierał apelację i wnioski w niej zawarte.

Powódka wnosiła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i jako taka na uwzględnienie nie zasługuje.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Logicznie uzasadnił swoje stanowisko. Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i ocenę prawną Sądu I instancji, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z 08.10.1998r. IICKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Odnosząc się do zarzutów apelacji podnieść należy, że w żaden sposób nie podważają one prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji i są niesłuszne. Sam fakt zawierania przez strony kolejnych umów o pracę na okresy następujące bezpośrednio po sobie na łączny okres 10 lat świadczy o tym, iż zamiarem stron było w istocie zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony. Rację ma Sąd Rejonowy wskazując, że zawarcie długoterminowej umowy o pracę na czas określony z dopuszczalnością jej wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem może być kwalifikowane jako obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego. Ostatnia umowa o pracę z 31 grudnia 2007r. zawarta została z powódką na czas określony, wynoszący 5 lat. Sąd Najwyższy wypowiadał się na temat zawierania wieloletnich umów o pracę na czas określony z klauzulą wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem m.in. w wyrokach z 25 października 2007r. (sygn. akt II PK 49/07), z 7 września 2005r. (sygn. akt II PK 294/04) czy z 25 lutego 2009r. (sygn. akt II PK 186/08). Stanowisko Sądu Najwyższego prezentowane w wymienionych wyrokach jest jednoznaczne. Zawieranie wieloletnich umów o pracę na czas określony z klauzulą wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem może być kwalifikowane jako obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego. Jeżeli zawarcie umowy o pracę na czas określony było niedopuszczalne, stosunek pracy podlega przepisom prawa pracy o umowie na czas nieokreślony. Sąd Okręgowy w pełni podziela to stanowisko.

Zarzut podnoszony w apelacji odnośnie prowadzenia konsultacji z przedstawicielami związków zawodowych w sprawie zawierania umów o pracę na czas określony nie potwierdził się. Pozwany nie przedstawił żadnego dokumentu w postaci protokołu czy uchwały podjętej na mocy porozumienia ze związkami zawodowymi odnośnie zawierania umów o pracę na czas określony. Natomiast przesłuchani przez Sąd Okręgowy świadkowie W. K. (2) i Z. C. – przewodniczący związków zawodowych zaprzeczyli, aby w 2007r. Szpital prowadził konsultacje ze związkami zawodowymi w przedmiocie zawierania umów o pracę na czas określony. Twierdzili oni, że w 2007r. sytuacja finansowa Szpitala była dobra, prowadzone były rozmowy na temat podwyżek dla pracowników. Restrukturyzacja Szpitala została przeprowadzona w 2010r. W 2008r. zostało zawarte porozumienie między zakładowymi organizacjami związkowymi a dyrekcją pozwanego Szpitala. Mocą tego porozumienia wszyscy pracownicy otrzymali 15 % premię do wynagrodzenia od 1 maja 2008r. Mocą porozumienia z 7 lipca 2011r. zwiększono pracownikom Szpitala wynagrodzenie. Wynika z tego, że sytuacja finansowa Szpitala była dobra. Z uchwały nr (...)zwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) Sp. z o.o. z (...). wynika co prawda, że spółka wykazała stratę za 2010r. w kwocie (...)zł, postanowiono jednak pokryć ją w całości z zysku wypracowanego w latach następnych. Nie wpływa to na ocenę, że zawarcie z powódką w grudniu 2007r. umowy o pracę na czas określony wynoszący 5 lat zostało dokonane z obejściem przepisów prawa pracy.

Podkreślenia wymaga też fakt, że większość pracowników pozwanego zatrudniona razem z powódką w Oddziale Ratunkowym ma umowę o pracę na czas nieokreślony. Zatrudnianie powódki na kolejne umowy o pracę na czas określony nie znajduje uzasadnienia w podnoszonych przez pozwanego argumentach, a stanowi jedynie obejście obowiązującego prawa pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego nie budzi również wątpliwości, że powódka miała interes prawny w wytoczeniu powództwa.

Reasumując w ocenie Sądu apelacja pozwanego, jako niezasadna podlega oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 385 kpc orzekł jak w wyroku.